Analizy Sektorowe Budżety JST po 1 ruszyły inwestycje Trendy bieżące Istotny wzrost dochodów w sektorze JST efektem transferu środków na wypłaty w ramach rządowego programu 5 plus (1,9 dotacji celowych vs,6 w ) i coraz większego znaczenia dotacji UE z perspektywy 1 (1,1 wobec, w ). Korzystny wpływ koniunktury gospodarczej na dochody sektora JST (wzrost wpływów z PIT o, r/r i CIT o 17,5 r/r). Wzrost inwestycji w po okresie zapaści [11, r/r vs (-57 r/r) w ]. Budżety na dużym plusie w 1q kolejnych lat oraz wzrost nadwyżki operacyjnej (+,5 r/r) sygnałem gromadzenia środków koniecznych do wykorzystania środków UE. Spadek zadłużenia sektora JST w o ponad r/r (-3,1 vs -1,3 r/r w ) na początkowym etapie wzrostu inwestycji. Perspektywy krótkoterminowe Zmiany regulacyjne dot. kwoty wolnej od podatku PIT, organizacja oświaty i ochrony zdrowia zagrożeniem dla sytuacji finansowej sektora JST. Ryzyko stosowania niedopuszczalnych konstrukcji prawnych obchodzenia indywidualnego wskaźnika zadłużenia pod presją zapewnienia środków na wkład własny do projektów finansowanych w ramach perspektywy finansowej 1, przy dotychczasowym wysokim poziomie zobowiązań niektórych jednostek. 7 czerwca 17 Departament Analiz Ekonomicznych analizy.sektorowe@pkobp.pl Zespół Analiz Sektorowych Wanda Urbańska tel. () 51 1 3 3 1 Start inwestycji (w, r/r ) 3. 11. 1.7-56.7 1. wydatki inwestycyjne 11. dynamika r/r (prawa skala) - - -6 jedn. wzrost/spadek Wyszczególnienie miary r/r Dochody 53,7 6, 15, Dochody własne podstawowe 16,1 16,7 3,9 Dochody z tytułu podatków PIT i CIT 11,6 1, 7, Subwencje i dotacje, w tym 6, 33, 7, - dotacje celowe na zadania z zakresu administracji rządowej,6 1,9 137, - dotacje z UE 1, 1,5 3, Wydatki 1,7 9, 19, Wydatki inwestycyjne 1,7 1, 11, Wynik budżetu 11,9 1, 3,9 Wynik operacyjny 11, 1,9,5 Zobowiązania, w tym 7,3 6,1-3,1 w tym kredyty i pożyczki 65, 63,7-3, Udział podatków PIT i CIT w dochodach 1,6, x Udział subwencji i dotacji w dochodach, 53,1 x Udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach, 3,7 x Udział zobowiązań w dochodach x/ 35, 9,9 x Udział kredytów i pożyczek w zobowiązaniach 93,7 93,6 x x/ dochody planowane Źródło: dane Ministerstwa Finansów ze sprawozdania z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego po, czerwiec 17 r. 1 Informacja sporządzona na podstawie danych wstępnych Ministerstwa Finansów (MF) ze sprawozdania z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego (JST) po, czerwiec 17, www.mf.gov.pl. Dane MF są źródłem dla ilustracji graficznej analizy.
dochody własne podstawowe podatek od nieruchomości podatek od spadków i darowizn podatek od czynności wpływy z opłaty skarbowej dochody z majątku Monitoring Branżowy Budżety JST po Dochody: istotny wzrost efektem transferu środków na wypłaty w ramach rządowego programu 5 plus Dochody JST w wzrosły o 15, r/r, jednak na tak wysoką dynamikę wpłynęły dotacje celowe dla samorządów przekazywane przez administrację rządową (1,9 vs,6 w ), w tym głównie na wypłaty w ramach programu 5 plus. Dochody bez dotacji celowych wzrosły o,5 r/r. Dochody JST dotacje celowe 75 15. 16 6. 1 1.9 6 53.6 53.7 1 5 3..6 15 3. W istotny wzrost udziału dotacji celowych przekazanych samorządom przez administrację rządową (17,6 vs,5 w )..3 dochody dynamika (prawa skala) dotacje celowe na zadania z zakresu administracji rządowej Korzystna koniunktura w sprzyjała wzrostowi dochodów podatkowych: z PIT (, r/r) i CIT (17,5 r/r) oraz związanych z rynkiem nieruchomości (wpływy z podatków od czynności cywilnoprawnych i nieruchomości), a także wzrostowi wpływów z opłat skarbowych. Wzrosły też wpływy ze sprzedaży majątku (11,6 r/r vs 6, r/r w ). Dochody z CIT i PIT 1 6.3 PIT 6, 9.6 Dynamika dochodów z podatków lokalnych ( r/r) /1q15 / 3.9 5.6 1.1 6 11. 11.6 Korzystny wpływ koniunktury gospodarczej na dochody sektora JST (wzrost wpływów z PIT o, r/r i CIT o 17,5 r/r). CIT.3 1,. W 3-cim roku perspektywy finansowej 1-, do budżetów sektora JST zaczęły napływać coraz większe kwoty dotacji w ramach tej perspektywy (1,1 wobec, w ). Ponad połowa dotacji UE wpłynęła do budżetów województw, które są zaangażowane, podobnie jak w poprzedniej perspektywie, w duże inwestycje infrastrukturalne. Średnio w udział dotacji UE w dochodach całego sektora bez dotacji celowych na zadania z zakresu administracji rządowej, wyniósł,, podobnie jak w. Coraz większe znaczenie dotacji UE w ramach perspektywy 1 (1,1 w wobec, w ). strona /6
1q1 (3 rok perspektywy 7-13) 1q1 (3 rok perspektywy 1-) Monitoring Branżowy Budżety JST po Dotacje UE struktura dotacji UE wg rodzaju JST w 3,, 1, 1,,3,3,,,9 1, 1,5 5 16 19 Województwa największymi beneficjentami środków UE w., 11 Wydatki: wzrost inwestycji po okresie zapaści W wydatki inwestycyjne sektora JST wzrosły do 1, wobec 1,7 w [11, r/r vs (-57 r/r) w ]. Wydatki JST 5, 1,7 9, 19, 16 inwestycyjne 3, 3 11, 11, 3 1 1 1,9 -, - wydatki dynamika r/r (prawa skala) 1 1,7 1, -56,7 wydatki inwestycyjne dynamika r/r (prawa skala) - - -6 Wzrost inwestycji w po okresie zapaści [11, r/r vs (-57 r/r) w ]. Wydatki inwestycyjne wg rodzaju JST Tempo zmian wydatków inwestycyjnych (r/r),,9,1,3 7,1 7,6 5,5 36,,66,6,73,71-56,3-51,7 /1q15-39,6 / -7,1 Wzrost inwestycji w w całym sektorze JST, najwyższa dynamika w ch. W wzrost inwestycji zanotowały wszystkie rodzaje JST, szczególnie wysoki [36,7 r/r vs (-7,1 r/r) w ]. strona 3/6
Budżety JST po Wynik budżetów: gromadzenie środków Sektor JST w osiągnął zbiorczo dodatni wynik budżetowy (ponad 1 ) i chociaż nadwyżka budżetowa w pierwszym kwartale jest zjawiskiem normalnym ze względu na specyfikę procesów inwestycyjnych (pierwszy kwartał i początek drugiego to zwykle okres rozstrzygania przetargów, dodatkowo w okresie zimowym okresowo wstrzymywane są remonty np. drogowe), to coraz wyższa jej kwota w kolejnych już pięciu latach wskazuje na trwałość tendencji redukcji deficytu. Budżety na dużym plusie oraz wzrost nadwyżki operacyjnej (+,5 r/r) sygnałem gromadzenia środków koniecznych do wykorzystania środków UE. Wynik planowany i wykonany budżetów JST Nadwyżka operacyjna wg kategorii JST 1-1 - 1, 11,9 1, -,5-7, -15,7 wynik wykonany wynik planowany na koniec roku 6 5,5, 1,5 1,3 Budżety na dużym plusie w 1q kolejnego roku oraz wzrost nadwyżki operacyjnej (+,5 r/r) sygnałem gromadzenia środków koniecznych do wykorzystania środków UE Zadłużenie: ograniczenie na początkowym etapie wzrostu inwestycji W zobowiązania samorządów zmalały o ponad r/r (-3,1 r/r vs -1,3 r/r w ). Zobowiązania koncentrowały się w 65 miastach na (ok. 33, tj. ok. 7 zadłużenia całego sektora JST), podczas gdy ok. przypadało na ponad tys. gmin. Zadłużenie zmniejszyło się we wszystkich kategoriach samorządów. Zobowiązania JST wg kategorii JST 6 71, 3,9 7,3 6,1-1,3 zobowiązania dynamika (prawa skala) -3,1 - - 1 3 Spadek zadłużenia sektora JST w o ponad r/r (-3,1 vs -1,3 r/r w ); 7 całego zadłużenia przypada na 65 miast na. strona /6
Budżety JST po W, podobnie jak w latach poprzednich, kredyty stanowiły główne źródło zasilania budżetów jednostek samorządu terytorialnego (9 wszystkich zobowiązań); upowszechnienie obligacji komunalnych nadal przebiegało słabo (ok.,3 w i ). Wartość rynku obligacji komunalnych wg danych Fitch w osiągnęła wartość 19, (19,9 w ). Popularność obligacji komunalnych wśród samorządów może wzrosnąć ze względu na konieczność znalezienia środków na wkład własny do projektów realizowanych w ramach nowej perspektywy finansowej 1. Kredyty nadal głównym źródłem zasilania budżetów sektora JST. Zobowiązania wg tytułów dłużnych Dochody i zobowiązania w (r/r) 63,7 3,3 11, dochody zobowiazania 13,1 3,5 W korzystna relacja wzrostu zobowiązań i dochodów w całym sektorze JST.,3 obligacje kredyty i pożyczki -,3-1, -,6-7, W korzystnie kształtowała się relacja wzrostu zobowiązań i dochodów w całym sektorze JST. Stabilność całego sektora JST odzwierciedla udział łącznego zadłużenia w dochodach, który w wyniósł ok. 3 wobec 35 w. Stosunkowo wysoki udział zadłużenia w dochodach miast na i województw może być barierą przy aplikacji o środki UE w ramach perspektywy 1. Udział zobowiązań w dochodach ( stary wskaźnik zadłużenia) wg kategorii JST 36,6 35, 9,9 1 39 Spadek udziału łącznego zadłużenia w dochodach w (ok. 3 vs 35 w ). udział zobowiązań w planowanych dochodach 6 dochodów 6 dochodów Dane MF nie są w pełni przejrzyste ze względu na fakt uwzględniania przez resort finansów, jako zobowiązań z tytułu papierów wartościowych jedynie obligacji notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych, a pozostałych, jako kredyty i pożyczki strona 5/6
Budżety JST po Perspektywy W rocznej perspektywie istotne dla funkcjonowania sektora JST będą: + sprzyjające otoczenie makroekonomiczne; + przyspieszenie wdrażania programów unijnych w ramach perspektywy 1 ; + przyjęty 1 marca 17 r. przez Radę Ministrów projekt nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych zmierzający m.in. do wzmocnienia zabezpieczeń przed niekontrolowanym zadłużeniem gmin (np. zakaz zadłużania się w parabankach); - podwyżka kwoty wolnej od podatku w PIT dla najmniej zarabiających do 6,6 tys. zł (ustawa podpisana przez Prezydenta w listopadzie 16 r.); wg Związku Miast Polskich i miasta na stracą rocznie ok. 5 mln zł wpływów z PIT, - indywidualny wskaźnik zadłużenia, który może ograniczyć liczbę JST spełniających warunki do zaciągania nowych zobowiązań oraz stosowanie przez samorządy niedopuszczalnych konstrukcji prawnych obchodzenia indywidualnego wskaźnika zadłużenia; - ryzyko związane z: (1) reformą szpitali (tworzenie sieci szpitali i regulowanie zadłużenia przez samorząd), () projektem ustawy dotyczącej podniesienia kwoty wolnej od podatku (mniejsze wpływy z podatku PIT), (3) nowymi zadaniami bez w pełni zapewnionych środków finansowych (np. programy mieszkaniowe, reforma edukacji). Zmiany regulacyjne dot. kwoty wolnej od podatku PIT, oświaty i ochrony zdrowia zagrożeniem dla sytuacji finansowej sektora JST. Niniejszy materiał ma charakter informacyjny, jest przeznaczony wyłącznie dla klientów Grupy PKO Banku Polskiego i nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy z dnia 3 kwietnia 196 r. Kodeks Cywilny. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mogą być traktowane, jako propozycja nabycia jakichkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego, podatkowego lub jako forma świadczenia pomocy prawnej. Grupa PKO BP SA dołożyła wszelkich starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. Klienci Grupy PKO BP SA ponoszą odpowiedzialność za skutki swoich decyzji inwestycyjnych, podjętych z uwzględnieniem informacji zamieszczonych w niniejszym materiale. Niniejszy materiał został przygotowany i/lub przekazany przez Powszechną Kasę Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna, zarejestrowany w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 63; NIP: 55--77-3 REGON: 16963; kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 5 zł strona 6/6