5. Pszenica ozima i jara

5. Pszenica ozima i jara Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych w Woj. Świętokrzyskim 5.1. Opóźniony termin siewu jesiennego W województwie świętokrzyskim w sezonie 2016/2017 przeprowadzone było doświadczenie z odmianami pszenicy ozimej i jarej przy opóźnionym jesiennym terminie siewu. Doświadczenie ma na celu ocenę plonowania w warunkach późnojesiennego terminu siewu oraz wskazanie odmian najbardziej przydatnych do uprawy po późno zbieranych przedplonach. 5.2. Wyniki doświadczeń Doświadczenie z opóźnionym terminem siewu pszenicy ozimej i jarej w SDOO Słupia zakładane i prowadzone jest od 2011 roku. Doświadczenie założone zostało 14 listopada z łączną liczbą 34 odmian pszenicy, w tym 27 odmian ozimych i 7 odmian jarych. Przy około trzydziestodniowym opóźnieniu siewu w stosunku do optymalnego terminu siewu pszenicy ozimej, zwiększono obsadę o 50 szt/m2. Przed siewem jak i po siewie gleba bardzo uwilgotniona za sprawą deszczowej jesieni. Wahania temperatur powietrza między dniem i nocą w III dekadzie listopada powodowały na przemian zamarzanie i rozmarzanie ornej warstwy gruntu co niekorzystnie wpłynęło na wschody pszenicy. Styczeń z opadami śniegu, okrywa śnieżna utrzymująca się do II dekady lutego, korzystnie wpłynęła na wschody roślin, które nastąpiły w marcu. Wschody na ogół dobre, nierównomierne jedynie u odmian pszenicy jarej: WPB Skye i LG Jutta. Kwiecień z temperaturami do 18 C i przelotnymi opadami deszczu pozytywnie wpłynął na wzrost i rozwój roślin. Pod koniec II dekady kwietnia niespodziewanie wystąpiły duże opady śniegu, które utworzyły na polu okrywę śnieżną utrzymującą się przez trzy dni. Zalegający śnieg oraz niska temperatura w tym okresie dochodząca do 2 C nie spowodowały uszkodzeń na roślinach. Maj ciepły i przekropny pozytywnie wpłynął na szybki wzrost i rozwój roślin. W sezonie wegetacyjnym 2016/2017 z pszenicy ozimej najlepiej plonowały odmiany: Kometa 115% wzorca, RGT Kilimanjaro 110% wzorca, RGT Ricker 109% wzorca oraz Viborg 108% wzorca a z odmian pszenicy jarej najwyższym potencjałem plonotwórczym wykazały się odmiany: Kamelia 111% wzorca, Rusałka 109% wzorca oraz Serenada 108% wzorca. W trzyletnim zestawieniu wyników plonowania pszenicy ozimej i jarej z opóźnionym terminem siewu najlepiej plonowały odmiany: Patras 115% wzorca i RGT Kilimanjaro 111% wzorca. Porażenie przez choroby grzybowe średnie w większym nasileniu wystąpiła septorioza liści. Odmiany najbardziej porażone przez septoriozę to: Mirek, KWS Ozon, Goplana i Serenada. Zaobserwowano nieco mniejsze porażenie przez brunatną plamistość liści. Najbardziej porażone odmiany to: Janosch i WPB Skye. Duży wpływ na plonowanie ma wyleganie roślin. W ostatnim trzyleciu badań wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej jak i przed zbiorem nie występowało zarówno w grupie odmian ozimych jak i jarych. Dojrzewanie roślin przebiegało przy wysokich temperaturach powietrza i nie wielkich opadach deszczu, co miało wpływ na szybkie zasychanie ziarna. Pomimo takich warunków masa 1000 ziaren nieco wyższa niż w roku ubiegłym. Odmiany wyróżniające się wysoką masą to: Patras, Medalistka oraz pszenica jara: WPB Skye. 26

Tabela 5.1. Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru 2017 Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Kod kraju pochodzenia Adres jednostki zachowującej odmianę lub w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce 1 2 3 4 5 1 PATRAS 2012 DE Deutsche Saatveredelung AG; Weissenburger Strasse 5; 59557 Lippstadt DSV Polska sp. z o.o. RAGT 2n ; Rue Emile Singla Site de Bourran 2 RGT KILI- Boite Postale 3336; 12033 Rodez Cedex 9 2014 FR MANJARO RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A; 87-148 Łysomice 3 CONSUS 2015 DE Deutsche Saatveredelung AG; Weissenburger Strasse 5; 59557 Lippstadt DSV Polska sp. z o.o. 4 DELAWAR 2015 DE Syngenta Seeds GmbH Kroppenstedter Strasse 4; 39387 Oschersleben Syngenta Polska sp. z o.o. ul.szamocka 8; 01-748 Warszawa 5 LEANDRUS 2015 DE Strube Research GmbH & Co.KG Hauptstrasse 1; 38387 Söllingen Strube Polska sp. z o.o. ul. Ostrowskiego 9; 53-238 Wrocław 6 LINDBERGH 2016 DE Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein; Böhnshauser Str. 1; 38895 Langenstein 7 MIREK 2016 DE Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein; Böhnshauser Str. 1; 38895 Langenstein 8 NORDKAP 2016 DE Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein; Böhnshauser Str. 1; 38895 Langenstein 9 KWS OZON 2010 DE KWS Lochow GmbH; Postfach 1197; 29296 Bergen KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice; ul.słowiańska 5; 57-150 Prusy 10 ARTIST 2013 DE Deutsche Saatveredelung AG; Weissenburger Strasse 5; 59557 Lippstadt DSV Polska sp. z o.o. 11 JANOSCH 2015 DE W.von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG Hovedisser Str.92 ; 33818 Leopoldshöhe 12 POKUSA 2015 PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. ; Grupa IHAR 13 BARTOSZ 2016 DE W.von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG Hovedisser Str.92 ; 33818 Leopoldshöhe 14 BONANZA 2016 DE W.von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG Hovedisser Str.92 ; 33818 Leopoldshöhe 15 DAKAR 2016 DK Sejet Planeforaedling I/S Norremarksvej 67, Sejet 8700 Horses KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice; ul.słowiańska 5; 57-150 Prusy 16 DOLORES 2016 DE Syngenta Seeds GmbH 27

28 Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych w Woj. Świętokrzyskim 17 HYBERY 2016 FR 18 KOMETA 2016 PL 19 LG JUTTA 2016 FR 20 MEDALISTKA 2016 PL 21 OPCJA 2016 PL 22 RIVERO 2016 DE 23 GIMANTIS 2015 DE 24 FRISKY 2016 FR 25 KWS KIRAN 2016 DE 26 RGT KICKER 2016 FR 27 VIBORG 2016 FR Pszenica jara 28 GOPLANA 2015 PL 29 SERENADA 2015 PL 30 NIMFA 2016 PL 31 RUSAŁKA 2016 PL 32 VARIUS 2016 DE 33 WPB SKYE 2016 NL 34 KAMELIA 2015 PL Kroppenstedter Strasse 4; 39387 Oschersleben Syngenta Polska sp. z o.o. ul.szamocka 8; 01-748 Warszawa Saaten Union Recherche SAS 163 Avenue de Flandre 60190 Estrḗes-Sai-Denis Małopolska Hodowla Roślin Spółka z o.o. ul. Zbożowa 4; 30-002 Kraków Limagrain Europe Ferme de l۱etang, BP 3 77390 Verneuil l۱etang Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul. Rataje 164; 61-168 Poznań Małopolska Hodowla Roślin Spółka z o.o. ul. Zbożowa 4; 30-002 Kraków Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o.; Grupa IHAR Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein; Böhnshauser Str. 1; 38895 Langenstein W.von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG Hovedisser Str.92 ; 33818 Leopoldshöhe Limagrain Europe Ferme de l۱etang, BP 3 77390 Verneuil l۱etang Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce ul. Rataje 164; 61-168 Poznań KWS Lochow GmbH; Postfach 1197; 29296 Bergen KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice; ul.słowiańska 5; 57-150 Prusy RAGT 2n ; Rue Emile Singla Site de Bourran Boite Postale 3336; 12033 Rodez Cedex 9 RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A; 87-148 Łysomice KWS MOMONT RECHERCHE SARL 7, rue de Martinval 59246 Mons-en-Pevele KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice; ul.słowiańska 5; 57-150 Prusy DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27; 64-000 Kościan Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR Strube Research GmbH & Co.KG Hauptstrasse 1; 38387 Söllingen Wiersum Plantbreeding B.V. Postbus 8; 9670 AA Winschoten Irena Szyld ul. Celtycka 41a; 62-800 Kalisz Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR

Tabela 5.2. Pszenica ozima i jara. Warunki polowe doświadczenia. Rok zbioru 2017 Punkt doświadczalny SDOO Słupia Powiat Kompleks rolniczej przydatności gleby Jędrzejów Pszenny dobry Klasa bonitacyjna gleby III a ph gleby w KCl 4,8 Przedplon Groch siewny Data siewu 14.11.2016 Obsada nasion szt/m 2 450 Data zbioru 10.08.2017 Nawożenie mineralne N kg/ha 147 P 2 O 5 kg/ha 50 K 2 O kg/ha 75 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na ha I YaraVita Zboże 2l II YaraVita Thiotrac 4l Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna Herbicyd Insektycyd na ha l/ha Domnic 060 FS Chisel Nowy 51,6 WG 90g Puma Uniwersal 069 EW 1,2l Decis Mega 50 EW 0,15 Cyperkil Max 500 S.C. 0,05 Fungicyd (I zabieg) l/ha Sokół 460 EC 0,6 Fungicyd (II zabieg) l/ha Falcon 460 EC 0,6 Regulator wzrostu l/ha Cerone 480 SL 0,75 29

Tabela 5.3. Pszenica ozima i jara. Wyniki ogólne doświadczenia. Rok zbioru 2017 Lp. Cecha SDOO Słupia 1 Ocena wschodów skala 9 o 7,7 2 Stan roślin po zimie skala 9 o 3 Martwe rośliny % martwych roślin 4 Termin kłoszenia data 7.06.2017 5 Termin dojrzałości woskowej 15.07.2017 6 Termin dojrzałości pełnej 26.07.2017 7 Wysokość roślin (cm) 81 8 Wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej skala 9 o 9,0 9 Wyleganie roślin przed zbiorem skala 9 o 9,0 Porażenie przez choroby 10 Septorioza liści skala 9 o 5,7 11 Brunatna plamistość skala 9 o 6,4 12 Rdza żółta skala 9 o 9,0 13 Masa 1000 ziaren g 47,6 14 Wilgotność ziarna podczas zbioru % 9,3 15 Plon ziarna dt/ha 85,7 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. Skala 9 o : 9 oznacza stan najkorzystniejszy, 1 oznacza stan najmniej korzystny. 30

Tabela 5.4. Pszenica ozima i jara. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2017, 2016, 2015 Lp. Odmiana Grupa technologiczna 2017 2016 2015 2016 2017 2015 2017 Wzorzec, dt z ha 85,7 90,2 120,9 88,0 98,9 1 PATRAS A 101 136 108 119 115 2 RGT KILIMANJARO A 110 128 100 119 111 3 CONSUS A 96 101 98 4 DELAWAR A 98 115 107 5 LEANDRUS A 103 103 103 6 LINDBERGH A 89 7 MIREK A 101 8 NORDKAP A 100 9 KWS OZON B 98 111 104 104 104 10 ARTIST B 98 128 98 113 107 11 JANOSCH B 97 44 70 12 POKUSA B 104 121 113 13 BARTOSZ B 102 14 BONANZA B 82 15 DAKAR B 95 16 DOLORES B 95 17 HYBERY B 92 18 KOMETA B 115 19 LG JUTTA B 101 20 MEDALISTKA B 92 21 OPCJA B 100 22 RIVERO B 96 23 GIMANTIS C 104 24 FRISKY C 102 25 KWS KIRAN C 92 26 RGT KICKER C 109 Pszenica jara 28 GOPLANA A 104 29 SERENADA A 108 30 NIMFA A 106 31 RUSAŁKA A 109 32 VARIUS A 105 33 WPB SKYE A 67 34 KAMELIA B 111 31

Tabela 5.5. Pszenica ozima i jara. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2017, 2015 2017 Lp. Odmiana Liczba lat badań Rdza brunatna Septorioza liści Brunatna plamistość liści 2017 2015-2017 2017 2015-2017 2017 2015-2017 Wzorzec, (skala 9 o ) 9,0 9,0 5,7 6,7 6,4 7,4 1 PATRAS 5 0,0 0,0 0,4 0,1 0,4 0,4 2 RGT KILIMANJARO 3 0,0 0,0 0,6 0,1 0,4 0,1 3 CONSUS 2 0,0 0,4 0,6 0,4 4 DELAWAR 2 0,0 1,0 0,4 5 LEANDRUS 2 0,0 0,3 0,1 6 LINDBERGH 1 0,0 0,0 0,3 7 MIREK 1 0,0 1,0 0,1 8 NORDKAP 1 0,0 0,7 0,6 9 KWS OZON 6 0,0 0,0 1,0 0,5 0,4 0,4 10 ARTIST 4 0,0 0,0 0,4 0,1 0,1 0,1 11 JANOSCH 2 0,0 0,4 1,1 12 POKUSA 2 0,0 0,0 0,9 13 BARTOSZ 1 0,0 0,0 0,7 14 BONANZA 1 0,0 0,0 0,7 15 DAKAR 1 0,0 1,3 0,3 16 DOLORES 1 0,0 0,6 0,4 17 HYBERY 1 0,0 1,0 0,3 18 KOMETA 1 0,0 0,3 0,1 19 LG JUTTA 1 0,0 1,0 0,3 20 MEDALISTKA 1 0,0 0,4 0,6 21 OPCJA 1 0,0 0,4 0,3 22 RIVERO 1 0,0 0,6 1,3 23 GIMANTIS 1 0,0 1,0 0,1 24 FRISKY 1 0,0 1,0 0,4 25 KWS KIRAN 1 0,0 0,4 0,4 26 RGT KICKER 1 0,0 0,6 0,1 27 VIBORG 1 0,0 0,0 0,6 Pszenica jara 28 GOPLANA 2 0,0 1,4 0,3 29 SERENADA 2 0,0 1,4 0,3 30 NIMFA 1 0,0 1,0 0,3 31 RUSAŁKA 1 0,0 1,0 0,3 32 VARIUS 1 0,0 0,3 0,1 33 WPB SKYE 1 0,0 0,6 1,4 34 KAMELIA 2 0,0 0,4 0,1 Liczba doświadczeń 1 3 1 3 1 3 32

Tabela 5.6. Pszenica ozima i jara. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2017, 2015-2017 Lp. Odmiana Liczba lat badań w fazie dojrzałości mlecznej Wyleganie (skala 9 ) przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) 2017 2015-2017 2017 2015-2017 2017 2015-2017 2017 2015-2017 Wzorzec 9,0 9,0 9,0 9,0 81 81 47,6 47,0 1 PATRAS 5 0,0 0,0 0,0 0,0 0 1 5,6 5,0 2 RGT KILIMANJARO 3 0,0 0,0 0,0 0,0 6 5 2,4 0,3 3 CONSUS 2 0,0 0,0 2 2,5 4 DELAWAR 2 0,0 0,0 4 5,4 5 LEANDRUS 2 0,0 0,0 3 4,2 6 LINDBERGH 1 0,0 0,0 8 1,4 7 MIREK 1 0,0 0,0 2 6,0 8 NORDKAP 1 0,0 0,0 3 1,8 9 KWS OZON 6 0,0 0,0 0,0 0,0 7 6 1,4 2,1 10 ARTIST 4 0,0 0,0 0,0 0,0 3 2 2,1 0,3 11 JANOSCH 2 0,0 0,0 3 8,1 12 POKUSA 2 0,0 0,0 6 0,0 13 BARTOSZ 1 0,0 0,0 2 3,0 14 BONANZA 1 0,0 0,0 4 4,5 15 DAKAR 1 0,0 0,0 0 3,6 16 DOLORES 1 0,0 0,0 8 1,2 17 HYBERY 1 0,0 0,0 8 0,5 18 KOMETA 1 0,0 0,0 3 1,9 19 LG JUTTA 1 0,0 0,0 7 1,8 20 MEDALISTKA 1 0,0 0,0 11 5,6 21 OPCJA 1 0,0 0,0 5 5,7 22 RIVERO 1 0,0 0,0 2 3,9 23 GIMANTIS 1 0,0 0,0 3 2,2 24 FRISKY 1 0,0 0,0 9 5,2 25 KWS KIRAN 1 0,0 0,0 6 0,4 26 RGT KICKER 1 0,0 0,0 7 1,9 27 VIBORG 1 0,0 0,0 10 3,1 Pszenica jara 28 GOPLANA 2 0,0 0,0 4 2,7 29 SERENADA 2 0,0 0,0 15 2,0 30 NIMFA 1 0,0 0,0 6 4,6 31 RUSAŁKA 1 0,0 0,0 11 3,7 32 VARIUS 1 0,0 0,0 0 1,9 33 WPB SKYE 1 0,0 0,0 2 5,6 34 KAMELIA 2 0,0 0,0 7 1,4 Liczba doświadczeń 1 3 1 3 1 3 1 3 33