Zastosowanie metodyki myślenia sieciowego do tworzenia scenariuszy transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych Wielkopolski 29.07.2011 r. WND POIG.01.01.01-30-014/09 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 Działanie 1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy Poddziałanie 1.1.1 Projekty badawcze z wykorzystaniem metody foresight 1
Plan prezentacji Założenia metodyki Fazy prac Wykorzystanie metodyki na rzecz identyfikacji czynników sprawczych Budowa modelu kierowania innowacyjnością w Wielkopolsce Scenariusze
Metodyka myślenia sieciowego I. Podstawy teoretyczne metodyki autorzy: P.Gomez, G.Probst, H.Ulrich, 1989 r. całość i część sieciowość otwartość złożoność porządek prowadzenie rozwój
całość i część system to część istniejącej całości; rozmaite całości łączą się ze sobą w większe całości, tworząc strukturę systemu, który jest całością dynamiczną, dlatego nie można jednoznacznie wytyczyć granic systemu
całość i część sieciowość aby zrozumieć dynamiczną całość, należy poznać związki zachodzące między częściami; między systemami występują wzajemne oddziaływania, pozytywne lub negatywne sprzężenia zwrotne
całość i część sieciowość otwartość wielostronne, wzajemne oddziaływania występują nie tylko wewnątrz systemu, ale również między nim a otoczeniem; żaden system nie jest w pełni autonomiczny
całość i część sieciowość otwartość złożoność systemy mogą przyjmować w określonym czasie wiele różnych stanów, zatem trudno prognozować zachowanie się systemu
całość i część sieciowość otwartość złożoność porządek porządek wyraża się w określonym rodzaju powiązań części w sieci lub w strukturze
całość i część sieciowość otwartość złożoność porządek prowadzenie oznacza zdolność systemu do samokontroli; wyróżnia się dwa rodzaje prowadzenia: sterowanie i regulowanie
całość i część sieciowość otwartość złożoność porządek prowadzenie rozwój rozumiany jako proces uczenia się systemu
Metodyka myślenia sieciowego II. Fazy metodyki
Faza I - Ustalenie celów i modelowanie sytuacji problemowej styczeń 2011r. - inauguracja prac zespołu 14 osób zapoznanie z metodyką myślenia sieciowego identyfikacja interesariuszy
Faza I - Ustalenie celów i modelowanie sytuacji problemowej Identyfikacja interesariuszy
Faza I - Ustalenie celów i modelowanie sytuacji problemowej Identyfikacja interesariuszy
Faza I - Ustalenie celów i modelowanie sytuacji problemowej - Cel identyfikacji czynników, które mogą wywrzeć największy wpływ na tempo rozwoju społeczno-gospodarczego Regionu i podniesienie jego innowacyjności. identyfikacja mechanizmów oddziaływania czynników sprawczych, wpływających na stymulowanie innowacyjności przedsiębiorstw i pozostałych uczestników Wielkopolskiego Systemu Innowacji, identyfikacja mechanizmu sterowania i kreowania innowacyjności w Regionie.
Faza I - Ustalenie celów i modelowanie sytuacji problemowej Identyfikacja sytuacji problemowej Wyrwicka M.K. (red.), Analiza sytuacji Wielkopolski w kontekście transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań, 2010, Wyrwicka M.K. (red.), Tendencje rozwojowe Wielkopolski w kontekście transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań, 2010, Wyrwicka M.K. (red.), Raport z badań metodą Delphi do projektu Foresight»Sieci gospodarcze Wielkopolski«scenariusze transformacji wiedzy wspierające innowacyjną gospodarkę, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań, 2011, Wyrwicka M.K. (red.), Budowa scenariuszy transformacji wiedzy wspierających innowacyjną Wielkopolskę. Tom I. Badania uzupełniające, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań, 2010.
Faza II - Analiza oddziaływań 1. Budowa sieci zależności Identyfikacja czynników Identyfikacja zależności między czynnikami w sieci w trzech przekrojach 1) rodzaj oddziaływania 2) intensywność oddziaływania 3) czas oddziaływania
Faza II - Analiza wzajemnych oddziaływań luty 2011 tworzenie sieci i analiza zależności czynników wspierających innowacyjną gospodarkę w Wielkopolsce
Tworzenie sieci zależności
Tworzenie sieci zależności
Faza II - Analiza wzajemnych oddziaływań wyróżniono 50 czynników, które w sposób bezpośredni lub pośredni wpływają na Innowacyjna Wielkopolskę Dokonano charakterystyki czynników
Faza II - Analiza wzajemnych oddziaływań marzec/kwiecień 2011 opis relacji i zależności w sieci czynników wspierających innowacyjną gospodarkę w Wielkopolsce
Tabela relacji
Faza II - Analiza wzajemnych oddziaływań kwiecień 2011 ocena siły i czasu oddziaływania czynników siła oddziaływań pomiędzy czynnikami 0 brak oddziaływań 1 słabe oddziaływanie 2 średnie oddziaływanie 3 silne oddziaływanie horyzont oddziaływań K krótkookresowy do 2013 r. od 1 do 2 lat S średniookresowy do 2020 r. od 3 do 5 lat D długookresowy do 2030 r. powyżej 5 lat
Faza II - Analiza wzajemnych oddziaływań maj 2011 utworzenie macierzy wpływów czynników wspierających innowacyjną gospodarkę w Wielkopolsce
Faza II - Analiza wzajemnych oddziaływań opracowanie mapy intensywności wyłonienie czynników aktywnych i krytycznych czynniki aktywne bardzo silnie wpływają na inne elementy, same jednak nie podlegają wpływom (wysokie wartości A) czynniki pasywne w małym stopniu oddziałują na inne, same jednak podlegają silnym wpływom (niskie wartości A) czynniki krytyczne silnie wpływają na inne elementy, ale równocześnie same podlegają silnym wpływom (wysokie wartości P) czynniki leniwe słabo oddziałują na inne elementy, ale również same podlegają jedynie słabym wpływom (niskie wartości P)
Reaktywność Aktywność
4 5 28 13
Faza III - Ujęcie i interpretacja możliwych zmian sytuacji Cel Jakie czynniki będą miały wpływ na budowanie innowacyjnej gospodarki w Wielkopolsce? Punkt wyjścia - czynniki traktowane jako sprawcze dla transformacji wiedzy i kreowania Innowacyjnej Wielkopolski (aktywne i krytyczne), Efekt syntetyczne scenariusze rozwoju innowacyjnej gospodarki w Wielkopolsce
Faza IV - Objaśnienie możliwości i kierowanie zmianą Narzędzie: model kierowania Elementy: obiekt sterowany decydent czynniki sterowalne (kierowalne) czynniki niesterowalne (niekierowalne) indykatory lub wskaźniki wczesnego ostrzegania sprzężenia zwrotne sprzężenia wyprzedające
Model kierowania zmianą Czynniki niesterowaln e Indykatory/ wskaźniki Czynniki sterowalne Obiekt sterowany Decydent Sprzężenie wyprzedzające Sprzężenie zwrotne
Faza V - Planowanie strategii i działań Cel: opracowywanie scenariuszy rozwoju z uwzględnieniem specyfiki poszczególnych trzech pól badawczych, w wariantach: optymistyczny, pesymistyczny prawdopodobny
Faza V - Planowanie strategii i działań Pole Badawcze I ( Zespół 7 osobowy) Potencjalne sieci gospodarcze i społeczno-gospodarcze w regionie typy relacji z ukierunkowaniem na transformację innowacji Kierownik Pola: dr inż. Paulina Golińska
Faza V - Planowanie strategii i działań Pole Badawcze II (Zespół 5 osobowy) Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw (innowacje produktowe, procesowe, technologiczne, systemowe), procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Kierownik Pola: dr inż. Arkadiusz Borowiec
Faza V - Planowanie strategii i działań Pole Badawcze III (Zespół 5 osobowy) Instytucje generujące wiedzę, odpowiedzialne za transformację wykorzystanie potencjału Wielkopolski dla wzrostu konkurencyjności gospodarki oraz rozwoju podmiotów tworzących sieci gospodarcze Kierownik Pola: dr inż. Agnieszka Grzelczak
Efekt ostateczny: Monografia Budowa scenariuszy transformacji wiedzy wspierających innowacyjną Wielkopolskę stanowiąca 2. tom raport podsumowującego zadanie czwarte (pt. Opracowanie scenariuszy transformacji wiedzy )
Termin wydania: wrzesień 2011r.
W imieniu Zespołu Realizującego DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Biuro Projektu Foresight fsgw@put.poznan.pl www.fsgw.put.poznan.pl Spotkanie informacyjne współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 45