PROGRAMOWANIE AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ W CHOROBACH NOWOTWOROWYCH

Transkrypt

1 PROGRAMOWANIE AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ W CHOROBACH NOWOTWOROWYCH Treści wykładów: 1. Czym jest nowotwór? - podstawy biologii nowotworów. Patologia ogólna nowotworów. 2. Podstawy epidemiologii nowotworów środowiskowe i genetyczne uwarunkowanie rozwoju choroby. Pierwotna i wtórna prewencja nowotworów. Badania przesiewowe w onkologii. Ocena stopnia zaawansowania choroby nowotworowej. 3. Strategie leczenia nowotworów. Rehabilitacja w onkologii. 4. Programowanie aktywności ruchowej dopasowanej do zaburzeo czynnościowych organizmu występujących w trakcie lub po leczeniu choroby nowotworowej. 5. Fizjologiczne konsekwencje bezczynności ruchowej w przebiegu choroby nowotworowej. Onkologia geriatryczna. 6. Postępowanie wspomagające w onkologii (psychoonkologia, rola fizjoterapii w uśmierzaniu bólu, stres). 7. Pacjent onkologiczny w społeczeostwie. Treści dwiczeniowe: DWICZENIA 1: Etapy kancerogenezy. Znaczenie genetyki w rozwoju choroby nowotworowej. Indywidualne oszacowanie ryzyka wystąpienia choroby nowotworowej Analiza poszczególnych etapów kancerogenezy. Definiowanie pojęd (aktywacja, inicjacja, promocja, konwersja, progresja) karta dwiczeo, praca własna studenta. Analiza znaczenia genów w rozwoju choroby nowotworowej DWICZENIA 2: Profilaktyka pierwotna w chorobie nowotworowej: Rola aktywności fizycznej w profilaktyce nowotworowej. Mechanizmy fizjologiczne łączące aktywnośd fizyczną z zapobieganiem rozwoju choroby nowotworowej. Prewencja farmakologiczna i chirurgiczna w chorobie nowotworowej. Klasyfikacja czynników środowiskowych (karcynogenów) w rozwoju choroby nowotworowej karta dwiczeo, praca własna. Stworzenie modelu projektu prewencji pierwotnej praca własna DWICZENIA 3: Profilaktyka wtórna w chorobie nowotworowej: Badania przesiewowe (ang. screeningowe). Badania obrazowe. Badania laboratoryjne (markery nowotworowe). Badania patomorfologiczne.

2 Wywiad nowotworowy praca w parach (czujnośd onkologiczna) Stworzenie zaleceo stosowania rutynowych badao przesiewowych praca własna Analiza najczęstszych nieprawidłowości badania laboratoryjnego, będących wykładnikiem choroby nowotworowej praca własna Określanie stopnia zaawansowania choroby nowotworowej, system TNM studium przypadku DWICZENIA 4: Przygotowanie psychofizyczne chorego do wdrożenia leczenia nowotworu złośliwego. Stres w etiologii choroby nowotworowej; metoda Simontona praca własna Metody opanowania stresu trening oddechowy Kwestionariusz Oceny Codziennej Aktywności Fizycznej *ang. International Physical Activity Questionnaires (IPAQ)] - omówienie Test oceny sprawności fizycznej seniorów *ang. Senior Fitness Test] praca własna Ocena aktywności fizycznej przy wykorzystaniu aplikacji Accupendo Pro, praca własna DWICZENIA 5: Metody oceny wydolności fizycznej osób z chorobą nowotworową. Wskaźniki fizjologiczne wydolności fizycznej karta dwiczeo, praca własna Metody wykorzystywane do oceny wydolności fizycznej (indeks Karnofskiego, skala Zubroda, 6-minutowy test marszu) praca w parach Testy przy wykorzystaniu bieżni lub ergospirometru Ocena wydolności próba Jamesa, praca własna DWICZENIA 6: KOLOKWIUM (tematy 1 5) DWICZENIA 7: Zasady planowanie aktywności fizycznej w trakcie leczenia choroby nowotworowej z uwzględnieniem różnych metod leczenia (zabieg operacyjny, radio- i chemoterapia). Definiowanie pojęd (leczenie ukierunkowane molekularne, hormonoterapia, chemioterapia, radioterapia) karta dwiczeo praca własna studenta Projektowanie planu aktywności fizycznej osoby chorej na nowotwór z uwzględnieniem ograniczeo wynikających z zastosowanej metody leczenia praca własna DWICZENIA 8: Rak piersi (epidemiologia, diagnostyka) projektowanie aktywności fizycznej w profilaktyce, czasie trwania i okresie rekonwalescencji. Formy aktywności fizycznej u chorych ze zdiagnozowanym obrzękiem chłonnym. Wskazania i przeciwwskazania do zwiększonej aktywności fizycznej u chorych z nowotworem piersi.

3 Rola aktywności fizycznej, a profilaktyka raka piersi opracowanie przykładowego programu profilaktycznego - praca własna Projektowanie aktywności fizycznej w okresie pooperacyjnym, czasie trwania, i okresie rekonwalescencji praca własna Metody redukcji obrzęku chłonnego - omówienie Podstawowe zasady automasażu DWICZENIA 9: Nowotwory płuca (epidemiologia, diagnostyka) rola aktywności fizycznej na kolejnych etapach procesu leczenia. Zalecane formy aktywności ruchowej z zaburzeniami czynności układu oddechowego po leczeniu nowotworowym. Patofizjologia duszności. Zasady treningu oddechowego (dwiczenia oddechowe z oporem), dwiczenia wspomagające kaszel Protokół testu na cykloergometrze Skala duszności podstawowa i zmodyfikowana wg Medical Research Council Skala duszności wg Borga Klasyfikacja wydolności fizycznej na podstawie maksymalnego poboru tlenu VO2max DWICZENIA 10: Ból. Zespół wyczerpania. Pojęcie zmęczenia związanego z chorobą nowotworową [CRF ang. cancer related fatigue). Rola wysiłku fizycznego w łagodzeniu objawów bólowych i zmęczenia. Kwestionariuszowe metody badania jakości życia Skale oceny natężenia bólu numeryczne i analogowe *ang. numering reiting scale - NRS, visual analogue scale - VAS). Czynnościowe kwestionariusze oceny zmęczenia FACIT-F [ang. Chronic Illness Therapy- Fatigue], ESAS [ang. Edmonton Symptom Assessment System] Drabina analgetyczna WHO. Metody alternatywne łagodzenia bólu - omówienie DWICZENIA 11: Aktywnośd fizyczna w okresie rekonwalescencji choroby nowotworowej. Dwiczenia fizyczne w terminalnym okresie choroby nowotworowej. Znaczenie treningu mentalnego w terminalnych stadiach choroby nowotworowej. Objawy terminalnego okresu choroby nowotworowej omówienie Techniki fizjoterapeutyczne w opiece paliatywnej - omówienie DWICZENIA 12: KOLOKWIUM (tematy 7 11)

4 DWICZENIA 13: ZALICZENIE LITERATURA PODSTAWOWA: 1. Woźniewski M. (red.). Fizjoterapia w onkologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Woźniewski M., Kornafel J. (red.). Rehabilitacja w onkologii. Elsevier Urban & Partner, Wrocław Deptała A. (red.). Onkologia w praktyce. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Koredek R. (red.). Onkologia podręcznik dla studentów i lekarzy. Via Medica, Gdaosk Kułakowski A., Skowrooska-Gardas A. (red.). Onkologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Kampshoff C.S., Buffart L.M., Schep G. i wsp. Design of the resistance and endurance exercise after chemotherapy (REACT) study: a randomized controlled trial to evaluate the effectiveness and costeffectiveness of exercise interventions after chemotherapy on physical fitness and fatigue. BMC Cancer 2010; 10: Velthuis M.J., May A.M., Koppejan-Rensenbrink R. i wsp. Physical activity during cancer treatment (PACT) study: design of a randomised clinical trial. BMC Cancer2010; 10: Warburton D., Nicol C., Bredin S. Health benefits of physical activity: the evidence. CMAJ2006; 174:

5 EFEKTY KSZTAŁCENIA: Wiedza: (W1 - W3) Student posiada wiedzę na temat biologii, klasyfikacji i oceny zaawansowania choroby nowotworowej. Jest zapoznany z metodami leczenia nowotworów. Zna i klasyfikuje czynniki kancerogenne. Student posiada wiedzę na temat roli aktywności fizycznej w prewencji, przebiegu i rekonwalescencji choroby nowotworowej. Zna zasady projektowania aktywności fizycznej w różnych stadiach przebiegu choroby. Student zna metody oceny aktywności fizycznej i wydolności osoby chorującej na nowotwór Umiejętności: (U1 U3) Student potrafi zastosowad metody oceny aktywności fizycznej i wydolności osoby chorującej na nowotwór i zinterpretowad uzyskane dane Student potrafi zaplanowad aktywnośd ruchową dopasowaną do rodzaju zaburzeo czynnościowych ustroju wywołanych chorobą nowotworową Student potrafi dostosowad aktywnośd ruchową uwzględniając ograniczenia powodowane zastosowanym leczeniem choroby nowotworowej Kompetencje społeczne: Student rozumie znaczenie zróżnicowanych form edukacji i profilaktyki onkologicznej Student rozumie znaczenie aktywności fizycznej jako czynnika umożliwiającego poprawę jakości życia pacjentów onkologicznych na każdym etapie choroby Student rozumie znaczenie wsparcia społecznego, motywowania pacjentów do współpracy z instytucjami, których działania statutowe obejmują profilaktykę i/lub pomoc w radzeniu sobie z chorobą nowotworową