Wychowanie i pseudowychowanie
Wychowanie jako przyciąganie (Platon uwolnienie z ciemności ku światłu) Wychowanie jako przewodzenie (wojskowy sposób myślenia podporządkowanie jednemu autorytetowi) Wychowanie jako chów (pobudzanie woli zgodnie z istniejącym porządkiem J. F. Herbart) Wychowanie jako pozwolenie na dorastanie (naturalizm zaufanie do tego co dzikie w naturze dorastającego człowieka) Wychowanie jako przystosowanie (kontrolowane i skuteczne działanie) Wychowanie jako pomoc w życiu (Św. Jan Bosko) Wychowanie i pseudowychowanie
Wychowanie jako pomoc w asymilacji kulturowej Wychowanie jako pomoc w emancypacji Wychowanie jako pomoc w kształtowaniu tożsamości (tożsamość to Ja jako całość i jedność w racjonalnej i psychosomatycznej zgodzie ze sobą i światem) Wychowanie i pseudowychowanie
Wychowanie - trzy znaczenia: wszelkie nieintencjonalne działanie społeczne jakoś formujące człowieka (znaczna część naukowców zamiast o wychowaniu w tym znaczeniu mówi o socjalizacji) wszelkie działanie podejmowane intencjonalnie w celu formowania człowieka działania podejmowane intencjonalnie w celu formowania tych aspektów osobowości człowieka, które związane są z wartościami i emocjami, a więc na przykład kształtowanie postaw w stosunku do innych ludzi, różnych obiektów, idei abstrakcyjnych i samego siebie Wychowanie i pseudowychowanie
Świadomie organizowana działalność społeczna, oparta na stosunku wychowawczym między wychowankiem a wychowawcą, której celem jest wywoływanie zamierzonych zmian w osobowości wychowanka (W. Okoń). Byt społeczny, będący wytworem przynajmniej dwóch osób, pomiędzy którymi zachodzi relacja wyrażająca się w przekraczaniu przestrzeni międzypodmiotowej za pomocą obranej formy kontaktu, w ramach którego podmiot wychowujący (działający) kierując się powszechnie uznanym dobrem umożliwia podmiotowi wychowywanemu (doznającemu) osiągnąć wzrost własnej tożsamości (A. Tchorzewski). Wspólna wędrówka wychowanka i wychowawcy ku horyzontowi prawdy, dobra, piękna (T. Gadacz). Wychowanie i pseudowychowanie
Wychowanie nieadekwatne: nie rozpoznaje faktycznej sytuacji wewnętrznej wychowanka i działa na oślep obok czy też nawet wbrew możliwościom Wychowanie fikcyjne: kiedy nierzekomy wychowawca i nierzekomy wychowanek w swych interakcjach nie potrafią zharmonizować swego współdziałania doznawania współ Wychowanie i pseudowychowanie
Wychowanie wyobcowane: polega na tym, że to nie bezpośredni podmiot doznawania jest odbiorcą, to nie dla niego inicjowany jest proces wychowawczy, to jedynie stwarza się takie pozory, podczas gdy właściwym odbiorcą wytworów wychowania są pośrednie podmioty doznawania, osoby, czy instytucje Wychowanie zawładające: wychowanie takie rezygnuje najczęściej ze zdobycia autentycznego wpływu na wychowanka ( ) stara się natomiast wpływać na niego poprzez rozmaite układy zależności. Dlatego jego środkiem jest głównie, mniej czy bardziej jawny przymus (J. Filek 1984) Wychowanie i pseudowychowanie
Okresy szczególnej wrażliwości człowieka Fernando Corominas* Educar hoy
Rola wychowania jako czynnika rozwoju A. Brzezińska, Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa 2000
OBSZAR DZIAŁAŃ WSPOMAGAJĄCYCH ROZWÓJ zmiana relacji osobaotoczenie NACZELNA WARTOŚĆ MIEJSCE W SPOŁECZEŃSTWIE ROLA WYCHOWANIA JAKO CZYNNIKA ROZWOJU - OCZEKIWANE EFEKTY (cele wychowania) Wspieranie poszukiwania i tworzenia swego miejsca w społeczeństwie: poszanowanie godności człowieka, akceptacja idei pluralizmu, poczucie przynależności do diad, grup i wspólnot, poczucie solidarności z innymi, gotowość do podejmowania wyzwań ze strony społeczeństwa, różne kompetencje społeczne interpersonalne, organizacyjne), wiedza o funkcjonowaniu społeczeństwa.
OBSZAR DZIAŁAŃ WSPOMAGAJĄCYCH ROZWÓJ zmiana osobowości NACZELNA WARTOŚĆ ZDROWIE PSYCHICZNE ROLA WYCHOWANIA JAKO CZYNNIKA ROZWOJU - OCZEKIWANE EFEKTY (cele wychowania) Tworzenie kontekstu dla zdrowia psychicznego oraz wspieranie u osoby gotowości i umiejętności samorealizacji: realistyczna orientacja w otoczeniu, adekwatne pojęcie samego siebie, samoświadomość, integracja osobowa, zaufanie do siebie i innych, odpowiedzialność, umiejętność dokonywania wyborów i podejmowania decyzji, oparte na sympatii i empatii relacje z innymi.
OBSZAR DZIAŁAŃ WSPOMAGAJĄCYCH ROZWÓJ zmiana struktur poznawczych NACZELNA WARTOŚĆ KRYTYCZNY UMYSŁ ROLA WYCHOWANIA JAKO CZYNNIKA ROZWOJU - OCZEKIWANE EFEKTY (cele wychowania) Wzbogacanie wiedzy o sobie i otoczeniu, kształtowanie i doskonalenie kompetencji poznawczych: zdobycie i uporządkowanie informacji o świecie i sobie, tak by umieć czynić świat sensownym i przewidywalnym, wrażliwość na problemy i umiejętność ich rozwiązywania, rozwinięcie systemu pojęć i opanowanie odpowiedniego języka, rozwinięcie rozumowania indukcyjnego i dedukcyjnego, rozwinięcie myślenia twórczego, rozwinięcie postawy badawczej.
OBSZAR DZIAŁAŃ WSPOMAGAJĄCYCH ROZWÓJ zmiana systemu zachowania NACZELNA WARTOŚĆ ADEKWATNE ZACHOWANIE ROLA WYCHOWANIA JAKO CZYNNIKA ROZWOJU OCZEKIWANE EFEKTY (cele wychowania) Kształtowanie i doskonalenie umiejętności, kształtowanie nawyków, rozwijanie samokontroli: mistrzowskie opanowanie różnorodnych umiejętności i sprawności szkolnych oraz życiowych, umiejętność realizacji zadań (wytrwałość), motywacja uczenia się, samokontrola, samoobserwacja - self-monitoring, umiejętność zachowywania się w nowych sytuacjach (transfer), umiejętności organizacyjne związane z zarządzaniem sytuacją uczenia się.