VIii. Przekazywanie niepomyślnych informacji w stomatologii
O ile też dla lekarza/ higienisty nie zawsze brzmi to bardzo źle, o tyle dla pacjenta może to być poważna, życiowa zmiana BBN Wcześniej, czy później istnieje konieczność przekazania informacji o niekorzystnym rokowaniu pacjentowi stomatologicznemu Umiejętność BBN jest kluczowa w leczeniu i planowaniu opieki dentystycznej Kiedy się przydaje? Gdy znalazłeś podejrzaną zmianę patologiczną, która wymaga dochodzenia Gdy trzeba poinformować pacjenta, że straci zęby Gdy trzeba porozmawiać z pacjentem o zaobserwowanych zmianach w jamie ustnej, świadczących o schorzeniu
BBN Definiujemy Informacje o niekorzystnym rokowaniu jako takie, które dla danego pacjenta indywidualnie wprowadzają znaczące zmiany zamieszanie Nie da się tego ocenić odgórnie, ale intuicyjnie można sobie wyobrazić, że np. utrata wszystkich zębów dla kogoś kto nie ma środków na wstawienie nowych może być dużym ograniczeniem Znaczenie ma też sposób, w jaki ta wiadomość zostanie pacjentowi zakomunikowana Język, postawa, empatia, komunikacja werbalna i niewerbalna ma kluczowe znaczenie
3 komponenty/ fazy BBN Przygotowanie Dyskutowanie sytuacji Omówienie / podsumowanie
Faza przygotowania Myślenie i branie pod uwagę takich sytuacji. Gdy tylko to możliwe, upewniamy się, że przekazanie niekorzystnych informacji ma miejsce w warunkach bezpiecznych i komfortowych dla pacjenta 3 ważne elementy: Informacja, którą trzeba przekazać Otoczenie/ warunki / sytuacja Czas
Informacja do przekazania Ważne aby na temat problemu pacjenta mieć tyle informacji, ile tylko jest możliwe nawet jeśli wszystkiego pacjentowi nie przekazujemy Niekiedy trzeba dołożyć pacjentowi informacji też w innej formie wykres, diagram, rysunek dla lepszego zrozumienia Rysunek/ diagram musi być jasny, czytelny i zrozumiały dla pacjenta Objętość/ forma/ obszerność materiału również ma znaczenie Nie używamy języka specjalistycznego, medycznego którego pacjent może nie zrozumieć
Otoczenie / warunki/ sytuacja Na ogół, pacjent czuje się lepiej w dyskusji, jeśli otoczenie sprzyja poczuciu równości z lekarzem: Pozycja siedzenia na tej samej wysokości Odległość między rozmówcami nie jest zbyt duża Można poprosić pacjenta żeby zszedł z fotela dentystycznego i udał się do stolika Prywatność Telefon nie powinien dzwonić Nikt nie powinien wchodzić, ani przeszkadzać Dentysta powinien zapytać, czy chory nie chce, aby ktoś z jego bliskich uczestniczył w tej rozmowie
Czas Należy zarezerwować tyle czasu, ile potrzeba na udzielenie informacji oraz szczegółowe odniesienie się do pytań pacjenta Istotna jest waga i znaczenie informacje dla pacjenta jeśli straci wszystkie zęby, należy spokojnie wyjaśnić mu, co jest kolejnym etapem w leczeniu? Gdy mamy ograniczenie czasowe, należy to zapowiedzieć na początku mamy 20 minut, postaram się w tym czasie odpowiedzieć na wszystkie Pana pytania Gdy czas się kończy, a pacjent mówi trzeba go poinformować o tym mamy jeszcze tylko 5 minut
Przekazywanie/ dyskutowanie informacji BBN 4 główne kroki: Rozpoczęcie spotkania Sprawdzenie, co pacjent już wie w zakresie swojej sytuacji Dyskutowanie, co dalej Podsumowanie Zamknięcie spotkania
Czy jeśli rokowanie jest niepomyślne, chce Pa wiedzieć dokładnie co się dzieje? BBN - kroki Rozpoczęcie spotkania: Dowiedz się, co Pacjent już wie Dowiedz się, co Pacjent chce wiedzieć Daj informację Odnieś się do reakcji Pacjenta Co Pan już wie, o stanie swojego zdrowia? Co powiedział panu lekarz, który Pana do mnie skierował? Czy jest Pani typem osoby, która chce znać dokładnie szczegóły leczenia?
BBN Dopasowujemy język do pacjenta Dajemy informacje w małych kawałkach ( dzielimy) i dokładnie obserwujemy reakcję pacjenta Identyfikujemy emocje i odnosimy się do nich Widzę, że jest Pani zaskoczona. Ja również nie spodziewałem się tak niekorzystnego obrotu sprawy po rutynowym zabiegu Nie mówimy: to się zdarza najlepszym Nie pokazujemy fałszywej sympatii: wiem jak to jest Ale możemy powiedzieć: dla mnie też jest to bardzo trudne
Sprawdzanie, co pacjent sądzi na temat niepomyślnych informacji To, co pacjent sądzi o chorobie ma kluczowe znaczenie w jego dostosowaniu się do sytuacji Czy się spodziewał? Czy nie? Lekarz powinien omówić z pacjentem jego refleksje na temat choroby, jego obawy, pomysły czy pomysły Jaki przewidywał najlepszy scenariusz? Jaki najgorszy?
Decyzja, co dalej Rozmowa, co dalej jest uzgadnianiem wspólnego punktu widzenia lekarza i pacjenta Pacjent zaangażowany osobiście w planowanie swojego procesu leczenia, jest bardziej usatysfakcjonowany Należy dokładnie omówić sytuację i naturę dalszego leczenia Zaplanować dalsze spotkania Naturę leczenia i pomocy, jakiej pacjent potrzebuje (grupa wsparcia?), terapia? Po przekazaniu niekorzystnych wieści, pacjent najczęściej potrzebuje czasu, żeby się z tym oswoić i nie od razu zapamięta wszystko na raz dlatego warto umówić się oddzielnie na dokończenie rozmowy
Podsumowanie i zakończenie spotkania Ważne aby informacje przekazane wcześniej logicznie zebrać w całość i podsumować To pozwala pacjentowi zidentyfikować logiczną kolejność porządek, czy dalsze kroki Na koniec należy posłużyć pacjentowi konkretnymi wytycznymi, gdzie dalej ma się on udać, do kogo zadzwonić itd. Niekoniecznie jest dobrze dawać pacjentowi swój nr telefonu i zachęcać do kontaktu lepiej mieć w zespole kogoś, kto potrafi otoczyć opieką psychologiczną pacjenta w tej sytuacji
Jeśli nie możemy porozmawiać z psychologiem, to dobrym Omówienie sytuacji BBN jest obciążeniem też dla lekarza Ważne aby mieć chwilę na omówienie, powiedzenie komuś, jak konsultacja minęła Rozmowa z kimś o tym odciąża z uczuć, które nagromadzone nie mają pozytywnego wpływu na dalszą pracę Konsultacje dobrze omówić pod kątem, co poszło dobrze, co nie tak, co mogło być inaczej Dobrze jest zdać sobie sprawę z tego, w jaki sposób przeprowadza się konsultację i czy można coś dopracować Ważne aby zidentyfikować trudności, jakie mamy w sobie, po to by je potem przepracować, a nie unikać rozmów z pacjentami
Zadanie W gabinecie pojawia się pacjentka, której wczoraj lekarz oznajmił, że z powodu choroby dziąseł jest konieczność usunięcia wszystkich zębów. Kobieta ma 34 lata i jest modelką. Ma wiele emocji i pytań w związku z wczorajszą sytuacją Stomatolog dziś nie dotarł do gabinetu, przysłał informację, że zleca Ci rozmowę z tą pacjentką o jej sytuacji zdrowotnej ------------------------------ Podczas rutynowego zabiegu skalingu u mężczyzny 67 lat, palącego papierosy, okazuje się, że pacjent cierpi prawdopodobnie na groźny nowotwór jamy ustnej. Higienista rozpoznaje chorobę, ale nie jest do końca pewny. Musi skierować pacjenta do lekarza specjalisty.
Newton J.T., Fiske J., Breaking bad news: a guide for dental healhcare professionals. British Dental Journal, vol. 186, no.6. march 27 1999