Długoterminowe planowanie inwestycji w systemy tramwajowe dr Michał Beim Instytut Sobieskiego Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 1
Spis treści 1. Inwestycje tramwajowe jako element polityki odnowy miast 2. Główne problemy inwestycji tramwajowych w Polsce 3. Mechanizmy finansowania inwestycji tramwajowych 4. Podsumowanie Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 2
Inwestycje tramwajowe a polityka rozwoju miast Polityka energetyczna (niezależność energetyczna) Polityka klimatyczna (redukcja emisji CO2) Polityka przestrzenna (rewitalizacja, odnowa, rozwój) Polityka społeczna (przeciwdziałanie wykluczeniu, prorodzinna) Inwestycje tramwajowe jako element polityki transportowej Polityka gospodarcza (poprawa efektywności) Polityka ekologiczna (redukcja emisji hałasu i zanieczyszczeń powietrza) źródło: opracowanie własne Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 3
Inwestycje tramwajowe a polityka rozwoju miast Polityka energetyczna 2000 r. ok. 0,7 mld samochodów na świecie 2010 ok. 1 mld 2030 ok. 3 mld Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 4 źródło: zbiorcze zestawienie opracowań - wikipedia
Inwestycje tramwajowe a polityka rozwoju miast Polityka klimatyczna - inwestycje w transport publiczny mają mieć określone skutki w zakresie redukcji emisji CO2 źródło: IMOVE - TU Kaiserlautern Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 5
Inwestycje tramwajowe a polityka rozwoju miast Polityka przestrzenna - zajęcie przestrzeni potrzebnej do przemieszczenia jednej osoby pieszy tramwaj autobus rower 0,75 m 2 1,5 m 2 2,75 m 2 6,5 m 2 motocykl 21 m 2 źródło: Urząd Miasta Monastyru samochód 50 m 2 źródło: H. Botma, H. Papendrecht (1991) Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 6
Inwestycje tramwajowe a polityka rozwoju miast Miasto rośnie, tramwaj wraz z nim dzielnica Rieselfeld we Fryburgu. Tramwaj stanowi oś osiedla. Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 7 źródło: Stadt Freiburg im Breisgau
Inwestycje tramwajowe a polityka rozwoju miast Polityka ekologiczna redukcja emisji zanieczyszczeń i hałasu spojrzenie w skali miasta Tramwaj ma priorytet i jest cichy Brest. fot. M.Beim Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 8
Inwestycje tramwajowe a polityka rozwoju miast Polityka gospodarcza wartość nieruchomości, handel, efektywność nakładów na transport Credit Agricole reklamuje łatwość dojazdu tramwajem do swych oddziałów fot. M.Beim Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 9
Inwestycje tramwajowe a polityka rozwoju miast Polityka społeczna: systemy taryfowe, rozwiązania techniczne w pojazdach i sprzedaży biletów, dostępność ( faktor 10 ) Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 10 źródło: Wiener Linien AG
Główne problemy inwestycji tramwajowych w Polsce Sieć tramwajowa w niewielkim stopniu odpowiada na zmiany przestrzenne w aglomeracjach źródło: H. Topp 2007, mapa opracowanie własne na podstawie GUS Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 11
Tendencje w Polsce źródło: Jędrzej Gadziński 2009 Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 12
Główne problemy inwestycji tramwajowych w Polsce Oderwanie od kontekstu urbanistycznego źródło: Gdańskie Inwestycje Komunalne (na górze), Bogusz Modrzewski (po prawej) Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 13
Główne problemy inwestycji tramwajowych w Polsce Otoczenie inwestycyjne tramwaju ukrywanie kosztów infrastruktury drogowej źródło: Gdańskie Inwestycje Komunalne (na górze), Urząd Miasta Warszawy (po prawej) Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 14
Główne problemy inwestycji tramwajowych w Polsce Klasyczna ulica z tramwajem w Monachium. Przekrój 2x1 pas ruchu dla samochodów (fot. Michał Beim) Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 15
Główne problemy inwestycji tramwajowych w Polsce polskie normy techniczne a zagraniczne źródło: 2x Michał Beim Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 16
Mechanizmy finansowania inwestycji tramwajowych Kontekst krajowy: dominujący udział funduszy unijnych problemy finansowe samorządów ograniczanie liczby (np. tramwaj na Poznań Wschód) i zasięgu (np. Tramwaj Plus we Wrocławiu) inwestycji finansowanie kontradyktoryjnej infrastruktury drogowej z pieniędzy na transport publiczny Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 17
Mechanizmy finansowania inwestycji tramwajowych Zagraniczne rozwiązania w zakresie wsparcia samorządów - Niemcy: ustawa federalna o wspieraniu inwestycji transportowych, od kilkunastu lat wymaga się efektów zgodnych z politykami sektorowymi (klimatyczną, społeczną, gospodarczą) Gemeindeverkehrsfinanzierungsgesetz programy krajowe (landowe), w tym współfinansowane ze środków na koleje regionalne czy z opłat za normy parkingowe Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 18
Mechanizmy finansowania inwestycji tramwajowych Zagraniczne rozwiązania w zakresie wsparcia samorządów - Szwajcaria: federalny program rozwoju obszarów zurbanizowanych, który zakłada odnowę obszarów miejskich, zmianę zachowań transportowych oraz poprawę warunków życia w mieście (hałas, powietrze, przestrzenie publiczne); możliwość inwestycji poza granicami administracyjnymi i państwowymi programy regionalne (kantony) Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 19
Mechanizmy finansowania inwestycji tramwajowych Zagraniczne rozwiązania w zakresie wsparcia samorządów Francja: program wsparcie wydzielonej infrastruktury transportu publicznego ( Transport en Commun en Site Propre ), powiązanie z planami rozwoju przestrzennego ( Plan de Déplacements Urbains ) i odnowy miast ( Solidarité et Renouvellement Urbain ) oraz z polityką efektywności energetycznej. ustawa wymaga przeznaczania min. 1% kosztów na towarzyszącą małą architekturę i sztukę Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 20
Mechanizmy finansowania inwestycji tramwajowych Cele francuskich programów inwestycyjnych: - redukcja wolumenu ruchu samochodowego - integracja gałęzi eco-mobility - promocja ruchu pieszego i rowerowego - integracja taryfowa - poprawa bezpieczeństwa (ruchu i społecznego) - zachęcanie do dojazdów do pracy transportem publicznym (plany mobilności) - poprawa struktury urbanistycznej (dogęszczanie zabudowy wzdłuż tras) Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 21
Mechanizmy finansowania inwestycji tramwajowych Projekty inwestycyjne w tramwaje i w inne środki transportu publicznego korzystające z wydzielonej infrastruktury. źródło: thetransportpolitic.com Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 22
Mechanizmy finansowania inwestycji tramwajowych Przesłanki dla polskiego programu rządowego: wsparcie w absorpcji pieniędzy unijnych zakup określonego efektu ekologicznego lub społecznego (np. redukcji emisji CO2, zmiana modal split, poprawa dostęności) wybór projektów zintegrowanych z gospodarką przestrzenną i komplementarna infrastrukturą transportową: (piesza i rowerowa) promocja najlepszej praktyki Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 23
Podsumowanie Polski transport publiczny wymaga: wieloletnich programów wsparcia samorządów (uzupełnienie funduszy unijnych) uaktualnienia przepisów w zakresie organizacji i rozwiązań technicznych integracji z polityką przestrzenną powiązania z innymi politykami sektorowymi (np. uwzględnienia polityki prorodzinnej) transferu najlepszej praktyki Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 24
Podsumowanie transport publiczny przeciwdziała wykluczeniu społecznemu zmiany demograficzne miasta z wysokiej jakości transportem publicznym i infrastrukturą ruchu pieszego i rowerowego przyciągają inwestorów polskich miast nie stać na zły transport publiczny Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 25 fot. M. Beim
Podsumowanie rozwój transportu publicznego wsparcie dla ruchu rowerowego uspokajanie ruchu integracja samochodów (np. car-sharing) polityka parkingowa źródło: Urząd Miasta Fryburga Bryzgowijskiego Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 26
Dziękuję za uwagę! dr Michał Beim michal.beim@sobieski.org.pl +48 696 151112 www.beim.pl Instytut Sobieskiego ul. Nowy Świat 27 00-029 Warszawa www.sobieski.org.pl Forum Inwestycji Tramwajiowych, Warszawa 27.09.2012 27 fot. Phillip Maiwald