10. Owies Anna Durał ZDOO Dukla Uwagi ogólne W roku zarejestrowano dwie nowe odmiany: Elegant i Romulus. Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 27 odmian oplewionych oraz 5 odmian nie oplewionych. Doświadczenia z owsem podobnie jak w latach ubiegłych były realizowane w dwóch punktach doświadczalnych w Przecławiu z doborem ustalonym przez Zespół Wojewódzki Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego oraz w Dukli z rozszerzonym doborem odmian ustalonym przez COBORU. Doświadczenia założono zgodnie z metodyką COBORU w trzech powtórzeniach na poletkach o powierzchni 15 m², na jednym - przeciętnym poziomie agrotechniki. Nawożenie zostało ustalone z uwzględnieniem wyników analizy gleby. Nie stosowano ochrony chemicznej przed chorobami, tylko przed chwastami i szkodnikami. Plon ziarna i masę 1000 nasion podano przy 14 % wody. Ocenę wylegania i porażenia przez choroby wykonano w skali 9-cio stopniowej, gdzie 9-oznacza stan rolniczo najlepszy, 1-stan rolniczo najsłabszy. Doświadczenia były przeprowadzone prawidłowo, a ich wyniki podano w niniejszym biuletynie. Wyniki doświadczeń W roku średnie plonowanie odmian było niższe aż o 15,7 dt z ha w porównaniu do 2015 roku i wynosiło 58,2 dt z ha. Zdecydowanie niższy był poziom plonowania odmian w Przecławiu, w Dukli był zbliżony do roku poprzedniego. Warunki pogodowe dla owsa wiosną były korzystne, jednak niedobór wody w maju oraz w III dekadzie czerwca wpłynął na obniżenie plonowania zwłaszcza w Przecławiu. Pod względem plonowania w roku z odmian badanych 3 lata wyróżniły się odmiany Komfort i Harnaś i one też najlepiej plonowały w trzyleciu. Dobrze plonowała również odmiana Berdysz. Natomiast niekorzystne oceny uzyskały odmiany Haker i Bingo. Zróżnicowane oceny plonowania uzyskały odmiany badane dwa lata Nawigator i Pascal. Odmiany te dość dobrze plonowały w Przecławiu natomiast słabo w Dukli. Badana po raz pierwszy odmiana Elegant plonowała dobrze, a Romulus przeciętnie. Z form nagich badana była tylko odmiana Siwek, która w Dukli plonowała bardzo dobrze natomiast w Przecławiu przeciętnie. Choroby w roku wystąpiły na podobnym poziomie jak w poprzednich latach i nie miały w tym gatunku decydującego znaczenia dla wysokości plonów ziarna. W największym stopniu rośliny zostały porażone Helmintosporiozą i Rdzą wieńcową. które wystąpiły w obu miejscowościach oraz Septoriozą plew w Dukli. W Dukli po gwałtownej burzy w lipcu obserwowano osypywanie nasion zróżnicowane odmianowo (średnia ocena 5,7), najsilniej zjawisko osypywania wystąpiło u odmian: Romulus i Bingo. Średnia masa 1000 ziaren była wyższa od wielolecia i wynosiła 37,6 g, podobnie jak w ubiegłych latach wyróżniała się odmiana Bingo, a z nowych odmian Nawigator. Wyleganie wystąpiło zwłaszcza w Dukli, gdzie rośliny były znacznie wyższe jak w latach ubiegłych. Najsilniej w fazie dojrzałości mlecznej wyległy odmiany: Haker, Arden. Średnia zawartość łuski dla wzorca wynosiła 28,3 % i była wyższa od średniej wieloletniej. Najmniejszy udział łuski w ziarnie odnotowano u nowych odmian: Nawigator i Elegant.
Tabela 1 i (owies nago ziarnowy). Odmiany badane. Rok zbioru: Rok Lp. Odmiana wpisania do Rok L-ba Adres jednostki zachowującej odmianę, Krajowego włącze lat a w przypadku odmiany zagranicznej - Rejestru nia do na - pełnomocnika w Polsce Odmian LOZ LOZ w Polsce 1 2 3 4 5 1 Krezus 2005 2007 10 2 Berdysz 2008 2010 7 3 Bingo 2009 2011 6 4 Arden 2010 2013 4 5 Haker 2010 2013 4 6 Komfort 2013 2015 2 7 Harnaś 2014 1 8 Nawigator 2015 9 Paskal 2015 10 Elegant 11 Romulus 12 Siwek 2010 2013 3 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan Małopolska Hodowla Roślin HBP sp. z o.o., ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan Małopolska Hodowla Roślin HBP sp. z o.o., ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków odmiana wstępnie rekomendowana na podstawie rocznych wyników PDO lub mniejszej liczbie doświadczeń
Tabela 2. Owies. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość SDOO Przecław ZDOO Dukla Powiat Mielec Krosno Kompleks rolniczej przydatności gleby 4 11 Klasa bonitacyjna gleby III a IV b ph gleby w KCl 7,2 6,5 Przedplon Burak cukrowy Rzepak jary Data siewu (dzień, m- rok) 30 III 01 IV Obsada nasion (szt/m 2 ) 450 500 Data zbioru (dzień, m-c, rok) 03 VIII 05 VIII Nawożenie mineralne N (kg/ha) 70 62 P 2 O 5 (kg/ha) 40 72 K 2 O (kg/ha ) 60 72 Nawożenie dolistne preparatami Florovit - 1,0 l wieloskładnikami Plonovit Z 2,0 l (l/ha) Basfoliar 0,5 l Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa,dawka/100 kg) Orius 060 FS - 50 ml/100 kg Orius 060 FS - 50 ml/100 kg Herbicy Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Chisel nowy 51,6 WG-60 g Gold 450 EC - 1,25 l (nazwa,dawka/ha) Karate Zeon 050 EC-0,1 l Karate Zeon 050 EC-0,15l Tabela 3. Owies. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Lp. Cecha Przecław Dukla 1 Termin wiechowania (dzień, m-c) 10 VI 10 VI 2 Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) 15 VII 23 VII 3 Termin dojrzałości pełnej (dzień, m-c) 03 VII 03 VIII 4 Wysokość roślin (cm) 94 104 5 Wyleganie w f. dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 8,5 6 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 8,5 4,9 7 Stan roślin po kłoszeniu (skala 9 o ) 8,3 8,1 8 Porażenie przez choroby: mączniakiem (skala 9 o ) 9,0 9,0 9 -rdzą wieńcową (skala 9 o ) 8,5 8,4 10 -helmintosporiozą (skala 9 o ) 6,6 6,6 11 Udział łuski (%) 29,7 26,9 12 Masa 1000 ziaren (g) 37,0 38,2 13 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 11,5 15,1 14 Plon ziarna (dt z ha) 62,4 54,0 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny
Tabela 4 i. Plon ziarna odmian w miejscowościach (%wzorca). Rok zbioru: Lp. Odmiana Przecław Dukla Wzorzec dt z ha 62,4 54,0 1 Krezus 96 102 2 Berdysz 105 109 3 Bingo 98 95 4 Arden 102 104 5 Haker 98 94 6 Komfort 107 108 7 Harnaś 110 105 8 Nawigator 101 80 9 Paskal 106 98 10 Elegant 102 108 11 Romulus 99 102 12 Siwek 76 93 Tabela 5. i. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:, 2015, 2014 Lp. Odmiana 2015 2014 2015-2014- Wzorzec, dt z ha 58,2 73,9 61,5 66,1 64,5 1 Krezus 99 101 117 100 105 2 Berdysz 107 104 94 105 101 3 Bingo 97 111 106 105 105 4 Arden 103 106 103 105 104 5 Haker 96 108 95 103 100 6 Komfort 107 104 131 106 114 7 Harnaś 108 107 115 107 110 8 Nawigator 92 99 96 9 Paskal 102 99 101 10 Elegant 105 11 Romulus 100 12 Siwek 84 92 94 89 90 Liczba doświadczeń 2 2 2 4 6 Wzorzec wszystkie odmiany badane
Tabela 6 Owies. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca). Osypywanie nasion. Lata zbioru:, 2014- Liczba Rdza wieńcowa Osypywanie Helmintosporioza Septorioza plew Lp. Odmiana lat nasion badań 2014-2014- Wzorzec, (skala 9 o ) 8,4 8,1 6,6 6,9 7,7 5,7 1 Krezus 3 0,1 0,2 1,2 0,8 1,0 0,0 2 Berdysz 3 0,2 0,1 0,4 0,0 0,5 0,0 3 Bingo 3 0,4 0,3 0,5 0,1-0,7-1,0 4 Arden 3 0,1 0,5-0,8-0,5 0,6 0,6 5 Haker 3 0,6 0,7 0,1 0,6 1,0 0,0 6 Komfort 3-1,0-1,2-0,5-0,3 0,0-0,7 7 Harnaś 3-0,1 0,3 1,9 1,1 1,3 0,3 8 Nawigator 2 0,6 0,6-1,5-1,0-1,5 0,3 9 Paskal 2-0,4-0,5-1,3-1,3 0,6-0,7 10 Elegant 1-0,3 0,4-0,7 0,0 11 Romulus 1-0,1-1,3-1,7-1,7 12 Siwek 3-0,1-0,6 0,9 0,5-0,4 2,6 Liczba doświadczeń 2 3 2 6 1 1 Liczba doświadczeń dla okresu 2014- odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata jest odpowiednio mniej Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec wszystkie odmiany badane
Tabela 7 Owies. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 2014- Wyleganie (skala 9 ) Wysokość roślin faza dojrzałości Liczba przed zbiorem (cm) Lp. Odmiana mlecznej lat badań 2014-2014 - 2014- Masa 1000 ziaren (g) 2014- Udział łuski w ziarnie (%) 2014- Wzorzec 8,5 7,7 6,7 4,7 99 108 37,6 34,2 28,3 23,7 1 Krezus 3 0,2 0,8 0,8 0,6-4 -1 0,6 0,7 5,5 9,3 2 Berdysz 3 0,0 0,1-1,0-0,1 1 1 0,9 1,0 4,9 1,8 3 Bingo 3 0,5-0,3 1,2 0,3 3 4 9,1 8,6 0,1 0,1 4 Arden 3-0,5-0,7-0,7-0,5 6 7 0,8-0,2 1,0 4,5 5 Haker 3-0,2-0,6-1,7-0,6 3 2 2,0 1,1 1,9 3,5 6 Komfort 3 0,2 0,1 0,1-0,4-1 1-2,2 1,4 2,4 6,2 7 Harnaś 3 0,5 0,3 1,7 1,2-5 -3-0,8 1,1 5,0 7,3 8 Nawigator 2 0,2 0,5 0,7 0,9-2 -1 2,9 2,0-2,4-2,1 9 Paskal 2 0,5 0,1 0,2 0,0-4 -2-1,0-0,3 4,2 4,9 10 Elegant 1 0,2 0,5 3-2,2-1,8 11 Romulus 1 0,2-1,0 1-2,4 1,3 12 Siwek 3-0,5 0,7-1,0 0,9-2 -5-7,5-5,9-21,9-16,7 Liczba doświadczeń 1 2 2 5 2 6 2 6 2 6 Liczba doświadczeń dla okresu 2014- odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata jest odpowiednio mniej Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą Wzorzec: wszystkie badane odmiany
Charakterystyka odmian owsa wpisanych do krajowego rejestru Odmian w roku wg COBORU, LOO ELEGANT - Odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską średni, bez łuski dość duży. Odporność na mączniaka prawdziwego dość duża, na rdzę owsa oraz helmintosporiozę średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin wiechowania dość wczesny, dojrzewania średni. Udział łuski dość mały. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie ziarna średnie. Zawartość białka średnia, tłuszczu dość duża. Hodowca: Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., Grupa IHAR, ROMULUS - Odmiana żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską i bez łuski - dość duży. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę owsa i septoriozę liści - dość mała, na helmintosporiozę - średnia. Rośliny średniej wysokości, o małej odporności na wyleganie. Termin wiechowania średni, dojrzewania dość wczesny. Udział łuski średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie dość duże. Zawartość białka i tłuszczu średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Reprezentant: Danko Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, 64-000 Kościan