STABILIZATORY CZYNNE POSTAWY

Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 STABILIZATORY CZYNNE POSTAWY PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU Mięśnie grzbietu dzieli się na dwie grupy: - warstwę bardziej powierzchowną stanowią mięśnie związane ze szkieletem kończyny górnej - do warstwy głębokiej należą mięśnie kręgosłupa

Slajd 4 MIĘŚNIE GRZBIETU GŁĘBOKIE W skład tej grupy wchodzą mięśnie położone po obu stronach kręgosłupa w rynience kolcowo żebrowej, czyli między wyrostkami kolczystymi kręgów a kątami żeber i stanowią one właściwe mm grzbietu. Grupa ta rozciąga się od kości potylicznej do kości krzyżowej. Ze względu na wspólną czynność noszą nazwę: mięsień prostownik grzbietu (musculus erector spinae). Slajd 5 mięsień prostownik grzbietu Slajd 6 schemat mm grzbietu właściwych 3. m. półkolcowy szyi 4. m. półkolcowy głowy 6. m. biodrowo-żebrowy szyi 7. m. półkolcowy klatki piersiowej 8. m. kolcowy klatki piersiowej 9. m. biodrowo-żebrowy klatki piersiowej 11. m. biodrowo-żebrowy lędźwi 17. m. wielodzielny 24. m. najdłuższy głowy 25. m. najdłuższy szyi 26. m. najdłuższy klatki piersiowej

Slajd 7 Slajd 8 Slajd 9 Mięśnie długie grzbietu: biodrowo-żebrowy, najdłuższy i kolcowy. Mięśnie mają wspólny PP na kości biodrowej, więzadle krzyżowo-kolcowym, w. krzyżowo-biodrowym tylnym, w. nadkolcowym i blaszce powierzchownej powięzi piersiowo-lędźwiowej. W górnej części okolicy lędźwiowej wspólna masa mięśniowa dzieli się na 3 podłużne pasma: 1. boczne m. biodrowo-żebrowy, 2. pośrednie m. najdłuższy, 3. przyśrodkowe m. kolcowy. Każde z nich dzieli się na 3 części w zależności od okolicy, w której przebiega. Mięśnie długie grzbietu Mięsień i jego części PP PK m. biodrowo-żebrowy (m. iliocostalis) a) lędźwi, b) klatki piersiowej, c) szyi m. najdłuższy (m. longissimus) a) klatki piersiowej, b) szyi, c) głowy m. kolcowy (m. spinalis) a) klatki piersiowej, b) szyi, c) głowy wspólna masa mięśniowa, kąty żeber od I do XII, kąty żeber od III do XII wyrostki poprzeczne kręgów od C 4 do C 6 wspólna masa mięśniowa, wyrostki żebrowe i wyrostki poprzeczne dodatkowe kręgów kręgów od Th 1 do Th 12 i od lędźwiowych, poprzeczne C 3 do C 7 kręgów od Th 1 do Th 12 i od C 2 do C 6, żebra od III do X, wyrostek sutkowy kości skroniowej wyrostki kolczyste kręgów wyrostki kolczyste kręgów L 1 - L 2, Th 10 -Th 12, Th 1-Th 2 i od Th 2 do Th 8 i od C 2 do C 4, dolnych kręgów szyjnych guzowatość potyliczna zewnętrzna Mięsień poprzeczno-kolcowy (m. transversospinalis) Jest to szereg drobnych mięśni biegnących od wyrostków poprzecznych w górę i do linii środkowej. Składają się na niego 3 grupy mięśni: 1. m. półkolcowy, 2. m. wielodzielny, 3. mm skręcające

Slajd 10 Slajd 11 Slajd 12 Mięsień poprzeczno-kolcowy Mięsień i jego części PP PK m. półkolcowy (m. wyrostki poprzeczne wyrostki kolczyste kręgów semispinalis) a) klatki piersiowej, b) szyi, c) głowy kręgów od Th 1 do Th 10 i od C 4 do C 6 od Th 1 do Th 4 i od C 2 do C 6, łuska kości potylicznej m. wielodzielny (m. multifidus) mm skręcające (mm rotatores) a) lędźwi, b) klatki piersiowej, c) szyi kość krzyżowa, kość wyrostki kolczyste kręgów miedniczna, więzadła lędźwiowych, piersiowych krzyżowo-biodrowe tylne i i szyjnych krzyżowo-kolcowe, wyrostki suteczkowate kręgów L, poprzeczne kręgów Th i stawowe kręgów od C 5 do C 7 wyrostki poprzeczne kręgów Mięśnie krótkie grzbietu (międzykręgowe) Są to drobne mięśnie przyczepiające się do sąsiadujących ze sobą kręgów. Należą do nich mm międzykolcowe i międzypoprzeczne. mm międzypoprzeczne podstawy wyrostków kolczystych kręgów położonych wyżej Mięśnie krótkie grzbietu Mięśnie i ich odcinki mm międzykolcowe (mm interspinales) a) lędźwi, b) klatki piersiowej, c) szyi PP i PK łączą wierzchołki wyrostków kolczystych sąsiadujących kręgów mm międzypoprzeczne łączą wyrostki żebrowe i dodatkowe (mm intertransversarii) z suteczkowatymi kręgów lędźwiowych, a) lędźwi, wyrostki poprzeczne dolnych kręgów b) klatki piersiowej (tylko w dolnej części) piersiowych oraz guzki przednie i tylne c) szyi wyrostków poprzecznych kręgów szyjnych

Slajd 13 Slajd 14 Slajd 15 Czynność mięśni głębokich grzbietu Mięśnie te stanowią zespół prostujący kręgosłup przyczyniają się do utrzymywania pionowej postawy ciała. Działając jednostronnie zginają kręgosłup w swoją stronę. Mięśnie posiadające skośny przebieg włókien obracają kręgosłup w swoją stronę lub przeciwną (w zależności od przyczepów): mm płatowate głowy i szyi obracają głowę w swoją stronę, m. poprzeczno-kolcowy obraca klatkę piersiową, szyję i głowę w stronę przeciwną. POWIĄZANIA OBRĘCZY KOŃCZYNY GÓRNEJ Z KLATKĄ PIERSIOWĄ I KRĘGOSŁUPEM ODCINKA PIERSIOWEGO MIĘŚNIE GRZBIETU POWIERZCHOWNE W tej grupie znajdują się mięśnie rozpoczynające się na kręgosłupie: - mięśnie kolcowo-ramienne (związane z kończyną górną) - mięśnie kolcowo-żebrowe (związane z żebrami)

Slajd 16 Slajd 17 Slajd 18 mm kolcowo - ramienne W skład tej grupy wchodzą mięśnie: - m. czworoboczny - m. najszerszy grzbietu - m. równoległoboczny - m. dźwigacz łopatki Z punktu widzenia postępowania korekcyjnego mięśnie te mają duże znaczenie ze względu na ich funkcję stabilizacyjną w stosunku do obręczy kończyny górnej. OBRĘCZ KOŃCZYNY GÓRNEJ Kończyna górna jest połączona z kośćcem tułowia za pomocą obręczy złożonej z obojczyka i łopatki. W tym połączeniu znajdują się trzy stawy: 1. mostkowo obojczykowy, 2. barkowo obojczykowy, 3. ramienny. Określeniem klinicznym powyższych stawów jest staw barkowy. Położenie łopatki w dużej mierze zależy od napięć mięśni ustalających ją, a także od zakresu ruchu w stawie barkowym. STAW RAMIENNY Należy do największych stawów kończyny górnej. Jest stawem kulistym, wieloosiowym, 3 0 swobody ruchu. w. kruczo - barkowe w. kruczo - ramienne ww obrąbkowo - ramienne Stabilizatorami biernymi są w nim m.in.: więzadło kruczo ramienne i więzadła obrąbkowo ramienne. Elementem uzupełniającym, poprawiającym stabilizację stawu jest obrąbek stawowy, który zwiększa głębokość panewki o ok. 50%.

Slajd 19 Slajd 20 Slajd 21 MOŻLIWOŚCI RUCHOWE STAWU RAMIENNEGO I ICH ZAKRESY FIZJOLOGICZNE Zasadnicze ruchy odbywają się wokół osi: poprzecznej w płaszczyźnie strzałkowej - zginanie i prostowanie. Cały zakres ruchu wynosi 115 0 strzałkowej w płaszczyźnie czołowej odwodzenie i przywodzenie. Odwodzenie prosto w bok: 75 0, skośnie w bok i ku przodowi: 90 100 0 podłużnej (oś długa kości, własna) kości ramiennej obrót na zewnątrz ( supinacja): 110 0 i obrót do wewnątrz (pronacja): 50 0 m. najszerszy grzbietu (m. latissimus dorsi) PP wyrostki kolczyste kręgów od Th 7 do L 5, grzebień krzyżowy pośrodkowy, przyśrodkowa część grzebienia biodrowego, żebra od X do XII i kąt dolny łopatki PK grzebień guzka mniejszego kości ramiennej obniża podniesione ramię, przywodzi ramię, pociąga ku tyłowi i obraca je do wewnątrz. Przy ustalonych uniesionych kkg pociąga tułów ku górze, np. podczas podciągania się na linie. Przy ustalonych i opuszczonych kkg napinający się mięsień uciska żebra i staje się mięśniem wydechowym ( m. kaszlu ). m. czworoboczny (m. trapezius) PP kresa karkowa górna, guzowatość potyliczna zewnętrzna, więzadło karkowe i wyrostki kolczyste kręgów od C 7 do Th 12 PK koniec barkowy obojczyka, wyrostek barkowy i grzebień łopatki, przyśrodkowy koniec grzebienia łopatki pociąganie barków ku górze i ku tyłowi, prostowanie odcinka szyjnego kręgosłupa, zbliżanie łopatek do kręgosłupa i obracanie ich kątem bocznym ku górze, a dolnym ku bokowi bierze udział w odwodzeniu kończyny górnej ponad poziom. Jako całość mięsień ten ustala łopatkę unosząc ją, zbliżając do kręgosłupa i przyciskając do klatki piersiowej.

Slajd 22 Slajd 23 Slajd 24 m. dźwigacz łopatki (m. levator scapulae) PP guzki tylne wyrostków poprzecznych kręgów od C 1 do C 4 PK kąt górny i górna część brzegu przyśrodkowego łopatki pociąga łopatkę ku górze i do linii pośrodkowej tylnej m. równoległoboczny (m. rhomboideus) PP wyrostki kolczyste kręgów od C 6 do Th 4 PK brzeg przyśrodkowy łopatki między grzebieniem a kątem dolnym pociąga łopatkę ku górze i do linii pośrodkowej tylnej Podział mięśni klatki piersiowej Wyróżnia się trzy grupy mm klatki piersiowej: mięśnie powierzchowne, mięśnie głębokie, przepona

Slajd 25 Slajd 26 Slajd 27 Mięśnie powierzchowne Związane są ze szkieletem kończyny górnej. Warstwę tę tworzą: m. piersiowy większy ( m. pectoralis major) m. piersiowy większy, m. piersiowy mniejszy, m. zębaty przedni, m. podobojczykowy Zbudowany jest z trzech części: obojczykowej, PP: koniec mostkowy obojczyka, mostkowej, PP: mostek i żebra od I do V, brzusznej, PP: pochewka mięśnia prostego brzucha. Włókna zbiegają się wachlarzowato w kierunku grzebienia guzka większego kości ramiennej, gdzie znajduje się PK. Ze względu na rozległą linię przyczepu początkowego mięśnia jego części mogą działać antagonistycznie: cz. obojczykowa przywodzi ramię i ustala głowę kości ramiennej w stawie, cz. mostkowa przywodzi ramię, ale jej dolne włókna razem z częścią brzuszną przywodzą ramię i obniżają kość ramienną. Przy ustalonej klatce piersiowej cały mięsień przywodzi ramię i pociąga je w przód. Jeżeli ustalone jest ramię, np. w zwisie, to wynikiem skurczu mięśnia będzie pociągnięcie klatki piersiowej w górę. Przy ustalonych ramionach, np. oparcie się o stół w pozycji stojącej, mięsień może unosić żebra, w związku z tym pełni rolę pomocniczego mięśnia wdechowego. m. piersiowy mniejszy (m. pectoralis minor) Jest położony pod m. piersiowym większym. PP zębami na trzonach żeber od III do V. PK wyrostek kruczy łopatki. skurcz mięśnia powoduje unoszenie żeber jest to mięsień wdechowy. Przy ustalonych żebrach obniża bark lub ustala jego położenie w stosunku do klatki piersiowej.

Slajd 28 Slajd 29 Slajd 30 PP: przymostkowy koniec I żebra PK: powierzchnia dolna końca barkowego obojczyka mięsień ten ustala obojczyk w stawie mostkowoobojczykowym. m. zębaty przedni (m. serratus anterior) PP mięsień przyczepia się dziesięcioma zębami na żebrach od I do IX ( 2 przyczepy znajdują się na żebrze II). PK brzeg przyśrodkowy łopatki (od kąta górnego do kąta dolnego). część górna i środkowa mięśnia pociągają łopatkę ku bokowi, część dolna pociąga kąt dolny łopatki ku przodowi i obraca łopatkę kątem bocznym ku górze. W ten sposób mięsień bierze udział w odwodzeniu kończyny ponad poziom. Jeśli łopatka jest ustalona działa jako silny mięsień wdechowy. Cały mięsień przyciska łopatkę do klatki piersiowej. m. zębaty przedni (preparat) m. podobojczykowy (m. subclavius)

Slajd 31 Slajd 32 Slajd 33 OBRĘCZ MIEDNICZNA JAKO OGNIWO ŁĄCZĄCE KOŃCZYNY DOLNE WOLNE I ODCINEK LĘDŹWIOWY KRĘGOSŁUPA OBRĘCZ MIEDNICZNA Kończyna dolna, podobnie jak górna, zbudowana jest z dwóch części: obręczy kończyny dolnej, części wolnej kończyny. Szkielet obręczy stanowią kości miedniczne stanowiące kościozrost 3 kości: biodrowej, kulszowej i łonowej. Kończyna dolna wolna połączona jest z obręczą za pomocą stawu biodrowego. MIEDNICA Stanowi pierścień kostny, zbudowany z 2 kości miednicznych, kości krzyżowej i guzicznej. Górną część miednicy określa się jako miednicę większą, dolną jako miednicę mniejszą. Właściwą jamę miednicy stanowi miednica mniejsza.

Slajd 34 Slajd 35 Slajd 36 MIEDNICA c.d. Miednica, stanowiąca sztywną strukturę, bierze udział w łańcuchu kinematycznym kończyny dolnej dzięki ruchomym elementom. Są to: staw biodrowy z układem stabilizatorów, zarówno biernych, jak i czynnych oraz odcinek lędźwiowy kręgosłupa wraz z otaczającą go silną masą mięśniową, która wiąże go z klatką piersiową i miednicą. Miednica pochylając się w przód i w tył na głowach kości udowych powiększa lub zmniejsza swój fizjologiczny kąt przodopochylenia, co jednocześnie powoduje zmiany wielkości lordozy lędźwiowej. POCHYLENIE MIEDNICY W warunkach prawidłowych wielkość kąta przodopochylenia miednicy waha się w zależności od wieku, płci i somatotypu. Początkowo u dzieci jest on niewielki (miednica ustawiona jest pionowo), natomiast w miarę wytwarzania się krzywizn fizjologicznych powiększa się. U kobiet jest on większy i wynosi 55-60 0, u mężczyzn 50-55 0. Odchylenia w granicach 15 0 zalicza się do fizjologicznych. POCHYLENIE MIEDNICY c.d. Zarówno powiększenie, jak i zmniejszenie kąta przodopochylenia miednicy może stanowić przyczynę lub następstwo patologicznych zmian kręgosłupa. Istnieją różne teorie dotyczące stopnia udziału poszczególnych grup mięśniowych w stabilizacji przednio tylnej, więc również przodopochylenia miednicy. Najbardziej rozpowszechnioną i stosowaną w praktyce gimnastyki korekcyjnej jest przyjęcie dwóch zespołów mięśni, których długość, napięcie i siła wpływa na położenie miednicy i jej stabilizację. Działanie tych zespołów należy rozpatrywać na tle ich udziału w łańcuchach statodynamicznych całej postawy i ogólnego zrównoważenia ciała danego osobnika.

Slajd 37 Slajd 38 Slajd 39 STAW BIODROWY Jest jednym z największych stawów organizmu, należy do stawów kulistych, wieloosiowych, 3 0 swobody ruchu. Główkę stawową tworzy głowa kości udowej (stanowi ona 2 / 3 kuli). rąbek panewki trzon kości udowej STAW BIODROWY c.d. trzon kości biodrowej więzadło głowy kości udowej głowa kości udowej Torebka jest wzmocniona przez silne więzadła hamujące nadmierne ruchy kończyny, pełnią rolę stabilizatorów biernych stawu: więzadło łonowo udowe, więzadło kulszowo udowe, więzadło biodrowo udowe w. biodrowo - udowe w. łonowo - udowe STAW BIODROWY c.d. Więzadło biodrowo udowe: hamuje nadmierne prostowanie i obrót uda na zewnątrz, a część boczna hamuje nadmierne przywodzenie kończyny. Więzadło łonowo udowe: hamuje nadmierne odwodzenie i obrót uda na zewnątrz. Więzadło kulszowo udowe: hamuje nadmierne prostowanie uda, obrót do wewnątrz i przywodzenie. w. krzyżowo - kolcowe w. kulszowo - udowe w. krzyżowo - guzowe w. biodrowo - udowe krętarz mniejszy

Slajd 40 Slajd 41 Slajd 42 RODZAJE RUCHÓW W STAWIE BIODROWYM Zginanie i prostowanie (wokół osi poprzecznej): - zginanie 80 0, przy zgiętym kolanie 90 0, - prostowanie 15 0 Odwodzenie i przywodzenie (wokół osi strzałkowej): 40 0 Znaczne powiększenie zakresu ruchu następuje przy zgiętym udzie. Odwracanie i nawracanie (wokół osi długiej kończyny dolnej): - odwracanie 25 0, - nawracanie 35 0. Przy zgięciu i odwiedzeniu uda zakresy ruchów powiększają się do 40 0 i 60 0. STABILIZATORY CZYNNE MIEDNICY W związku z tym, że za punkt stały u człowieka w pozycji spionizowanej należy przyjąć kończyny dolne, w ustalaniu położenia miednicy biorą udział dwa zespoły mięśni: zwiększający swoim skurczem przodopochylenie miednicy: m. prosty uda, m. biodrowo lędźwiowy, m. czworoboczny lędźwi i prostownik grzbietu odcinka L kręgosłupa; zmniejszający swoim skurczem przodopochylenie miednicy: m. pośladkowy wielki i zespół kulszowo goleniowy (m. półścięgnisty, półbłoniasty i głowa długa m. dwugłowego uda) oraz m. przywodziciel wielki, m. pośladkowy średni, a także grupa mm brzucha, szczególnie m. prosty brzucha. MM ZWIĘKSZAJĄCE PRZODOPOCHYLENIE MIEDNICY

Slajd 43 Slajd 44 Slajd 45 m. czworogłowy uda (m. quadriceps femoris) Jest to bardzo silny mięsień, którego każda głowa stanowi oddzielnie rozpatrywaną jednostkę morfologiczną. W związku z tym w jego skład wchodzą następujące mięśnie: prosty uda (a), obszerny pośredni (d), obszerny przyśrodkowy (c), obszerny boczny (b). PP: kolec biodrowy przedni dolny, brzeg panewki i torebka stawu biodrowego, w dolnej części uda brzusiec przechodzi w silne ścięgno, na które składają się także mięśnie obszerne. Ścięgno łączy się z powierzchnią przednią rzepki, schodząc z jej wierzchołka przechodzi na goleń jako więzadło rzepki. PK: guzowatość piszczelowa kości piszczelowej. dzięki przyczepowi początkowemu mięsień zgina staw biodrowy. Razem z pozostałymi głowami jest najważniejszym dla stawu kolanowego mięśniem chodu zarówno w terenie płaskim, jak również w czasie podchodzenia pod górę i schodzenia pełni funkcję antygrawitacyjną i stabilizującą staw kolanowy. b m. prosty uda (m. rectus femoris) Mięsień biodrowo - lędźwiowy Ze względu na wspólne ścięgno końcowe m. lędźwiowego większego i m. biodrowego, noszą one nazwę m. biodrowo-lędźwiowego. d m. lędźwiowy większy (m. psoas major) PP: trzony kręgów Th 12 i od L 1 do L 4 oraz wyrostki poprzeczne wszystkich kręgów lędźwiowych (od L 1 do L 5 ). Mięsień biegnie ku dołowi i bokowi, razem z m. biodrowym wychodzi na udo pod więzadłem pachwinowym. Ścięgna obu mięśni łączą się i przebiegają po przedniej ścianie torebki stawowej stawu biodrowego. PK: krętarz mniejszy kości udowej. c c a

Slajd 46 Slajd 47 Slajd 48 m. biodrowy (m. iliacus) PP: powierzchnia całego dołu biodrowego. Czynność m. biodrowo-lędźwiowego: jest to najsilniejszy zginacz stawu biodrowego, obraca również udo na zewnątrz. Ze względu na przyczepy położone na kręgosłupie, przy działaniu obustronnym zgina odcinek L kręgosłupa (pochylenie tułowia ku przodowi), kurcząc się jednostronnie może zginać kręgosłup ku bokowi. Przy ustalonym przyczepie końcowym, w pozycji leżenie tyłem, unosi tułów do siadu. m. czworoboczny lędźwi (m. quadratus lumborum) Stanowi tylną ścianę brzucha. Jest to płaski mięsień, rozpięty między XII żebrem a miednicą, złożony z dwóch warstw, których włókna krzyżują się ze sobą. Warstwa przednia: PP: wyrostki poprzeczne od L 2 do L 5 PK: brzeg dolny XII żebra Warstwa tylna: PP: tylna przyśrodkowa część grzebienia biodrowego PK: wyrostki poprzeczne kręgów od L 1 do L 4 Skurcz obustronny mięśnia ustala odcinek lędźwiowy kręgosłupa. Skurcz jednostronny obniża XII żebro i zgina kręgosłup w swoją stronę. MM ZMNIEJSZAJĄCE PRZODOPOCHYLENIE MIEDNICY

Slajd 49 Slajd 50 Slajd 51 m. pośladkowy wielki (m. gluteus maximus) Jest bardzo silnym mięśniem, związanym z pionową postawą ciała. Leży na powierzchni tylnej miednicy i końcu górnym kości udowej. PP: powięź piersiowo-lędźwiowa, kość krzyżowa i przylegająca część kości biodrowej oraz więzadło krzyżowo-guzowe. PK: głównie guzowatość pośladkowa kości udowej. Włókna części górnej przechodzą we włókna ścięgniste, które wplatają się w pasmo biodrowo-piszczelowe powięzi szerokiej uda. CZYNNOŚĆ M. POŚLADKOWEGO WIELKIEGO Jego głównym zadaniem jest prostowanie stawu biodrowego. Mięsień przykrywa od tyłu staw biodrowy i w związku z tym część jego włókien biegnie powyżej osi strzałkowej stawu, a druga część poniżej. Wynikiem takiego położenia jest działanie mięśnia w płaszczyźnie czołowej : włókna górne mięśnia odwodzą kończynę, a dolne przywodzą. Dzięki skośnemu kierunkowi włókien, skurcz mięśnia obraca kończynę na zewnątrz. Poprzez pasmo biodrowo-piszczelowe mięsień ustala staw kolanowy przy wyprostowanym kolanie. m. pośladkowy średni (m. gluteus medius) Leży na powierzchni bocznej miednicy. PP: powierzchnia pośladkowa talerza kości biodrowej między kresą pośladkową przednią i tylną. Od strony bocznej rozpoczyna się także na powięzi przyczepiającej się do grzebienia biodrowego (jej dalszy ciąg stanowi pasmo biodrowo-piszczelowe). PK: krętarz większy kości udowej. przy ustalonej miednicy jest najsilniejszym odwodzicielem uda. Ze względu na wachlarzowaty przebieg włókien część mięśnia położona jest do przodu od osi poprzecznej stawu (część przednia) i w związku z tym zgina staw biodrowy oraz obraca udo do wewnątrz. Natomiast część tylna (położona do tyłu od osi poprzecznej stawu) odpowiada za prostowanie i obrót uda na zewnątrz. Część tylna jest silniejsza.

Slajd 52 Slajd 53 Slajd 54 MIĘŚNIE KULSZOWO - GOLENIOWE mięsień półścięgnisty (m. semitendinosus) PP: guz kulszowy, PK: ścięgno końcowe wchodzi w skład gęsiej stopki. mięsień prostuje staw biodrowy i zgina kolanowy. Przy zgiętym kolanie obraca goleń do wewnątrz. mięsień półbłoniasty (m. semimembranosus) PP: guz kulszowy, PK: ścięgno końcowe dzieli się na trzy odnogi: 1. brzeg przedni kości piszczelowej, 2. kłykieć przyśrodkowy kości piszczelowej, 3. zwija się ku bokowi i biegnie na tylnej powierzchni torebki stawu kolanowego jako więzadło podkolanowe skośne. mięsień działa tak jak m. półścięgnisty, ale znacznie silniej ze względu na większy przekrój fizjologiczny. mięsień dwugłowy uda (m. biceps femoris) Głowa długa: PP: guz kulszowy Głowa krótka: PP: środkowa część wargi bocznej kresy chropawej i przegroda międzymięśniowa boczna, PK: głowa strzałki Silne ścięgno końcowe mięśnia jest dobrze wyczuwalne, a nawet widoczne, przy zgiętym kolanie. mięsień zgina staw kolanowy, a przy zgiętym kolanie obraca goleń na zewnątrz. Dzięki głowie długiej mięsień prostuje staw biodrowy.

Slajd 55 Slajd 56 Slajd 57 3 1 5 m. przywodziciel wielki ( m. adductor magnus) PP: gałęzie dolne kości łonowej i kulszowej oraz częściowo guz kulszowy, PK: cała długość wargi przyśrodkowej kresy chropawej. Włókna rozpoczynające się na guzie kulszowym tworzą część kończącą się silnym ścięgnem na guzku przywodzicieli kłykcia przyśrodkowego kości udowej. Mięsień ten jest najsilniejszym przywodzicielem uda, ponadto prostuje udo i obraca je do wewnątrz. ZAKRES RUCHU WYPROSTU W STAWIE BIODROWYM W warunkach prawidłowych zakres ten wynosi około 15 0. Wznos nóg powyżej tej granicy odbywa się kosztem pogłębienia lordozy odcinka lędźwiowego kręgosłupa! 4 2 Mięśnie posturalne Jest to grupa mięśni odpowiedzialna za utrzymywanie pionowej postawy ciała. Należą do niej: 1. m. prostownik grzbietu, 2. m. prosty brzucha, 3. m. pośladkowy wielki, 4. m. czworogłowy uda, 5. m. trójgłowy łydki