Komunikacja społeczna przy inwestycjach biogazowych Mariusz Wawer Havas PR Warsaw
Skoro jest tak dobrze Wsparcie polityczne w każdej gminie powinna funkcjonować biogazownia Inwestorzy mają atrakcyjne wsparcie finansowe w trakcie budowy, jak też przy eksploatacji biogazowni. Polska posiada ogromny potencjał komponentów do procesu wytwarzania biogazu Najlepsze praktyki i sprawdzone technologie można implementować z sąsiednich krajów, gdzie funkcjonuje już kilka tysięcy biogazowni
dlaczego jest tak mało biogazowni? Skoro jest tak dobrze, to dlaczego? W Polsce funkcjonuje obecnie: tylko kilkanaście większych biogazowi kilkaset nowych inwestycji jest w fazie planowania lub procesu zdobywania pozwoleń. Tymczasem prawie każda inwestycja napotyka na opór społeczny w postaci protestów mieszkańców, ekologów czy doniesień medialnych.
Czy akceptacja społeczna ma znaczenie?
Niewiedza źródłem protestów Dlaczego lokalne społeczności protestują przeciwko ekologicznym inwestycjom energetycznym? Obawa przed zmianą - nowa inwestycja wzbudza wątpliwości co do bezpieczeństwa i komfortu życia Brak wiarygodnych i powszechnie dostępnych źródeł informacji, które obalałyby mity szerzone przez przeciwników Efekt NIMBY - akceptacja potrzeby rozwoju infrastruktury energetycznej, ale nie w moim sąsiedztwie. Dostępne negatywne informacje, operujące na emocjonalnych, często wybiórczych danych
Dysonans perspektywy dla nowych inwestycji PERSPEKTYWA INWESTORA PERSPEKTYWA WÓJTA PERSPEKTYWA MIESZKAŃCA STO ZRC SLK GDA ALY REC DUN ZDK GDP GBL ELS PLC PLP OLM OLS ELK ELK GLN POM MON GRU VIE KRA PKW BYD JAS TEL OST LMS NAR BCN GOR EIS GUB ZLG LSN PLB PLE CZE PPD KRM WLA PAT KON ADA PLO WYS PDE MSK OLT MIL WPR STN SOC MOR WTO WSI ZGI PIA SDU HAG MIK 750 kv 400 kv 220 kv ZUK CPC POL SWI BOG Legenda: CRN ZBK LES PAS WRC 400 kv tymczasowo pracująca na napięciu 220 kv kabel stałoprądowy 450 kv stacja elektroenergetyczna 400-220-110 kv OSR DBN KAL GRO BLA KED WIE ALB NOS TRE MOS LIS ROK ANI HCZ WRZ LAG KAT HAL PAB BEK JAN TCN JOA ROG LOS SIE BYC BIR KOP PBO PRB CZT KOM ZAP JAM BUJ KHK PIO KIE LUA SKA WAN KPK RAD KLA ROZ PEL OSC TAW KOZ ATA CHM LSY PUL ABR MKR STW RZE BGC KRI CHS ZAM DOB CHA inwestycje zrealizowane modernizacje linii LEM
INWESTOR Jak się rodzi opór społeczny? MEDIA LIDERZY OPINII POZYTYWNI 5-15% MIESZKAŃCY NEUTRALNI 60-85% NEGATYWNI 5-15% LIDERZY SPRZECIWU DECYDENCI RDOŚ/SKO
Skąd biorą się mity nt. biogazowni? Mieszkańcy sami szukają informacji w internecie Negatywne informacje dystrybuują członkowie lokalnej społeczności przeciwne inwestycji Negatywną wiedzę dostarczają przyjezdni: ekolodzy, prawnicy, turyści
Nie w moim ogródku NIMBY (akronim angielskiego Not In My Back Yard = "nie w moim ogródku") to często spotykana postawa osób, które: wyrażają swój sprzeciw wobec inwestycji w swoim najbliższym sąsiedztwie, choć nie zaprzeczają, że są one potrzebne w ogóle.
Skutki protestów Brak prowadzenia komunikacji i dialogu przez władze i inwestora z mieszkańcami po pewnym czasie może skutkować : Zmianą nastawienia części społeczności z neutralnej na negatywną (niechęć do podpisywania umów, głośny protest) Zmianą nastawienia urzędników (przy uchwalaniu zmian w MPZP czy studium) Zmianą wydźwięku i zainteresowania mediów lokalnych.
Rzeczywisty poziom protestów Zniekształcony obraz rzeczywistego poparcia społecznego dla inwestycji lokalnych Głośne akcje małej grupy przeciwników, mogą sugerować, że większość mieszkańców jest przeciwna Tymczasem nastroje społeczne mogą być zupełnie inne
Rzeczywisty poziom protestów TNS OBOP w 2011 r. przeprowadził badania dotyczące akceptacji mieszkańców jednej z planowanych inwestycji OZE w woj. dolnośląskim. Wbrew publikacjom medialnym oraz odczuciom decydentów okazało się, że realne poparcie wygląda zupełnie inaczej 69% mieszkańców popierało budowę farmy wiatrowej w badanej gminie 94% mieszkańców gminy dostrzegało potrzebę nowych inwestycji w swojej gminie
CZEGO POWINIEN UNIKAĆ INWESTOR
Czego powinien unikać inwestor 1/2 Główne grzechy inwestorów, które mogą skutkować oporem społecznym grzech niewiedzy inwestor bez wiedzy nt. rzeczywistych wątpliwości i zarzutów mieszkańców, nie może ich skutecznie niwelować. grzech zaniechania - brak aktywnej komunikacji z mieszkańcami, mediami i lokalnymi liderami opinii sprawia, że w lokalnej społeczności funkcjonują tylko mity z Internetu oraz powielane przez przeciwników inwestycji. grzech chodzenia na skróty przygotowywanie raportów lub analiz w wersji minimum daje w wielu przypadkach argumenty dla przeciwników o niedopełnieniu formalności.
Czego powinien unikać inwestor 2/2 Główne grzechy inwestorów, które skutkują oporem społecznym grzech idealizowania brak pełnej informacji o zaletach, ale także i wadach czy uciążliwościach inwestycji, sprawia, że materiały/wypowiedzi inwestora są postrzegane jako niewiarygodne, a wręcz manipulujące. grzech najeźdźcy inwestor, który załatwia tylko niezbędne dokumenty w gminie i znika, jest traktowany jako arogancki gość, którego nie obchodzi lokalna społeczność. Brak współpracy z lokalnymi liderami opinii czy potencjalnymi partnerami może przerodzić się w niechęć.
JAKO KOMUNIKOWAĆ Z LOKALNYMI SPOŁECZNOŚCIAMI
Główni interesariusze Lokalne władze Media Mieszkańcy Lokalny biznes Lokalne stowarzyszenia Organizacje ekologiczne Formalni i nieformalni liderzy Przyjezdni i Turyści
1. Społeczny due diligence Konieczność poznania rzeczywistych powodów protestów i ich analizy pod kątem lokalnych uwarunkowań 1. Lokalny due diligence w fazie planowania inwestycji pozwala: zmapować głównych interesariuszy i lokalne relacje, przygotować się do komunikacji z mieszkańcami, dobrać optymalną strategię komunikowania i współpracy z mieszkańcami. Audyty lokalne Monitoring Internetu i mediów Badania jakościowe i ilościowe Spotkania z liderami opinii
1. Społeczny due diligence 2. Regularnie monitorowanie nastawienia społecznego do inwestycji podczas całego procesu inwestycyjnego: zmiana ogólnego nastawienia pojawienie się nowych obaw społecznych aktywne akcje przeciwników 3. Możliwość bieżącego dostosowywania działań i komunikacji do aktualnych potrzeb
Lokalne władze nastawienie Stosunek lokalnych władz do inwestycji? Popieramy ale do czasu Lokalne władze, które początkowo są zwolennikami inwestycji, mogą wraz z ze wzrostem negatywnego nastawienia mieszkańców zmienić swoją postawę: 1. Nastawienie pozytywne - popierają i identyfikują się z procesem inwestycyjnym, wspierają inwestora w przypadku małego oporu społecznego ( niezauważanie sprzeciwu) 2. Nastawienie neutralne przestają angażować się w proces inwestycji. Brak aktywnego wspierania i udziału w komunikacji z mieszkańcami ( z gospodarza zmieniają się w arbitra ) 3. Nastawienie negatywne - celowe spowalnianie procesu formalno-prawnego, a finalnie podejmowanie decyzji utrudniających/uniemożliwiających realizację inwestycji Czynniki zmieniające nastawienie decydentów to medialność i natężenie oraz głośność protestów bez względu na rzeczywiste poparcie reszty społeczności
2. Edukacja i promocja 1. Edukacja i promocja to obecnie jeden z głównych miękkich czynników sukcesu inwestycji Mieszkańcy Liderzy opinii Decydenci Media 2. Rozpoczęcie procesu komunikowania jak najwcześniej podstawowe informacje już w fazie podpisywania umów. 3. Zasada pierwszeństwa kto pierwszy zacznie komunikować zdobędzie umysły mieszańców. 4. Wsparcie informacyjne dla lokalnych decydentów często muszą bronić swoich decyzji dot. inwestycji i przekonywać do niej w zastępstwie inwestora. 5. Komunikacja na poziomie konkretnych wsi a nie tylko gminnym
2. Edukacja i promocja Informacje o inwestycji: wiarygodne i łatwo dostępne atrakcyjne wizualnie i zrozumiałe Wyjazdy inne inwestycje Ulotki broszury Strony WWW nie mogą zawierać jedynie reklamowych sloganów Infolinie Materiały dla mediów zawierają informacje o wpływie na wszystkie aspekty życia Spotkania oficjalne Spotkania i konsultacje
3. Współpraca i dialog 1. Stworzenie kanałów dwukierunkowej komunikacji z interesariuszami: Mieszkańcami (konsultacje, punkty informacyjne, skrzynki kontaktowe) Decydentami (spotkania, dostęp do ekspertów) Mediami (materiały, odpowiedzi na pytania) Inwestor Społeczność Lokalne Władze 2. Otwartość - informacja i odpowiedzi na drażliwe pytania ze strony inwestora: Pełna informacja o procesie inwestycyjnym Kryteria wyboru lokalizacji Zobowiązania inwestora Zagrożenia dla mieszkańców
3. Współpraca i dialog Rodzaje spotkań informacyjno-konsultacyjnych: Prezentacja ekspercka połączona z sesją pytań i odpowiedzi Debata wraz z sesją pytań i odpowiedzi Rozprawa administracyjna Dni otwarte dla mieszkańców
4. Lokalne zaangażowanie Długofalowe zaangażowanie inwestora w danej miejscowości to większe zaufanie i gotowość do akceptacji przez lokalną społeczność Inwestor rzadki gość w urzędzie to arogancki najeźdźca Lokalne zaangażowanie pokazuje, że inwestor identyfikuje się ze społecznością i zamierza być jej częścią długofalowo Bycie częścią lokalnej społeczności to szukanie tematów, które są rzeczywiście istotne dla danej miejscowości i wspieranie ich długofalowo.
Mariusz Wawer Associate Director Havas PR Warsaw mariusz.wawer@havasww.com