Rozwijanie samodzielności u dzieci w wieku przedszkolnym.

Podobne dokumenty
KONCEPCJA PRACY SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W KOCHANOWICACH

JAK MOTYWOWAĆ DZIECKO DO NAUKI

Psycholog szkolny Kamila Budzyńska

Program Samodzielny Uczeń skierowany do uczniów klas I- III SP

Moje dziecko chodzi do szkoły...

Pewnym krokiem do szkoły, czyli wszystko, co trzeba wiedzieć na temat gotowości szkolnej.

PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W RUDNIE

Może to być rozmowa, spacer pod budynek przedszkola, uroczysty podwieczorek, na którym oznajmisz mu, że wkrótce zostanie przedszkolakiem.

UCZENIE DZIECKA SAMODZIELNOŚCI I ODPOWIEDZIALNOŚCI ROLA RODZICÓW

Głos Puchatka, czyli o

Rozwój dziecka 3 letniego

KONCEPCJA PRACY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 9 W SIEDLCACH

Spis treści. Spis treści. Wstęp... Jak wspierać rozwój przedszkolaka?... Jak ćwiczyć dziecięcy umysł?...

KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NIEPUBLICZNEGO Nr 1 Pod Topolą w Szczytnie. Kochać dziecko, to służyć mu, jak daleko jest to tylko możliwe. M.

PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO NR 1 CALINECZKA w Policach

KODEKS DOBREGO PRZEDSZKOLAKA

PROGRAM ADAPTACYJNY Już jestem przedszkolakiem

Rola rodziców w kształtowaniu motywacji do nauki. Zespół Szkół w Rycerce Górnej

JAK ROZWIJAĆ SAMODZIELNOŚCI DZIECKA W PRZEDSZKOLU.

Rozwijanie twórczego myślenia uczniów

Dziecięca MOC czy rodzicielska POMOC?

Roczny plan pracy opiekuńczo - wychowawczo - dydaktycznej w Żłobku Gminnym w Polanowie w roku szkolnym 2017/2018

PROGRAM ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE DLA DZIECI W WIEKU 8-12 LAT: RAZEM LEPIEJ - realizowany w SP 209

Skala Gotowości Szkolnej SGS 0 0

Czy mój sześciolatek/siedmiolatek jest gotowy by przekroczyć próg szkoły, by stawić czoła nowym wyzwaniom? Czy będzie potrafił podporządkować się

Moje dziecko idzie do szkoły IDĘ DO SZKOŁY

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Psychologia potrzeb. Dr Monika Wróblewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

systematyczne nauczanie

Jak skutecznie uczyć dziecko samodzielności? Aneta Mazurkiewicz

Przedmiotowe Ocenianie z zajęć komputerowych w klasach IV VI w Szkole Podstawowej w Chorzewie

MODEL ABSOLWENTA SZKOŁY

PRZEDSZKOLNEGO W PRZEDSZKOLU AKADEMIA MŁODEGO GENIUSZA W RADOMIU

Zadania dla Rodziców na czas wakacji

R A Z E M. Relacje Aktywność Zabawa Emocje Miejsce. Joanna Matejczuk. Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

EDUKACJA DZIECKA 6 LETNIEGO W SZKOLE

Dojrzałość szkolna. Mariola Pietroń-Ratyńska (psycholog szkolny)

Przedmiotowe Ocenianie z zajęć komputerowych. w klasie VI oraz informatyki w klasach IV - VIII. w Szkole Podstawowej w Chorzewie

CZY NASZE DZIECKO MOŻE

Kiedy nauczyciel klasy I staje się osobą znaczącą dla uczniów? Ewa Filipiak

CECHY NAUCZYCIELA KOMPETENTNEGO I STYMULUJĄCEGO ROZWÓJ TRZYLATKA 2. KOMUNIKATYWNOŚĆ W RELACJACH Z TRZYLATKIEM, ZARÓWNO WERBALNA, JAK I NIEWERBALNA.

Koncepcja pracy. Przedszkola Publicznego Nr 32. w Tarnowie. Promującego Zdrowie

Dzień 2: Czy można przygotować dziecko do przedszkola?

Sposoby pomocy dziecku w uczeniu się. Opracowanie: mgr Iwona Kloś mgr Anna Kosok

rozwija się emocjonalnie i społecznie, współpracuje z dziećmi i nauczycielem, rozwija pamięć, myślenie, spostrzegawczość,

Przygotowanie rodziców do wspomagania dziecka w uczeniu się nowej roli bycia uczniem

Danuta Sterna: Strategie dobrego nauczania

Innowacja pedagogiczna

KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NR 50 W BIELSKU-BIAŁEJ

KONCEPCJA PRACY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 59 KATOWICE

Celem wychowania przedszkolnego jest:

RODZICE PIERWSZEGO DNIA DO PRZEDSZKOLA PRZYNIEŚCIE:

Program Wychowawczy Szkoły

OPRACOWANIE WYNIKÓW BADAŃ PRZEPROWADZONYCH WSRÓD RODZICÓW

Koncepcja pracy Przedszkola przy Zespole Szkół Publicznych im. Noblistów Polskich w Lesznowoli w roku szkolnym 2012/2013

PROGRAM ADAPTACYJNY. Wskazówki dla rodziców. jak ułatwić dziecku start w przedszkolu.

PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA W MANIECZKACH

marzec 2010 WYCHOWANIE DO WOLNOŚCI Autor: Edyta Gronowska Dyrektor Przedszkola Lokomotywa

Spis treści. Kiedy dziecko kaprysi Kiedy dziecko się wyrywa Kiedy dziecko nie chce czegoś zrobić samo Kiedy dziecko czuje strach przed nieznanym (2)

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA ZAJĘCIA TECHNICZNE SZKOŁA PODSTAWOWA NR 2 TOWARZYSTWA SZKOLNEGO IM. M. REJA W BIELSKU BIAŁEJ

Kształtowanie umiejętności pozwalających bezpiecznie. Rozwój słownictwa związanego z drogą do szkoły.

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PLASTYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 2 W PLESZEWIE. Barbara Walter

Jak wspierać dziecko w II etapie edukacyjnym?

Wymagania na oceny gimnazjum

Jesper Juul. Zamiast wychowania O sile relacji z dzieckiem

Opinie nauczycieli klas 1-3 o edukacji językowej i edukacji matematycznej

PROGRAM WYCHOWAWCZY W SZKOLE PODSTAWOWEJ W SMARDZEWIE

Załącznik nr 1 do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku ( Dz. U. z dnia 15 stycznia 20009r. Nr 4, poz.

CHOCIAŻ MAŁO LATEK MAM, WSZYSTKIE CYFRY DOBRZE ZNAM

WPŁYW POCHWAŁY NA ROZWÓJ DZIECKA

SYSTEM MOTYWACYJNY W PRZEDSZKOLU

w Szkole Podstawowej Nr 2 w Gryfinie 1. Pobudzanie uczniów do systematycznej pracy i rozwoju, wspieranie motywacji.

Wielkopolska Konferencja dla Nauczycieli pt.: Akcja KŁADKA

KONCEPCJA PRACY. Przedszkole nr 25 w Bielsku- Białej

PROGRAM ADAPTACYJNY PT. BAJKOWO

PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W KANIOWIE

Wewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli Nowatorskie metody nauczania

PROGRAM WYCHOWAWCZY Szkoły Podstawowej nr 2 SZKOŁA PRZYJAZNA DZIECKU

Jak pomóc 6-latkowi w dobrym funkcjonowaniu w szkole: co mogą zrobić rodzice, a co powinna zrobić szkoła?

KODEKS DOBREGO ZACHOWANIA W POSZCZEGÓLNYCH GRUPACH W PUBLICZNYM PRZEDSZKOLU W ŚWIBIU

Plan wychowawczy. Oddziału Przedszkolnego. przy Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II. w Skorzeszycach

PROGRAM WYCHOWAWCZY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 58 W ZESPOLE SZKOLNO-PRZEDSZKOLNYM NR 3 W KATOWICACH

Przedmiotowe Zasady Oceniania z Zajęć Artystycznych w Zespole Szkół w Laszkach Gimnazjum

PLAN PRACY ŚWIETLICY Z PROGRAMEM PROFILAKTYCZNYM PROWADZONEJ PRZEZ STOWARZYESZNIE PRZYJACIÓŁ JEDYNKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 3 W LUBSKU

Wewnątrzszkolne Zasady Oceniania uczniów klas 1 3 w Szkole Podstawowej im. Stefana Krasińskiego w Chotomowie

Koncepcja pracy Przedszkola nr 5 Zielona Półnutka w Swarzędzu

Rola dorosłych w rozwoju dziecka. Spotkanie z rodzicami Opracowanie: Paulina Lica

Zapewne wasz trzylatek właśnie rozpocznie lub rozpoczął edukację przedszkolną, która wiąże się z pewnymi trudnościami dodatkowymi emocjami.

Wstęp. Wewnątrzszkolny system doradztwa - jest to ogół działań podejmowanych szkołę w celu przygotowania

KONCEPCJA PRACY W MIEJSKIM PRZEDSZKOLU NR 2 FANTAZJA W SZCZYTNIE

GRAŻYNA KOWALCZYK. Zadanie finansowane ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata

Koncepcja Rozwoju. Gminnego Przedszkola nr 3 w Trzciance. na lata:

Witamy w naszej szkole

REALIZACJA KONCEPCJI PRACY WG PLANU DALTOŃSKIEGO PRZEDSZKOLU MIEJSKIM NR 2 W KOŁOBRZEGU

Składa się on z czterech elementów:

KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA SPECJALNEGO WE WŁODAWIE NA LATA

Nowa podstawa programowa nauczania przedszkolnego oraz dla szkoły podstawowej wyzwaniem dla tematyki wychowania komunikacyjnego

KONCEPCJA PRACY ODDZIAŁU PRZEDSZKOLNEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. OLIMPIJCZYKÓW POLSKICH W RZEPLINIE

Jak pomóc dziecku w okresie adaptacji w klasie I?


Transkrypt:

Rozwijanie samodzielności u dzieci w wieku przedszkolnym. Czym jest samodzielność? Już od momentu urodzenia człowiek jest w porównaniu z innymi istotami najbardziej niesamodzielny i uzależniony od pomocy dorosłych np. rodziców. To tylko dzięki troskliwej opiece najbliższego otoczenia może przeżyć pierwsze lata. Lecz z każdą chwilą życia stopniowo powstaje u dziecka potrzeba coraz większej samodzielności, a w konsekwencji dążenie do pełnej autonomii. Samodzielność jest ważną potrzebą rozwojową każdego dziecka. Poprzez podejmowanie prób i gromadzenie doświadczeń, dziecko stopniowo opanowuje niezbędne w życiu umiejętności, rozwija swoje możliwości, poznaje własną odrębność i kształtuje tożsamość. Samodzielność jest cechą, która rozwija się etapami i przechodzi od niższych do wyższych form. Pierwsze jej oznaki pojawiają się u dziecka około pierwszego roku życia. Już wtedy możemy zaobserwować próby dążenia do samodzielności, kiedy to stara się pokonywać pierwsze trudności związane z nauką chodzenia czy pierwsze próby samodzielnego jedzenia. W dalszym etapie, potrzeba samodzielnego działania jest jeszcze silniejsza wyraża się w tzw. buncie dwulatka, który dobitnie sygnalizuje Ja sam/sama, choć nie zawsze jego chęć działania jest adekwatna do możliwości. I to tu pojawia się niezwykle ważna rola otoczenia, które samodzielność dziecka może rozwijać lub ograniczać, a nawet tłumić. DLACZEGO NIE POZWALAMY DZIECIOM NA SAMODZIELNOŚĆ? Najczęstszym powodem jest: a) strach troska przede wszystkim o bezpieczeństwo naszego dziecka, wysyłamy konieczne komunikaty by je ochronić: Zostaw, bo się uderzysz, skaleczysz, oparzysz, b) obawa, że coś popsuje Nie dotykaj, bo pobrudzisz, stłuczesz, zniszczysz, c) pewność, że coś wykonamy lepiej, sprawniej Daj, ja to zrobię lepiej, ja ci pomogę, ja to zrobię, to będzie szybciej, dokładniej najczęściej wtedy, gdy się śpieszymy, lecz ten pośpiech staje się często regułą, d) obawa, że jak mu się nie uda, to będzie mu smutno, w razie porażki szybko się zrazi lub będzie płakało, a my jako rodzice chcemy oszczędzić dzieciom przeżywania porażek, e) przekonanie, że jest jeszcze małe, ma jeszcze czas i nie musi nic robić Na to jest jeszcze małe, później (w szkole) się nauczy, jeszcze się w życiu napracuje itp. Powyższe zdania na co dzień słyszy przedszkolak. Nadmiernie troskliwi dorośli pragną uchronić swoje dzieci przed wszelkimi trudnymi sytuacjami i negatywnymi emocjami. Stąd bierze się skłonność do wyręczania przedszkolaków. Najpierw dotyczy to czynności samoobsługowych (dopinanie samodzielnie zapiętych kurtek, poprawianie czapek, zakładanie butów itp.), później rzecz podobnie

ma się w przypadku samodzielnego poszukiwania rozwiązania problemów dziecka. Rodzice zbyt często biorą sprawy dzieci w swoje ręce i np. ingerują w relacje rówieśnicze, dokonują konfrontacji. Często rodzice sami między sobą próbują wyjaśniać nawet drobne konflikty, które powstają pomiędzy dziećmi. Czy ciągle pomagając dzieciom lub wyręczając je w różnych sprawach, spowodujemy, że staną się samodzielne? Niestety nie. Takie zachowanie nie sprzyja rozwojowi dzieci i nie pozwala im dorosnąć, blokuje ich działanie i zaniża wiarę we własne siły. Troska o bezpieczeństwo jest konieczna, ale w granicach zdrowego rozsądku. Prawdziwa pomoc niesiona dziecku w procesie jego dorastania, powinna polegać na wzmacnianiu poczucia własnej wartości, wynikającego z sukcesów osiąganych w samodzielnym działaniu. ASPEKTY SAMODZIELNOŚCI W wieku przedszkolnym samodzielność dziecka przejawia się w trzech aspektach: a) Samodzielność praktyczna Ujawnia się w wykonywaniu codziennych czynności na rzecz samego siebie, potrzeb rodziny lub grupy np. przedszkolnej. Myśląc o samodzielności, najczęściej zależy nam na tzw. samodzielności obowiązkowej, tj. samoobsługa (samodzielne radzenie sobie w potrzebach fizjologicznych, mycie, ubieranie, porządkowanie, układanie swoich ubrań, zabawek innych, rzeczy, sprzątanie, wykonywanie poleceń dorosłych). Zdobycie tych umiejętności pozwala na radzenie sobie z czynnościami samoobsługowymi oraz wykonywanie obowiązków związanych z pracami porządkowymi i gospodarczymi. b) Samodzielność umysłowa Polega na umiejętności podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów podczas zabawy oraz nauki. Tu samodzielność polega na niezależnym zdobywaniu i gromadzeniu doświadczeń, wyrażaniu swoich opinii, sprawdzaniu swoich umiejętności w różnych sytuacjach, pokonywaniu przeszkód, jest gotowością do podejmowania zadań opartych na osobistej aktywności, a jej źródłem jest wola działania. c) Samodzielność społeczna Przejawia się w umiejętności współdziałania z rówieśnikami i opiekunami, porozumiewania się z nimi oraz brania odpowiedzialności za podejmowane decyzje społeczne. Poza rozwijaniem samodzielności związanej z codzienną samoobsługą, pozwólmy także dziecku na samodzielne znajdowanie rozwiązania jego problemów. Pokazujmy dzieciom, że ważne jest szukanie rozwiązania sytuacji problemowych i że każde z nich może być dobre. Dajmy im samodzielnie ustalić, jakie rozwiązania proponują. To umiejętność, która przydaje się przez całe życie! Ćwicząc samodzielność u dziecka, możemy zaproponować mu zabawę pt. Co byś zrobił, gdyby. Może być ona przeprowadzona zarówno w domu, jak i w przedszkolu/szkole.

Rodzic, czy wychowawca, zadaje dziecku pytania związane z codziennym życiem adekwatne do poziomu i wieku dziecka. Pytanie rozpoczynamy od słów: Co byś zrobił, gdyby Dziecko ma możliwość zastanowienia się nad dokończeniem tej myśli. Możemy zadawać pytania typu, Co byś zrobił, gdyby ktoś zabrał Ci zabawkę, gdybyś nie mógł poradzić sobie z zadaniem, gdybyś się skaleczył, itp. W starszych grupach wiekowych możemy prosić dzieci o podawanie swoich propozycji kolejno i potem o wybór ich zdaniem najciekawszej. Dziecko, poznając efekty własnej działalności, jest konfrontowane ze swoimi możliwościami. Czerpie również ze swojego działania satysfakcję i buduje poczucie sprawczości. Dlatego powinniśmy jak najczęściej dawać dziecku zgodę na samodzielność. JAKIE CZYNNOŚCI SAMOOBSŁUGOWE (samodzielność praktyczna) POWINNY OPANOWAĆ PRZEDSZKOLAKI? 3 i 4 latek potrafi; rozsunąć zamek w kurtce, rozpiąć ubranie zapięte na zatrzaski, zdjąć luźną bluzę przez głowę i inne rozpięte części garderoby, odkręcić i zakręcić kran, umyć samodzielnie twarz i ręce i je wytrzeć, załatwiać się do toalety i spuścić wodę, nalać wodę do kubka, mieszać w kubku, talerzu łyżeczką, jeść łyżką i widelcem posiłek, zgłaszać potrzeby fizjologiczne, włożyć buty, pantofle, kurtkę, wydmuchać nos w chusteczkę. 5 i 6 latek potrafi: zapiąć i rozpiąć ubranie na guziki, myć się samo w kąpieli, nakładać pastę na szczoteczkę, samodzielnie myć zęby, prawidłowo zakładać wszystkie części garderoby, zapinać pasek lub buty z klamerką, przewlekać pasek przez szlufki, zapinać ubrania na zatrzaski, wkładać rękawiczki,

wiązać i rozwiązywać sznurowadła, ma nawyk (nie trzeba mu przypominać) mycia się przed posiłkami, po wyjściu z toalety, po spacerze, czy zabawach w ogrodzie. JAK WSPIERAĆ DZIECKO W DRODZE DO USAMODZIELNIANIA? Kiedy zacząć usamodzielnianie? Naukę samodzielności powinniśmy zaczynać od najmłodszych lat, zwłaszcza, gdy planujemy zapisać dziecko do żłobka czy przedszkola. Jak zapewnić maluszkowi dobry start w przedszkolu? Trzylatek, zanim pójdzie do przedszkola, powinien samodzielnie wykonywać proste czynności samoobsługowe: sygnalizować potrzeby fizjologiczne, zapinać i rozpinać guziki, zdejmować i wkładać skarpetki, zdejmować spodenki, luźniejsze buty, rękawiczki, posługiwać się łyżką i widelcem, zjadać przynajmniej część posiłków samodzielnie. Czy wystarczy tylko samodzielność w zakresie samoobsługi na pewno nie! Trzylatek, by dobrze czuć się w nowym środowisku musi także uzyskać pewną odporność emocjonalną oraz proste umiejętności społeczne. Przedszkole to wielkie wyzwanie. Z pewnością lepiej dadzą sobie w nim radę dzieci odważne, pewne siebie, śmiałe, które do tej pory miały wiele rozmaitych doświadczeń w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi. Ważna jest zatem także samodzielność w nawiązywaniu nowych relacji rówieśniczych, radzeniu sobie z różnymi emocjami. Starając się zapewnić swojemu dziecku dobry start: pozostawiaj dziecko co jakiś czas w domu pod opieką kogoś innego niż rodzic, np. cioci, znajomej, opiekunki, staraj się, by na spacerach dziecko nie bawiło się samo, lecz z grupą kolegów, zapraszaj do domu kolegów dziecka z sąsiedztwa i pozwalaj mu ich odwiedzać, staraj się, by miało rozmaite doświadczenia, chodźcie na wycieczki do sklepu, lasu, parku, wybierzcie się do teatru na przedstawienie kukiełkowe lub do kina. Mając różnorodne doświadczenia dziecko będzie pewniejsze siebie. ucz dziecko mówienia o swoich potrzebach, sygnalizowania, że chce pić, czy coś je boli, lub czuje się zmęczone. Dziecko, które wykonuje wiele czynności samo, jest pewniejsze siebie, bardziej niezależne, a co ważniejsze ma pozytywny obraz własnej osoby.

Jak uczyć samodzielności? 1. Nie spiesz się. Ucząc dziecko samodzielności musimy uzbroić się w cierpliwość. Największym wrogiem nauki samodzielności jest brak czasu. Łatwiej i szybciej jest rodzicom ubrać i nakarmić dziecko, niż czekać cierpliwie, aż samo zje i się ubierze. Gdy się przeoczy odpowiedni moment w rozwoju, można zahamować u swojej pociechy niezwykle cenną aktywność i pozbawić inicjatywy w dążeniu do samodzielności. Niestety potem trudno będzie przezwyciężyć jego bierną postawę. 2. Utrwalaj umiejętności dziecka w nowych środowiskach. Często zdarza się, że jeżeli dziecko wykonuje jakąś czynność po raz pierwszy to najczęściej czyni to z dużym zaangażowaniem. Każda nowa czynność sprawia radość jeśli jest to kwestia dyscypliny, najpierw tej zewnętrznej (egzekwowanej przez dorosłych). Jeśli dziecko nauczy się sprzątać swoje zabawki, potrafi je odkładać na stałe miejsca, to nie zawsze ochoczo to robi, ponieważ już to umie. Działanie to jest dla niego mało atrakcyjne, zatem szuka innych, nowych doświadczeń. Dlatego w domu dzieci często uciekają od wcześniej podjętych zobowiązań, ale już gdzie indziej np. w przedszkolu, przed innymi osobami, u babci, pochwalą się, że są w jakimś zakresie samodzielne. Nowe miejsce, inne okoliczności motywują do działania. Nauczenie się, że każdy ma obowiązki i nie zawsze je lubi, ale musi je wykonać to długi proces. Konsekwentnie należy przyzwyczajać do wywiązywania się z codziennych powinności by z wiekiem mogły się uwewnętrznić, czyli stać się rutynowymi. 3. Każdorazowo doceniaj nie tylko efekt działania, lecz także wysiłek 2-3 latka (nawet jeśli próby nie są zbyt udane). Nauczenie się prostych dla dorosłych czynności jest dla dziecka olbrzymim wyzwaniem. Dopiero wielokrotne próby, mniej czy bardziej udane, przyniosą w efekcie oczekiwany sukces. Nie porównuj dzieci, (syn sąsiadki wkłada już spodnie, a mój nie), bo każdy ma inną zdolność do przyswajania nowych umiejętności i inne tempo psychomotoryczne. To nie szkodzi, że nauczył się pół roku później, ważne by w konsekwencji osiągnął sukces i wykonał czynność poprawnie. Nie oczekuj, także od razu poprawności, jeśli bluzeczka jest tył na przód, czy pantofelki założone prawa na lewą, to także sukces bo włożone samodzielnie. 4. Nie wyręczaj dziecka we wszystkim. Przyzwyczajanie dziecka do samodzielności utrudnia nadopiekuńczość rodziców, którzy chcą ustrzec malca przed najmniejszym trudem. Trzeba jednak cierpliwie, wielokrotnie pokazywać dziecku, jak się zapina guziki lub przeplata sznurowadła i codziennie sprzątać razem z nim jego pokoik. To długa

nauka. Nie wystarczy powiedzieć: Idź sprzątać zabawki. Trzeba wziąć trzylatka za rękę i stwierdzić: Teraz ty poukładasz zwierzęta na półce, a ja powkładam klocki do pudełek. Przyda się przy tym odrobina humoru sprzątanie nie powinno być nudne. No i oczywiście potrzebna jest konsekwencja. Jeśli powiemy: Najpierw posprzątaj, a potem opowiem ci bajkę, musimy dotrzymać słowa. 3. Daj dziecku prawo do decyzji. Już dwu trzylatek może sam decydować w dotyczących go drobnych sprawach, np. co chce zjeść na kolację czy jakiego koloru koszulkę włoży, to nie warto walczyć z dzieckiem w takich sytuacjach, a liczenie się z jego zdaniem daje mu poczucie, że ma ono wpływ na to, co się dzieje, że jest ważne i także może decydować. Zyskuje też poczucie, że jest samodzielne. 4. Ustalcie w rodzinie, wspólnie jedną strategię (jeden front wychowawczy) podczas nauki samodzielności. Nie może być tak, że np. tata postanawia uczyć dziecko samodzielności, a babcia chce wyręczać wnuka. Jeśli jeden z domowników pozwoli dziecku na samodzielność, a drugi będzie nadopiekuńczy, wywoła to u dziecka dezorientację i złość. 5. Pamiętaj, że efektywne wspieranie dokonuje się poprzez: budowanie bezpiecznej relacji z dzieckiem, wzmacnianie własnej wartości dziecka poprzez docenianie, chwalenie, okazywanie szacunku dla wysiłku dziecka i słuchanie dziecka, wyznaczanie swoich granic i respektowanie granic dziecka, mówienie o własnych uczuciach i oczekiwaniach, umiejętne wycofywanie swojej pomocy, czy obecności, w miarę postępów dziecka. Gdzie rozwijamy samodzielność dziecka? Samodzielność w domu. Dobry start w dorosłe życie, zależy wyłącznie od ludzi, którzy zajmują się wychowaniem dziecka na różnych etapach jego rozwoju. Pierwszym i najbardziej odpowiedzialnym środowiskiem jest dom rodzinny dziecka. Od postaw wychowawczych, jakie prezentują rodzice i stosowanych przez nich metod zależy najwięcej. Wystarczy zapewnić warunki do samodzielnego wykonywania zwykłych, codziennych czynności, zachęcać i życzliwie towarzyszyć, aby móc wspierać dziecko, gdy zajdzie taka potrzeba. Rodzice są znaczącymi osobami w życiu dziecka, ich zainteresowanie i radość okazana z powodu choćby niezdarnie założonej czapki, stanowi dla dziecka najlepszą motywację.

Z kolei nadmierne chronienie przed trudnościami, ułatwianie działań i podawanie gotowych rozwiązań może spowodować ukształtowanie się postawy wyuczonej bierności, poczucia bezradności i nawyku stałego szukania pomocy osób dorosłych. Samodzielność w przedszkolu i szkole. Kolejnym etapem na drodze ku samodzielności jest przedszkole. Nauczyciele systematycznie, każdego dnia stwarzają sytuacje sprzyjające usamodzielnianiu się dzieci w zakresie samoobsługi, w obszarze samodzielnego myślenia i komunikowania się z otoczeniem, jak i rozwiązywania problemów, czy budowania właściwej samooceny. Wszystko, co przedszkolak wykona własnymi rękami, do czego dojdzie własną myślą, co przeżyje buduje jego umiejętności, wiedzę o sobie i innych oraz o świecie. Dziecko, poznając efekty własnej działalności, jest konfrontowane ze swoimi możliwościami. Czerpie również ze swojego działania satysfakcję i buduje poczucie sprawczości. Sposób wykonywania czynności samoobsługowych i porządkowych przenosi się na czynności intelektualne. Poziom i zakres samodzielności osiągnięty w przedszkolu, w dużym stopniu warunkuje funkcjonowanie dziecka w roli ucznia. Kiedy wchodzi ono w nową rolę społeczną, musi zmierzyć się z trudnymi zadaniami, jakie stawia przed nim szkoła. Dzieci o dużej samodzielności, wkraczając w progi szkoły, szybciej zyskują opinię uczniów niezależnych i zaradnych. Postrzegane są jako dobrzy organizatorzy różnorodnych aktywności grupy rówieśniczej, potrafią nawiązywać relacje z nauczycielem. Są też koleżeńskie i nastawione na pomoc innym. Przejawiają większą aktywność na lekcji, cechuje je dociekliwość często i chętnie zadają pytania. Odważnie wyrażają też swoje zdanie. Przekonanie o możliwościach efektywnego działania pozwala dziecku odważnie wybierać zadania i wkładać wiele trudu w ich realizację, a także konsekwentnie dążyć do postawionego sobie celu. Samodzielność a postawa przedszkolaka, ucznia. Ograniczenie samodzielności praktycznej przedszkolaka uwidacznia się we wszystkich obszarach jego funkcjonowania. Nadmierne uzależnienie od dorosłych utrudnia dziecku działanie w świecie zewnętrznym i w konsekwencji hamuje odwagę, dociekliwość i ciekawość poznawczą. Dzieci, które ociągają się przy każdej czynności samoobsługowej, przenoszą ten styl zachowania na sytuacje zadaniowe typu dydaktycznego, np. zbyt wolno układają przedmioty potrzebne do zajęć, zwlekają z wykonywaniem poleceń itp. Dzieci, które mają wokół siebie bałagan są zwykle równie niestaranne w realizacji zadań typu intelektualnego, ciągle czegoś szukają, przestawiają i są tym tak pochłonięte, że tracą z pola widzenia sens zadania.

Natomiast z drugiej strony, jeżeli dziecko zdobędzie nowe umiejętności np. sprawnie się przebiera i potrafi pomóc innym, doznaje radości, ma poczucie, że wykonało coś pożytecznego, jest chwalone i odczuwa przyjemne doznania to w dalszej kolejności przenosi się na obowiązki szkolne, na nowe sytuacje zadaniowe, także w dziedzinie aktywności intelektualnej. Wszystko, co przedszkolak wykona własnymi rękami, do czego dojdzie własną myślą, co przeżyje buduje jego umiejętności, wiedzę o sobie i innych oraz o świecie. Dlatego pozwól swojemu dziecku na samodzielność i zawsze pamiętajmy, że z samodzielnego dziecka, wyrośnie samodzielny dorosły.