Zasady żywienia jałówek hodowlanych

Transkrypt

1 .pl Zasady żywienia jałówek hodowlanych Autor: dr hab. inż. Rafał Bodarski Data: 1 marca / 5

2 .pl Odchów jałówek hodowlanych ma bezpośredni i niedoceniany wpływ na późniejsze efekty produkcyjne krów mlecznych. Błędy żywieniowe popełnione w tym czasie powodują m.in. niewłaściwy rozwój i funkcjonowanie przewodu pokarmowego oraz wadliwą budowę (otłuszczenie) wymienia, upośledzającą nieodwracalnie efektywność jego pracy. Z tych względów żywienie młodych jałówek należy traktować równie poważnie jak późniejszych, wyrosłych z nich krów mlecznych. Jałówki rasy HF powinno się kryć, gdy osiągną masę ok. 400 kg. Wiek natomiast zależy od intensywności stosowanego żywienia w czasie 1 roku odchowu. W zaleceniach niemieckich podaje się, że krycie może przypadać na miesiąc życia dla bardziej intensywnego modelu (dzienne przyrosty miedzy 5 a 16 miesiącem wynoszą wtedy g) lub na miesiąc przy nieco niższym tempie wzrostu, równym g/dz. Jakie powinny być dawki podczas ciąży? Po zacieleniu dawka pokarmowa powinna pokrywać potrzeby bytowe wciąż rosnącej jałówki oraz rozwój płodu. Zbyt niski poziom żywienia w tym okresie powoduje, że młode krowy przy 1. wycieleniu wykazują się za niską kondycją, co wywołuje u nich zmniejszenie wielkości syntezy mleka nawet o kg w 1. laktacji. 2 / 5

3 .pl Jałówka przy wycieleniu powinna być w kondycji ocenionej w skali BCS (body condition score) na 3,2 3,3 pkt. (Foto: AgroFoto.pl, papużka23) Natomiast przekarmiane w odchowie jałówki bardzo łatwo się zapasają i wyraźniej częściej mają kłopoty w czasie porodu. Takie zwierzęta po wycieleniu wykazują z reguły także nasilone chudnięcie (spalanie tłuszczu), powodujące gorszą żerność. Mniej pobranych pasz skutkuje zmniejszonym dopływem glukozy do wątroby, co przy nasilonym krążeniu uwolnionych z tkanki zapasowej kwasów tłuszczowych, które nie mogą być spalone do końca, powoduje wzrost poziomu trujących ciał ketonowych, czyli ketozę. Generalnie jałówka przy wycieleniu powinna być w kondycji ocenionej w skali BCS (body condition score) na 3,2 3,3 pkt, a więc nieco niższą od kondycji uznawanej za optymalną w czasie porodu dla krów wieloródek (3,5). Aby uzyskać ten cel, cielna jałówka od inseminacji do 6 tygodnia przed wycieleniem powinna przyrastać g dziennie, a w ostatnim okresie ciąży g/dz. W czasie odchowu jałówek hodowlanych nie wolno zapominać o żywieniu mineralnowitaminowym. Żywienie jałówek przed wycieleniem Sposób żywienia jałówki w ostatnich 21 dniach przed wycieleniem powinien się wyraźnie zmienić. W tym czasie należy przygotować jej organizm do prawidłowego funkcjonowania w czasie pierwszej laktacji. W okresie 3 tygodni poprzedzających poród do dawki pokarmowej stopniowo powinno wprowadzać się pasze treściwe. Ma to na celu przyzwyczajenie środowiska żwacza do 3 / 5

4 .pl dużego udziału skrobi (łagodne dostosowanie populacji bakterii oraz stymulowanie rozwoju brodawek żwaczowych, który zwiększa powierzchnię chłonną i wielkość przechodzących z treści przedżołądków do krwiobiegu lotnych kwasów tłuszczowych) i przeciwdziałanie jego kwasicy. W okresie 3 tygodni poprzedzających poród do dawki pokarmowej stopniowo powinno wprowadzać się pasze treściwe. W żywieniu jałowic cielnych w okresie letnim bezproblemowo można stosować zielonki łąkowe, zarówno po zacieleniu, jak i przed wycieleniem (patrz tab. 1). Wymagają one jedynie uzupełnienia paszami energetycznymi w proponowanych przykładach kiszonymi prasowanymi wysłodkami i ziarnem kukurydzy. W sezonie zimowym lub przy całorocznym żywieniu opartym na paszach konserwowanych, do ich dawki pokarmowej można wprowadzać kiszonki z przewiędniętych traw i kukurydzy. W tym przypadku występuje jednak konieczność uzupełnienia diety o paszę białkową np. poekstrakcyjną śrutę rzepakową (patrz tab. 1). Okres Tab. 1. Przykłady dawek pokarmowych na okres letni i zimowy dla jałowic cielnych miesiąc życia m.c. 540 kg, 870 g przyrostu (okres I) i na 2 tygodnie przed wycieleniem m.c. 600 kg, 830 g przyrostu (okres II); wg norm IZ-INRA Pasza Sezon Zielonka z trwałych użytków zielonych 34,50 Kiszonka z przewiędniętych traw Kiszonka z kukurydzy Kiszone prasowane wysłodki 8,00 Gniecione ziarno kukurydzy 1,95 Poekstrakcyjna śruta rzepakowa W czasie odchowu jałówek hodowlanych nie wolno zapominać o żywieniu mineralnowitaminowym. W tab. 2 podano niemieckie zalecenia dotyczące koncentracji makroelementów dla tej grupy technologicznej. W ostatnim okresie cielności w celu obniżenia ryzyka hipokalcemii (niedoboru wapnia) i gorączki mlecznej, czyli porażenia poporodowego, podobnie jak dla krów wieloródek, zleca się obniżenie poziomu wapnia (Ca) w diecie do ok. 50 g/dz./szt. oraz potasu (K) do 0,65 dawki pokarmowej. Ograniczenie dostępu do lizawek i zmniejszenie ilości sodu (Na) dodatkowo przeciwdziała obrzękom wymienia, charakterystycznym dla pierwiastek. Z badań własnych natomiast wynika, że dla jałówek stosowanie soli anionowych (siarczanów i chlorków) przed wycieleniem przynosi gorsze efekty niż u krów starszych i nie powinno być zlecane. Tab. 2. Zalecana koncentracja w 1 kg s.m. dawki makroelementów dla odchowywanych jałówek (średni przyrost 800 g/dz.) Kirchgessner i wsp., 2008 Masa ciała kg Pobranie s.m. kg/dz , ,4 4 / 5

5 Powered by TCPDF ( , , , ,2 Średnie potrzeby jałówek na mikroelementy i witaminy według danych niemieckich wynoszą w przeliczeniu na 1 kg s.m. dawki pokarmowej: Zn mg, Mn mg, I 0,25 mg, Se 0,15 mg, Fe 50 mg, Co 0,20 mg, Cu 10 mg, wit. A jm, wit. D 500 jm, wit. E 15 mg oraz beta-karoten 15 mg. W praktyce odpowiednie zaopatrzenie w związki mineralne i witaminy odbywa się poprzez stosowanie specjalnych mieszanek przeznaczonych dla młodzieży hodowlanej, które stosuje się w ilości 50 g/dz./szt. do 12 miesiąca życia, 100 g do 18 miesiąca i 150 g powyżej 18 miesiąca. 5 / 5