Mind your grammar, grammar your mind Praktyczne ćwiczenia na rozwijanie kompetencji gramatycznej. Antonina Sażyńska
Co pasuje? Przygotuj karty z prawidłowymi i błędnymi odpowiedziami. Możesz przygotować tylko jedną lub kilka prawidłowych odpowiedzi. Uczniowie wybierają karty tworzące poprawne gramatycznie zdania. Uczniowie powtarzają wykorzystane w zadaniu czasy i konstrukcje gramatyczne, uzasadniając dlaczego nie pasują w danym zdaniu i układając przykładowe zdania. Przykłady wykorzystania: czasowniki posiłkowe/ czasowniki modalne/ formy czasowników Podwójne karty Przygotuj karty z różnymi odpowiedziami po dwóch stronach. Uczniowie wybierają poprawną odpowiedź do podanego przez nauczyciela zdania z luką lub pytania. Możesz zapisywać pytania lub zdania na tablicy, wyświetlać je lub czytać. Przykłady wykorzystania: czasy proste i ciągłe/odpowiedzi twierdzące i przeczące/ czasowniki w pierwszej i trzeciej osobie (czas Present Simple)/ czas Past Simple i Present Perfect Błąd czy nie błąd? Przygotuj zestaw zdań, poprawnych i niepoprawnych gramatycznie. Uczniowie mają za zadanie odnaleźć i poprawić wszystkie błędy. Aby ułatwić uczniom zadanie, możesz powiedzieć ile jest błędów. Ćwiczenie można wykorzystać jako grę- uczniowie robią zakłady czy zdanie jest poprawne (gramy na zabawkowe pieniądze, punkty, patyczki, cukierki, itp.). Gramatyczne okienka Przygotuj karty z wyciętym i zafoliowanym okienkiem (można wykorzystać folię do laminowania lub koszulkę). Uczniowie wpisują w okienko prawidłową odpowiedź, uzupełniając lukę w zdaniu. Przykłady wykorzystania: liczba pojedyncza i mnoga/ formy czasowników w czasie Present Simple/ odmiana to be
Grammtegories Przygotuj dwie, lub więcej, karty z różnymi formami czasownika oraz karteczki z początkami wyrażeń pasującymi do czasowników. Dla utrudnienia możesz dodać wyrażenia niepasujące do żadnej kategorii. Uczniowie przyporządkowują pasujące fragmenty i układają zdania, aby pokazać odpowiedni kontekst danego zagadnienia gramatycznego. Przykłady wykorzystania: bezokoliczniki- bezokolicznik z to -forma ciągła czasownika/ określanie ilości rzeczowników policzalnych i niepoliczalnych/ formy czasowników posiłkowych Takie same czy inne? Uczniowie przyporządkowują formy czasowników do podmiotu, rozróżniając liczbę pojedynczą i mnogą. Uczniowie zauważają, które formy gramatyczne zmieniają się w zależności od osoby a które pozostają takie same, oraz układają zdania wg powstałego wzoru. Przykłady wykorzystania: liczba pojedyncza i mnoga/ czas teraźniejszy i przeszły Uporządkuj kategorie Przygotuj kilka zdań z danego zagadnienia gramatycznego. Uczniowie muszą odnaleźć wyrażenia o podobnej funkcji w zdaniu i pogrupować je. Następnie, uczniowie układają wyrażenia w poprawnej kolejności oraz dopasowują wyrażenia z danej kategorii, aby tworzyły pary zgodnie z zasadami gramatycznymi.
Gramatyczne rodziny Przygotuj karty ze zdaniami z różnych kategorii (np. teraźniejszość przeszłość). Uczniowie czytają zdania, przyporządkowując je do danej kategorii. Możesz wykorzystać pudełka z podpisami, papierowe otwierane drzwi, sznurek do prania i klamerki. Zamiast zdań można również pracować na formułach gramatycznych, np. to be + ing ), gdzie uczniowie dodatkowo układają zdania. Przykłady wykorzystania: teraźniejszość- przeszłość przyszłość/ zwyczaje- czynności dziejące się w tej chwili/ wydarzenia jednorazowe- czynności powtarzalne/ czynności- stany / przypuszczenia stan faktyczny Gramatyczne rodziny 2 Kolejny przykład na kategoryzowanie, tym razem ze względu na znaczenie. Uczniowie ćwiczą praktyczne zastosowanie zagadnień gramatycznych. Co nie pasuje? Przygotuj karty z wyrażeniami lub zagadnieniami gramatycznymi. Uczniowie odgadują zasadę, według której wyrażenia zostały dobrane oraz decydują, które wyrażenie nie pasuje do pozostałych. Przykłady wykorzystania: formy czasownika/ czasowniki w 3 os.l.poj. w czasie Present Simple/ czasowniki regularne i nieregularne.
Brakujący element Przygotuj zdania wg pewnej sekwencji, np. twierdzenie 1 os.l.poj- przeczenie 1 os.l.poj- twierdzenie 3 os.l.poj.-przeczenie 3 os.l.poj. Uczniowie identyfikują wg jakiej zasady zdania następują po sobie, po czym według tego samego wzoru uzupełniają kolejne rzędy. I go to school. I don t go to school. Jenny goes to school. Tom doesn t go to school. I ride a bike. Jenny rides a bike. Tom doesn t like football. Odszukaj takie same Samodzielnie, w parach lub grupach, uczniowie dopasowują końcówki do czasowników, po czym sprawdzają odpowiedzi. Planszę z dwiema formami czasowników można wykorzystać do ćwiczenia struktur gramatycznych, np. wyboru formy czasownika w zdaniach z luką. Dobrze sprawdzają się zalaminowane karty, na których uczniowie mogą dopisywać i ścierać końcówki. Przykłady wykorzystania: czasowniki regularne i nieregularne/ czasowniki z ing/ formy przeszłe czasowników/ nieregularna liczba mnoga
Stop! Przygotuj zdania z lukami oraz kartę z kilkoma odpowiedziami, wśród których tylko jedna jest prawidłowa. Uczniowie mówią Stop, kiedy w okienku znajdzie się poprawna odpowiedź. Dodatkowo, uczniowie tłumaczą dlaczego pozostałe odpowiedzi są nieprawidłowe i podają przykłady zdań z ich zastosowaniem. Przykłady modeli: rakieta z okienkiem/ laptop ze zdaniami na ekranie/ pociąg z wymiennym wagonikiem Word swap Przygotuj proste zdanie wyjściowe, złożone z podstawowych elementów, np. I go to school. Każdy wyraz powinien znaleźć się na osobnym kartoniku. Przygotuj dodatkowe słówka i wyrażenia, które uczniowie będą dodawać do podstawowego zdania lub zamieniać z poszczególnymi elementami (np. przeczenie, inna osoba, przysłówki częstotliwości). Uczniowie losują dodatkowe wyrażenia i dokładają je w prawidłowym miejscu w zdaniu. Jeśli wyrażenie zmienia formę czasownika, uczniowie dodatkowo wymieniają element, aby zdanie cały czas zachowywało prawidłową formę. Przykłady wykorzystania: zdania twierdzące i przeczące/ pytania/ zdania w czasie teraźniejszym i przeszłym/ mowa zależna
Gramatyczna rozsypanka Przygotuj karty z elementami zdania. Dla utrudnienia można dodać wyrażenia niepasujące do zdania. Uczniowie w parach lub grupach układają elementy w odpowiedniej kolejności, aby utworzyć gramatycznie poprawne zdanie. Dodatkowo, można przygotować pułapki językowe, czyli błędy w zdaniu, które uczniowie mają za zadanie odnaleźć i poprawić. Sentence builder Przygotuj planszę do układania zdań. Wyrazy mogą być ułożone wg funkcji w zdaniu (plansza fioletowa) lub kolejność może być przypadkowa (plansza żółta). Warto ułożyć poszczególne elementy w sposób skłaniający uczniów do zastanowienia się nad poprawnym wyborem (np. formy czasownika obok siebie). Zastosowanie w zdaniach wszelkiego rodzaju. Układ jak na planszy fioletowej warto wykorzystać przy ćwiczeniu struktur, gdzie forma czasownika zależy od osoby (np. czas Present Simple). Piramida Przygotuj zdanie, dzieląc je na poszczególne wyrazy. Do bazowego wyrazu dodaj kolejny, który uczniowie układają w odpowiednim miejscu w rzędzie poniżej. Wyrazy w kolejnych rzędach można dowolnie zamieniać miejscami. Zadanie polega na tym, aby zachować poprawność gramatyczną wyrażeń na poziomie rzędów. Forma zadania bardzo dobrze sprawdza się w ćwiczeniu stosowania inwersji oraz zachowania szyku wyrazów w zdaniu.
Silent Sentences Przygotuj klocki z elementami zdań (można wykorzystać również zwykłe kartoniki). Ważne, żeby elementy stosowane wymiennie, np. is / are lub have got / has got znajdowały się na jednym klocku. Nauczyciel za pomocą symboli przekazuje treść zdania, które uczniowie układają, zachowując prawidłową kolejność wyrazów i poprawność gramatyczną. Ćwiczenie można również zrobić w grupach lub parach-jedna grupa zadaje pytanie za pomocą klocków, druga odpowiada. Przykłady wykorzystania: określanie ilości rzeczowników policzalnych i niepoliczalnych/ pytania i zdania dotyczące przynależności/ zdania twierdzące i przeczące w czasie Past Simple Koło fortuny Uczniowie mają za zadanie odgadnąć zdanie, pytając o kategorie wyrazów występujących w nim. Można wykorzystać pytania lub kategorie ze względu na funkcję wyrazów w zdaniu. Celem ćwiczenia jest tworzenie w podświadomości uczniów schematów budowy systemu językowego- jakie elementy zawsze występują w zdaniu, z czym się łączą, jaka jest kolejność wyrazów, itd. Bingo Popularna gra w wersji gramatycznej. Przygotuj plansze do gry, uzupełniając pola lub zlecając to zadanie uczniom. Uczniowie wybierają poszczególne pola (liczba pól zależy od wersji gry). Warto zachęcić uczniów do układania własnych zdań z formą czasownika, które zaznaczyli na swojej planszy, jako że samodzielne wymyślanie zdań uaktywnia procesy myślowe.