Komunikacja społeczna przy inwestycjach biogazowych. Havas PR Warsaw

Transkrypt

1 KRAKÓW

2 Komunikacja społeczna przy inwestycjach biogazowych Havas PR Warsaw

3 Agenda 1. Rola komunikacji społecznej przy lokalnych inwestycjach OZE 2. Jak zaplanować i prowadzić komunikację społeczną przy inwestycjach w biogazownie 3. Konsultacje społeczne w procesie administracyjnym

4 Rola komunikacji społecznej w inwestycjach biogazowych

5 Czy akceptacja społeczna ma znaczenie?

6 Komunikacja jest kluczowa dla sukcesu każdej inwestycji Sprzeciw społeczny może dotyczyć każdego rodzaju inwestycji: energetycznych, infrastrukturalnych, przemysłowo-usługowych a nawet komunalnych Akceptacja lokalnych społeczności dla inwestycji planowanych w ich bezpośrednim sąsiedztwie staje się dziś kluczowa dla sukcesu Brak komunikacji społecznej może wywoływać lokalne konflikty opóźniające o wiele miesięcy albo także całkowicie uniemożliwiające lokowanie nowych inwestycji

7 Brak poparcia społecznego wynika z W większości przypadków negatywne społeczne nastawienie do inwestycji jest wynikiem braku lub zbyt późnego zapewnienia: odpowiedzi na obawy i pytania mieszkańców braku wysłuchania ale także uwzględniania głosów strony społecznej

8 bo Polacy chcą informacji Według badań Zakładu Zdrowia Publicznego Pomorskiego Uniwersytetu w Szczecinie (2010 r): 84% badanych uważa, że wzrost akceptacji dla nowych inwestycji w ich sąsiedztwie jest możliwy, jeśli mieszkańcy otrzymają rzetelną informację o wadach i zaletach technologii. 71% badanych widzi potrzebę konsultacji społecznych w sprawach inwestycji. 79% badanych widzi w roli animatorów lokalne władze (m.in wójta, radnych).

9 ale chcą też konsultacji Trzy podstawowe poziomy komunikacji z obywatelami przy realizacji inwestycji energetycznych: JEDNOKIERUNKOWE INFORMOWANIE obywateli o planach i działaniach inwestycyjnych oraz o ich ewentualnych konsekwencjach. WZAJEMNA KOMUNIKACJA, np. w postaci konsultacji społecznych która umożliwia obywatelom artykułowanie swoich interesów i potrzeb. WSPÓŁDECYDOWANIE OBYWATELI, zapewnienie mieszkańcom wpływu na wybrane aspekty inwestycji.

10 i współdecydowania Dopiero model partycypacyjny w dialogu społecznym zapewnia wypracowywanie szeroko akceptowalnych w danej społeczności rozwiązań oraz buduje długofalowe zaufanie i zaangażowanie lokalnych społeczności.

11 Konflikty społeczne związane z lokalnymi inwestycjami OZE

12 Dysonans perspektywy dla nowych inwestycji PERSPEKTYWA INWESTORA PERSPEKTYWA WÓJTA PERSPEKTYWA MIESZKAŃCA STO ZRC SLK GDA ALY REC DUN ZDK GDP GBL ELS PLC PLP OLM OLS ELK ELK GLN POM MON GRU VIE KRA PKW BYD JAS TEL OST LMS NAR BCN GOR EIS GUB ZLG LSN PLB PLE CZE PPD KRM WLA PAT KON ADA PLO WYS PDE MSK OLT MIL WPR STN SOC MOR WTO WSI ZGI PIA SDU HAG MIK 750 kv 400 kv 220 kv ZUK CPC POL SWI BOG Legenda: CRN ZBK LES PAS WRC 400 kv tymczasowo pracująca na napięciu 220 kv kabel stałoprądowy 450 kv stacja elektroenergetyczna kv OSR DBN KAL GRO BLA KED WIE ALB NOS TRE MOS LIS ROK ANI HCZ WRZ LAG KAT HAL PAB BEK JAN TCN JOA ROG LOS SIE BYC BIR KOP PBO PRB CZT KOM ZAP JAM BUJ KHK PIO KIE LUA SKA WAN KPK RAD KLA ROZ PEL OSC TAW KOZ ATA CHM LSY PUL ABR MKR STW RZE BGC KRI CHS ZAM DOB CHA inwestycje zrealizowane modernizacje linii LEM

13 INWESTOR Geneza powstawania konfliktów MEDIA LIDERZY OPINII POZYTYWNI 5-15% MIESZKAŃCY NEUTRALNI 60-85% NEGATYWNI 5-15% LIDERZY SPRZECIWU DECYDENCI RDOŚ/SKO

14 Niewiedza źródłem protestów Dlaczego lokalne społeczności protestują przeciwko ekologicznym inwestycjom energetycznym? Obawa przed zmianą - nowa inwestycja wzbudza wątpliwości co do bezpieczeństwa i komfortu życia Brak wiarygodnych i powszechnie dostępnych źródeł informacji, które obalałyby mity szerzone przez przeciwników Efekt NIMBY - akceptacja potrzeby rozwoju infrastruktury energetycznej, ale nie w moim sąsiedztwie. Aktywne działania przeciwników, operujące na emocjonalnych, często wybiórczych danych

15 Co przyniesie nam biogazownia? GŁÓWNE ZARZUTY WOBEC BIOGAZOWNI: uciążliwy zapach, który wynika m.in. z niewystarczającej odległości od zabudowań skażenie wody oraz gleby pod uprawy negatywny wpływ na zdrowie mieszkańców znaczny spadek cen gruntów w okolicy ograniczenie szans rozwoju agroturystyki zwiększenie uciążliwego ruchu na drogach, a także ich niszczenie przez samochody dowożące substraty wykorzystanie w procesie szczątków zwierzęcych

16 Skąd biorą się mity nt. biogazowni? Mieszkańcy sami szukają informacji w internecie Wiedzę dostarczają lokalni przeciwnicy Negatywną wiedzę dostarcza sam inwestor / wykonawca Negatywną wiedzę dostarczają przyjezdni: ekolodzy, prawnicy, turyści

17 Nie w moim ogródku NIMBY (akronim angielskiego Not In My Back Yard = "nie w moim ogródku") to często spotykana postawa osób, które: wyrażają swój sprzeciw wobec inwestycji w swoim najbliższym sąsiedztwie, choć nie zaprzeczają, że są one potrzebne w ogóle.

18 Inne motywy socjologiczne Inne zidentyfikowane postawy w lokalnych społecznościach związane z nowymi inwestycjami to: SPOŁECZNE BANANA (Build Absolutely Nothing Anywhere Near Anything = nie buduj absolutnie nic, nigdzie i w pobliżu niczego) LULU Syndrome (Locally Unacceptable Land Use niechciane przez społeczność zagospodarowanie terenu) POLITYCZNE NIMEY (Not In My Election Year = nie w roku moich wyborów) NIMTOF (Not In My Term Of Office = nie w trakcie mojej kadencji)

19 Formy działań oponentów Przykładowe działania: Informowanie o negatywnych aspektach sąsiedztwa inwestycji Petycje przeciwko inwestycji Protesty pod urzędami Ulotki promujące zagrożenia Wnioski o referenda gminne w sprawie inwestycji Zawiadomienia instytucji kontrolnych

20 Przykłady działań oponentów (grafiki, protesty, strony WWW)

21 Skutki protestów Brak prowadzenia komunikacji i dialogu przez władze i inwestora z mieszkańcami po pewnym czasie może skutkować : Zmianą nastawienia części społeczności z neutralnej na negatywną (niechęć do podpisywania umów, głośny protest) Zmianą nastawienia urzędników (przy uchwalaniu zmian w MPZP czy studium) Zmianą wydźwięku i zainteresowania mediów lokalnych.

22 Rzeczywisty poziom protestów Zniekształcony obraz rzeczywistego poparcia społecznego dla inwestycji lokalnych Głośne akcje małej grupy przeciwników, mogą sugerować, że większość mieszkańców jest przeciwna Decydenci ulegają presji i zmieniają swój stosunek do inwestycji Tymczasem nastroje społeczne mogą być zupełnie inne

23 Rzeczywisty poziom protestów TNS OBOP w 2011 r. przeprowadził badania dotyczące akceptacji mieszkańców jednej z planowanych inwestycji wiatrowych w woj. dolnośląskim. Wbrew publikacjom medialnym oraz odczuciom decydentów okazało się, że realne poparcie wygląda zupełnie inaczej 69% mieszkańców popierało budowę farmy wiatrowej w badanej gminie 94% mieszkańców gminy dostrzegało potrzebę nowych inwestycji w swojej gminie

24 Główne założenia komunikacji społecznej przy inwestycjach biogazowych

25 Zmiana potrzeb społecznych w zakresie dialogu i współdecydowania Ostatnie lata to duże zmiany w zakresie zarządzania przez samorządy procesami administracyjnymi pod kątem nowych inwestycji na obszarze gmin. Zmiany wynikają z : wzrastającej świadomości społeczeństwa w zakresie dostępu do informacji, rozpowszechnienia się formuły aktywnych konsultacji społecznych, głośnych przypadków protestów ekologów czy mieszkańców sprzeciwiających się nowym inwestycjom Efektem tych zmian jest : rozszerzenie dostępu do informacji oraz gwarancja wpływu mieszkańców na podejmowane decyzje administracyjne potrzeba znaczącego przesunięcia momentu rozpoczęcia komunikacji społecznej

26 Główni interesariusze Lokalne władze Media Mieszkańcy Lokalny biznes Lokalne stowarzyszenia Organizacje ekologiczne Formalni i nieformalni liderzy Przyjezdni i Turyści

27 Komunikacja od samego początku Rekomendowane przesunięcie rozpoczęcia działań konsultacyjnych i informacyjnych na bardzo wstępny planistyczny etap procesu administracyjnego związanego z inwestycjami z OZE pozwala: budować zaufanie i poczucie transparentności działań i informacji przekazać opinii publicznej wiarygodne i merytoryczne komunikaty - zasada pierwszeństwa niwelować zagrożenie protestami - gaszenie pożarów w zarodku

28 Komunikacja od samego początku Brak takiego proaktywnego działania informacyjnego odbierany jest bardzo negatywnie i może stać się poważnym zarzutem medialnym, formalnym oraz społecznym: większość skarg do SKO dotyczy braków w procesie konsultacji społecznych najczęstszy zarzut lokalnych przeciwników w stosunku do władz to fakt działania po cichu z inwestorem i ignorowania obaw mieszkańców.

29 Komunikacja od samego początku Zbyt późne rozpoczęcie procesu konsultacyjnego to także zagrożenia organizacyjno-merytoryczne: urzędnicy są przywiązani do pracy, którą wykonali (efekt psychologiczny) i źle znoszą krytyczne uwagi, które pojawiają się podczas konsultacji. niewielkie możliwości zmian nic poza kosmetyką. Poczucie strony społecznej o instrumentalnym traktowaniu jako element procedury formalnej, która musi być wypełniona.

30 Jak rozpocząć komunikację społeczną?

31 Analiza społeczna dla lokalizacji Dobra znajomość uwarunkowań społecznoekonomiczno-demograficznych w planowanej lokalizacji biogazowni pozwala: przewidzieć obawy mieszkańców i motywacje oponentów przygotować inicjujące kampanie informacyjne przeprowadzić działania konsultacyjne w celu wypracowania optymalnego projektu inwestycji

32 Analiza społeczna dla lokalizacji Desk research - najprostszy i najszybszy sposób zdobycia podstawowych informacji o sytuacji społecznej w danej lokalizacji poprzez zebranie i analizę publicznie dostępnych informacji. Deep-dive research - tzw. pogłębiona analiza, pozwala uzyskać szczegółowe, wielopoziomowe informacje o społeczności, zidentyfikować potencjalne obszary krytyczne.

33 Działania inicjujące komunikację Podjęcie decyzji o kierunkach rozwoju gminy w zakresie OZE oraz plan wpisania ich w studium lub też w miejscowym planie zagospodarowania to optymalny moment na: poinformowanie mieszkańców o takich kierunkach rozwoju (strona WWW gminy, wydawnictwa gminne) zorganizowanie debaty eksperckiej dotyczące j korzyści i ewentualnych niedogodności związanych z inwestycjami OZE (niezależni eksperci wybrani i zaproszeni przez gminę) z udziałem mieszkańców i mediów przygotowanie konkretnych wyliczeń i symulacji dotyczących tego typu inwestycji i ich wpływu na rozwój gminy i udostępnienie do wiadomości publicznej

34 Współpraca z liderami Lokalni liderzy są naturalnymi ambasadorami zmiany, którzy w większości przypadków są otwarci na dialog i merytoryczne argumenty. Wymogiem jest podjęcie dialogu i zaangażowanie ich w proces komunikacji oraz lepsze zrozumienie danej lokalnej społeczności. Współpraca i propozycja zaangażowania powinny mieć miejsce na jak najwcześniejszym etapie inwestycji na zasadach partnerskich.

35 Przykłady liderów opinii Sklepikarz, Proboszcz, Członkinie koła gospodyń wiejskich, Szef ochotniczej straży pożarnej, Przedstawiciele policji, Listonosz, Nauczycielka, Lokalny przedsiębiorca, Piłkarze z lokalnej drużyny, Właściciel baru, Były wójt/radny, Działkowiec/ letnik.

36 Jak prowadzić proces konsultacji społecznych?

37 Wiarygodna informacja Działania komunikacyjne i konsultacyjne muszą być oparte na następujących zasadach: 1. muszą być dostosowane do specyfiki konkretnej gminy a nawet wsi 2. mają wspierać etapy procesu administracyjnego 3. koncentrować się na poziomie konkretnych wsi, a nie tylko miast gminnych 4. powinny rozpoczynać się jak najwcześniej 5. być proaktywne wywoływać dyskusje i samodzielne inicjować wyjaśnianie obaw 6. docierać do najbardziej zainteresowanych i tych których zdanie oddziałuje na społeczność

38 Wiarygodna informacja Jakie powinny być informacje: wiarygodne i łatwo dostępne atrakcyjne wizualne i zrozumiałe odpowiadające na lokalne obawy zawierające informacje o wpływie na kluczowe aspekty życia Czego unikać w informacjach: naciągania faktów czy liczb ekspertów aroganckiego podejścia trudnych sformułowań i obszernych elaboratów

39 Jak przekazywać informacje mieszkańcom Spotkania z ekspertami Ulotki broszury Wyjazdy na działające inwestycje OZE Internet (strona WWW, BIP) Spotkania i konsultacje Media lokalne

40 Drukowane materiały informacyjne Ze względu na niewielki odsetek mieszkańców uczestniczących w konsultacjach ważnym źródłem wiedzy nt. planowanych inwestycji OZE są drukowane materiały informacyjne Pozwalają one dotrzeć do szerokiego grona mieszkańców z informacjami nt.: planów rozwoju gminy w zakresie tego typu inwestycji korzyści dla gminy wynikających z takich inwestycji potencjalnego oddziaływania inwestycji na otoczenie opcjonalne odniesienie się do zarzutów przeciwników

41 Wyjazdy studyjne Organizacja wyjazdu do funkcjonującej inwestycji OZE w innej gminie pozwala osobiście i bardzo namacalnie określić rodzaj oddziaływania związany z jej codziennymi funkcjonowaniem. Wyjazdy mogą być organizowane dla: przedstawicieli władz gminy, sołtysów, liderów opinii, mieszkańców, mediów.

42 Internet jako źródło wiedzy Internet staje się dziś ważnym medium do komunikacji i źródłem informacji czy wyrażania swoich opinii (szczególnie dla młodych osób). Komunikacja dotycząca planów rozwoju OZE w gminie może odbywać się poprzez: stronę internetową Urzędu Gminy BIP strony gminnych podmiotów / organizacji które mają za zadanie promowanie ekologii oraz informowanie nt. OZE newselletery z informacjami gminnymi

43 Internet jako źródło wiedzy Na stronie WWW możliwe jest zamieszczenie informacji w: formie pasywnej: informacje dotyczące inwestycji OZE, oddziaływania, benefitów dla gminy linki i przedruki raportów i analiz dokument zawierający najważniejsze pytania i odpowiedzi związane z OZE wizualizacje i mapy pokazujące planowane inwestycje i ich obszar oddziaływania formie interaktywnej: /formularz kontaktowy za pośrednictwem którego mieszkańcy mogą zgłaszać swoje pytania i sugestie. forum internetowe poświęcone OZE na którym możliwe jest zadawanie pytań i uzyskiwanie odpowiedzi od ekspertów czy przedstawicieli urzędy gminy.

44 Informowanie poprzez lokalne media Lokalne i regionalne media to bardzo ważny kanał komunikacji z mieszkańcami. Odpowiedzialna współpraca z mediami pozwala dostarczać poprzez publikacje dziennikarskie szerokiej opinii publicznej rzetelną wiedzę i wywoływać pozytywną debatę publiczną. Brak otwartości, stronniczość albo manipulacje ze strony władz gminnych mogą skutkować: brakiem możliwości rzetelnego przedstawienia zagadnienia (brak informacji) negatywnym nastawieniem do tematyki OZE w gminie (w oparciu o informacje od przeciwników)

45 Działania edukacyjno-promocyjne Działania komunikacyjne związane z rozwojem inwestycji OZE na terenie gminy mogą także obejmować działania : edukacyjne - gdzie celem jest zapewnianie pełnej i merytorycznej informacji nt. różnych źródeł OZE promocyjne promowanie proekologicznych źródeł energii, jakimi są źródła OZE

46 Działania edukacyjno-promocyjne Przykłady działań edukacyjnopromocyjnych: Konkursy plastyczne związane z tematyką ekologii i OZE Olimpiady wiedzy ekologicznej i OZE Pikniki ekologiczne/oze z elementami edukacyjnymi Tworzenie pokazowych centrów z rozwiązaniami OZE

47 Spotkanie konsultacyjne

48 Konsultacje społeczne dot. OZE w Warcie Bolesławieckiej

49 Spotkania informacyjne i konsultacyjne Spotkania informacyjne to jeden z bardziej pożądanych przez mieszkańców rodzajów dialogu. Odpowiednio przygotowane i poprowadzone pozwalają na dotarcie z informacją do szerokiego grona mieszkańców, udzielenie odpowiedzi na pytania a nawet wypracowanie zadawalających większość rozwiązań. W przypadku złego przygotowania albo dużej aktywności przeciwników mogą zamienić merytoryczną debatę w agresywną wymianę zdań gdzie nie ma miejsca na dyskusję

50 Rodzaje spotkań informacyjnych i konsultacyjnych Rodzaje spotkań informacyjno-konsultacyjnych: Prezentacja połączona z sesją pytań i odpowiedzi Prezentacje lub debata wraz z sesją pytań i odpowiedzi Rozprawa administracyjna Dni otwarte dla mieszkańców

51 Główne błędy i zagrożenia przy organizacji spotkań konsultacyjnych 1/2 źle zaplanowany przebieg spotkania (brak agendy, brak prezentacji, brak wsparcia merytorycznego - specjaliści, Q&A) nieadekwatne materiały informacyjne zbyt ogólne, zbyt marketingowe lub zbyt nudne brak sprawnej moderacji spotkania, która zapewnia w przypadku eskalacji konfliktu utrzymanie merytorycznej dyskusji

52 Główne błędy i zagrożenia przy organizacji spotkań konsultacyjnych 2/2 zaangażowanie krajowych przeciwników inwestycji OZE (politycy, eksperci ekolodzy ) agresywne działania przeciwników podczas spotkania (zakłócenie porządku, uniemożliwienie przemówienia, wyzwiska, ataki personalne itd.) brak przygotowania prowadzącego / władz/ inwestora pod kątem umiejętności miękkich

53 Jak organizować spotkania konsultacyjne? Odpowiednia pora i dzień Wiarygodni i niezależni eksperci Neutralne miejsce ZŁOTE REGUŁY UDANYCH SPOTKAŃ Przystępne materiały drukowane Wykorzystanie grafik i filmów Odpowiedni prowadzący

54 Spotkania informacyjne i konsultacyjne Odpowiednie zaplanowanie spotkania i przygotowanie się prowadzącego pozwala zagwarantować jego spokojny i merytoryczny przebieg Preferowanym prowadzącym tego typu konsultacje są: Wójt Radny Przedstawiciel urzędu gminy Sołtys (jeśli spotkanie dotyczy jednej wsi) Osoba ciesząca się lokalnym autorytetem

55 Rola prowadzącego spotkania 1. Przedstawienie uczestników spotkania 2. Przedstawienie agendy spotkania jakie będą elementy spotkania ile potrwa każda część kiedy przewidziane są pytania i dlaczego 3. Ustalenie zasad debaty kiedy zadawane są pytania prośba o przedstawianie się 4. Moderowanie spotkania: precyzowanie zadawanych pytań kierowanie pytań do odpowiednich osób, usprawnianie przebiegu spotkania - niwelowania dyskusji nie merytorycznych ] 5. Podsumowywanie ustaleń czy też głównych wątków dyskusji

56 Havas PR Warsaw Mariusz Wawer tel