WPŁYW DODATKÓW TŁUSZCZOWYCH DO PASZY NA INTENSYWNOŚĆ WZROSTU I JAKOŚĆ TUSZ BUHAJKÓW

Podobne dokumenty
Ocena przydatności żyta hybrydowego w żywieniu krów mlecznych

UDZIAŁ ELEMENTÓW KULINARNYCH I ZASADNICZYCH W TUSZACH BUHAJKÓW ZALICZONYCH DO RÓŻNYCH KLAS W SYSTEMIE EUROP

Opas gniecionym jęczmieniem w systemie angielskim

Łubin i poekstrakcyjna śruta rzepakowa - czy te komponenty warto stosować łącznie w mieszankach dla świń?

Żyto hybrydowe KWS LOCHOW w żywieniu trzody chlewnej

ANALIZA SKŁADU TKANKOWEGO TUSZ BUHAJKÓW RASY SIMENTALSKIEJ W ZALEŻNOŚCI OD UZYSKANEJ KLASY UMIĘŚNIENIA W SYSTEMIE EUROP

Żyto hybrydowe KWS LOCHOW w żywieniu trzody chlewnej. dr inż. Tomasz Schwarz

MODELOWANIE PARAMETRÓW JAKOŚCIOWYCH BIOŻYWNOŚCI POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO. dr hab. Piotr Wójcik. Instytut Zootechniki PIB

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

Żywienie bydła mlecznego

Nazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej Oznaczenie kwalifikacji: R.16 Numer zadania: 01

Systemy opasu bydła mięsnego

WYNIKI OPASU I WARTOŚĆ RZEŹNA JAŁÓWEK RASY CB I JAŁÓWEK MIESZAŃCÓW UZYSKANYCH Z KRZYŻOWANIA KRÓW RASY CB Z BUHAJAMI LIMOUSINE

PRZYKŁADOWE DAWKI POKARMOWE

OCENA MOśLIWOŚCI WYKORZYSTANIA HODOWLI ŚWIŃ RASY ZŁOTNICKIEJ

Pełnotłuste ziarno soi na paszę - dobre rozwiązanie?

Wpływ wybranych czynników na ubytki masy tusz wieprzowych w czasie wychładzania

Żywienie bydła mlecznego

Rozprawy Naukowe i Monografie Treatises and Monographs. Aneta Cegiełka. SGGW w Warszawie Katedra Technologii Żywności

Żyto hybrydowe KWS LOCHOW w żywieniu krów mlecznych w szczycie laktacji

OCENA WARTOŚCI HANDLOWEJ SZYNEK WIEPRZOWYCH

Żywienie gęsi rzeźnych: wykorzystaj kiszonki z kukurydzy!

Rumex. Rumex SC Oferta dla wymagających

WPŁYW STOPNIA ROZDROBNIENIA GRANULOWANEJ MIESZANKI PASZOWEJ NA WYTRZYMAŁOŚĆ KINETYCZNĄ GRANUL I WYDAJNOŚĆ PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ

Rzepak w żywieniu warchlaków i tuczników. Tomasz Majkut - Doradca Żywieniowy

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA

AgroYeast PLC i AgroYeast PLC II w żywieniu krów o poziomie wydajności 9000 i więcej kg mleka

Żywienie opasów: jak wyliczyć dawkę pokarmową?

Wpływ chronionej śruty poekstrakcyjnej rzepakowej na produkcyjność krów i skład mleka

Żywienie gęsi rzeźnych: wykorzystaj kiszonki z kukurydzy!

Zasady żywienia krów mlecznych

UZYSK ELEMENTÓW ZASADNICZYCH I KULINARNYCH W TUSZACH BUHAJKÓW W ZALEŻNOŚCI OD ICH MASY I KLASY UFORMOWANIA

WPŁYW INTENSYWNOŚCI ŻYWIENIA BUHAJKÓW RASY LIMOUSIN NA WSKAŹNIKI PRODUKCYJNE I WŁAŚCIWOŚCI DIETETYCZNE MIĘSA

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH

OCENA CECH TUCZNYCH I RZEŹNYCH ŚWIŃ RASY WIELKIEJ BIAŁEJ POLSKIEJ RÓŻNIĄCYCH SIĘ WYKORZYSTANIEM PASZY

Olej sojowy surowy (częściowo 5% - poz. 20 zał. Nr 10 do ustawy o VAT Oleje i tłuszcze zwierzęce i roślinne wyłącznie jadalne);

Ocena. Rozprawy doktorskiej mgr Anny Brzozowskiej

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY MIĘSNOŚCIĄI MASĄ TUSZ A UDZIAŁEM W NICH ELEMENTÓW CENNYCH Z UWZGLĘDNIENIEM STOPNIA ICH OTŁUSZCZENIA ORAZ PŁCI TUCZNIKÓW

Nauczycielski plan dydaktyczny. Produkcja zwierzęca. Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012. Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS

WYNIKI TUCZU I WARTOŚĆ RZEŹNA KOZIOŁKÓW ŻYWIONYCH PASZĄ Z DODATKIEM NASION LNU

Możliwości wykorzystania bydła rasy polskiej czerwonej do produkcji mięsa wołowego

OCENA WPŁYWU TEMPERATURY CHŁODZENIA NA WYTRZYMAŁOŚĆ KINETYCZNĄ GRANUL

PROGNOZA REDUKCJI EMISJI GHG W POLSKIM CHOWIE ZWIERZĄT GOSPODARSKICH DO 2050 R.*

Manuscript received: July 31, 2008; Reviewed: November 25, 2008; Accepted for publication: May 22, 2009

Skład kwasów tłuszczowych w słoninie w zależności od długości stosowania żywienia paszą zawierającą olej rzepakowy

KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM

Rośliny strączkowe w żywieniu świń

Analiza wzrostu gołębi różnych ras

MODYFIKACJA WŁAŚCIWOŚCI ŁOJU WOŁOWEGO I TŁUSZCZU MLECZNEGO PRZEZ PRZEESTRYFIKOWANIE ENZYMATYCZNE Z OLEJEM RZEPAKOWYM

Skąd wziąć dużo dobrego mleka?

Wpływ interakcji sezonu produkcji z rasą i systemem żywienia krów na wydajność i właściwości fizykochemiczne mleka

Trzoda chlewna - Locha z odchowem tuczników do 110 kg (zboża własne + dopłaty obszarowe)

Trzoda chlewna - Locha z odchowem tuczników do 110 kg (zboża własne + dopłaty obszarowe)

Rynek wołowiny i cielęciny

PORÓWNANIE WYNIKÓW OCENY UŻYTKOWOŚCU CZYSTORASOWEJ I MIESZAŃCOWEJ POPULACJI FRANCUSKICH RAS BYDŁA MIĘSNEGO

KOSZTY PRODUKCJI PFHBIPM

Trzoda chlewna - Locha z odchowem tuczników do 110 kg (zboża własne + dopłaty obszarowe)

Trzoda chlewna - Locha z odchowem tuczników do 110 kg (zboża własne + dopłaty obszarowe)

WYDAJNOŚĆ RZEŹNA I JAKOŚĆ MIĘSA TUSZ BUHAJKÓW ZAKWALIFIKOWANYCH W SYSTEMIE EUROP DO RÓŻNYCH KLAS UFORMOWANIA

EFEKTYWNOŚĆ WYPASU KRÓW MLECZNYCH W WIELKOOBSZAROWYM GOSPODARSTWIE ROLNYM

Plon Zużycie PP cena koszt prod

Charakterystyka innych ras czerwonych w Europie zrzeszonych w ERDB

Trzoda chlewna - Locha z odchowem tuczników do 110 kg (zboża własne + dopłaty obszarowe) 110

Trzoda chlewna - Locha z odchowem tuczników do 110 kg - mieszanki przemysłowe

Trzoda chlewna - Locha z odchowem tuczników do 110 kg (zboża własne + dopłaty obszarowe) 110

Wpływ niektórych czynników na skład chemiczny ziarna pszenicy jarej

Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła 2

Żywienie loch prośnych na podstawie znajomości stanów fizjologicznych

ESTRY METYLOWE POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO JAKO PALIWO ROLNICZE. mgr inż. Renata Golimowska ITP Oddział Poznań

Pasze rzepakowe w żywieniu świń. Doc. dr hab. Ewa Hanczakowska

WARTOŚĆ RZEŹNA ORAZ JAKOŚĆ MIĘSA TUCZNIKÓW RÓŻNIĄCYCH SIĘ GRUBOŚCIĄ SŁONINY

Rynek wołowiny i cielęciny

Możliwości zastosowania koncentratów białkowych opartych o krajowe źródła białka roślinnego w żywieniu drobiu

Krowi Milk: Krowa Super Vit Plus Dodatki: Składniki analityczne:

Wtórne metabolity roślinne w żywieniu krów mlecznych

WPŁYW CZYNNIKÓW AGROTECHNICZNYCH NA WŁAŚCIWOŚCI ENERGETYCZNE SŁOMY 1

UBYTKI MASY TUSZ WIEPRZOWYCH PODCZAS POUBOJOWEGO WYCHŁADZANIA W ZALEŻNOŚCI OD STOPNIA ICH UMIĘŚNIENIA

Rynek wołowiny i cielęciny

ROŚLINNEGO DLA ZWIERZĄT GOSPODARSKICH WYBRANE WYNIKI PROGRAMU WIELOLETNIEGO

Wartość pokarmowa zbóż i zasady ich skarmiania w żywieniu świń

Obserwacje nad zawartością DHA i cholesterolu w żółtku oraz wartością smakową jaj u kur otrzymujących w paszy tłuszcz rzepakowy lub rybny

Pasze GMO: diabeł tak straszny jak go malują?

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004

ARKUSZ EGZAMINACYJNY

Zadanie 2.Na III roku bankowości złożonym z 20 studentów i 10 studentek przeprowadzono test pisemny ze statystyki. Oto wyniki w obu podgrupach.

Zastosowanie ekstrudowanego koncentratu bobikowo-rzepakowego jako zamiennika poekstrakcyjnej śruty sojowej w dawkach pokarmowych dla kurcząt brojlerów

PORÓWNANIE PRZYROSTÓW DZIENNYCH I MASY CIAŁA SAMIC I SAMCÓW KRÓLIKÓW RAS ŚREDNICH*

Wozy paszowe. produkujące inny rodzaj mieszanki - potwierdzone przez rolników uzyskanie wyższej produkcji z mniejszej ilości paszy

Journal of Agribusiness and Rural Development

Porównanie zdolności opasowej i wskaźników wartości rzeźnej buhajków rasy polskiej czerwono-białej i simentalskiej*

Wpływ wybranych parametrów technologicznych na zawartość estrów glicydylowych w tłuszczach i smażonych produktach

CHOROBY METABOLICZNE W STADACH KRÓW MLECZNYCH

MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWANIA KRAJOWYCH ŹRÓDEŁ

MIESZANKI UZUPEŁNIAJĄCE DLA BYDŁA MLECZNEGO

PARAMETRY ŻYWIENIOWE PRZEESTRYFIKOWANYCH MIESZANIN ŁOJU I JEGO FRAKCJI Z OLEJAMI ROŚLINNYMI

Podstawy żywienia bydła mięsnego

Zasady żywienia jałówek hodowlanych

CARCASS QUALITY AND PRODUCTION RESULTS OF GEESE FATTENED ON OAT FOLLOWING A RESTRICTED FEEDING REGIME

Produkty uboczne przemysłu rolno-spożywczego dla opasów

Jakość tusz świń ras wbp i pbz ze szczególnym uwzględnieniem zawartości tłuszczu śródmięśniowego (IMF) w zależności od poziomu mięsności*

Transkrypt:

ŻYWNOŚĆ 4(37)Supl., 2003 STACH WOWK, SERGIJ PAWKOWYCZ, MARIA MARTYN WPŁYW DODATKÓW TŁUSZCZOWYCH DO PASZY NA INTENSYWNOŚĆ WZROSTU I JAKOŚĆ TUSZ BUHAJKÓW Streszczenie Badaniom poddano buhajki rasy czarno-białej, które w okresie jesienno-zimowym skarmiano zróżnicowaną paszą. Dodatkami wzbogacającymi paszę były: łój wołowy, mydła wapniowe otrzymane z łoju, olej rzepakowy, mydła wapniowe sporządzone z oleju rzepakowego, amidy kwasów tłuszczowych. Stwierdzono, że wykorzystanie naturalnych i chemicznie modyfikowanych tłuszczów zwierzęcych (łoju) i oleju rzepakowego w żywieniu buhajków zwiększa ich wzrost i poprawia jakość tuszy. Wyższy efekt produkcyjny, wyrażony wielkością wskaźnika wydajności rzeźnej, uzyskano w przypadku zastosowania łoju i jego pochodnych. Słowa kluczowe: buhajki, hodowla, olej rzepakowy, tłuszcz zwierzęcy, wzrost buhajków, jakość tuszy. Wprowadzenie W ostatnich latach naukowcy stwierdzili pozytywny wpływ dodatków tłuszczowych w dawkach pokarmowych dla różnych grup bydła (w zależności od wieku i intensywności opasu) na wzrost zwierząt, wykorzystanie paszy, wydajność rzeźną, skład chemiczny i biologiczny mleka oraz wołowiny [1, 2, 3, 6], Tłumaczy się ten wpływ wysokoenergetyczną wartością tłuszczu oraz lepszą strawnością azotu przez organizm zwierząt przy wykorzystaniu dodatku tłuszczu do paszy [4, 5, 7], Ponadto wynika to ze specyficznej budowy u bydła narządu pokarmowego i obecnością w przedżołądkach mikroflory symbiotycznej, która odgrywa istotną rolę w procesie trawienia. Celem badań była ocena wpływu dodatku tłuszczów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, uzyskanych naturalnie i zmodyfikowanych chemicznie, zastosowanych w dawkach pokarmowych dla buhajków w końcowym etapie opasu, na intensywność wzrostu i jakość tusz badanych zwierząt. Prof. dr hab. S. Wowk, dr S. Pawkowycz, M. Martyn, Katedra Twaroznawstwa, Wydział Rolniczy, Lwowski Państwowy Rolniczy Uniwersytet, 80381 Dublany, woj. Lwowskie, Ukraina

414 Stach Wowk, Sergij Pawkowycz, Maria Martyn Materiał i metody badań Badania składały się z dwóch doświadczeń. Pierwsze doświadczenie przeprowadzono w okresie jesienno-zimowym na buhajkach rasy czarno-białej, w wieku 16-18 miesięcy, podzielonych na trzy grupy po 10 osobników w każdej. Zwierzęta grupy kontrolnej przez cały okres opasu otrzymywały standardową dawkę pokarmową, która składała się z siana, buraków pastewnych, kiszonki kukurydzianej oraz mieszanki zbożowej (śruta pszeniczna - 50%; śruta jęczmienna - 30% i śruta owsiana - 20%). Natomiast buhajki drugiej grupy otrzymywały analogiczną dawkę pokarmową, z tym że 5% mieszanki zbożowej zostało zastąpione łojem wołowym niemodyfikowanym chemicznie. Zwierzęta trzeciej grupy również otrzymywały analogiczną dawkę pokarmową, ale w tym przypadku 5% zbożowej mieszanki zastąpiono mydłami wapniowymi, przygotowanymi z łoju wołowego. Drugie doświadczenie przeprowadzono w okresie jesienno-zimowym na buhajkach rasy czarno-białej, w wieku 16-18 miesięcy, podzielonych na cztery grupy po 10 osobników w każdej. Zwierzęta grupy kontrolnej otrzymywały taką samą dawkę pokarmową jak zwierzęta w pierwszym doświadczeniu. Buhajki drugiej grupy otrzymywały analogiczną dawkę pokarmową, w której 5% mieszanki zbożowej zastąpiono olejem rzepakowym z nasion odmiany Tysmenyćkyj. Zwierzęta trzeciej grupy były żywione podobnie jak grupy poprzednie, z tym że 5% mieszanki zbożowej zostało zastąpione m ydłam i w apniow ym i, przygotowanym i z oleju rzepakowego. Natom iast buhajki czwartej grupy dostawały w miejsce 5% mieszanki zbożowej amidy kwasów tłuszczowych. Mydła wapniowe kwasów tłuszczowych otrzymywane były drogą zmydlenia 3-acylogliceroli oleju rzepakowego i łoju wołowego za pomocą wodorotlenku wapnia (Ca(OH)2). Amidy kwasu tłuszczowego były otrzymane z obróbki oleju rzepakowego amoniakiem. Do obliczeń statystycznych zastosowano jednoczynnikową analizę wariancji (ANOVA), wyliczono średnie arytmetyczne i odchylenie standardowe. Wyniki i dyskusja Z danych przedstawionych w tab. 1. wynika, że intensywność wzrostu mierzona średnimi dziennymi przyrostami masy buhajków, którym przez okres dwóch miesięcy podawano łój wołowy i mydła wapniowe kwasów tłuszczowych przygotowane z łoju wołowego, były większe odpowiednio o 9,1 i 14,3% w porównaniu ze zwierzętami grupy kontrolnej, które nie otrzymywały w dawce pokarmowej tłuszczu zwierzęcego. Stwierdzono również, że wprowadzenie do dawki pokarmowej buhajków tłuszczu wołowego i mydeł wapniowych kwasów tłuszczowych, przygotowanych z tłuszczu wołowego, miało istotny wpływ na charakterystykę jakościową tuszy

WPŁYW DODATKÓW TŁUSZCZOWYCH DO PASZY NA INTENSYWNOŚĆ WZROSTU... 415 (tab. 2). Dawka pokarmowa dla buhajków, w której składzie był dodatek tłuszczu, zwiększyła masę tuszy ciepłej, wskaźnik wydajności rzeźnej, zarówno bez, jak i Z uwzględnieniem tfuszczu w d r u g i e j i t r z e c i e j g r u p i e z w i e r z ą t odpowiednio o 3,3 i 6,5%; 0,5 i 1,4% oraz 0,7 i 1,6% w porównaniu z buhajkami grupy kontrolnej. W drugiej i trzeciej grupie zw ierząt stwierdzono zwiększenie udziału mięsa i tłuszczu w tuszy poddanej dysekcji średnio o 0,7 i 1,4%, obniżenie masy kości w tuszy o 0,6 i 1,3% oraz ścięgien o 0,1% w porównaniu ze zwierzętami z grupy kontrolnej. W związku z powyższym indeks mięsności buhajków tych grup zwiększył się. T ab e 1 a 1 Wpływ dodatków tłuszczowych do paszy na intensywność wzrostu buhajków. Effect of fat feed supplements on the growth rate of bull calves (X ± s, n = 10). Grupa doświadczalna Experimental group Średnie dzienne przyrosty masy Wiek [dni] oraz masa żywa [kg] zwierząt zwierząt Age [days] and live weight [kg] of the animals Mean daily gains of weight 480 510 540 [g] [%] 1 347+8 370+6a 393±7a 760,l a 100 2 351±6 376±7b 401±7b 829,2b 109,1 3 353±7 379±6b 405±8b 868,7b 114,3 X - wartość średnia / average value; s - odchylenie standardowe / standard deviation; a, b - wartości średnie oznaczone różnymi literami różnią się statystycznie istotnie na poziomie P < 0,05; a, b - average values denoted by different letters show statistically significant differences at P < 0,05 Z danych przedstawionych w tab. 3. wynika, że intensywność wzrostu buhajków mierzona średnimi dziennymi przyrostami masy, którym przez okres dwóch miesięcy podawano olej rzepakowy i mydła wapniowe oraz amidy kwasów tłuszczowych przygotowanych z oleju rzepakowego były odpowiednio 4,9; 8,8 i 7,3% większe w porównaniu ze zwierzętami grupy kontrolnej, które nie otrzymywały w dawce pokarmowej dodatków tłuszczowych. Stwierdzono, że wykorzystanie w składzie dawki pokarmowej buhajków oleju rzepakowego, mydeł wapniowych i amidów kwasów tłuszczowych przygotowanych z oleju rzepakowego polepszyło cechy rzeźne zwierząt (tab. 4). U zwierząt trzeciej i czwartej grupy przeduboj owa masa była wyższa o 2,1% w porównaniu ze zwierzętami, które nie otrzymywały dodatków tłuszczowych albo otrzymywały olej rzepakowy. Masa tuszy ciepłej, wskaźnik wydajności rzeźnej bez lub z uwzględnieniem tłuszczu u buhajków, którym zadawano olej rzepakowy, mydła wapniowe oraz amidy kwasów tłuszczowych miały odpowiednio wyższe o 0,8; 3,6 i 3,1% w grupie drugiej, 0,4; 0,8 i 0,5% w grupie trzeciej oraz 0,5; 1,0 i 0,7% w grupie czwartej w porównaniu ze zwierzętami z grupy kontrolnej.

416 Stach Wowk, Sergij Pawkowycz, Maria Martyn T a b e 1 a 2 Jakościowa charakterystyka tusz buhajków. Qualitative profile of carcasses of bull calves (X ± s, n = 10). Cechy Traits Masa przedubojowa brutto [kg] Gross live weight Masa przedubojowa netto [kg] Net live weight Masa tuszy ciepłej [kg] Hot carcass weight Wskaźnik wydajności rzeźnej [%] Dressed yield index Masa tłuszczu w tuszy [kg] Fat weight per carcass Udział tłuszczu w tuszy [%] Percentage fat fraction of carcass Wskaźnik wydajności rzeźnej z uwzględnieniem tłuszczu [%] Per sent dressed yield index including fat Udział mięsa i tłuszczu w tuszy poddanej dysekcji [%] Percentage fraction of meat and fat in the dissected carcass Udział kości w tuszy [%] Percentage fraction of bones in the carcass Udział ścięgien w tuszy [%] Percentage fraction of tendons in the carcass Indeks mięsności Meatiness index Oznaczenia jak w tab. 1 / Denotation as in Tab. 1 Grupa doświadczalna Experimental group 1 2 3 393 ±7 401 ±7 405 ± 8 384,46 ± 5,69 393,02 ± 7,70 398,21 ±7,19 195,12±3,78a 201,58+3,17b 207,85±3,57b 50,77 ± 0,99 51,29 ±0,77 52,20 ±1,07 11,14 ±0,92 12,24 ± 0,69 12,34 + 0,90 2,89 ±0,18 3,11 ±0,20 3,10 ±0,26 53,66 + 1,17 54,40 ± 0,98 55,30 ± 1,200 75,18 ±1,98 75,88 ± 1,41 76,58 ± 1,79 20,98 ± 0,57 20,43 ±0,31 19,71 ±0,50 3,84 ±0,20 3,69 ±0,11 3,71 ±0,12 3,58 ±0,11 3,71 ±0,12 3,88 ±0,21 Przy czym udział mięsa w tuszy w drugiej, trzeciej i czwartej z badanych grup był większy średnio o 0,2; 0,6 oraz 0,5%, natomiast udział kości zmniejszył się o 0,2; 0,5 oraz 0,4%, a ścięgien w trzeciej i czwartej grupie o 0,1% w porównaniu ze zwierzętami z grupy kontrolnej. Indeks mięsności był wyższy u buhajków, którym zadawano mydła wapniowe oraz amidy kwasów tłuszczowych przygotowanych na bazie oleju rzepakowego w porównaniu ze zwierzętami z pierwszej i drugiej grupy.

WPŁYW DODATKÓW TŁUSZCZOWYCH DO PASZY NA INTENSYWNOŚĆ WZROSTU. 417 Wpływ dodatków tłuszczowych do paszy na intensywność wzrostu buhajków. T lję pffppt pf fal feed supplem ents on the growth rate of bull calves ( x ±s,n = 10). Tabela 3 Grapa doświadczalna Experimental group Średnie dzienne przyrosty masy Wiek zwierząt [dni] oraz masa żywa [kg] zwierząt Age [days] and live weight [kg] of the animals Mean daily gains of weight 480 510 540 g % 1 348±9 371±7 394±5a 773,4a 100 2 346+7 370+8 395±9b 811,3a 104,9 3 352+8 377±6 402±6b 841,4b 108,8 4 353±6 378±7 403±8b 829,8b 107,3 Oznaczenia jak w tab. 1. / Denotations as in Tab. 1. Jakościowa charakterystyka tusz buhajków. Qualitative profile of carcasses of bull calves (X ± s, n = 10). Tabela 4 Cechy Traits Masa przedubojowa brutto [kg] Gross live weight Masa przedubojowa netto [kg] Net live weight Masa tuszy ciepłej [kg] Hot carcass weight Wskaźnik wydajności rzeźnej [%] Dressing percentage Masa tłuszczu w tuszy [kg] 1Fat weight per carcass I Udział tłuszczu w tuszy [%] 1 Percentage fraction of fat in the carcass Wskaźnik wydajności rzeźnej z uwzględnieniem tłuszczu [%] Dressed yield per cent index including fat Udział mięsa i tłuszczu w tuszy poddanej dysekcji [%] Percentage fraction of meat and fat in the dissected carcass Udział kości w tuszy [%] Percentage fraction of bones in the carcass Udział ścięgien w tuszy [%] Percentage fraction of tendons in the carcass Indeks mięsności Meatiness index Grupa doświadczalna Experimental group 1 2 3 4 394 ±5 395 + 9 402 ±6 403 ±8 386,10 + 6,69 196,47 ±3,22 385,79 ±6,13 198,02 ±2,85 394,31 ±5,91 203,66 ±3,67 394,10 ±9,10 202,50 + 3,39 50,88± 0,81 51,33+0,74 51,66±0,86 51,38±0,88 11,24 ±0,67 11,64 ±0,48 12,24 ± 0,60 12,17 ±0,88 2,91 ±0,16 3,01 ±0,18 3,10 ±0,15 3,09 ±0,16 53,79 ± 0,96 54,34 + 0,91 54,76 ± 1,02 54,47 + 1,18 75,28 ± 1,32 75,50 ±1,77 75,91 ± 1,59 75,81 ± 1,89 20,89 ± 0,30 20,68 ± 0,56 20,39 ± 0,36 20,47 + 0,37 3,83 ±0,10 3,82 ±0,17 3,70 ±0,10 3,72 ±0,18 3,60 ±0,16 3,65 ±0,10 3,72 ±0,10 3,70 ±0,10

418 Stach Wowk, Sergij Pawkowycz, Maria Martyn Wnioski 1. Zastosowanie naturalnych i modyfikowanych chemicznie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego (łój) i roślinnego (olej rzepakowy), w postaci mydeł wapniowych i amidów kwasów tłuszczowych, w dawce pokarmowej buhajków zwiększa intensywność wzrostu zwierząt oraz polepsza jakość tuszy. 2. Wyższy efekt produkcyjny, wyrażony wielkością wskaźnika wydajności rzeźnej, uzyskano w przypadku zastosowania łoju i jego pochodnych. Literatura [1] Alijew A.: JIiłnHflHMH oómeh h npoflykthbhoctb acbanhtix hchbothhx. M.: Kojioc, 1980. c. 381). [2] Wowk S., Szajan J., Kartawyj O.: Hacimw pinaica i npoflykth fioro nepepoókh b paijiohax BejiHKoi porato'i xyaosh. Buibffirii arpaphhk, 1996,1, 51-59. [3] Wowk C., Janowycz W., Kurtiak W.: Biijihb pibhs i flacepejia eheprii b paijiom Ha pict TensT Ta ihtehchbhictb cnhte3y M s3ebhx 6inKiB. Cynacm HanpaMKH ihtehch(})ikarut 3eMJiepo6cTBa i TBapHHHHUTBa 3axiflHoro periohy ykpaihh, 1996, c. 94-98. [4] Kurtiak B., Janowycz B.: Biijihb «06aB0K acapy i nakt03h ao paiyohy TenaT Ha ix pict, chhtc3 6ijiKiB i JiinifliB y ckenethhx M ji3ax. Te3H flonobiflefi MiacHapoflHoY KoncjiepeHaii "BiojioriHHi ochobh achbjiehhfl cijibcbkorocnoflapcbkhx TBapHH", JlbBiB 15-18 BepecHa 1998, c. 14. [5] Mentuch F.: Hcn0Jib30BaHHe pancoboro Macna b KopMJieHHH pemohthbix TejioneK. MonoHHoe u MHCHOe CKOTOBOflCTBO, 1999, 1, 8-9. [6] Mentuch F., Janowycz W.: <J>i3ioJioro-6ioxiMitmi acnekth BHKOpHCTaHM pinakoboi ojiii b roflibjii pemohthhx TejiHijb. HayK.-TexH. 6wji., XapKiB 2000, c. 51-53. [7] Janowycz W., Łagodiuk P.: OGmch jihihwob y /Khbothlix b 0HT0reHe3e. M.: ArponpoMH3flaT, 1991, c. 317. THE EFFECT OF FAT FEED SUPPLEMENTS ON THE GROWTH RATE AND CARCASS QUALITY OF BULL CALVES Summary Bull calves, white and black breed, were investigated. During the autumn and winter season, the animals investigated were fed mixed feed. The feed types applied were enriched by some feed supplements, such as: beef tallow, calcium soaps made of tallow, colza soaps made on the basis o f colza oil, and amides of fatty acids. It was stated that natural and chemically modified animal fats (tallow) and colza oil, if added to the feed for bull calves, increase their growth increase and improves their carcasses. When tallow and its derivates were applied, the production outcome, expressed by a dressed yield index, was higher. Key words: bull-calves, growing and feeding, colza oil, animal fat, animal growing, beef quality.