Leczenie wspomagające u chorych na raka gruczołu krokowego Krzysztof Krzemieniecki Zakład Chemioterapii Szpitala Uniwersyteckiego W Krakowie
Od rozpoznania do leczenia wspomagającego Poznanie istoty i biologii choroby nowotworowej Próby i doskonalenie leczenia przyczynowego Zwiększenie intensywności terapii onkologicznej Dodatkowe cele leczenia Dane epidemiologiczne TERAPIA WSPOMAGAJĄCA lata 80-te XX wieku
Leczenie wspomagające to: zapobieganie i leczenie powikłań choroby nowotworowej a takŝe komplikacji wywołanych stosowaną terapią przeciwnowotworową dotyczy zarówno objawów somatycznych, jak i problemów psychosocjalnych, występujących w trakcie oraz po zakończeniu leczenia onkologicznego.
Cel leczenia- co chcemy osiągnąć? Cel leczenia choroby nowotworowej Wyleczenie PrzedłuŜenie Ŝycia Zmniejszenie objawów Leczenie wspomagające umoŝliwia/ ułatwia osiągnięcie celu leczenia choroby podstawowej, ale nie stanowi tego celu Zmniejszenie występowania powikłań związanych z leczeniem choroby podstawowej Pomocniczo w otrzymaniu zaplanowanego leczenia choroby podstawowej Cel leczenia wspomagającego
MASCC Międzynarodowe Towarzystwo Leczenia Wspomagającego w Onkologii Multinational Association of Supportive Care in Cancer
Idealne leczenie: Idealny cel terapii: Skuteczne Bezpieczne NieuciąŜliwe Wyleczenie Zachowanie a nawet poprawa jakości Ŝycia
Wysoce toksyczne leczenie moŝe być: Niebezpieczne UciąŜliwe Mało skuteczne
Czynniki wpływające na wyniki leczenia chorych z rakiem gruczołu krokowego Zaawansowanie choroby Cechy molekularne nowotworu Stan ogólny chorego Współistniejące schorzenia Rodzaj zastosowanej terapii Powikłania leczenia
Następstwa hormonoterapii ablacyjnej u chorych na raka gruczołu krokowego Zaburzenia naczynioruchowe Utrata libido Zmęczenie Ginekomastia Anemia Osteoporoza Skutki metaboliczne Otyłość Oporność na insuline Zmiany w lipidogramie Ryzyko narastania zaburzeń sercowo- naczyniowych
Rak gruczołu krokowego - udział ł leczenia wspomagającego Zespół przewlekłego zmęczenia Astenia Ból Objawy dysuryczne Leukopenia/neutropenia neutropenia Niedokrwistość Wyniszczenie Inne
Zmęczenie związane z chorobą nowotworową CRF Cancer related fatigue : inne niŝ zwykłe, przetrwałe i subiektywne poczucie zmęczenia związane z chorobą nowotworową lub jej leczeniem, które zakłóca normalne funkcjonowanie Postępowanie farmakologiczne : - Koksyby - Erytropoetyna - Antydepresanty - Psychostymulanty - Inhibitory cholinesterazy Rao AV Semin Oncol 2008
Zmęczenie związane z chorobą nowotworową Konieczne wykluczenie inny stanów prowadzących do zmęczenia: Anemia Depresja Lęk Niedoczynność tarczycy Cukrzyca Zaburzenia snu Niewłaściwy stan odŝywienia
POZAFARMAKOLOGICZNE POSTĘPOWANIE W CRF REGUŁA,, 6 E - EDUCATION - ENERGY CONSERVATION - EXERCISE - ENERGY RESTORATION - EASING STRESS - EATING WELL BETH ISRAEL MEDICAL CENTER
Ból u chorych na raka gruczołu krokowego Ból wywołany naturalnym przebiegiem choroby Ucisk powiększonego gruczołu na otaczające struktury Zmiany przerzutowe w kośćcu Ból jatrogenny pooperacyjny jako element odczynu popromiennego Mucositis w przebiegu chemioterapii
Ból u chorych na raka gruczołu krokowego Niedocenianie tego problemu przez personel medyczny W badaniach francuskich tylko 40% otrzymuje adekwatne leczenie p-bólowe Nawet 20% chorych w wyspecjalizowanych ośrodkach otrzymuje suboptymalne leczenie p-bólowe Chory w szpitalu w UK oczekuje na podanie leku p- bólowego średnio 24 minuty od chwili zgłoszenia bólu Dysagrawacja chorych Lęk przed dyskwalifikacją od leczenia przyczynowego Szacunek dla czasu lekarza
Ból u chorych na raka gruczołu krokowego Postępowanie farmakologiczne Leki przeciwbólowe Leki przeciwdepresyjne i przeciwpadaczkowe Bifosfoniany Sterydy Postępowanie ortopedyczne Radioterapia Teleterapia Radioizotopy (stront 89, samar153, ren 186)
Neutropenia
Neutropenia w przebiegu chemioterapii HNRGK Docetaksel 75mg/m 2 i.v.. plus Prednizon co 21 dni Neutropenia G 3 4 : 32% Ryzyko gorączki neutropenicznej < 20% Odsetek chorych z gorączka neutropeniczną < 10%
Intensywność dawki Dawki Czas Dawka Czas (mg/m 2 /tydz) RDI (%) = = Całkowita dawka podana Czas terapii Intensywność dawki Podana intensywność dawki Standardowa intensywność dawki X 100
Ocena ryzyka neutropenii i GN - podsumowanie
Ocena ryzyka GN w oparciu o rekomendacje EORTC oraz ASCO dotyczące stosowania G-CSF Ryzyko GN 20% Krok 1: Oceń ryzyko GN dla planowanego schematu chemioterapii Czynniki ryzyka GN powinny być rutynowo oceniane przezd kaŝdym cyklem chemioterapii W przypadku schematów chemioterapii o duŝej intensywności dawki zawsze naleŝy wziąć pod uwagę wysokie ryzyko GN (ryzyko GN 20%) 1 Pacjenci z NHL, > 65 roku Ŝycia otrzymujący chemioterapię z Prostota intencją wyleczenia i jednoznaczność powinni być traktowani jako grupa wysokiego ryzyka wystapienia GN 2 Ryzyko GN 10% 20% Krok 2: Oceń czynniki które mogą zwiększać ryzyko GN ść, Ryzyko GN <20% oparcie w evidence based medicine ZALECANA PROFILAKTYKA G-CSF Wiek 65lat lat 1,2 Zły y stan ogólny lny 1,2 Choroba zaawansowana 1,2 Choroby współistniej istniejące 2 Cytopenia spowodowana zajęciem szpiku kostnego przez nowotwór 2 Płeć żeńska 1 Stęż ężenie hemoglobiny < 12 g/dl 1 Zły y stan odżywienia 1,2 Złożony ony schemat chemioterapii 2 Wcześniejszy epizod GN GN 1,2 Obecność otwartych ran lub czynnego zakażenia 2 BRAK WSKAZAŃ DO ZASTOSOWANIA G-CSF Całkowite ryzyko GN 20% Całkowite ryzyko GN < 20%
MoŜliwość przyśpieszenia odnowy puli neutrofilów
Niedokrwistość
Niedokrwistość u chorych nowotworowych Stwierdzana u 20-60% chorych w chwili rozpoznania choroby: Tzw. anemia chorób przewlekłych Niedokrwistość niedoborowa Anemia z naciekania szpiku kostnego przez nowotwór Obecna u 20-80% chorych poddanych chemioterapii jako powikłanie polekowe
Niedokrwistość w przebiegu chemioterapii HNRGK Schemat docetaksel plus prednizon zwiększa odsetek chorych z anemią o około 10%
PrzeŜycie a docelowy poziom Hb Docelowy poziom Hb (g/dl) 12 Ryzyko względne (RR) Not estimable 95% Przedział ufności Not available >12-13 0.91 0.47 1.78 >13-14 1.16 1.00 1.35 >14-15 1.03 0.90 1.19 > 15-16 1.67 1.13 2.48
Termedia 2008