3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej Te mat: Ćwi cze nia na ła wecz ce ła wecz ki, ska kan ki, li na, pił ka Za ba wa na śla dow cza. Dzie ci sto ją w roz syp ce, tak by nie prze szka dzać współ ćwi czą cym. Na śladu ją ćwi cze nia de mon stro wa ne przez na uczy cie la: krą że nie ra mion w przód, po tem w tył, na prze mian w przód i w tył; opad tu ło wia w przód na prze mien ne wy ma chy ra mion do przo du, na bo ki, skrzyż ne; krą że nie bio der w pra wą i le wą stro nę w po zy cji sto ją cej z rę ka mi opar ty mi na bio drach. Przy po mnie nie pod sta wo wych po zy cji gim na stycz nych: sia du pro ste go i skrzyż ne go, sia du na pię tach, klę ku pod par te go i pro ste go, le że nia ty łem (na ple cach), le że nia przo dem (na brzu chu). Dzie ci są po dzie lo ne na 3, 4 gru py w za leż no ści od te go, ile jest ła we czek gim na stycz nych. Ćwi cze nia mo gą być wy ko ny wa ne na jed nej ła wecz ce, je śli tak zde cy du je na uczy ciel. Trze ba pa mię tać o ase ku ra cji dzie ci przez pro wa dzą ce go. Dzie ci ko lej no wy ko nu ją ćwi cze nia. Przej ście po ła wecz ce przo dem i ty łem (rys. 1.). Przej ście po ła wecz ce kro kiem do staw nym i skrzyż nym (rys. 2.). Przej ście po ła wecz ce z uno sze niem na przemian nóg w przód, tył, bok (rys. 3.). Dziec ko le ży na ła wecz ce na brzu chu, ra mio na wy su wa da le ko do przo du. Trzyma jąc ła wecz kę dłoń mi, prze su wa się (pod cią ga) do przo du (rys. 4.). Po tem wy konu je to sa mo ćwi cze nie w leżeniu tyłem (na plecach). Dziec ko opie ra dło nie na ław eczce, wska ku je na ła wecz kę no ga mi i ze ska ku je z niej (rys. 5.). W tej sa mej po zy cji (z dłoń mi opar ty mi na ła wecz ce) dziec ko prze ska ku je przez ła wecz kę (rys. 6.) skok zawrotny. Wej ście na czwo ra kach (na ko la nach) po ła wecz ce opar tej o dra bin kę (za wie szo nej na niej) i zej ście po dra bin ce (rys. 7.). Wej ście na czwo ra kach po ła wecz ce opar tej o dra bin kę i zej ście po dra bin ce (rys. 8.). Wej ście al pej skie wej ście po ła wecz ce za wie szo nej na dra bin ce z jed no cze snym pod ciąga niem się na li nie (ska kan ce) za cze pio nej o wyż szy szcze bel i zej ście po dra bin ce (rys. 9.). rys. 1 rys. 2 rys. 3 rys. 4 rys. 5 rys. 6 rys. 7 rys. 8 rys. 9 210 Ó Copyright Nowa Era Sp. z o.o.
Wszyst kie ćwi cze nia moż na po wtó rzyć po 2, 3 ra zy w za leż no ści od cza su, ja kim dys po nu je nauczyciel, oraz spraw no ści ru cho wej dzie ci. Sprzą ta nie sprzę tu. Ćwi cze nia od de cho we: dzie ci są usta wio ne w roz syp ce, wdy cha ją po wie trze no sem, pod no sząc wy so ko rę ce, i wy dy cha ją przez oko ło 40 se kund, wy ko nu jąc skłon w przód. Omó wie nie ćwi czeń, okre śle nie, któ re by ło naj ła twiej sze, a któ re naj trud niej sze. Zwró ce nie uwa gi na naj czę ściej po peł nia ne błę dy. Te mat: Za ba wy z pił ką słup ki, pił ki do mi ni ko szy ków ki po jed nej dla każ de go dziec ka Za ba wy bież ne dzie ci ćwi czą w gru pach od 3 do 5 osób. Bie ga nie po wy zna czo nej tra sie (rys. 1.). Dzie ci zaj mu ją ta kie miej sca, aby in ni bie ga cze im nie prze szka dza li. Pod czas bie gu sta ra ją się nor mal nie od dy chać. Po skoń czo nym bie gu głę bo ko od dy cha ją wdy cha jąc po wie trze, wy so ko uno szą rę ce, przy wy de chu wy ko nu ją skło n do przo du. W tym cza sie bie gną dzie ci z dru giej gru py. rys. 1 Wy ści gi po skar by za ba wy bież ne. Na uczy ciel ozna cza na bo isku słup ka mi pięć baz i umiesz cza w nich po pięć przed mio tów (rys. 2.). Człon ko wie gru py obie ga ją ba zy, za bie ra ją przed mio ty (każdy bierze jeden skarb) i jak naj szybciej wra ca ją na me tę. Pro wa dzą cy mie rzy czas bie gu ca łe go ze spo łu. Za trzy mu je sto per, gdy ostat ni uczest nik do trze do me ty. Wy gry wa dru ży na, któ ra ma naj lep szy czas. Dzie ci są po dzie lo ne na dwa ze spo ły, któ re usta wia ją się wzdłuż bo iska w od le gło ści oko ło 10 m je den od dru gie go (rys. 3.). Star tu ją na sy gnał na uczy cie la i bie gną na dru gą stro nę bo iska, nie do ty ka jąc się wza jem nie. rys. 2 rys. 3 Dzie ci są usta wio ne w roz syp ce, każ de ma pił kę do mi ni ko szy ków ki. To cze nie pił ki wo kół cia ła: w po zy cji sto ją cej (rys. 4.), w sia dzie skrzyżnym (rys. 5.), w sia dzie skulnym (nogi lekko ugięte w kolanach) (rys. 6.), w przy sia dzie (rys. 7.), w roz kro ku kozłując prawą i lewą ręką na przemian wykonują ósem ki (rys. 8.), w klę ku (rys. 9.). Prze kła da nie pił ki z rę ki do rę ki: mię dzy no ga mi (rys. 10.), wo kół bio der (rys. 11.). Pod rzu ce nie pił ki i: kla śnię cie nad gło wą (rys. 12.), za ple ca mi (rys. 13.), pod pił ką (rys. 14.), do tknię cie pod ło gi, a następnie zła pa nie pił ki (rys. 15). Ó Copyright Nowa Era Sp. z o.o. 211
Ko zło wa nie pił ki wo kół cia ła na przemian prawą i lewą ręką: w po zy cji sto ją cej (rys. 16.), w przy sia dzie (rys. 17.), w klę ku (rys. 18.), od bi cie pił ki z przo du, tak by prze sko czy ła mię dzy no ga mi do ty łu, po tem od bi cie jej w po dob ny spo sób z ty łu (rys. 19.). Ko zło wa nie pił ki na prze mian pra wą, po tem le wą rę ką: w miej scu przed so bą, z bo ku, na przemian wol no i szyb ko. Ko zło wa nie wy so ko, a na stęp nie co raz ni żej i ni żej, aż pił ka prze sta nie się od bi jać. rys. 4 rys. 5 rys. 6 rys. 7 rys. 8 rys. 9 rys. 10 rys. 11 rys. 12 rys. 13 rys. 14 rys. 15 rys. 16 rys. 17 rys. 18 rys. 19 Sprzą ta nie pi łek. Za ba wa Musz tra Dzie ci ma sze ru ją do oko ła sa li na pal cach; na sy gnał na uczy cie la wy ko nu ją trzy kro ki do przo du i je den krok do ty łu. Dzie ci w mar szu wy ko nu ją swo bod ne skło ny do przo du, wol no się wy pro sto wu ją i lek ko wy gina ją tu łów do ty łu. Wol ne i swo bod ne od dy cha nie pod czas mar szu. Te mat: Na śla du je my zwie rzę ta pod czas gier i za baw te re no wych szysz ki, kasz ta ny, żo łę dzie lub pi łecz ki Ćwi cze nie or ga ni za cyj no- po rząd ko we na sy gnał na uczy cie la na prze mien ne usta wia nie się w sze re gu (zbiór ka) i w roz syp ce; ćwi cze nie można po wtó rzyć 2, 3 ra zy. Marsz po łą czo ny z ob ja śnia niem za sad ru chu dro go we go. Wyj ście do par ku lub la su. Za ba wa spo strze gaw czo- ob ser wa cyj na zwró ce nie uwa gi, z ja kie go kie run ku (z ja kiej stro ny) przy szli śmy, ja kie cha rak te ry stycz ne obiek ty do strze gli śmy, jak za cho wu je my się w nie zna nym te re nie. Za ba wa Psy i koty. Dzieci są ustawione w odległości 3, 4 kroków od siebie w dwóch szeregach: jeden to psy, a drugi koty. Odstępy w szeregach są takie, aby zwierzęta mogły się swobodnie minąć. Zarówno psy, jak i koty śpią w siadzie klęcznym podpartym, z głową ułożoną na rękach. Na sy gnał na uczy cie la naj pierw bu dzą się ko ty pod no szą gło wy, wy gi na ją w łuk grzbie ty i mru czą. Na ten znak psy, szcze ka jąc i uja da jąc na ko ty, pod no szą się do klę ku pod par te go 212 Ó Copyright Nowa Era Sp. z o.o.
i po wra ca ją do po sta wy wyj ścio wej. Psy i ko ty prze cho dzą na czwo ra kach obok sie bie, zmienia ją miej sca i za sy pia ją. Uwa ga! Ru chy ko ta po win ny być zwin ne i szyb kie, ela stycz ne i mięk kie, ru chy psa zaś po wolniej sze. Za ba wa ma na uczyć dzie ci na śla do wa nia za cho wa nia psa i ko ta, gdy się spo tka ją. Za ba wa rzut na Szysz ki, żo łę dzie, kasz ta ny. Dzie ci szu ka ją szy szek, żo łę dzi lub kasz ta nów i ukła da ją przed so bą na zie mi, od po wied nio je gru pu jąc (w za ba wie mo gą też wy ko rzy stać pi łecz ki). Na sy gnał pro wa dzą ce go: Szysz ki dzie ci chwy ta ją i pod rzu ca ją swo ją pi ł kę (szysz kę, kasz ta na, żo łę dzia lub pi łecz kę), na sy gnał: Żo łę dzie upusz cza ją pił kę, na sy gnał: Kasz ta ny rzu ca ją pił kę da le ko przed sie bie. Za ba wę moż na po wtó rzyć dwa ra zy i rzu cać raz le wą, raz pra wą rę ką. Za ba wa ze śpie wem Ucie kaj, mysz ko, do dziu ry ; należy po wtó rzyć 3, 4 ra zy. Za ba wa bież na Wie wiór ki do dziu pli. Dzie ci bie ga ją po wy zna czo nym te re nie. Na sy gnał pro wa dzą ce go: Wie wiór ki do dziu pli sta ra ją się zna leźć wol ną dziu plę i wska ku ją na ław kę, pień, du ży ko nar itp.; za ba wę moż na po wtó rzyć 3, 4 ra zy. Za ba wa na śla dow cza. Wy zna czo ne dziec ko po ka zu je, jak po ru sza ją się róż ne zwie rzę ta. In ne dzie ci od ga du ją, ja kie to zwie rzę, gło śno wy po wia da ją je go na zwę, na stęp nie na śla du ją je, np. chód niedźwiedzia, sko ki za ją ca, lot pta ka, peł za nie wę ża, sko ki ża by, ga lop ko nia. Za ba wa skocz na Stru myk. Dzie ci ba wią się nad brze giem stru my ka (moż na go wy zna czyć za po mo cą li ny), na sy gnał pro wa dzą ce go w do wol ny spo sób prze ska ku ją przez stru myk i ba wią się po dru giej stro nie; za ba wę można po wtó rzyć 4, 6 ra zy. Dzie ci, usta wio ne w roz syp ce, wy ko nu ją ćwi cze nia od de cho we, prze cią ga ją się jak niedź wiedź wy rwa ny ze snu zi mo we go. Zbiór ka usta wie nie w pa ry, przy po mnie nie, z ja kie go kie run ku przy szli śmy i ja kie zwie rzę ta bra ły udział w tych zajęciach. Po wrót do sali. Te mat: Idę do szko ły, chcę mieć pro ste ple cy ko cy ki (ręcz ni ki), la ski, krze sła, ław ki, książ ki, ma te ra ce Za ba wa Bu rza na mo rzu re ago wa nie na zmia nę dźwię ków mu zy ki; dzie ci w le że niu przodem wkła da ją la ski pod ko la na i, od py cha jąc się rę ka mi od pod ło gi, prze miesz cza ją się w stro nę ścia ny. Na sy gnał na uczy cie la (po zmia nie dźwię ku) dzie ci ucie ka ją przed bu rzą, wal czą z wia trem i fa la mi, do wol nie ba lan su jąc cia łem; za ba wę można po wtó rzyć 4, 5 ra zy. Ko ci grzbiet dzie ci w klę ku pod par tym wy gi na ją ple cy w gó rę, cho wa jąc gło wę w ra mio na, i w dół, uno sząc gło wę (rys. 1.). Dzie ci (w le że niu przo dem) uno szą gło wy, wy pro sto wu ją no gi (rys. 2.); ćwi cze nie moż na po wtó rzyć 3, 4 ra zy. Dzie ci (w le że niu przo dem) ukła da ją dło nie pod bro dą, wy ko nu ją wdech, jed no cze śnie ścią ga jąc ło pat ki oraz uno sząc łok cie, a na stęp nie wy dech (rys. 3.); ćwi cze nie można po wtó rzyć 4, 5 ra zy. rys. 2 rys. 1 rys. 3 Ó Copyright Nowa Era Sp. z o.o. 213
Na uczy ciel wy ja śnia, jak na le ży prze no sić cięż kie przed mio ty, i de mon stru je róż ne spo so by ich no sze nia, np. na gło wie, na bar ku (rys. 4.), na ple cach (rys. 5.), przed so bą (rys. 6.), i pod no sze nia (rys. 7.) wła ści wa po zy cja to ugię cie nóg do pół przysia du lub przy sia du z wy chy le niem tu ło wia w przód (pod no sze nie cię ża ru na wy pro sto wa nych no gach, ze skło nem tu ło wia w przód jest nie wska za ne!). Ustawia nie cięż kie go przed mio tu na pod ło żu od by wa się ana lo gicz nie jak pod no sze nie, lecz w od wrot nej ko lejno ści ru chów. Na uczy ciel po ka zu je dzie ciom pra wi dło we po zy cje przy czy ta niu książ ki czy ry so wa niu w le że niu, sia dzie, sia dzie na pię tach, klę ku na krze śle (rys. 8 a, b, c, d). rys. 4 rys. 5 rys. 6 rys. 7 rys. 8a rys. 8b rys. 8c rys. 8d Każ de dziec ko wy bie ra so bie od po wied nie przy bo ry: krze sło, biur ko, ma te rac oraz książ ki i kred ki. Na uczy ciel pil nu je, by każ de dziec ko wy ko na ło wszyst kie ćwi cze nia. Jed no cze śnie zwra ca uwa gę na po zy cje nie pra wi dło we, szko dli we dla zdro wia (rys. 9 a, b, c, d, e). rys. 9a rys. 9b rys. 9c rys. 9d rys. 9e Na uczy ciel dzie li dzieci na trzy gru py. Każ da gru pa pre zen tu je pra wi dło wy spo sób no sze nia i pod no sze nia cięż kich przed mio tów, to reb oraz sta wia nia ich na pod ło żu, a tak że wła ści wy spo sób sie dze nia. Każ de dziec ko sia da na krze śle i uno si rę ce, wdy cha jąc po wie trze, a pod czas wy de chu wy ko nu je skłon w przód (rys. 10.). Dzie ci, sto jąc, uno szą rę ce i wy ko nu ją skło ny tu ło wia w tył i w przód (rys. 11.). Sie dząc na krze śle, wy ko nu ją skrę ty tu ło wia w pra wo i w le wo (rys. 12.). Sprzą ta nie sprzę tu. rys. 10 rys. 11 rys. 12 Omó wie nie pra wi dło wej po sta wy cia ła przy od ra bia niu lek cji lub czy ta niu książ ki i de mon strowa nie tych po zy cji. Zwró ce nie uwa gi na skut ki nie pra wi dło we go sie dze nia. Sce na riu sze opra co wa ła Ha li na Pa ła siń ska. LITERATURA R. Trze śniow ski Gry i za ba wy ru cho we, War sza wa 1974; Gim na sty ka, pod red. A. Ka czyń skiego, R. Je zier skiego, Cz. Świer czyń skiego, Wro cław 1986; Z. Cen drow ski Wa ka cje na spor to wo, War sza wa 1998; L. Ma zu rek Gim na sty ka pod sta wo wa, War sza wa 1980; J. Mróz Baw imy się w mi ni ko szy ków kę, War sza wa 1994; M. Rol ler, B. Usmer Te ma ty do ty czą ce wy cho wa nia fi zycz ne go, Pa ryż 1994 214 Ó Copyright Nowa Era Sp. z o.o.