--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT tel. 42 636-03-57 ul. Gdańska 38 90-730 Łódź fax 42 636-85-50 NIP 727-11-49-261 Regon 000136886 e-mail: sekretariat@wiih.lodz.pl PU.832.31.2015 Łódź, dnia 17 lipca 2015 r. Informacja z kontroli bezpieczeństwa zapalniczek Zgodnie z wytycznymi Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie zawartymi w programie DNR-70-34(1)/15/AKL z 10 marca 2015 roku Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Łodzi przeprowadził w II kwartale 2015r. kontrole zapalniczek na terenie województwa łódzkiego. I. CEL KONTROLI Celem kontroli była ocena bezpieczeństwa zapalniczek jednorazowych i wielokrotnego napełniania oraz eliminowanie z rynku takich zapalniczek, które mogą stwarzać zagrożenie dla zdrowia i życia użytkowników. II. PODMIOTOWY ZAKRES KONTROLI Kontrole przeprowadzono w 7 podmiotach gospodarczych posiadających w obrocie hurtowym i detalicznym zapalniczki, na terenie miasta Łodzi i województwa łódzkiego, tj.: 6 placówek handlu hurtowego 1 sklep detaliczny III. PRZEDMIOTOWY ZAKRES KONTROLI Przedmiotem kontroli było sprawdzenie spełniania przez zapalniczki ogólnych wymagań bezpieczeństwa. Kontrolą objęto zapalniczki jednorazowe oraz wielokrotnego napełniania. Nie stwierdzono w kontrolowanych placówkach zapalniczek luksusowych oraz zapalniczek gadżetów (fantazyjnych). Ogółem w 7 jednostkach skontrolowano 27 partii zapalniczek pochodzących z importu w tym 20 partii zapalniczek piezoelektrycznych oraz 7 partii zapalniczek krzesiwowych.
2 W wyniku przeprowadzonych kontroli zakwestionowano ogółem w 1 placówce 2 partie zapalniczek z uwagi na brak na opakowaniu zbiorczym i zapalniczce specjalnej drukowanej instrukcji. USTALENIA KONTROLI Badania organoleptyczne i badania laboratoryjne Badania organoleptyczne Oceny bezpieczeństwa zapalniczek wprowadzonych na rynek dokonano w zakresie cech fizycznych zapalniczek poprzez badania organoleptyczne, przeprowadzone w oparciu o wymagane zawarte w Normach PN-EN 13869:2011 Zapalniczki. Zapalniczki z utrudnionym uruchomieniem dla dzieci. Wymagania bezpieczeństwa i metody badań, oraz PN-EN ISO 9994:2007/A1:2008 Zapalniczki. Wymagania bezpieczeństwa. Badaniami organoleptycznymi objęto w 7 placówkach 27 partii zapalniczek. Na podstawie przeprowadzonych badań organoleptycznych stwierdzono, że wszystkie 27 partii zapalniczek (zapalniczki wielokrotnego napełniania oraz zapalniczki jednorazowe) posiadało zabezpieczenia przed uruchomieniem przez dzieci, zgodnie z wymaganiami ww. przepisów. Dokonano oceny bezpieczeństwa 18 partii zapalniczek piezoelektrycznych poprzez przeprowadzenie badań organoleptycznych w zakresie poziomu siły nacisku na mechanizm zapłonowy zapalniczek, w celu ustalenia wartości siły która powoduje pojawienie się płomienia. Badań dokonano przy użyciu dynamometru analogowego SAUTER Model FA 100 CAPACITY 100N d=0.500n o nr fabrycznym 2506123531, data i numer świadectwa wzorcowania: 23 marca 2015r. Niepewność pomiaru została określona zgodnie z dokumentem EA-4/02.M:2013. Podane wartości niepewności stanowią niepewność rozszerzoną przy prawdopodobieństwu rozszerzenia ok. 95% i współczynniku rozszerzenia k=2. W wyniku przeprowadzonych badań organoleptycznych polegających na zwiększaniu siły nacisku powodującego zadziałanie zapalacza, w zakresie od 45N, nie stwierdzono nieprawidłowości. Pozostałe 9 partii zapalniczek w tym 7 krzesiwowych i 2 piezoelektryczne posiadało inny rodzaj zabezpieczeń przed dziećmi tj.: osłonę kółka iskrzącego lub wolnego kółka iskrzącego oraz zabezpieczenie w postaci ruchu ukośnego powodujące zadziałanie zapalacza. W wyniku przeprowadzonych badań organoleptycznych nie stwierdzono nieprawidłowości.
3 Badania laboratoryjne Przeprowadzone badania organoleptyczne wykazały, że zapalniczki pod względem konstrukcji, zapewniają bezpieczeństwo podczas użytkowania wyrobu, w szczególności są skutecznie zabezpieczone przed uruchomieniem przez dzieci nie było więc podstaw do pobrania kontrolowanych zapalniczek do badań laboratoryjnych. Ustalenie czy produkt jest tzw. zapalniczką - gadżetem (zapalniczką fantazyjną). W toku przeprowadzonych kontroli w 7 jednostkach nie stwierdzono w ofercie handlowej u kontrolowanych przedsiębiorców zapalniczek - gadżetów (fantazyjnych). Ustalenie czy produkt jest tzw. zapalniczką luksusową. W toku przeprowadzonych kontroli w 7 jednostkach nie stwierdzono w ofercie handlowej zapalniczek luksusowych. Weryfikacja właściwości fizycznych zabezpieczeń przed uruchomieniem przez dzieci. W 7 placówkach kontrolą objęto 27 partii zapalniczek zabezpieczonych przed uruchamianiem przez dzieci poprzez zastosowanie zwiększonej siły nacisku, powodującej zadziałanie zapalacza, zastosowanie osłony kółka iskrzącego, wolnego kółka iskrzącego oraz zabezpieczenie w postaci ruchu ukośnego powodujące zadziałanie zapalacza. Kontrolowane zapalniczki poddane zostały ocenie w oparciu o: ustawę z dnia 12 grudnia 2003r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. z 2015r., poz. 322), rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 2007r. w sprawie wprowadzenia środków przewidzianych przepisami o ogólnym bezpieczeństwie produktów w odniesieniu do zapalniczek (Dz. U. nr 77, poz. 515), Polskich Normach PN-EN 13869+A1:2011 Zapalniczki. Zapalniczki z utrudnionym uruchomieniem dla dzieci. Wymagania bezpieczeństwa i metody badań, oraz PN-EN ISO 9994:2007/A1:2008 Zapalniczki. Wymagania bezpieczeństwa. Wytypowane do oceny zapalniczki posiadały zabezpieczenie przed uruchomieniem przez dzieci polegające na: - zastosowaniu zabezpieczenia o zwiększonej sile nacisku, powodującej zadziałanie zapalacza w 18 partiach zapalniczek piezoelektrycznych, - zastosowaniu zabezpieczenia w postaci osłoniętego kółka iskrzącego w 6 partiach zapalniczek krzesiwowych, - zastosowaniu zabezpieczenia w postaci wolnego kółka iskrzącego w 1 partii zapalniczek krzesiwowych,
4 - zastosowaniu zabezpieczenia w postaci ruchu ukośnego powodujące zadziałanie zapalacza w 2 partiach zapalniczek piezoelektrycznych. W kontrolowanych zapalniczkach nieprawidłowości nie stwierdzono. W przypadku kontroli u producenta: weryfikacja dokumentacji dotyczącej zabezpieczeń przed uruchomieniem przez dzieci. Wśród kontrolowanych przedsiębiorców nie było producentów zapalniczek, w związku z powyższym nie sprawdzano dokumentacji dotyczących zabezpieczeń przed dziećmi. Ocena właściwości fizycznych z uwzględnieniem normy PN-EN ISO- 9994:2007/A1:2008 Zapalniczki. Wymagania bezpieczeństwa. Oceny właściwości fizycznych zapalniczek dokonano w oparciu o: ustawę o ogólnym bezpieczeństwie produktów, wyniki badań organoleptycznych z uwzględnieniem wymagań zawartych w normie PN- EN ISO-9994:2007/A1:2008 Zapalniczki. Wymagania bezpieczeństwa; Dla 27 partii zapalniczek przeprowadzono badania organoleptyczne, w których sprawdzono następujące parametry określone w ww. normie: Objętość rezerwowa pojemności, Wysokość płomienia, Odporność na plucie lub pryskanie i migotanie płomienia, Wygaszanie płomienia, Nastawianie wysokości płomienia, Wykończenie zewnętrzne. Objętość rezerwowa pojemności. Spośród wytypowanych 27 partii zapalniczek 7 partii posiadało transparentne obudowy co pozwalało na sprawdzenie objętościowej rezerwy pojemności. Udział fazy ciekłej paliwa w badanych zapalniczkach nie przekraczał 85% pojemności objętościowej zbiornika paliwa co było zgodne z ww. normą. Pozostałe zapalniczki posiadały obudowy nietransparentne lub metalowe w związku z tym nie można było przeprowadzić badań objętościowych rezerwy pojemności. Wysokość płomienia. Wysokość płomienia sprawdzono w 7 placówkach dla 27 partii zapalniczek.
5 Cztery spośród 27 badanych partii zapalniczek były to zapalniczki nienastawne gazowe. Stwierdzono, że zapalniczki te nie wytwarzały płomienia o wysokości większej niż 50 mm co było zgodne w wymaganiami pkt. 3.2.1.2 w/w normy. Pozostałe 23 partie były to zapalniczki nastawne tj.: - 21 partii zapalniczek z palnikiem dyfuzyjnym, - 2 partie zapalniczek z palnikiem kinetycznym. Dla 21 partii zapalniczek z palnikiem dyfuzyjnym stwierdzono, że wysokość płomienia przy maksymalnym ustawieniu jego wysokości nie przekraczała 120mm. Wysokość płomienia ustawiona przez producenta nie przekraczała 100mm co było zgodne z pkt. 3.2.2.3 w/w normy. Dla badanych 2 partii zapalniczek z palnikiem kinetycznym wysokość płomienia przy maksymalnym ustawieniu jego wysokości nie przekraczała 75mm. Wysokość płomienia ustawiona przez producenta nie przekraczała 60mm co było zgodne z pkt. 3.2.2.5 w/w normy. W badanym zakresie nieprawidłowości nie stwierdzono. Odporność na plucie lub pryskanie i migotanie płomienia. W 7 jednostkach dla 25 partii zapalniczek sprawdzono zjawisko plucia, pryskania lub migotania przy nastawieniu płomienia na maksymalną wysokość. W badanym zakresie nieprawidłowości nie stwierdzono. Wygaszanie płomienia. W 7 jednostkach dla 27 partii zapalniczek sprawdzono wygaszanie płomienia. Dla 21 partii zapalniczek z palnikiem dyfuzyjnym nastawnych stwierdzono, że przy maksymalnej wysokości płomienia, po 5 sekundach nieprzerwalnego palenia, całkowite wygaszenie płomienia nastąpiło w czasie krótszym niż 2 sekundy co było zgodne z pkt. 3.5 w/w normy. Dla 2 partii zapalniczek z palnikiem kinetycznym nastawnych stwierdzono, że przy maksymalnej wysokości płomienia, po 5 sekundach nieprzerwalnego palenia, całkowite wygaszenie nastąpiło w czasie krótszym niż 5 sekund co było zgodne z 3.5 w/w normy. Dla 4 partii zapalniczek z palnikiem dyfuzyjnym (nienastawnych) o stałej wysokości płomienia, stwierdzono, że po 5 sekundach nieprzerwalnego palenia, całkowite wygaszenie płomienia nastąpiło w czasie krótszym niż 2 sekundy co było zgodne z pkt. 3.5 w/w normy. W badanym zakresie nieprawidłowości nie stwierdzono. Nastawianie wysokości płomienia. Nastawienie wysokości płomienia sprawdzono dla 23 partii zapalniczek nastawnych.
6 Zapalniczki posiadały obrotowy nastawnik płomienia, który znajdował się w górnej części zapalniczki. Gdy nastawnik skierowany był w stronę użytkownika, ruch nastawnika w lewo powodował zmniejszenie wysokości płomienia. Wykończenie zewnętrzne. Wytypowane do kontroli zapalniczki nie posiadały zewnętrznych ostrych krawędzi, które mogłyby spowodować przypadkowe skaleczenie lub otarcia użytkownika gdy są trzymane lub używane w przewidziany sposób. Weryfikacja dokumentacji dotyczącej zgodności z normą PN-EN ISO- 9994:2007/A1:2008 Zapalniczki. Wymagania bezpieczeństwa. Przedsiębiorcy, którzy prowadzili sprzedaż hurtową i detaliczną nie posiadali dokumentacji potwierdzających zgodność zapalniczek z normą. Z uwagi na pozytywne wyniki badań organoleptycznych nie występowano do producentów o dokumenty z badań. Weryfikacja oznakowania (danych dotyczących identyfikacji przedsiębiorcy) (a) oraz ostrzeżeń (b). (a) Oznakowanie zapalniczek Oznakowanie wszystkich 27 partii zapalniczek oceniono w oparciu o: art. 10 ww. ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów, pkt 7 normy PN-EN ISO-9994:2007/A1:2008 Zapalniczki. Wymagania bezpieczeństwa. Przy wszystkich partiach zapalniczek producenci zamieścili niezbędne informacje dotyczące producenta/importera zarówno na opakowaniu zbiorczym jak i bezpośrednio na zapalniczkach. (b) Instrukcje i ostrzeżenia Instrukcje i ostrzeżenia dołączane do zapalniczek oceniono w oparciu o: art. 10 ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów, pkt 6 normy PN-EN ISO-9994:2007/A1:2008 Zapalniczki. Wymagania bezpieczeństwa, opinię Komisji Europejskiej i Komitetu Technicznego ISO TC61/WG1, funkcjonującego przy Europejskim Komitecie Normalizacyjnym (CEN), z dnia 25 marca 2009r. na temat usytuowania ostrzeżeń odnośnie bezpieczeństwa,
7 opinię Komisji Europejskiej i Komitetu Technicznego ISO TC61/WG1, funkcjonującego przy Europejskim Komitecie Normalizacyjnym (CEN), z dnia 25 czerwca 2009r na temat usytuowania ostrzeżeń odnośnie bezpieczeństwa odnoszącego się do instrukcji wielokrotnego napełniania zapalniczek gazowych. Prawidłowość dołączenia instrukcji i ostrzeżeń sprawdzono dla 27 wytypowanych do kontroli partii zapalniczek. W wyniku dokonanej oceny zakwestionowano oznakowanie 2 partii zapalniczek gazowych: TOM z latarką EB 17 i TOM EB 15, stwierdzając brak na opakowaniu zbiorczym i zapalniczce, specjalnej drukowanej instrukcji, wskazującej prawidłową procedurę ponownego napełniania paliwem w bezpieczny sposób, rodzaj paliwa zalecanego przez producenta, informacje mające na celu zapewnienie właściwego połączenia pojemnika, służącego do wielokrotnego napełniania, z zasobnikiem zapalniczki, co jest niezgodne z pkt. 6.5.3. normy PN- EN ISO 9994:2007/A1:2008 Zapalniczki. Wymagania bezpieczeństwa, w związku z pkt. 6.5 normy PN-EN ISO 9994:2007/A1:2008 Zapalniczki. Wymagania bezpieczeństwa. Kontrolowany przedsiębiorca wycofał ze sprzedaży kwestionowane zapalniczki do czasu poprawienia oznakowania. Wystąpiono do dystrybutora zapalniczek na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 322) z wnioskiem o podjęcie dobrowolnych działań zmierzających do usunięcia niezgodności poprzez dołączenie do zapalniczek wprowadzanych do obrotu handlowego, jak również w stosunku do zapalniczek znajdujących się w obrocie handlowym u kooperantów, specjalnej, drukowanej instrukcji zawierającej prawidłową procedurę ponownego napełniania paliwem w bezpieczny sposób, ze wskazaniem paliwa zalecanego przez producenta oraz podaniem odpowiednich informacji mających na celu zapewnienie właściwego połączenia pojemnika służącego do wielokrotnego napełniania z zasobnikiem paliwa. W odpowiedzi dystrybutor zapalniczek poinformował o podjęciu dobrowolnych działań poprzez dostarczenie wymaganych instrukcji do kontrolowanego przedsiębiorcy. W pozostałych 25 partiach zapalniczek w badanym zakresie nieprawidłowości nie stwierdzono. Wszystkie zapalniczki posiadały trwale naniesiony znak graficzny lub nazwę, identyfikujące producenta lub dystrybutora.