Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD

Departament Analiz Ekonomicznych Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego na podstawie modelu NECMOD Warszawa / listopada

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji Plan prezentacji: Zmiany między rundami Projekcja - Koniunktura międzynarodowa - Popyt konsumpcyjny - Popyt inwestycyjny - Handel zagraniczny - Inflacja Zmiany pomiędzy rundami prognostycznymi Projekcja na lata - Ocena niepewności Ocena niepewności

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji: Zmiany między rundami Projekcja Zmiany między rundami - Koniunktura międzynarodowa - Popyt konsumpcyjny - Popyt inwestycyjny - Handel zagraniczny - Inflacja Ocena niepewności

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Projekcja listopadowa PKB na tle projekcji lipcowej pkt. proc.,,, Spożycie prywatne Akumulacja brutto PKB Spożycie publiczne Eksport netto,,, Korekta w górę prognozy PKB w r. ze względu na wyższy niż oczekiwano odczyt tej kategorii za II kw. br. (w szczególności wyraźnie wyższy odczyt dynamiki eksportu, wyższe spożycie gosp. dom, przy niższych nakładach brutto na środki trwałe). -, -, Źródło: dane GUS, obliczenia NBP 9 r/r, % 9% % % Lip List 7 - q q 7q q 9q q q -, -, 7 - Nadal optymistyczne nastroje konsumentów raportowane w badaniach GUS w III kw. W latach 9- wygasanie czynników podwyższających prognozę w br. Wyższa inflacja cen energii. PKB r/r, % 9 Lipiec,,, Listopad,,,

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Projekcja listopadowa inflacji CPI na tle projekcji lipcowej, Inflacja bazowa Ceny energii Ceny żywności Inflacja CPI,,,, pkt. proc., Wyższe ceny surowców energetycznych na rynkach światowych. -, -, Słabszy kurs złotego względem dolara. -, r/r, %. - - 9 9% % % Lip List cel inflacyjny q q 7q q 9q q q -, - - Wzrost cen praw do emisji CO oraz zielonych certyfikatów CPI r/r, % 9 Lipiec,,7,9 Listopad,,,9 Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji: Zmiany między rundami Projekcja - Koniunktura międzynarodowa - Popyt konsumpcyjny - Popyt inwestycyjny - Handel zagraniczny - Inflacja Ocena niepewności Projekcja na lata - Koniunktura międzynarodowa Popyt konsumpcyjny Popyt inwestycyjny Handel zagraniczny Inflacja

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 7 W I połowie r. dynamika PKB utrzymywała się powyżej % r/r Produkcja przemysł. i budow. r/r Realny fundusz płac w SP r/r Sprzedaż detaliczna r/r PKB r/r q q PKB (r/r) (%), (,), (,) Popyt krajowy (r/r) (%), (,), (,) Spożycie gosp. dom. (r/r) (%),9 (,), (,) Spożycie publiczne (r/r) (%), (,),7 (,) Nakłady brutto na śr. trwałe (r/r) (%), (9,), (,) Eksport (r/r) (%),9 (,), (,) Import (r/r) (%), (,) 7, (,) Wkład eksportu netto (pkt. proc.), (-,) -,7 (-,) W nawiasach podano wartości z projekcji lipcowej (q wartości odsezonowane). Kolorem zielonym oznaczono wskaźniki o wartości wyższej niż w projekcji lipcowej, a czerwonym niższej. Źródło: dane GUS, obliczenia NBP - - 9q q q q q q q q 7q q PMI Polska i wskaźniki ogólnego klimatu koniunktury GUS w przemyśle, budownictwie i handlu (dane odsezonowane) - przemysł budownictwo - handel PMI Polska (prawa oś) - sty-9 sty- sty- sty- sty- sty- sty- sty- sty-7 sty- - -

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego w kolejnych kwartałach stopniowo obniży się, w ślad za osłabieniem wzrostu gospodarczego w strefie euro i pod wpływem wzrostu cen energii 7 Spożycie ogółem Przyrost zapasów PKB Nakłady na środki trwałe Eksport netto 7 Głównym czynnikiem wzrostu PKB w horyzoncie projekcji będzie spożycie prywatne, stymulowane przez dalszą poprawę sytuacji na rynku pracy i korzystne nastroje gospodarstw domowych. W latach 9- nastąpi zwiększenie roli inwestycji we wzroście gospodarczym, związane z potrzebą odbudowy potencjału produkcyjnego polskiej gospodarki oraz napływem środków UE z perspektywy -. Negatywnie na wzrost PKB oddziaływać będzie stopniowe spowolnienie dynamiki PKB w strefie euro. - - - 7q q 9q q q - - - Czynnikiem obniżającym dynamikę PKB będzie wzrost cen energii. r/r, % 7 9 PKB,,,, Źródło: dane GUS, obliczenia NBP

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 9 Plan prezentacji: Zmiany między rundami Projekcja Koniunktura międzynarodowa - Koniunktura międzynarodowa - Popyt konsumpcyjny - Popyt inwestycyjny - Handel zagraniczny - Inflacja Ocena niepewności

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Mimo dobrej bieżącej koniunktury na świecie oczekiwania dot. wzrostu za granicą obniżyły się w związku z pogorszeniem perspektyw dla handlu światowego Mimo utrzymania względnie wysokiego tempa wzrostu światowego PKB wskaźniki koniunktury wskazują na jego stopniowe spowalnianie. W strefie euro, w szczególności w Niemczech spowolnienie w I poł. r. okazało się silniejsze niż zakładano. Globalny PKB i PMI dla gospodarki światowej, Wprowadzenie ceł przez Stany Zjednoczone oraz cła odwetowe mogą przełożyć się na nieznacznie niższy wzrost PKB na świecie.,,, PKB r/r, % 9, Strefa euro Niemcy, (,), (,), (,), (,), (,9), (,) 7 PKB (kw/kw, prawa oś) PMI (lewa oś),, USA,9 (,9), (,7), (,) Wlk. Brytania, (,), (,), (,) Źródło: prognozy NBP (w nawiasach dane z projekcji lipcowej ); Datatstream, OECD, IMF WEO, obliczenia DAE.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Korzystna koniunktura w gospodarce Stanów Zjednoczonych, choć rośnie ryzyko spowolnienia - 7 7 Prognoza wzrostu PKB (% i pkt proc., r/r) 7 P 9 P P P P Spożycie zbiorowe Zmiana zapasów Konsumpcja prywatna Eksport netto Inwestycje prywatne PKB Wartość netto aktywów gosp. dom. do dochodu do dyspozycji (%, lewa oś) S&P (prawa oś) Źródło: BEA, BLS, Economic Policy Uncertainity, FRB, obliczenia DAE.. - - - Realne inwestycje prywatne i ich składowe (% kw/kw SAAR i pkt proc.) 7 Pozostałe inw. przeds. Budownictwo mieszkaniowe Górnictwo, szyby i odwierty Ogółem Indeks niepewności polityki handlowej dla USA (pkt.) 7 9 7 Tempo wzrostu zatrudnienia (tys., m/m sa) i stopa bezrobocia (%, sa) 7 Zatrudnienie (lewa oś) Stopa bezrobocia (prawa oś) Prawdopodobieństwo recesji w -miesięcznym horyzoncie (%) 9 7 979 9 99 99 999 9 9 Y-M Y-Y Y-Y+NW/DPI Y-Y,,,,,,,,,

Strefa euro Poza EA EU bez EA WNP Kanada USA Ameryka Łac. Azja Chiny Japonia Indie Afryka Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Pogorszenie perspektyw w handlu światowym pogłębia osłabienie aktywności w strefie euro - Prognoza wzrostu PKB w strefie euro (% i pkt proc., r/r) 7 P 9P P Spożycie zbiorowe Inwestycje Eksport netto Ocena poziomu zamówień eksportowych w przemyśle (pkt proc.) - - - Źródło: Eurostat, Komisja Europejska, obliczenia DAE. Konsumpcja prywatna Zmiana zapasów PKB - sie- lis- lut-7 maj-7 sie-7 lis-7 lut- maj- sie- Przem. przetwórczy ogółem Dobra pośrednie Dobra konsumpcyjne Dobra inwestycyjne,,,,, -, - Dynamika inwestycji (kw/kw, %) Niemcy Włochy Pozostałe kraje Dynamika funduszu płac (r/r, %) Francja Hiszpania Strefa euro bez Irlandii 7 P P Wynagrodzenie na pracownika Zatrudnienie Fundusz płac - Dynamika eksportu towarów ze strefy euro wg kraju/regionu przeznaczenia (r/r,%) I poł. 7 II poł. 7 I poł. Dynamika kredytów konsumpcyjnych (%, r/r) i skłonność konsumentów do większych zakupów (saldo odpowiedzi) - - - - - - - - - - - Kredyty konsumpcyjne dla gospodarstw domowych, % r/r (lewa oś) Bieżące zakupy dóbr trwałego użytku, pkt. (prawa oś) Zakupy dóbr trwałego użytku w najblizszych miesiącach, pkt. (prawa oś)

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji: Zmiany między rundami Projekcja Popyt konsumpcyjny - Koniunktura międzynarodowa - Popyt konsumpcyjny - Popyt inwestycyjny - Handel zagraniczny - Inflacja Ocena niepewności

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Popyt konsumpcyjny głównym czynnikiem wzrostu PKB w projekcji Dekompozycja konsumpcji GD (r/r, %, odchylenie od średniej) Spożycie prywatne: Korzystna sytuacja na rynku pracy. Optymistyczne nastroje gospodarstw domowych. - - - - Możliwość finansowania konsumpcji kredytem (niskie stopy proc.). Wzrost inflacji cen energii, ograniczający siłę nabywczą konsumentów. - - 9 7 Dochód do dyspozycji Majątek GD Dochód permanentny Stopa proc. Warunki kredytowe Pozostałe Spożycie GD Spożycie w projekcji - - Spożycie gospodarstw domowych (r/r, %) Spożycie publiczne (r/r, %) - - q q q q q q 7q q 9q q q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP. Spożycie publiczne: W r. stosunkowo wysoka dynamika wydatków bieżących jednostek samorządu terytorialnego. Projekt UB9 - wzrost wynagrodzeń w sferze budżetowej oraz wybranych grup zawodowych w SFP (m.in. nauczyciele, nauczyciele akademiccy i pracownicy służb mundurowych) r/r, % 7 9 Spoż. gosp. dom.,,7,, Spoż. publiczne,,,,

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego W dalszym ciągu dobra sytuacja finansowa gospodarstw domowych Dekompozycja dochodów do dyspozycji (ceny stałe) (r/r, %) q q ULC (r/r, %), (,), (,) Wydajność pracy (r/r,%),7 (,),9 (,) Płace (r/r, %) 7, (7,),9 (7,) Transf. netto i podatki bez plus Fundusz płac Nadwyżka operacyjna plus Dochody z własności Dochody do dysp. ogółem (r/r,%) Pracujący BAEL (r/r, %), (,),7 (,9) Stopa bezrobocia BAEL (%), (,), (,) Stopa aktywności zawodowej (%), (,), (,) W nawiasach podano wartości z projekcji lipcowej (odsezonowane). Kolorem zielonym oznaczono wskaźniki o wartości wyższej niż w projekcji lipcowej, a czerwonym niższej. Ocena sytuacji finansowej gospodarstw domowych i obawy przed bezrobociem - - - - 7 9 7 Bieżąca sytuacja finansowa GD Sytuacja finansowa GD w horyzoncie miesięcy Obawy przed bezrobociem - 7q q 9q q q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP. -

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Stabilizacja dynamik zatrudnienia i liczby pracujących % % % % % % -% -% Zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw r/r - lewa oś dane wyrównane sezonowo - prawa oś 7,,,,,,,, % 9% % % % -% -% -9% Pracujący BAEL wg sektorów (r/r, %),% -,% -,% Rolnictwo Przemysł i budownictwo Usługi -% 7 9 7 % % % Pracujący wg statusu na rynku pracy (r/r, %) Pracujący najemnie (BAEL) Samozatrudnieni w rolnictwie (BAEL), sa Samozatrudnieni poza rolnictwem (BAEL), sa Pomagający członkowie rodzin (BAEL) Pracujący ogółem (BAEL) r/r % % % Pracujący oraz liczba godzin przepracowanych wg BAEL, (dane odsezonowane, r/r, %) Kontrybucja - zatrudnieni na czas nieokreślony r/r Kontrybucja - zatrudnieni na czas określony r/r Pracownicy najemni r/r Liczba godzin pracy w tygodniu - prawa oś,,, %, % % 9, -% 7 9 7 Źródło: dane GUS, obliczenia NBP, Szybki Monitoring NBP. -% 7 9 7 9,

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 7 % % % % % 9% - - - Ograniczenia po stronie podaży pracy Liczba aktywnych zawodowo sa - lewa oś (q=%) Populacja BAEL - lewa oś (q=%) Współczynnik aktywności zawodowej dane odsezonowane - prawa oś 7%,% 9% % Ludność aktywna zawodowo w projekcji Struktura demograficzna Ludność Stopa aktywności zawodowej osób w wieku /+ lata Stopa aktywności zawodowej osób w wieku -9/ lata Stopa aktywności zawodowej osób w wieku - lata Stopa aktywności zawodowej osób w wieku - lata Ludność aktywna zawodowo - 7q q 9q q q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP. % % % - - - - - - % % % % 7% 7% 7% 7% Zmiany współczynnika aktywności zawodowej wg wieku - - - -9/ /+ Zmiana r/r II kw 7 Zmiana r/r III kw 7 Zmiana r/r IV kw 7 Zmiana r/r I kw Zmiana r/r II kw Poziom II kw, prawa oś Zmiany współczynnika aktywności zawodowej kobiet - k - k 7% - k % (prawa oś) 7 % % % % % % % % % %

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 7 % % % % % % Coraz większy wpływ czynników demograficznych na zmiany stopy bezrobocia Stopa bezrobocia rejestrowanego i BAEL Stopa bezrobocia wg BAEL Stopa bezrobocia wg urzędów pracy,% 7,%,% % 997 999 7 9 7 Czynniki wpływające na zmiany stopy bezrobocia - - - Kontrybucja zmiany WAZ Kontrybucja zmiany liczby pracujących BAEL - Kontrybucja zmiany populacji BAEL - Zmiana stopy bezrobocia BAEL r/r (pp.) - 7 9 7 % % % Dekompozycja zmian r/r liczby bezrobotnych ze względu na wiek i wykształcenie % - - - -/ /+ Bezrobotni BAEL % % Podstawowe Zasadnicze zawodowe Ogólnokształcące Policealne i średnie zawodowe Wyższe -% -% -% 7 9 7 Źródło: dane GUS, obliczenia NBP. -% 7 9 7

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 9 Wpływ obniżenia wieku emerytalnego skoncentrowany w 7q i q spadek aktywnych zawodowo o ok. 7 tys. osób Aktywni zawodowo w wieku (K) oraz (M), bez świadczeń emerytalnych - Kwartalne zmiany pracujących wg BAEL przepływy (w tys., dane odsezonowane) podniesienie wieku emer. 7 Liczba pracujących w wieku (K) oraz (M) ze świadczeniami emerytalnymi obniżenie wieku emer. 7 - - E->U U->E - E->N, N->E Zmiana liczby pracujących - 9 7 podniesienie wieku emer. obniżenie wieku emer. Źródło: dane GUS, obliczenia NBP, Szybki Monitoring NBP. 7

tys. Tysiące Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Napływ pracowników z Ukrainy łagodzi braki kadrowe, ale czynnikiem ryzyka są możliwe posunięcia innych krajów UE ułatwiające podejmowanie przez nich pracy Ukraińcy na polskim rynku pracy wg tytułów pobytowych Wizy Schengen (< M) Wizy krajowe (>M) Zezwolenia na pobyt czasowy Zezwolenia na pobyt stały Wizy do pracy, prowadzenia dział. gosp., Karty Polaka, zezw. na pobyt 7 7 9 Liczba obywateli Ukrainy ubezpieczonych w ZUS (w III kw. danego roku) III kw. r. Suma Ukraina Białoruś Wietnam Mołdawia Rosja Indie Liczba cudzoziemców ubezpieczonych w ZUS Pozostałe osoby ubezpieczone (w tym cyw.praw.) Osoby prowadzące pozarolniczą działalność Pracownicy Liczba ubezpieczonych (osoby fizyczne) 9 7 9 7 7 7 7 % % 7% % % % % % 7 7,%,%,%,%,%,% -,%,% -,% -,% -,%,% L. pracujących BAEL r/r L. pracujących BAEL+pracownicy z UA r/r Populacja BAEL -/ r/r Populacja BAEL -/ + imigranci UA r/r,%,%,% -,%,%,%,9% -,% -,%,9%,%,%,7%,%,% -,%,% 7 -,% -,% -,% 7 Źródło: dane Straży Granicznej, MRPiPS, GUS, obliczenia NBP.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Jednocześnie wolniejszy wzrost popytu na pracę Wolne miejsca pracy - 7 9 7 % % % % % % % Liczba ofert w ciągu miesiąca, dane odsezonowane - lewa oś Liczba ofert w ciągu miesiąca bez miejsc subsydiowanych, dane odsezonowane - lewa oś Odwrotność WRP - prawa oś Odsetek ankietowanych przedsiębiorstw zgłaszających problemy ze znalezieniem pracowników jako barierę rozwoju % 7 9 7 Źródło: dane GUS, obliczenia NBP, Szybki Monitoring NBP. - - - - - Wskaźnik prognoz zatrudnienia oraz saldo odsetków przedsiębiorstw zwiększających i zmniejszających zatrudnienie [w pp.] Pracujący (r/r, %) saldo F wskaźnik zatrudnienia (dane odsezonowane) 7 Pracujący i stopa aktywności zawodowej w projekcji Stopa aktywności zawodowej (%, prawa oś) - q q q q q q 7q q 9q q q 7

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Stabilizacja, a następnie nieznaczne obniżenie dynamiki wynagrodzeń w horyzoncie projekcji - planowane podwyżki w SFP w 9 r., przy stopniowym spadku presji płacowej w sektorze przedsiębiorstw Roczne tempo wzrostu wynagrodzeń nominalnych (w %, dane odsezonowane) 9% Sektor publiczny % Sektor prywatny 7,% 7% Ogółem % Sektor przedsiębiorstw % % % % % % 7 Wzrost presji płacowej oraz szybszy wzrost płac niż wydajności pracy (odsetek przedsiębiorstw) 7 płace wzrosły w większym stopniu niż wydajność wzrost presji płacowej Źródło: GUS, SM NBP, obliczenia NBP.,9% Sekcje PKD z wysokim udziałem zatrudnionych w sektorze publicznym Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne publiczny Górnictwo i wydobywanie Transport i gospodarka magazynowa Opieka zdrowotna i pomoc społeczna prywatny Edukacja % % % % % % Dynamika wynagrodzeń w projekcji Wynagrodzenia nominalne (r/r) (%) Wynagrodzenia realne (r/r) (%) - - q q q q q q 7q q 9q q q

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Potwierdzają się scenariusze projekcyjne jedynie umiarkowanego wzrostu presji płacowej i niewielkiego przełożenia na inflację 7 Wynagrodzenia (r/r, %) q q 7q q 9q q ULC (r/r,%) Inflacja CPI (r/r, %) q q 7q q 9q q Źródło: GUS, obliczenia NBP. - - q q 7q q 9q q

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji: Zmiany między rundami Projekcja Popyt inwestycyjny - Koniunktura międzynarodowa - Popyt konsumpcyjny - Popyt inwestycyjny - Handel zagraniczny - Inflacja Ocena niepewności

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego W r. przyśpieszenie inwestycji głównie za sprawą wydatków samorządowych Sektor finansów publicznych Sektor prywatny Inwestycje sektora finansów publicznych: Znaczący wzrost wykorzystania środków unijnych w r. Wybory samorządowe w r. Wyraźnie niższa dynamika absorpcji funduszy UE w 9- - Nakłady brutto na śr. trwałe 7q q 9q q q - Inwestycje sektora prywatnego: Korzystne obecnie uwarunkowania popytowe Bardzo wysoki poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych w przedsiębiorstwach Niskie stopy procentowe Dobra sytuacja gospodarstw domowych Problemy ze znalezieniem pracowników Rosnące ceny energii, materiałów budowlanych. W latach 9-: obniżenie dynamiki popytu wewnętrznego i zewnętrznego oraz wolniejszy wzrost absorpcji funduszy UE r/r, % 7 9 Nakłady brutto na środki trwałe,,,, Źródło: dane GUS, obliczenia NBP.

7 9 7 P 9P P realizacja realizacja realizacja realizacja lipiec listopad lipiec listopad lipiec listopad Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Obniżenie tempa wzrostu inwestycji publicznych w dalszym horyzoncie projekcji - - - Dynamika inwestycji publicznych JST i KFD, % r/r, ceny bieżące q q q q 7q q JST ogółem Wkłady do tempa wzrostu inwestycji publicznych, % r/r, ceny bieżące - - - 7 P 9P P JST KFD pozostałe ogółem Wydatki na inwestycje publiczne, ceny bieżące, mld PLN Środki UE przeznaczone na inwestycje publiczne, % alokacji krajowe unijne 7 9 Źródło: GUS, Eurostat, MF, obliczenia NBP. P prognoza DAE Perspektywa 7- Perspektywa -

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 7 Oczekiwany wzrost inwestycji przedsiębiorstw w horyzoncie prognozy, jednak niższa dynamika niż w poprzednich cyklach koniunkturalnych Wskaźniki koniunktury GUS - ogólna oczekiwana sytuacja gospodarcza - - Przemysł Budownictwo Handel - 9 7 Odsetek przedsiębiorstw deklarujących, że zdolności produkcyjne są bliskie pełnego wykorzystania (%) budownictwo energia i woda handel przetwórstwo transport usługi 9 7 Stopa wzrostu nakładów w podziale rodzajowym (r/r, c. bieżące, dane kwartalne, w pp.) - - - - 7 pozostałe środki transportu maszyny, urządzenia, narzędzia grunty budynki i budowle Źródło: GUS, Szybki Monitoring NBP, obliczenia NBP. - - - Wkład do stopy wzrostu inwestycji według PKD (r/r, c. bieżące, dane kwartalne, w pp.) - 7 budownictwo energetyka górnictwo handel przetw. przem. transport usługi woda

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Bariery rozwoju przedsiębiorstw Bariery rozwoju Oceny niepewności brak kadr podatki/przepisy inflacja/koszty surowców - 9 - - - - - 9 7 koszty pracy - wysoka niepewność wahania/ poziom kursu - - - zatory płatnicze/płynność wysoka konkurencja - 7 niepewność własna (lewa oś) niski popyt niepewność własna s.a.(lewa oś) bariera-niepewność (prawa oś) skala problemu (III kw.) zmiana kw/kw zmiana r/r Źródło: Szybki Monitoring NBP, GUS, obliczenia NBP.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 9 Plan prezentacji: Zmiany między rundami Projekcja Handel zagraniczny - Koniunktura międzynarodowa - Popyt konsumpcyjny - Popyt inwestycyjny - Handel zagraniczny - Inflacja Ocena niepewności

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Wkład eksportu netto do wzrostu ogranicza dynamikę PKB Wkład eksportu netto (pkt.proc., prawa oś) Eksport (r/r) (%) Import (r/r) (%) Eksport netto: Oczekiwane spowolnienie wzrostu gospodarczego w strefie euro, w tym w gospodarce niemieckiej. - - - - - - Mniej korzystna relacja cen w handlu zagranicznym, związana przede wszystkim ze wzrostem cen surowców energetycznych na rynkach światowych obniża saldo handlowe w cenach bieżących. W r. przyśpieszenie dynamiki inwestycji, wspierane przez utrzymujący się wysoki popyt konsumpcyjny. - - q q q q q q 7q q 9q q q r/r pp. 7 9 Wkład eksportu netto do wzrostu, -, -, -, Źródło: dane GUS, obliczenia NBP.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Oczekiwany spadek salda rachunku bieżącego i kapitałowego, do poziomu zbliżonego do zera w latach 9- - - - Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w projekcji (% PKB) 7 9 Dochody z pracy za granicą Dochody pierwotne (bez wynagrodzeń pracowników) Dochody wtórne (bez przekazów zarobków) i kapitałowe Towary i usługi Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego (% PKB) Źródło: dane GUS, Eurostat, CPB Netherlands, obliczenia NBP. - - - - Import towarów w gospodarce światowej (%, r/r, -mies. średnia, i m/m) 7 m/m r/r, -mies. średnia,,,,9 Realny efektywny kurs walutowy w projekcji,7,7 Realny kurs efektywny,, q q q q q q 7q q 9q qq Dynamika eksportu towarów i usług z Polski na tle importu i eksportu strefy euro (c.stałe, %, r/r) I II III IV I II III IV I II III IV I II 7 eksport Polski import strefy euro,,,,9 eksport strefy euro

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji: Zmiany między rundami Projekcja Inflacja - Koniunktura międzynarodowa - Popyt konsumpcyjny - Popyt inwestycyjny - Handel zagraniczny - Inflacja Ocena niepewności

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Nieznacznie niższa niż oczekiwano inflacja CPI w II i III kw. r. związana przede wszystkim z niższymi cenami żywności Dekompozycja cen żywności i napojów bezalkoholowych, w pkt. proc. Pozostała żywność Owoce, warzywa Oleje i tłuszcze Mięso Mleko, sery i jaja Żywność i napoje bezalkoholowe r/r, % q q Inflacja CPI,7 (,), (,) Inflacja bazowa, (,), (,) Inflacja cen żywności, (,), (,) Inflacja cen energii, (,7),9 (,) W nawiasach podano wartości z projekcji lipcowej (odsezonowane). Kolorem zielonym oznaczono wskaźniki o wartości wyższej niż w projekcji lipcowej, a czerwonym niższej. - - 7 CPI i inflacja bazowa (r/r, w %, dane miesięczne) Źródło: dane GUS, obliczenia NBP. - 7 CPI Cel inflacyjny Inflacja bazowa

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Wskaźnik inflacji CPI w horyzoncie projekcji wzrośnie i w latach 9- ukształtuje się powyżej,% Inflacja bazowa Ceny energii Ceny żywności Inflacja CPI Oddziałujący z opóźnieniem na ceny wzrost presji kosztowej: podwyższona dynamika wynagrodzeń, przewyższająca w ujęciu realnym wzrost wydajności pracy Oddziałujący z opóźnieniem wzrost presji popytowej utrzymująca się dodatnia luka popytowa (przy czym wrażliwość dynamiki cen na zmiany krajowej koniunktury zmniejszyła się w ostatnich latach) Uwarunkowania sektora energetycznego przekładające się na wyższe ceny energii dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, w szczególności w 9 r. - - Wygaśnięcie wpływu czynników, które przyczyniły się do wzrostu w ub.r. cen owoców, warzyw, mięsa oraz nabiału. Globalizacja. - - q q q q q q 7q q 9q q q r/r, % 7 9 Inflacja CPI,,,,9 Źródło: dane GUS, obliczenia NBP.

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Inflacja bazowa stopniowo wzrośnie do poziomu ok.,% pod koniec horyzontu projekcji - TFP NAWRU Produkt potencjalny Kapitał Aktywni zawodowo - - - Luka popytowa (% PKB potencjalnego) PKB (r/r, %) - - q q q q q q 7q q 9q qq - - - - q q q q q q 7q q 9q q q Źródło: dane GUS, obliczenia NBP. Wynagrodzenia (r/r, %) Wydajność pracy (r/r, %) ULC (r/r, %) r/r, % - - - Ceny importu bez cen ropy i gazu (r/r) (%) Ceny importu (r/r, %) q q q q q q 7q q 9q q q - - -

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Utrzymuje się także wzrostowy trend inflacji w gospodarce światowej,,,,,,, Strefa euro: luka popytowa (%) i deflator WDB (%, r/r), Deflator WDB (lewa oś) Luka popytowa (prawa oś) - - - -,,,,,,, Stany Zjednoczone: luka popytowa (%) i deflator PKB (%, r/r), Deflator PKB (lewa oś) Luka popytowa (prawa oś) - - - - - - -7 Dynamika płac w największych gospodarkach rozwiniętych (%, r/r) Miary inflacji i dynamika cen energii w gospodarkach rozwiniętych (%,r/r), - 7 Strefa euro Wielka Brytania Japonia Stany Zjednoczone Źródło: BEA, CBO, obliczenia DAE, Eurostat, OECD, Datastream, ONS.,,, Inflacja (lewa oś), Inflacja bazowa (lewa oś) Dynamika cen energii (prawa oś), 7 - - -

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 7 Zmniejszające się zapasy ropy na świecie i wyższa wrażliwość cen ropy na szoki 9 9 Światowa produkcja, konsumpcja i zmiany zapasów ropy naftowej (mln b/d) - 7 9 Zmiana zapasów na świecie (implikowana, w mln b/d, prawa oś) Światowa produkcja ropy naftowej (w mln b/d) Światowa konsumpcja ropy naftowej (w mln b/d) Rynkowe zapasy ropy naftowej w USA (mln b/d) zapasy 7 9 Źródło: dane GUS, Bloomberg, Reuters, EIA, obliczenia NBP. Zmiany podaży ropy i paliw płynnych na świecie (mln b/d),,,,,, -, 7 9 OPEC Ameryka Północna Eurazja Południowa Ameryka Inne państwa nienależące do OPEC Ceny surowców energetycznych w projekcji indeks światowych cen surowców energetycznych (USD, =) oraz cena ropy naftowej (USD/b), Energetyczne (lewa oś) Ropa Brent (prawa oś),,,,,, q q q q q q 7q q 9q q q

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Plan prezentacji: Zmiany między rundami Projekcja - Koniunktura międzynarodowa - Popyt konsumpcyjny - Popyt inwestycyjny - Handel zagraniczny - Inflacja Ocena niepewności Obszary niepewności Wykresy wachlarzowe Ocena niepewności

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego 9 Obszar niepewności Opis Wpływ Skala wpływu Perspektywy wzrostu w gospodarce globalnej Zaostrzenie obecnych sporów handlowych i dalsze rozprzestrzenianie się protekcjonizmu, prowadzące do większych zaburzeń w handlu światowym, pogorszenia globalnej koniunktury, niepewności i napięć na rynkach finansowych. Możliwe konsekwencje dla gospodarek wschodzących, zwłaszcza tych, ze znaczącymi nierównowagami makroekonomicznymi (wzrost premii za ryzyko, pogorszenie warunków obsługi zadłużenia, odpływ kapitału i spadek cen aktywów) Inflacja PKB ** Zaburzenia na światowych rynkach ropy naftowej i wzrost cen surowców Wpływ sektora energetycznego na inflację w Polsce Możliwy silniejszy niż przyjęto w projekcji wzrost cen uprawnień do emisji CO Niepewna skala przyszłych podwyżek cen energii dla gospodarstw domowych (URE) Wpływ wyższych kosztów cen energii elektrycznej na działalność przedsiębiorstw i ceny finalne towarów i usług. Inflacja PKB ** Podaż pracy w Polsce Zmiany prawne w innych państwach UE ułatwiające podejmowanie pracy obywatelom spoza Unii Europejskiej (np. zaproponowana przez rząd niemiecki w październiku br. liberalizacja przepisów o imigracji fachowej siły roboczej spoza Unii Europejskiej) czynnik ryzyka dla założonej w projekcji rosnącej liczby pracujących w Polsce migrantów, przede wszystkim z Ukrainy Inflacja PKB * Podsumowanie Inflacja PKB

Projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego Narodowego Banku Polskiego Inflacja CPI r/r, % PKB r/r, % 7 9% % % proj. centralna cel inflacyjny 7 9% % % proj. centralna 7 7 - - - - q q 7q q 9q q q - - q q 7q q 9q q q CPI r/r, % poniżej,% poniżej,% poniżej,% poniżej centr. przedział,-,% CPI r/r, % ścieżka centralna przedział % PKB r/r, % ścieżka centralna przedział % % % % % % 9 % % 9% % 7% % % % % 9%,,7,9 9,,,9,9,9,9,,, 9,,7,,,, Źródło: dane GUS, obliczenia NBP.