Dziecko musi mieć w otoczeniu ludzi czytających. Już maluchom należy pokazywać książki, to nie może być obcy przedmiot, a litery nie mogą być tajemniczymi znakami. Książka musi być w zasięgu wzroku, najlepiej jeśli jest w rękach rodzica lub nauczyciela. Wanda Chotomska Program Czytanie pod chmurką Małgorzata Paczkowska Kamila Łękowska 1
Czytelnictwo to ważna sfera w życiu dziecka, bowiem rozwija wrażliwość estetyczną, wpływa na rozwój intelektualny, kształtuje wyobraźnię i postawę twórczą, rozwija życie emocjonalne, ma doniosłe znaczenie w dziedzinie wychowania społecznego. Wychowawca może posłużyć się literaturą w kształtowaniu więzi rodzinnych, książka ma również możliwość pogłębiania wrażliwości moralnej czytelnika. Czytanie podnosi nie tylko poziom rozwoju mowy ale również rozwoju procesów poznawczych, myślenia i strony emocjonalnej osobowości. Dzieci są chłonnymi odbiorcami literatury i łatwo przejmują wzory zachowań od swoich literackich ulubieńców. Jednakże lektura może oddziaływać na czytelnika dopiero po zrozumieniu treści książki. Wówczas dokonuje się wpływ na osobowość. Im bliższe są treści lektury, tym bardziej do czytelnika trafiają, im bardziej zgodne są z przekonaniami, tym chętniej je przyjmuje. Książka może spełniać ważną rolę w wychowaniu dziecka. Z punktu widzenia psychologii czytanie książek zaspokaja wychowanka potrzeby: estetyczne, wzorów zachowań, utożsamiania się z bohaterem, informacji o świecie zewnętrznym, kompensacji, rozrywki, akceptacji społecznej. W opinii Hanny Ratyńskiej baśń czy opowiadanie, tak chętnie czytane i słuchane przez dzieci, spełniają ważne zadania wychowawcze 1. Po pierwsze rozwija wrażliwość estetyczną, co pozwala otworzyć się dziecku na wartości, które niesie ze sobą literatura. Po drugie - wpływa na rozwój intelektualny. Baśnie czy opowiadania mogą stać się pewnego rodzaju schematem porządkującym, poszerzają możliwości poznania świata, doskonalą mowę (słownictwo, styl wypowiedzi, stronę gramatyczną), kształcą myślenie (procesy porównywania, analizy i syntezy, przyczyn i skutków) oraz ćwiczą pamięć i uwagę. Po trzecie kształtują wyobraźnię i postawę twórczą dziecka, uruchamiając możliwości kreacyjne i interpretacyjne. Po czwarte rozwijają życie emocjonalne, sferę uczuć, która ulega wzbogaceniu w kontakcie z książką. Dziecko przeżywa los wybranej postaci, bardzo mocno identyfikuje się z nią, co rozwija zdolności empatyczne, a także pozwala na interioryzację wartości prezentowanych przez ulubionego bohatera. 1 H. Ratyńska, rola książki i czaopisma w wychowaniu przedszkolnym, W: Kultura literacka w przedszkolu, red. S. Frycie, I. Kaniowska Lewańska, Warszawa 1988, s. 224. 2
Po piąte mają doniosłe znaczenie w dziedzinie wychowania społecznego, ponieważ pozwala zrozumieć innych ludzi i zachodzące między nimi interakcje, a także sprzyja procesowi utożsamiania z losami bohaterów. Zaspokaja to potrzeby wzorów zachowań, poczucie więzi społecznej. Po szóste - wychowawca może też posłużyć się literaturą w kształtowaniu więzi rodzinnych, ukazując odpowiednie przykłady miłości i ciepła w relacjach między rodzicami i dziećmi. W wychowaniu rodzinnym może też wykorzystać wzory dobrze wykonanych obowiązków, postaw rodzicielskich, wzory ojca i matki. Wreszcie po siódme,, rzecz najważniejsza literatura ma możliwość pogłębiania wrażliwości moralnej czytelnika, niezależnie od wieku. Literatura dla dzieci może też pełnić inne funkcje, np. ukazywać piękno ojczystego kraju, wzbudzać zainteresowanie przyrodą, wzbogacać zabawy i zajęcia mające na celu ukształtowanie pojęć związanych z nauką szkolną (np. matematycznych), kształcić podstawowe nawyki czystości (np. mycie rąk przed jedzeniem). Jakie wartości wnosi książka w świat dziecka zależy przede wszystkim od jej zawartości. Dobór tych wartości i niosących je treści zależy z kolei od wieku i zainteresowań czytelnika, a także od naszych zamierzeń wychowawczych. Anna Jakubowicz, Krystyna Lenartowska i Maria Plenkiewicz zwracają uwagę na korzyści wynikające z czytania, które pozwalają dziecku na osiąganie lepszych wyników w szkole 2. Podkreślają zwłaszcza następujące funkcje lektury: wzbogacanie biernego i czynnego słownictwa dziecka, pomoc w ogólnym opanowaniu języka, podniesienie poziomu kultury słowa, wzbogacenie konstrukcji składniowo stylistycznej wypowiedzi, podniesienie poziomu zrozumienia struktury większych całości myślowych, doskonalenie formy dźwiękowej języka ucznia (artykulacji, akcentu, przestankowania, siły głosu, modulacji, tempa). Autorki zwracają uwagę na to, że czytanie podnosi poziom nie tylko poziom rozwoju mowy, ale też poziom rozwoju procesów poznawczych, myślenia i strony emocjonalnej osobowości. Poszerza ponadto wiadomości dziecka o własnym regionie, kraju, świecie jak też o społeczeństwie i ludzkości w ogóle. 2 Zob. A. Jakubowicz, K. Lenartowska, M. Plenkiewicz, Czytanie w początkowych latach edukacji, Bydgoszcz 1999. 3
Współcześni badacze coraz częściej zwiastują kryzys kultury czytelniczej, dlatego niezwykle istotne wydaję się szukanie rozwiązań, które mogłby temu przeciwdziałać. Podkreśla się, że inicjacja literacka powinna rozpocząć się jak najwcześniej, ponieważ wiek przedszkolny jest odpowiednim czasem do rozwoju trwałych predyspozycji czytelniczych. Kolejnym problemem staje się miejsce, jakie zajmują współcześnie biblioteki w rozwoju współczesnej kultury czytelniczej- osadzonej w świecie cyfrowych mediów i wirtualnej rzeczywistości. Czytając dzieciom książki, należy znaleźć czas na wczucie się w ich atmosferę, bo przekazanie utworu to nawiązanie kontaktu emocjonalnego z dzieckiem, śledzenie jego reakcji, wspólne odkrywanie sensu i piękna poezji czy prozy. Warto podczas czytania wykorzystać metodę czytania wrażeniowego oraz stosować przebrania, rekwizyty i ilustracje. Początkowo wprowadzenie dzieci do czytelnictwa odbywa się właściwie dzięki obrazkom. Ilustracja jest bodźcem wyzwalającym różnorodne procesy psychiczne, jest źródłem przeżyć dzieci. Dzięki ilustracji dziecko może korzystać z książki samo, bez pomocy dorosłych. Ilustracje wnoszą w życie dziecka różnorodne wartości. Warto wspomnieć, iż systematyczny oraz codzienny kontakt z książką umożliwia dzieciom również bardzo dobrze wyposażona biblioteczka. Po wystawione książeczki o różnej tematyce dziecko może samo sięgnąć, w skupieniu oglądać ilustracje czy czytać pierwsze wyrazy. 17 zalet książki: 1. Książka pomaga nam rozwijać język i słownictwo. Uczy nas wyrażać myśli i rozumieć innych. 2. Książka rozwija myślenie. Dostarcza nam pojęć myślowych i nowych idei, rozszerza naszą świadomość i nasz świat. 3. Książka pobudza fantazję, uczy budować obrazy w wyobraźni. 4. Książka dostarcza nam wiedzy o innych krajach i kulturach, o przyrodzie, technice, historii, o tym wszystkim, o czym chcielibyśmy dowiedzieć się czegoś więcej. 5. Książka rozwija nasze uczucia i zdolność do empatii. Wyrabia w nas umiejętność wczucia się w czyjąś sytuację. 6. Książka dodaje sił i zapału. Dostarcza nam rozrywki i emocji. Może rozśmieszyć lub zasmucić. Może pocieszyć i wskazać nowe możliwości. 7. Książka może stawiać pytania, które angażują i pobudzają do dalszych przemyśleń. 8. Książka uczy nas etyki. Skłania do namysłu nad tym, co słuszne, a co nie, co dobre, a co złe. 4
9. Książka może wytłumaczyć rzeczywistość i pomóc w rozumieniu zależności. 10. Książka może udowodnić, że często pytanie ma więcej niż jedną odpowiedź, że na problem da się spojrzeć z różnych stron. Może podpowiedzieć inne sposoby rozwiązywania konfliktów niż przemoc. 11. Książka pomaga nam zrozumieć siebie. Odkrycie, że są inni, którzy myślą jak my, że mamy prawo do swoich odczuć i reakcji, umacnia nasze poczucie własnej wartości. 12. Książka pomaga nam zrozumieć innych. Lektura książek pisarzy z innej epoki, innego świata, i odkrywanie, że ich myśli i odczucia nie różnią się od naszych, buduje tolerancję dla innych kultur i zapobiega uprzedzeniom. 13. Książka jest naszym towarzyszem w samotności. Łatwo wziąć ją ze sobą i czytać gdziekolwiek. Z biblioteki można ją wypożyczyć za darmo i nie trzeba podłączać jej do prądu. 14. Książka jest częścią naszego dziedzictwa kulturowego. Dzięki niej mamy wspólne doświadczenia i punkty odniesienia. 15. Dobra książka dla dzieci, którą można czytać na głos, przynosi radość dzieciom i dorosłym. Buduje pomost między pokoleniami. 16. Książka dla dzieci to pierwsze spotkanie z literaturą - nieograniczonym światem, z którego czerpiemy przez całe życie. To bardzo ważne spotkanie, gdyż, jeśli nie zostanie zmarnowane, pokaże, ile może dać dobra literatura. 17. Literatura dziecięca wzbogaca kulturę kraju. Daje pracę wielu ludziom: pisarzom, ilustratorom, wydawcom, redaktorom, drukarzom, recenzentom, księgarzom, bibliotekarzom. Literaturę dziecięcą można również eksportować przynosząc krajowi dochód i uznanie za granicą Tak więc czytelnictwo ma wiele zalet podnosi poziom nie tylko rozwoju mowy, ale również poziom rozwoju procesów poznawczych, myślenia i strony emocjonalnej osobowości. Poza tym dzięki czytelnictwu rozwija się wrażliwość estetyczna dziecka, co pozwala mu otworzyć się na wartości, które niesie ze sobą literatura. Po drugie czytanie książek wpływa na rozwój intelektualny, kształci myślenie, ćwiczy pamięć i uwagę. Kształtuje również wyobraźnię i postawę twórczą dziecka. 5
Złota lista książek polecanych przez Fundację ABCXXI - Cała Polska czyta dzieciom do czytania dzieciom: Wiek 0-4 lata: 1. Marta Bogdanowicz (opracowanie) - Rymowanki - przytulanki 2. Paulette Bourgeois, Brenda Clark - seria o Franklinie 3. Jan Brzechwa - Wiersze i bajki 4. Gilbert Delahaye - seria o Martynce 5. Danuta Gellnerowa Cukrowe miasteczko 6. Anita Głowińska Kicia Kocia (seria) 7. Dimiter Inkiow - Ja i moja siostra Klara (seria) 8. Czesław Janczarski - Miś Uszatek; Gdzie mieszka bajeczka; O smoku Wawelskim 9. Janosch - Ach, jak cudowna jest Panama (seria) 10. Astrid Lindgren - Lotta z ulicy Awanturników 11. Hanna Łochocka O wróbelku Elemelku (seria) 12. Maria Marjańska-Czernik Wypożyczalnia babć 13. Sam McBratney - Nawet nie wiesz, jak bardzo Cię kocham Nele Most 14. Annet Rudolph - Wszystko moje; Co wolno, a czego nie wolno 15. Sven Nordqvist Kiedy mały Findus się zgubił (seria) 16. Beata Ostrowicka - Lulaki, Pan Czekoladka i przedszkole; Ale ja tak chcę! 17. Joanna Papuzińska - Śpiące wierszyki 18. Eliza Piotrowska Bajka o drzewie; Bajka o słońcu 19. Renata Piątkowska - Opowiadania z piaskownicy 20. Annie M.G. Schmidt Julek i Julka (seria) 21. Małgorzata Strzałkowska Zielony, żółty, rudy, brązowy 22. Julian Tuwim - Wiersze dla dzieci 23. Wojciech Widłak - Pan Kuleczka (seria) 6
Wiek 4-6 lat: 1. Kim Fupz Aakeson Esben I duch dziadka Florence Atwater 2. Richard Atwater - Pan Popper i jego pingwiny 3. Hans Christian Andersen - Baśnie Wiera Badalska Ballada o kapryśnej królewnie 4. Liliana Bardijewska Zielony Wędrowiec; Moje - nie moje 5. Grażyna Bąkiewicz - Kosmiczni odkrywcy - Franio i jego babcia 6. Ivona Březinová - Cukierek dla dziadka Tadka 7. Marcin Brykczyński zbiory: Jedna chwilka, uczuć kilka; Co się kryje w sercu na dnie; 12 kolorów;12 miesięcy 8. Jan Brzechwa Pan Drops i jego trupa 9. Wanda Chotomska Wiersze; Pięciopsiaczki 10. Carlo Collodi - Pinokio 11. Vaclav Ćtvrtek - Bajki z mchu i paproci; O gajowym Chrobotku; Podróże furmana Szejtroczka 12. Iwona Czarkowska Biuro zagubionych zabawek 13. Beryl Evans - Charlie Ciuch-Ciuch 2 14. Barbara Gawryluk - Dżok, legenda o psiej wierności 15. Dorota Gellner zbiory: Przedszkolakom; Czarodziejski świat 16. Ziewnik; Wiersze dla dzieci Eva Janikovszky Gdybym był dorosły 17. Czesław Janczarski Jak Wojtek został strażakiem 18. Grzegorz Janusz Misiostwo świata 19. Hanna Januszewska O Pleciudze Roksana Jędrzejewska-Wróbel Sznurkowe historie, Maleńkie Królestwo królewny Aurelki, Florka (seria) 20. Kęstutis Kasparavičius Mała zima 21. Maria Krueger Apolejka i jej osiołek Lucyna Krzemieniecka - O Jasiu Kapeluszniku 22. Tadeusz Kubiak Wiersze na dzień dobry Åsa Lind Piaskowy Wilk 23. Astrid Lindgren - Pippi Pończoszanka; Emil ze Smalandii 24. Hugh Lofting - seria o Doktorze Dolittle 25. Beata Majchrzak - Opowieść o błękitnym psie, czyli o rzeczach trudnych dla dzieci 26. Kornel Makuszyński - Przygody Koziołka Matołka 27. Patrick McDonnell - TEK. Nowoczesny jaskiniowiec 28. Małgorzata Musierowicz - Znajomi z zerówki 29. Alan A. Milne - Kubuś Puchatek, Chatka Puchatka 7
30. Pija Lindenbaum - Nusia i bracia łosie (seria) 31. Łukasz Olszacki - Bajka o tym, jak błędny rycerz nie uratował królewny, a smok przeszedł na wegetarianizm 32. Joanna Papuzińska zbiory: Pims, którego nie ma; Wierszyki domowe, Król na wagarach; Pod bajdułem; 33. Renata Piątkowska - Na wszystko jest sposób; Nie ma nudnych dni 34. Gianni Rodari - Bajki przez telefon (w tym Historyjki o Alicji, która zawsze wpadała w kłopoty); 35. Zofia Rogoszówna Dzieci Pana Majstra 36. Tomasz Samojlik Żubr Pompik. Tropy na śniegu (seria); Nauczę cię pływać, moja wyderko Ulf Stark Cynamon i Trusia. Wiersze o złości i radości (seria); Jak tata pokazał mi wszechświat 37. Małgorzata Strzałkowska - Leśne Głupki; Wiersze do poduchy, Wyliczanki z pustej szklanki Anna Świrszczyńska Dziwny tygrys; O chciwym Achmedzie 38. Julian Tuwim Pan Maluśkiewicz i wieloryb 39. Emilia Waśniowska Kiedy słychać ptaki 40. Danuta Wawiłow Wiersze 41. Max Velthuijs - Żabka i obcy 42. Katarzyna Ziemnicka - Wielka wyprawa pirata Nata 8
ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE: Wykształcenie u dzieci chęci czytelniczych jako wpływ na emocjonalny rozwój dziecka i wzmacnianie poczucia własnej wartości. CEL PROGRAMU: Wykształcenie u dzieci w wieku przedszkolnym właściwych wartości moralnych poprzez książkę i do propagowania zdrowego stylu życia. CEL GŁÓWNY: Głównym celem programu W krainie bajek i baśni jest promowanie wśród dzieci czytania bajek i baśni jako sposobu na ich rozwój, kształcenie, zdobywanie wiedzy i wychowanie szczęśliwego człowieka, a także pobudzanie i pogłębianie motywacji dzieci w wieku przedszkolnym do nauki czytania poprzez stwarzanie optymalnych warunków do rozwijania ich zainteresowań czytelniczych. CELE SZCZEGÓŁOWE: Ukierunkowane na dziecko Wprowadzenie dzieci w świat literatury poprzez budzenie zaciekawienia książką Stymulowanie emocjonalnego rozwoju dziecka. Wspólne przeżywanie z bohaterami książek emocjonujących przygód. Budowanie i pogłębianie więzi emocjonalnych między dorosłym a dzieckiem Wzmacnianie poczucia własnej wartości dziecka. Analizowanie treść utworów omawianie i ocena postępowania bohaterów z próbą uzasadnienia własnego stanowiska. Kształcenie nawyków czytelniczych, nabywanie nawyku dbania o książki i ich szanowania. Zapobieganie uzależnieniu od telewizji i komputerów. Przekazywanie za pośrednictwem literatury wartości moralnych- uczenie myślenia i wartości moralnych Uczenie nieagresywnych sposobów rozwiązywania problemów i konfliktów 9
Ukierunkowane na rodzinę Szerzenie wiedzy na temat wpływu głośnego czytania na rozwój dziecka Uświadomienie rodzicom roli głośnego czytania w prawidłowym rozwoju dziecka Współdziałanie z nauczycielkami poprzez włączenie się w realizację programu i aktywne uczestnictwo w jego realizacji Pozyskiwanie rodziców do współpracy na rzecz własnego dziecka i przedszkola Aktywne uczestnictwo rodziców w działaniach proponowanych przez przedszkole Zachęcanie rodziców do czytania dzieciom w domu Ukierunkowane na personel przedszkola Stwarzanie swobodnej, akceptującej i twórczej atmosfery Poszerzanie własnej wiedzy dotyczącej wpływu głośnego czytania na rozwój dziecka Bogacenie warsztatu pracy i kącików czytelniczych dla dzieci Podejmowanie z rodzicami wspólnych działań mających na celu rozwijanie zainteresowań czytelniczych dzieci 10
METODY I FORMY PRACY: METODY PRACY: Realizacja projektu edukacyjnego,,czytanie pod chmurką polega na stosowaniu następujących metod pracy: a) metody werbalne, oparte na słowie: opowiadanie, dyskusja, praca z książką, metody głośnego czytania, rozmowa, słuchanie utworów literackich, nauka tekstów, pogadanki, ćwiczenia językowe, b) metody poglądowe, oparte na obrazie: pokaz, inscenizowanie tekstu przez nauczyciela, posługiwanie się ilustracjami, pacynkami, kukiełkami, oglądanie książek, czasopism, ilustracji, wystąpień rówieśników, wycieczki i wyjścia tematycznie związane z tematyką czytelnictwa, c) metody aktywizujące: prezentacja artystyczna, zadań stawianych do wykonania, gry i zabawy dydaktyczne i tematyczne, pedagogika zabawy, konkursy i quizy, interpretacja tekstów recytacja, małe formy teatralne, piosenka, zajęcia biblioteczne FORMY PRACY: Wszelkie metody powinny być wspierane przez odpowiednio dobrane formy pracy inicjujące aktywność dzieci. Program przewiduje stosowanie zróżnicowanych form pracy z dziećmi: indywidualną, zespołową i zbiorową. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: Do prawidłowej realizacji przedstawionego programu przydatne będą następujące środki dydaktyczne: literatura dziecięca - książki i czasopisma z bajkami, baśniami i wierszami, encyklopedie, informatory, słowniki, popularnonaukowe, poradniki metodyczne płyty CD z nagraniem bajek czytanych przez sławne osoby pacynki, marionetki, kukiełki, maski do prezentowania treści utworów poduszki koce różnorodne materiały i narzędzia do działalności plastycznej. 11
HARMONOGRAM I ZADANIA ZAPLECZE CZYTELNICZE 1. Stworzenie kącika Czytanie pod chmurką, gdzie będą dostępne wszystkie materiały do realizacji programu (książki, koce w skrzynkach) 2. Poszerzenie zasobu biblioteki przedszkolnej, zakupienie ciekawych propozycji dla dzieci, ciągłe wzbogacanie kącika o wartościową literaturę 3. Zakupienie poduszek w kształcie chmurek DZIAŁANIA NA TERENIE PRZEDSZKOLA 1. Czytanie książek na świeżym powietrzu w zależności od warunków pogodowych 2. Wykonywanie prac plastycznych po wysłuchanych utworach (w formie zabaw i zajęć dydaktycznych) 3. Quiz wiedzy Co wiem o książkach? 4. Przygotowanie przez grupy wiersza lub piosenki o książce lub postaci bajkowej 5. Konkurs recytatorki związany z twórczością patronki, wystawa praca plastycznych 6. Tydzień Bajkowy 7. Przygotowanie książek / lapbooków z rodzicami w ramach zajęć popołudniowych KONKURSY DLA DZIECI Z RODZICAMI 1. Projekt strony tytułowej ulubionej książki 2. Wykonanie kukiełki lub pacynki wybranej postaci bajkowej AKCJE 1. Zbiórka książek dla szpitala dla hospicjum, włączenie innych placówek przedszkolnych 2. Wędrująca książka - weekendowa wymiana książek w grupie 12
WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI 1. Akcja informacyjna dla rodziców a) zachęcenie rodziców do współpracy z przedszkolem w zakresie realizacji treści dotyczących działań czytelniczych oraz rozwijania kreatywnego myślenia przekazanie rodzicom informacji na temat założeń programu udostępnienie rodzicom artykułów i informacji zachęcających do stwarzania dzieciom warunków do podejmowania działań czytelniczych i twórczych. stworzenie na przedszkolnej stronie internetowej zakładki Czytanie pod chmurką, gdzie będą zamieszczane artykuły Dlaczego warto czytać? i Złota Lista do czytania 2. Rodzice w przedszkolu a) aktywny udział rodziców w działaniach proponowanych przez przedszkole; udział w zajęciach przedszkolnych czytanie bajek przez rodziców swoim dzieciom w plenerze udział rodziców w proponowanych konkursach i akcjach; współpraca z rodzicami pod hasłem Rodzice czytają dzieci słuchają tzn. organizowanie spotkań czytelniczych w przedszkolu, które mają na celu zaangażowanie rodziców dzieci uczęszczających do przedszkola w akcję Czytanie pod chmurką oraz zacieśnienie współpracy z przedszkolem (spotkania umawiane 2 razy w miesiącu); b) pozyskiwanie rodziców do działań na rzecz przedszkola; zachęcanie rodziców do wzbogacania bazy materialnej przedszkola o pomoce do zajęć czytelniczych oraz rozwijających kreatywne myślenie; WSPÓŁPRACA ZE ŚRODOWISKIEM LOKALNYM 1. Zaproszenie osób z zewnątrz, włączenie do akcji czytelnictwa znanych osobistości, uczniów szkół podstawowych 2. Odwiedzanie miejsc związanych z książką i czytelnictwem: księgarnia, biblioteki miejskie, drukarnia 13
OCZEKIWANE EFEKTY Dziecko: a) odczuwa potrzebę częstego kontaktu z książką b) rozwinie umiejętność słuchania ze zrozumieniem c) poprawi koncentrację, wydłuży swój przedział uwagi d) podniesie poziom wiedzy i kultury ogólnej e) będzie dbać o książki f) zna ważniejsze utwory literatury dziecięcej i ich autorów g) wie, jak funkcjonuje biblioteka, księgarnia i drukarnia h) będzie umiało właściwie zachowywać się podczas korzystania z czytelni, bibliotek i księgarni i) potrafi analizować treść utworów omawianie i ocena postępowania bohaterów z próbą uzasadnienia własnego stanowiska j) wyodrębnienia postaci pozytywne i negatywne k) tworzy własne zakończenia opowiadań i bajek l) chętnie bierze udział w konkursach i przedstawieniach przedszkolnych m) potrafi wypowiedzieć się na temat poznanych utworów i ekspresyjnie wyrazić ich treść Rodzice dziecka: a) dostrzegają wpływ głośnego czytania na rozwój dziecka b) współdziałają z nauczycielkami poprzez włączenie się proponowane działania c) stwarzają dzieciom warunki do kontaktu z książką, biblioteką Personel przedszkola: a) stwarza swobodną, akceptującą i twórczą atmosferę b) poszerza własną wiedzę dotyczącą wpływu głośnego czytania na rozwój dziecka c) współpracuje podczas bogacenia warsztatu pracy i kącików czytelniczych dla dzieci d) pomaga przy podejmowaniu z rodzicami wspólnych działań mających na celu rozwijanie zainteresowań czytelniczych dzieci 14
EWALUACJA PROGRAMU Ewaluacja, zdaniem B. Niemierki, jest pogłębionym sprawdzeniem i ocenieniem osiągnięć uczniów, obejmującym analizę warunków przebiegu i wyników nauczania, nastawionym na ulepszenie procesu dydaktycznego. W ewaluacji wytyczonych działań na etapie kształcenia przedszkolnego, pomocami będą przede wszystkim rodzice, którzy we współpracy z nauczycielami będą wraz z dziećmi w domu kontynuować rozwój zainteresowania czytelnictwem. W ten sposób tworzone przez nauczyciela pewne modele zachowań przenoszone będą do życia codziennego. Aby przekonać się, czy cele wychowawcze i edukacyjne zostały zrealizowane, a dzieci opanowały wymagane umiejętności i poszerzyły swoją wiedzę konieczne jest przeprowadzenie ewaluacji. W wyniku tego procesu powstaną niezbędne informacje do oceny wartości merytorycznej i metodycznej programu i wskazówki do jego modyfikacji i udoskonalenia. Ewaluacji będzie podlegać: atrakcyjność programu dla dzieci, użyteczność czego nauczyły się dzieci podczas zajęć, strategia czy stosowane metody są skuteczne, fotorelacja- zgromadzenie materiałów Zostaną zastosowane różnorodne formy ewaluacyjne. Narzędziami zbierania informacji będą: anonimowe ankiety dla rodziców kwestionariusz wywiadu z dzieckiem obserwacje analiza wytworów dziecięcych fotoreacje z projektu Mamy nadzieję, iż program ten pomoże dzieciom stać się bardziej otwartymi, wrażliwymi i świadomymi odbiorcami, ale też i twórcami literatury, dzieci polubią czytanie książek, które sprawi im wiele radości i przyjemności, będą się czuły coraz lepiej, a z czasem świadomie sięgną po różne pozycje książkowe. 15
BIBLIOGRAFIA 1. Bettelheim B. Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. t. 1 2, PIW, Warszawa 1996. 2. Brett D. Bajki, które leczą, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003. 3. Cybulska J. ( i in.) Inscenizowanie zabaw na podstawie literatury dziecięce,. WSiP, Warszawa 1991. 4. Jakubowicz A., Lenartowska K., Plenkiewicz M., Czytanie w początkowych latach edukacji, Bydgoszcz 1999. 5. Ługowska J. Bajka w literaturze dziecięcej, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1988. 6. Megrier D. Zabawy teatralne w przedszkolu, Wyd. Cyklady, Warszawa 2000. 7. Molicka M., Bajki terapeutyczne, Media Rodzina, Poznań 1999. 8. Molicka M., Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii, Media Rodzina, Poznań 2002. 9. Papuzińska J., Czytania domowe, Warszawa 1975. 10. Ratyńska H., Rola książki i czasopisma w wychowaniu przedszkolnym, [w:] Kultura literacka w przedszkolu, (red.) S. Frycie, I. Kaniowska Lewańska, Warszawa 1988. 11. Truskolaska J., Wychować miłośnika książki czyli czytelnictwo i okolice, Tychy 2007. 16