1. Ideały i problemy bohaterów moich lektur Uczeń: Uczeń: a. 1. Cele lekcji i. a) Wiadomości zna mit o Dedalu i Ikarze, zna treść utworu A. Kamińskiego Kamienie na szaniec, zna treść utworu S. Żeromskiego Siłaczka, zna treść utworu S. Żeromskiego Syzyfowe prace. ii. b) Umiejętności potrafi interpretować obrazy, potrafi interpretować według wskazówek młodość znanych bohaterów literackich, potrafi znaleźć odwołanie obrazu do życia młodzieży i ich problemów, potrafi rozwiązywać problemy w sposób twórczy, rozwija sprawność umysłową, kreatywność, przełamuje opory przed przedstawieniem własnych pomysłów, potrafi dyskutować na temat świata dorosłych i ich wartości. b. 2. Metoda i forma pracy Praca w grupach, dyskusja, wizualizacja, ćwiczeń praktycznych c. 3. Środki dydaktyczne Schemat do pracy w grupach (załącznik 1.) Reprodukcja obrazu Fransa Halsa (załącznik 2) d. 4. Przebieg lekcji i. a) Faza przygotowawcza Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Następnie prosi uczniów o przypomnienie cech charakteryzujących młodość. ii. b) Faza realizacyjna 1. Nauczyciel dzieli klasę na grupy, zostają wybrani liderzy, sprawozdawcy, sekretarze. Następnie zostają przypomniane lub odczytane zadania dla każdej z ról oraz ogólne zasady pracy w grupie. Każdy zespół dostaje schemat do uzupełnienia (załącznik 1). Następnie uczniowie odczytują swoje
prace na forum klasy, zostają one omówione i wyciągnięte są na ich podstawie wnioski: Młodzi bohaterowie analizowanych lektur borykali się w najpiękniejszych dla nich czasach z wieloma problemami, ich życie nie było łatwe, jednak konsekwentnie dążyli do wyznaczonego przez siebie celu. 2. Uczniowie dyskutują na temat, którego z analizowanych bohaterów literackich darzą największą sympatią i dlaczego? 3. Kolejne zadanie polega na interpretacji obrazu Fransa Halsa Portret młodzieńca z czaszką, uczniowie zastanawiają się, jakie cechy młodości uchwycił na obrazie artysta, co oznacza czaszka młodego chłopca, nad czym może on się zastanawiać, jakie pytania zadawać, interpretują nawiązanie do hamletowskiego być albo nie być (załącznik 2). iii. c) Faza podsumowująca Uczniowie opisują w swobodnych wypowiedziach ich zderzenia ze światem dorosłych. e. 5. Bibliografia 1. Kamiński A., Kamienie na szaniec, Czytelnik, Warszawa 2000. 2. Parandowski J., Mitologia, PULS, Warszawa 2002. 3. Żeromski S., Siłaczka, Zielona Sowa, Kraków 1998. 4. Żeromski S., Syzyfowe prace, PULS, Warszawa 1999. 5. www.abcgallery.com/h/hals/hals.html Załącznik 1. f. 6. Załączniki Schemat do pracy w grupach i. a) Karta pracy ucznia BOHATER LITERACKI JAKA BYŁA JEGO MŁODOŚĆ? PRZECIW CZEMU SIĘ BUNTOWAŁ? W JAKIE WIERZYŁ IDEAŁY? IKAR
STANISŁAWA BOZOWSKA ALEK, RUDY I ZOŚKA BOHATEROWIE SYZYFOWYCH PRAC Załącznik 2. ii. b) Reprodukcja obrazu Fransa Halsa iii. www.abcgallery.com/h/hals/hals.html
iv. c) Notatki dla nauczyciela Przykład wypełnienia schematu. BOHATER LITERACKI IKAR STANISŁAWA BOZOWSKA ALEK, RUDY I ZOŚKA BOHATEROWIE SYZYFOWYCH PRAC JAKA BYŁA JEGO MŁODOŚĆ? Młodość spędził w otoczeniu swego ojca. Oglądał jego wynalazki, słuchał jego mądrości, rozbudzał swoją wyobraźnię. Całą swą młodość spędziła w szkole, uczyła się, aby w przyszłości móc edukować najuboższe warstwy społeczeństwa, angażowała się w sprawy społeczne, interesował ją los drugiego człowieka. Od najmłodszych lat uczyli się współpracy, braterstwa, pokonywania stresu w zespole Buki, chodzili do najlepszego gimnazjum im. S. Batorego, gdzie zdobywali bardzo wysokie noty, rozwijali od najmłodszych lat swoje zainteresowania. Młodość bohaterowie spędzili w otoczeniu władz rosyjskich, Polska wówczas znajdowała się pod zaborami. Musieli na co dzień walczyć o odzyskanie mowy ojczystego języka i nie dać się rusyfikacji. PRZECIW CZEMU SIĘ BUNTOWAŁ? Przeciw ograniczeniom ludzkiej natury, granicom ludzkich możliwości, przeciw zakazom. Przeciw nieludzkim warunkom, jakie panowały na wsi, przeciw biedzie małych dzieci, ich braku dostępu do powszechnej edukacji. Buntowali się przeciwko niemieckiej niewoli, nie mogli pogodzić się z nieludzkimi zasadami ustanowionymi przez okupanta poprzez udział w Małym, a następnie Dużym Sabotażu. Buntowali się przeciwko zakazom, jakie wydał rząd rosyjski, który pragnął zrobić z młodych Polaków kolejne pokolenie Rosjan, bronili się przeciwko zakazowi używania w szkołach mowy polskiej, czytaniu rodzimej literatury, potajemnie spotykali się i czytali polskie książki. W JAKIE WIERZYŁ IDEAŁY? Wierzył, że ludzkie możliwości są nieograniczone, dlatego wzbił się w przestworza i przypłacił to życiem. Wierzyła, że można poświęcić się drugiej osobie, zrezygnować ze szczęścia osobistego na rzecz szczęścia ogólnego, że można do końca być wiernym swoim młodzieńczym ideałom. Poświęciła dla innych swoje życie. Wierzyli, że Polska odzyska niepodległość, że nigdy nie podda się niemieckim prawom i zniewoleniu, że Polacy wspólnie zaczną przeciwstawiać się Niemcom. Wierzyli, że Polska nigdy nie utraci swojej tożsamości, że w każdym młodym człowieku można odnaleźć patriotę, że ojczyzna wreszcie zostanie wyzwolona i odzyska niepodległość. v. d) Zadanie domowe Jak widzę świat dorosłych? Przedstaw swoje refleksje.
45 minut g. 7. Czas trwania lekcji h. 8. Uwagi do scenariusza Do lekcji jest przygotowana prezentacja w Power Point, uzupełniająca i utrwalająca wiadomości.