Przewlekła choroba układu krążenia, gdzie występuje zwiększone ciśnienie tętnicze krwi (RR). Jednorazowy wzrost RR nie świadczy jeszcze o chorobie. Dopiero kilkakrotny pomiar RR wykonany w spoczynku, gdy wartości graniczne przekraczają normę może być wskazaniem choroby.
Ciśnienie, które może wskazywać na rozwój choroby to: 140/90 lub 130/80 (przy cukrzycy) RR SKURCZOWE Gdy serce się kurczy i wypompowuje krew pomiar jest wyższy RR ROZKURCZOWE Gdy serce się rozkurcza wartość pomiaru jest niższa
Optymalne RR: 120/80 Podstawowa kontrola powinna być dokonywana 12x w roku.
Nadciśnienie to CHOROBA UKŁADU KRĄŻENIA, która powoduje: - Chorobę niedokrwienną serca, - Udar mózgu. CO TRZECI DOROSŁY PACJENT MA TĘ CHOROBĘ, ALE CZĘSTO O NIEJ NIE WIE, LUB JĄ BAGATELIZUJE LUB ŹLE LECZY!
RR waha się w ciągu doby, na co mogą mieć wpływ: - W nocy: bezdech senny, chrapanie, zmęczenie - W dzień: temperatura, ból, zmęczenie, wysiłek fizyczny, stan psychiczny (radość, zdenerwowanie).
PRZYCZYNY: - W 95% - tzw. pierwotne, czyli samoistne, wśród których można wymienić wiek, czynniki dziedziczne, nadwaga, cukrzyca, siedzący tryb życia, nadużywanie soli, picie alkoholu, dużo mocnej kawy, niektóre leki (np. antykoncepcyjne, zawierające sterydy), - W 5% - tzw. wtórne, czyli spowodowane chorobami nerek i nadnerczy.
ZAPOBIEGANIE: 1. Zdrowy, aktywny styl życia. 2. Utrzymanie prawidłowej wagi. 3. Właściwa dieta. 4. Unikanie używek.
OBJAWY: - Często bez objawów (najczęściej nie boli), - Bóle głowy często w okolicy potylicy, - Dyskomfort, uczucie pełności w głowie, - Pogorszenie widzenia, - Kołatanie serca, bóle serca, - Zawroty głowy, - Zmęczenie, senność
Można uniknąć poważnych powikłań, takich jak: - Niedokrwienie zawał mięśnia sercowego, który może doprowadzić do śmierci, - Udar mózgu doprowadzający czasami do zupełnego kalectwa (pacjent wszystko rozumie, ale nie mówi i nie może się poruszać, bo jest połowicznie sparaliżowany) lub śmierci.
Należy przestrzegać zasad i odpowiednio się odżywiać oraz brać leki (do końca życia)! Chyba, że lekarz zaleci inaczej!
Zalecenie 1: ZRZUCENIE WAGI Obniżenie wagi lub dbanie o prawidłową wagę. Zrzucenie już kilku kilogramów obniża lub stabilizuje RR. Zrzucenie 1 kg > spadek ciśnienia o 2-3 mm Hg Zrzucenie 10 kg > spadek ciśnienia o 20-30 mm Hg
Zalecenie 1: ZRZUCENIE WAGI 1. Jemy ½ dotychczasowej porcji. 2. Rezygnujemy z: białego pieczywa, makaronów, ryżu, żółtek. 3. Unikamy słodyczy: cukru, ciastek, cukierków, czekoladek. 4. Rezygnujemy z produktów pełnotłustych: mleko, mięso, wędliny. 5. Unikamy soli: wędzonych ryb, konserwowanej żywności, koncentratorów zup w proszku, żółtych serów, chipsów. 6. Unikamy grejfrutów przy przyjmowaniu leków.
Zalecenie 1: ZRZUCENIE WAGI Jemy produkty obniżające RR, tj.: warzywa i owoce, ale wybieramy te z małą ilością kalorii i w odpowiedniej ilości (np. żurawina, aronia, cytryny, buraki, pomidory, papryka, rzodkiewki, cebula, czosnek, pietruszka, sałata, brokuły, kalafior, szpinak, kapusta pekińska, groszek zielony, seler). Ponadto wskazane jest przyjmowanie: - Potasu, który obniża RR, przyspiesza wydalanie soli i wody, zmiejsza ryzyko udaru, - Witaminy C, która obkurcza naczynia.
Zalecenie 1: ZRZUCENIE WAGI Należy unikać soli, której jest 2-3 razy za dużo w naszej kuchni. Sól zatrzymuje wodę w organizmie, wydziela angiotensynę, która zwęża naczynia. Ograniczenie spożycia soli do ½ łyżeczki dziennie pozwala obniżyć ciśnienie o 10mm HG w ciągu kilku tygodni. Im mniej soli, tym lepiej działają leki przeciw nadciśnieniu. Sól możemy zastąpić ziołami: majerankiem, kminkiem, i innymi ziołami.
Zalecenie 1: ZRZUCENIE WAGI Należy unikać soli, której jest 2-3 razy za dużo w naszej kuchni. Sól zatrzymuje wodę w organizmie, wydziela angiotensynę, która zwęża naczynia. Ograniczenie spożycia soli do ½ łyżeczki dziennie pozwala obniżyć ciśnienie o 10mm HG w ciągu kilku tygodni. Im mniej soli, tym lepiej działają leki przeciw nadciśnieniu. Sól możemy zastąpić ziołami: majerankiem, kminkiem, i innymi ziołami.
Zalecenie 1: ZRZUCENIE WAGI Osoby, które jeszcze nie przyjmują leków mogą zastąpić sól CHLORKIEM POTASU. Należy to jednak skonsultować z lekarzem, gdyż może źle to wpłynąć na serce.
Zalecenie 1: ZRZUCENIE WAGI Unikamy tłuszczy, szczególnie zwierzęcych, które prowadzą do miażdżycy. Tłuszcz usztywnia naczynia, które stają się kruche, nieelastyczne i wąskie, co może prowadzić do wylewów. Zastępujemy tłuszcze zwierzęce roślinnymi, szczególnie tymi, które zawierają kwasy: Omega-3 - rzepakowy, z orzechów włoskich, sezamowy, Omega-6 lipowy.
Zalecenie 1: ZRZUCENIE WAGI - Jemy chude, białe mięso kurczak, indyk, gęś, - Jemy ryby, - Pijemy wodę, herbatę i zioła, - Uważamy na alkohol. Dozwolone spożycie to: 1 kieliszek czerwonego wina, 0,33 l piwa, 25 mg koniaku.
Zalecenie 2: RZUCAMY PALENIE Efekty: - Po 20 minutach: RR i tętno uspokaja się, - Po 48 h poprawia się smak i powonienie, - Po 2-12 tygodniach poprawia się krążenie i sprawność płuc, - Po 12 miesiącach ryzyko chorób krążenia obniża się o 50%, - Po 5 latach ryzyko udaru mózgu jest takie jak u osób niepalących, - Po 15 latach ryzyko choroby wieńcowej jest takie, jak u osób niepalących
Zalecenie 3: RUSZAMY SIĘ Wskazane jest pływanie, szybkie marsze, jazda na rowerze, łyżwy, narty, kulturystyka, zapasy. Unikamy gier zespołowych, ze względu na stres.
Mogą prowadzić do: - miażdżycy, - Ryzyka zawału mózgu, - Ryzyka zawału serca, - Niewydolności nerek, - Uszkodzenia wzroku. SKUTKI ZANIEDBANIA
PROFILAKTYKA Pomiarów ciśnienia należy dokonywać przez 7-10 dni. Mierzymy zawsze na tej samej ręce. Stosujemy aparat z mankietem. Dodatkowe badania: - morfologia, OB., mocz, - Sód, potas, magnez, - Kreatynina, - Glukoza (cukier), - Lipidy cholesterol, - Zdjęcie klatki piersiowej, - Ekg echo serca, - Tsh, - Badanie okulistyczne
PODSUMOWANIE 1. Nadciśnienie jest powszechnie występującą chorobą, która może być nierozpoznana przez wiele lat. 2. RR często przebiega bezobjawowo. 3. Trzeba regularnie dokonywać pomiarów. Kontrola u lekarza powinna się odbywać 1-2 x w roku. 4. Podwyższone RR może uszkodzić serce, mózg, naczynia krwionośne, nerki. 5. Spadek wagi prowadzi do obniżenia ciśnienia. 6. Zmniejszenie zawartości soli prowadzi do obniżenia ciśnienia. 7. Ograniczenie alkoholu i rzucenie palenia prowadzi do obniżenia ciśnienia. 8. Przy nagłym wzroście RR należy powiadomić swojego lekarza, a przy dodatkowych objawach (duszność, bóle serca, ból głowy, drętwienie, niedowład) wzywamy pogotowie. 1. Przy cukrzycy specjalnie należy dbać o poziom RR.
Dziękuję za uwagę. Lek. med. Ineza Sikorska