PROGRAM NAUCZANIA DLA KLAS O PROFILU WOJSKOWYM Z PRZEDMIOTU Edukacja wojskowa"

LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE CENTRUM SZKÓŁ MUNDUROWYCH Zatwierdzony Uchwałą Rady Pedagogicznej Nr. z dnia 31.08.2016 r. Do użytku wewnętrznego Egz. nr PROGRAM NAUCZANIA DLA KLAS O PROFILU WOJSKOWYM Z PRZEDMIOTU Edukacja wojskowa" BIAŁYSTOK 2016

AUTORSKI PROGRAM NAUCZANIA CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU 1. INFORMACJA DOTYCZĄCA OPRACOWANIA AUTORSKIEGO PROGRAMU NAUCZANIA: Autorski Program Nauczania Edukacja Wojskowa został opracowany ze względu na zainteresowanie młodzieży zawodową służbą wojskową. Tematyka zawarta w APN zapewni realizację szkolenia na poziome podstawowym w ramach służby przygotowawczej wg. Skróconego programu szkolenia podstawowego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Wykształcenie ogólne, wraz z rozszerzeniem, wiedzy w tym zakresie z przedmiotów : Edukacja dla Bezpieczeństwa, Geografia, Wiedza o społeczeństwie, Biologia, Chemia, Fizyka, Historia, Informatyka, Etyka, Wychowanie Fizyczne skorelowanym z treścią programową przedmiotu Edukacja Wojskowa zapewni absolwentom szkoły lepsze przygotowanie do studiów w tym obszarze lub pracy zawodowej w formacjach mundurowych, specjalnych, militarnych lub paramilitarnych. Tematyka szkoleniowa powstała w oparciu o Decyzję Nr 10/Szkol./P7 Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 stycznia 2015 r. w sprawie Minimum programowego realizowanego w ramach innowacyjnych programów przysposobienia obronnego lub edukacji dla bezpieczeństwa oraz programów szkolenia członków organizacji pozarządowych wymaganych do podpisania porozumień z komendantem szkoły wojskowej lub ośrodka szkolenia. oraz analizy zmieniających się programów nauczania szkół średnich, programów kształcenia w akademiach i szkołach wojskowych a także uczelniach cywilnych. Przedmiot Edukacja Wojskowa powinien zapewnić uzupełnienie wiedzy uczennicom i uczniom, zainteresowanym takim kierunkiem dalszego kształcenia i pracy oraz umożliwić odbycie służby przygotowawczej wg. Skróconego programu szkolenia podstawowego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Sposób realizacji treści nauczania, ich skorelowanie z innymi przedmiotami zapewnić powinno osiągnięcie przewidywanych korzyści. 2. PRZEWIDYWANE KORZYŚCI WDROŻENIA I PEŁNEJ REALIZACJI PROGRAMU: Wprowadzenie przedmiotu Edukacja Wojskowa oraz odpowiednie i pełne zabezpieczenie jego realizacji zapewni uczniom możliwość poszerzenia wiedzy, możliwość bardziej świadomego wyboru dalszego kierunku kształcenia lub wyboru zawodu żołnierza oraz przygotowanie chętnych absolwentów do odbycia służby przygotowawczej w Silach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.. Realizacja procesu kształcenia zapewni także korzystny wpływ na osobowość ucznia: zwiększy jego opanowanie, zdolność do łatwiejszego radzenia sobie ze stresem, umiejętności współdziałania w grupie, umiejętności szybkiej analizy sytuacji i podejmowania decyzji, pozwoli odkryć lub rozwinąć cechy przywódcze i kierownicze. W efekcie absolwent szkoły - klasy o profilu wojskowym powinien cechować się większą dojrzałością psychiczną, opanowaniem, odpowiedzialnością, umiejętnością radzenia sobie w sytuacjach ekstremalnych, a także szerszą wiedzą z zakresu objętego treściami programowymi.

Uczniowie i absolwenci mogą osiągnąć dodatkowe korzyści w postaci: udziału w certyfikowanym szkoleniu w zakresie pierwszej pomocy medycznej, kursie skoczka spadochronowego, kursie płetwonurka, uzyskaniu uznawanego przez uczelnie wojskowe i terenowe organa administracji wojskowej certyfikatu ze znajomości języka angielskiego zgodnie z porozumieniem STANAG 6001, udziału w kursie wspinaczkowym itp. Osiągnięte dodatkowe efekty kształcenia podniosą konkurencyjność zawodową absolwentów w trakcie naboru do zawodowej służby wojskowej i będą atrakcyjnym uzupełnieniem rezultatów procesu kształcenia ogólnego. Społeczeństwo odczuje rezultaty realizacji programu poprzez wzrost ilościowy przygotowanych do wymagań służby wojskowej kandydatów na żołnierzy (po odbyciu przez absolwentów skróconego szkolenia przygotowawczego dla ochotników kończącego się złożeniem przysięgi wojskowej i przeniesieniem do rezerwy). Promocja służby wojskowej jako jednej z możliwych do wyboru ścieżek rozwoju zawodowego młodzieży umożliwi stworzenie zasobu rezerw osobowych posiadającego przydatne w służbie wojskowej umiejętności, nawyki, cechy psychofizyczne i psychospołeczne a ponadto wychowanych w duchu patriotyzmu i poszanowaniu tradycji oręża polskiego. Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt zaangażowania młodzieży w działania dydaktyczno-wychowawcze pozalekcyjne i pozaszkolne. Udział młodzieży w uroczystościach patriotycznych, jubileuszach i rocznicach w zorganizowanej, jednolitej co do umundurowania i wyposażenia formie nie tylko przyniesie efekty wychowawcze ale i skonsoliduje lokalne środowiska patriotyczne wokół szkoły i organizacji proobronnych wspierających Szkołę. 3. OCENA PROGRAMU: Program nauczania przedmiotu Edukacja Wojskowa jest kluczowym elementem eksperymentu pedagogicznego. W ramach realizacji programu wymagana jest od uczniów zarówno wiedza na temat faktów, zjawisk, teorii i zasad jak i umiejętności wykorzystania tychże w praktyce, rozwiązywania problemów i zadań praktycznych. Program zakłada osiągnięcie celów kształcenia ogólnego a także korelacji treści kształcenia z przedmiotu Edukacja Wojskowa z podstawą programową kształcenia ogólnego. Wskazano na potrzebę korelacji treści w przedmiotach: Edukacja dla bezpieczeństwa, wiedza o społeczeństwie, historia, geografia, biologia, chemia, fizyka, informatyka, wychowanie fizyczne i etyka. W strukturze treści nauczania w poszczególnych blokach tematycznych przedmiotu ujęto szczegółowo problematykę będącą treścią szkolenia podstawowego żołnierzy służby przygotowawczej. Treści kształcenia dobrano w ten sposób by z jednej strony wyposażyć uczniów w wiedzę i umiejętności niezbędne każdemu żołnierzowi do działania w warunkach pokojowego funkcjonowania jednostki z drugiej zaś strony przygotować go w stopniu podstawowym do działania w realiach współczesnego pola walki. W trakcie realizacji programu kształcenia dążyć się będzie do rozwijania sprawności fizycznej i psychofizycznej w zakresie umożliwiającym prawidłowe wykonywanie zadań związanych ze specyfiką służby wojskowej a także rozwijania systemu wartości i postaw istotnych z punktu widzenia przyszłej służby wojskowej - odpowiedzialności, zdyscyplinowania, zaangażowania. Treści kształcenia ujęte w strukturę blokową podzielone zostały na trzy lata (pięć semestrów) realizacji programu. W klasie pierwszej realizowany będzie większościowo program kształcenia w bloku podstawy wychowania obywatelskiego i wojskowego oraz szkolenia bojowego,

w klasie drugiej realizowany będzie w bloku szkolenie bojowe i logistyczne na poziomie szczebla drużyny, natomiast w klasie trzeciej - tylko pierwszy semestr w bloku szkolenie bojowe na poziomie szczebla plutonu. Ciężar wysiłku dydaktyczno-wychowawczego skupiony został na klasie II i III. Jest to z jednej strony znacznym wysiłkiem dydaktycznym dla zaangażowanych nauczycieli z drugiej zaś pozwoli na wykorzystanie aktywności uczniów i ich motywacji do działania. W realizacji poszczególnych zajęć programowych wskazuje się na potrzebę zastosowania metod podających, poglądowych, problemowych i praktycznych, przy czym ilość godzin praktycznego szkolenia z wykorzystaniem wyposażenia wojskowego wskazuje na jego priorytet w osiąganiu celów szkoleniowych. Taka idea jest zbieżna z modelem szkolenia obowiązującym w Siłach Zbrojnych RP. Nauczanie z przedmiotu Edukacja Wojskowa będzie ciekawym uzupełnieniem realizowanej podstawy programowej kształcenia ogólnego. 4. CELE DYDAKTYCZNE PROGRAMU 1.1. CELE OGÓLNE: 1. Kształtowanie postaw proobronnych i patriotycznych młodzieży oraz szacunku do symboli narodowych, historii i dziedzictwa kulturowego Polski. Promowanie właściwych postaw moralnych przez wartości odnajdywane w etosie służby wojskowej. 2. Zdobycie wiedzy o organizacji i funkcjonowaniu Sił Zbrojnych RP oraz przygotowanie do pełnienia różnych rodzajów służby wojskowej. 3. Podnoszenie sprawności fizycznej oraz promowanie zdrowego stylu życia i rozwijania zainteresowań. 4. Rozwój zainteresowania zawodową służbą wojskową oraz innymi służbami mundurowymi. 5. Rozwój wiedzy i umiejętności związanych z powszechną obroną cywilną. 6. Nabywanie wiedzy o zasadach i sposobach prowadzenia działań wojskowych. 7. Nabywanie wiedzy o aspektach prawnych konfliktów zbrojnych, ich przyczynach, przebiegu i możliwościach stabilizacji. 8. Nabywanie wiedzy o aspektach misji pokojowych militarnych, policyjnych i innych. 9. Ukształtowanie nawyków bezpieczeństwa przy posługiwaniu się bronią sportową i palną. 10. Wykonanie podstawowych strzeleń z broni sportowej i palnej. 11. Kształtowanie świadomości roli wojska w systemie bezpieczeństwa narodowego. 12. Kształtowanie uniwersalnych kompetencji społecznych oraz zdolności obronnych.

Ponadto realizacja przedmiotu będzie ukierunkowana na: Promocję obronności kraju i Sił Zbrojnych RP, Upowszechnienie wiedzy z zakresu zagadnień obronno-ochronnych, a w szczególności umiejętności racjonalnych zachowań w obliczu zagrożeń naturalnych, cywilnych i militarnych, Przygotowanie młodzieży do świadomego i efektywnego uczestnictwa w przedsięwzięciach obronnych. 4.2. CELE SZCZEGÓŁOWE: 1. Kształtowanie postaw proobronnych i patriotycznych młodzieży oraz szacunku do symboli narodowych, historii i dziedzictwa kulturowego Polski. Promowanie właściwych postaw moralnych przez wartości odnajdywane w etosie służby wojskowej: a. umocnienie szacunku dla symboli narodowych, wojskowych i munduru; b. wykształcenie poszanowania dla obowiązku obrony Ojczyzny i deklaracji zawartych w przysiędze wojskowej; c. kultywowanie tradycji orężnych Wojska Polskiego oraz pamięci o bohaterach narodowych; d. upowszechnianie ceremoniału wojskowego, dyscypliny wojskowej oraz postaw moralnych opartych na regulaminach wojskowych; e. kształtowanie empatii i wrażliwości przez angażowanie się w działalność prospołeczną. 2. Zdobycie wiedzy o organizacji i funkcjonowaniu Sił Zbrojnych RP oraz przygotowanie do pełnienia różnych rodzajów służby wojskowej, a w tym zapoznanie z: a. podstawowymi aktami prawnymi regulującymi zasady pełnienia służby wojskowej; b. zadaniami i strukturą Sił Zbrojnych RP. c. uprawnieniami i obowiązkami żołnierza; d. ścieżkami rozwoju zawodowego w wojsku; e. systemem szkolenia wojskowego i warunkami pełnienia służby wojskowej. 3. Podnoszenie sprawności fizycznej oraz promowanie zdrowego stylu życia i rozwijania zainteresowań:

a. poszerzenie zakresu wychowania fizycznego realizowanego w szkole o elementy wyszkolenia fizycznego żołnierzy; b. przygotowanie do testu sprawności fizycznej w ramach postępowania kwalifikacyjnego dla kandydatów do służby w wojsku; c. nauka stosowania wybranych elementów samoobrony i walki w bliskim kontakcie; d. wzmocnienie odporności psychofizycznej młodzieży; e. wspieranie rozwoju zainteresowań wojskowych uczniów poprzez dostęp do realnego sprzętu, wyposażenia wojskowego, a także warunków szkolenia oraz pełnienia służby wojskowej. 4. Rozwój zainteresowania zawodową służbą wojskową oraz innymi służbami mundurowymi: a. zasady powołania do zawodowej służby wojskowej; b. wymagania dla kandydatów ubiegających się do zawodowej służby wojskowej; c. wymagana dokumentacja dla kandydata ubiegającego się do zawodowej służby wojskowej; 2. Rozwój wiedzy i umiejętności związanych z powszechną obroną cywilną: a. cele i zadania powszechnej obrony cywilnej; b. podstawy prawne funkcjonowania obrony cywilnej; c. obowiązki i uprawnienia organów państwowych, samorządowych i organizacji społecznych w zakresie obrony cywilnej; d. formacje obrony cywilnej; e. sygnały powiadamiania i alarmowania. 3. Nabywanie wiedzy o zasadach i sposobach prowadzenia działań wojskowych: a. charakterystyka i prowadzenie działań zaczepnych; b. charakterystyka i prowadzenie działań obronnych; c. charakterystyka i prowadzenie działań opóźniających; d. charakterystyka i prowadzenie działań rajdowych; e. charakterystyka i prowadzenie działań desantowych;

f. charakterystyka i prowadzenie działań nieregularnych; g. charakterystyka i prowadzenie działań dywersyjnych; h. charakterystyka i prowadzenie działań partyzanckich. 4. Nabywanie wiedzy o aspektach prawnych konfliktów zbrojnych, ich przyczynach, przebiegu i możliwościach stabilizacji: a. przyczyny i cele konfliktów zbrojnych; b. regulacje prawa konfliktów zbrojnych; c. wybrane aspekty ochrony ludności cywilnej podczas konfliktów zbrojnych; d. ochrona dóbr kultury podczas konfliktów zbrojnych; e. międzynarodowe prawo humanitarne. 5. Nabywanie wiedzy o aspektach misji pokojowych militarnych, policyjnych i innych: a. charakterystyka Organizacji Narodów Zjednoczonych; b. operacje reagowania kryzysowego; c. operacje wsparcia pokoju; d. siły pokojowe; e. operacje i misje pokojowe. 6. Ukształtowanie nawyków bezpieczeństwa przy posługiwaniu się bronią sportową i palną: a. podstawowe zasady bezpieczeństwa podczas obchodzenia się z bronią palną; b. bezpieczeństwo podczas korzystania ze strzelnic; c. charakterystyka obiektu oraz regulamin strzelnicy. 7. Wykonanie podstawowych strzeleń z broni sportowej i palnej:

a. postawy strzeleckie; b. rodzaje strzeleń z broni strzeleckiej; c. celowanie; d. podstawowe wiadomości o broni i amunicji; e. zasadnicze elementy teorii strzału; f. budowa i działanie broni strzeleckiej; g. strzelanie z broni sportowej i palnej. 8. Kształtowanie świadomości roli wojska w systemie bezpieczeństwa narodowego: a. Polska w Europie i świecie; b. Wojsko Polskie w systemie bezpieczeństwa państwa; c. strategia bezpieczeństwa narodowego; d. członkostwo w NATO 9. Kształtowanie uniwersalnych kompetencji społecznych oraz zdolności obronnych: a. nauka działania w zespole i skutecznego komunikowania się; b. wsparcie świadomych wyborów zawodowych; c. nauka oceny ryzyka i niesienia pomocy w sytuacji zagrożeń naturalnych, cywilnych i militarnych; d. nauka samooceny oraz umiejętności autoprezentacji; e. nauka udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. Według założeń programu nabyte umiejętności będą przydatne przyszłym absolwentom nie tylko w życiu zawodowym, ale i prywatnym - wykształcą w nich pożądane postawy i nawyki aktywnego, świadomego uczestnictwa w życiu codziennym w społeczeństwie. 5. OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA UCZNIA KLASY WOJSKOWEJ W WYNIKU REALIZACJI

TEMATYKI OBJĘTEJ PRZEDMIOTEM NAUCZANIA EDUKACJA WOJSKOWA 1. WIEDZA Posiada wiedzę o podstawowych uwarunkowaniach służby żołnierza w SZ RP. Posiada wiedzę z obszaru szkolenia bojowego, wiedzę teoretyczną w zakresie balistyki i teorii strzału, zasad budowy stanowisk ogniowych, zna rodzaje min własnych i innych państw, organizację obrony przeciwlotniczej, przepisy i zasady organizacji łączności, zagadnienia związane z ochroną i obroną obiektów, podstawy udzielania pierwszej pomocy medycznej. Ponadto posiada wiedzę z obszaru prawa regulującego służbę wojskową, podstaw BHP, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Zna zagadnienia SERE ( szkolenie personelu narażonego na izolację ) poziomu A. Posiada podstawowe wiadomości o broni masowego rażenia ( BMR ) i toksycznych środków przemysłowych ( TŚP ). Zna podstawowe zasady Międzynarodowego Prawa Humanitarnego Konfliktów Zbrojnych ( MPHKZ ). 2. UMIEJĘTNOŚCI Opanowanie niezbędnych umiejętności potrzebnych do podjęcia dalszego szkolenia w ramach służby przygotowawczej w zakresie musztry, terenoznawstwa, pierwszej pomocy medycznej. Jest sprawny fizycznie w zakresie umożliwiającym prawidłowe wykonywanie zadań związanych ze specyfiką służby wojskowej. Potrafi reagować na krajowe sygnały ostrzegania i alarmowania. 3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE Rozumie idee uczenia się przez całe życie oraz wykazuje gotowość do pogłębiania wiedzy. Posiada właściwą postawę etyczną, moralną oraz posiada świadomość konieczności obrony państwa, przestrzegania i poszanowania prawa. 6. ZAKŁADANE GŁÓWNE ZADANIA DO REALIZACJI PRZEZ SZKOŁĘ: 1. Stworzenie warunków do nabywania podstawowej wiedzy i umiejętności z obszaru problematyki wojskowej i bezpieczeństwa narodowego; 2. Wspieranie uczniów w rozwijaniu i pogłębianiu zainteresowań działalnością wojska i służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo narodowe od szczebla gminy do szczebla instytucji centralnych; 3. Zapewnienie uczniom dostępu do literatury z zakresu wiedzy wojskowej; 4. Organizowanie i prowadzenie specjalistycznych obozów szkoleniowych; 5. Organizowanie i prowadzenie specjalistycznych podróży wojskowo-historycznych; 6. Współpraca z jednostkami wojskowymi i instytucjami MON wspierającymi realizację programu innowacji; 7. Organizowanie wyjazdów i spotkań programowych; 8. Organizowanie wymiany doświadczeń; 9. Wspomaganie inicjatyw mających na celu nawiązywanie współpracy z instytucjami mundurowymi ; 10. Zabezpieczenie klas specjalistycznych w sprzęt audiowizualny (laptopy, rzutniki komputerowe, telewizory, głośniki itp.);

11. Zakup niezbędnych materiałów dydaktycznych na zabezpieczenie zajęć programowych z przedmiotu Edukacja Wojskowa. 7. INNA DZIAŁALNOŚĆ O CHARAKTERZE PATRIOTYCZNYM; 1. Patronat nad miejscami pamięci (nie tylko narodowej) np.: cmentarze, groby, miejsca straceń itp. 2. Współpraca i współdziałanie w tym zakresie z Muzeum Wojska Polskiego w Białymstoku oraz stosownymi Wydziałami Urzędu Miasta i Instytutu Pamięci Narodowej, 3. Współpraca z Organizacjami Kombatanckimi, działanie wg. zapotrzebowania środowiska (np. opieka nad chorymi niepełnosprawnymi itp.) 8. PROGRAM NAUCZANIA EDUKACJI WOJSKOWEJ" A PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO Celem kształcenia ogólnego na IV etapie edukacyjnym jest: 1. Przyswojenie przez uczniów określonego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad, teorii i praktyk, 2. Zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów, 3. Kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym świecie. W procesie kształcenia ogólnego szkoła kształtuje u uczniów postawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takie jak: uczciwość, wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek do innych ludzi. W rozwoju społecznym bardzo ważne jest kształtowanie postawy obywatelskiej, postawy poszanowania tradycji i kultury własnego narodu, a także postawy poszanowania dla innych kultur i tradycji. Ważnym zadaniem szkoły jest również edukacja zdrowotna. Program Edukacji wojskowej" powstał przy uwzględnieniu podstawy programowej kształcenia ogólnego i pozostaje w korelacji z przedmiotami realizowanymi zarówno na poziomie podstawowym, jak i rozszerzonym. W celu uświadomienia uczniom współzależności pomiędzy różnymi dziedzinami nauki sugerowana jest korelacja treści nauczania w ramach nw. przedmiotów: 1. Edukacja dla bezpieczeństwa Cele kształcenia:

1) Znajomość struktury obronności państwa; 2) Przygotowanie do sytuacji zagrożeń; 3) Opanowanie zasad pierwszej pomocy. Treści nauczania: - System obronności Rzeczypospolitej Polskiej. Powinności obronne władz samorządowych, instytucji i obywateli, - Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, - Ochrona ludności i obrona cywilna, - Zagrożenia czasu pokoju, ich źródła, przeciwdziałanie ich powstawaniu, zasady postępowania w przypadku ich wystąpienia i po ich ustąpieniu, - Zagrożenia występujące podczas wojny, - Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach. 2. Wiedza o społeczeństwie - zakres podstawowy i rozszerzony Cele kształcenia: 1) Wykorzystanie i tworzenie informacji; 2) Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów; 3) Współdziałanie w sprawach publicznych; 4) Znajomość praw człowieka i sposobów ich ochrony; 5) Dostrzeganie współzależności we współczesnym świecie. Treści nauczania:

- Bezpieczeństwo, - Prawa człowieka, - Ochrona praw i wolności, - Życie zbiorowe i jego reguły, - Grupa społeczna, - Naród, ojczyzna i mniejszości narodowe, - Procesy narodowościowe i społeczne we współczesnym świecie, - Obywatel i obywatelstwo, - Demokracja, - Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, - Samorząd terytorialny w Polsce, - Polska polityka zagraniczna, - Stosunki międzynarodowe, - Integracja europejska. 3. Historia - zakres podstawowy i rozszerzony Cele kształcenia:

1) Chronologia historyczna; 2) Analiza i interpretacja historyczna; 3) Tworzenie narracji historycznej. Treści nauczania: - Walka o niepodległość Polski, - I wojna światowa, - Odrodzenie państwa polskiego po I wojnie światowej, - Gospodarka i społeczeństwo II Rzeczpospolitej, - II wojna światowa, - Rozkład systemu komunistycznego w Polsce. 4. Geografia - zakres podstawowy i rozszerzony Cele kształcenia: 1) Wykorzystanie różnych źródeł informacji do analizy i prezentowania współczesnych problemów przyrodniczych, gospodarczych, społecznych, kulturowych i politycznych; 2) Formułowanie i weryfikowanie hipotez dotyczących problemów współczesnego świata; 3) Rozumienie relacji człowiek - przyroda - społeczeństwo w skali globalnej i regionalnej; 4) Proponowanie rozwiązań problemów występujących w środowisku geograficznym, zgodnie z koncepcją zrównoważonego rozwoju i zasadami współpracy, w tym międzynarodowej; 5) Pozyskiwanie, przetwarzanie oraz prezentowanie informacjami na podstawie różnych źródeł informacji geograficznej, w tym również technologii informacyjno - komunikacyjnych oraz Geograficznych Systemów Informacyjnych (GIS)

Treści nauczania: - Źródła informacji geograficznej, - Geografia Polski - środowisko przyrodnicze, - Sfery Ziemi, - Ludność, - Przyczyny i przebieg konfliktów zbrojnych w wybranych regionach współczesnego świata. 5. Biologia - zakres podstawowy i rozszerzony Cele kształcenia: 1) Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji; 2) Rozumowanie i argumentacja; 3) Postawa wobec przyrody i środowiska; 4) Pogłębianie wiadomości dotyczących budowy i funkcjonowania organizmu ludzkiego. Treści nauczania: - Różnorodność biologiczna Ziemi i jej zagrożenia, - Biotechnologia i inżynieria genetyczna, - Przegląd różnorodności organizmów: wirusy i bakterie, - Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka, - Układy, - Narządy zmysłów,

- Ekologia, - Populacja, - Struktura i funkcjonowanie ekosystemu. 6. Chemia - zakres podstawowy i rozszerzony Cele kształcenia: 1) Wykorzystanie, przetwarzanie i tworzenie informacji; 2) Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów; 3) Opanowanie czynności praktycznych. Treści nauczania: - Węglowodory, - Metale i niemetale, - Roztwory, - Paliwa, - Chemia opakowań i odzieży. 7. Fizyka - zakres podstawowy i rozszerzony Cele kształcenia: 1) Znajomość i umiejętność wykorzystania pojęć i praw fizyki do wyjaśniania procesów i zjawisk w przyrodzie; 2) Wykorzystanie i przetwarzanie informacji zapisanych w postaci tekstu, tabel, wykresów, schematów i rysunków; 3) Planowanie i wykonywanie prostych doświadczeń i analiza ich wyników. Treści nauczania:

- Fizyka atomowa i jądrowa, - Ruch punktu materialnego, - Energia mechaniczna, - Grawitacja, - Ruch harmoniczny i fale mechaniczne, - Magnetyzm, indukcja magnetyczna, - Fale elektromagnetyczne i optyka. 8. Informatyka - zakres podstawowy i rozszerzony Cele kształcenia: 1) Bezpieczne posługiwanie się komputerem i jego oprogramowaniem, wykorzystanie sieci komputerowej; komunikowanie się za pomocą komputera i technologii komunikacyjno - informacyjnych; 2) Wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z różnych źródeł; opracowywanie za pomocą komputera: rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych; 3) Wykorzystanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin oraz do rozwijania zainteresowań; 4) Ocena zagrożeń i ograniczeń, docenianie społecznych aspektów rozwoju i zastosowań informatyki. Treści nauczania: - Bezpieczne posługiwanie się komputerem, jego oprogramowaniem i korzystanie z sieci komputerowej,

- Wyszukiwanie, gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie i wykorzystywanie informacji, współtworzenie zasobów w sieci, korzystanie z różnych źródeł i sposobów zdobywania informacji, - Wykorzystanie technologii komunikacyjno - informacyjnych do komunikacji i współpracy z nauczycielami i innymi uczniami, a także z innymi osobami, jak również w swoich działaniach kreatywnych, - Opracowywanie informacji za pomocą komputera, w tym: rysunków, tekstów, danych liczbowych, animacji, prezentacji multimedialnych i filmów, - Rozwiązywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, - Wykorzystanie komputera oraz programów edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin, - Wykorzystanie komputera i technologii komunikacyjno - informacyjnych do rozwijania zainteresowań, opisywanie zastosowań informatyki, ocena zagrożeń i ograniczeń, aspektu społeczne rozwoju i zastosowań informatyki. 9. Wychowanie fizyczne Cele kształcenia: Przygotowanie do aktywności fizycznej przez całe życie oraz ochrona i doskonalenie zdrowia własnego oraz innych. Treści nauczania: - Diagnoza sprawności i aktywności fizycznej oraz rozwoju fizycznego, - Trening zdrowotny, - Sporty całego życia i wypoczynek, - Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista, - Edukacja zdrowotna.

10. Etyka Cele kształcenia: 1) Rozwijanie wrażliwości moralnej; umiejętności lepszego poznania siebie i rozwijania własnej tożsamości; 2) Kształtowanie rozpoznawania wartości moralnych oraz zdolności odróżniania dobra od zła; dokonywanie trafnej oceny moralnej podejmowanych działań w życiu osobistym, w grupie, szkole, społeczności lokalnej; umiejętność dokonywania etycznej analizy i oceny działań i decyzji własnych i innych w świetle wartości moralnych i tworzenia hierarchii wartości; 3) Podjęcie samokontroli i pracy nad sobą; przyjmowanie odpowiedzialności za słowa i czyny. Treści nauczania: - Człowiek jako osoba i jego działanie. Etyczna analiza aktywności ludzkiej. Motywy podejmowanych decyzji, - Cel i sens ludzkiej egzystencji. Hierarchie celów. Szczęście w życiu ludzkim. Rozwój moralny i duchowy człowieka jako osoby. Rola oddziaływań wychowawczych, - Dobro moralne i wartości moralne. Hierarchia wartości, - Wymiar moralny życia człowieka. Zdolność rozpoznawania wartości i powszechne dążenie do dobra. Świadomość moralna, - Moralne aspekty pracy i różnych dziedzin życia publicznego. Etyki zawodowe. Przykłady kodeksów etycznych. Zagadnienia wszechstronnego i zrównoważonego rozwoju. Moralny wymiar stosunku człowieka do przyrody, - Etyczny wymiar życia szkolnego. Umiejętność życia z innymi i dla innych.

9. TREŚCI NAUCZANIA 9.1. Ramowy rozkład materiału przedmiotu Edukacja wojskowa" Nazwa bloku tematycznego Liczba godzin w klasie I Liczba godzin w klasie II Liczba godzin w klasie III RAZEM PODSTAWY WYCHOWANIA OBYWATELSKIEGO I WOJSKOWEGO 11 7 2 23 SZKOLENIE BOJOWE 56 62 14 136 SZKOLENIE LOGISTYCZNE 7 7 2 16 SZKOLENIE PRAWNE 4 6 OCENA POZIOMU WYSZKOLENIA 2 2 1 7 PROGRAM NAUCZANIA RAZEM 80 80 19 179 SAMOKSZTAŁCENIE

10. SZCZEGÓŁOWY ROZKŁAD MATERIAŁU PRZEDMIOTU EDUKACJA WOJSKOWA" Nazwa bloku Zagadnienie Liczba godzin w Liczba godzin w Liczba godzin w tematycznego klasie 1 klasie II klasie III RAZEM Teoria Praktyka Teoria Praktyka Teoria Praktyka PODSTAWY WYCHOWANIA Regulaminy wojskowe i musztra 5 6 1 4 - - 16 OBYWATELSKIEGO I Kształcenie obywatelskie 3 WOJSKOWEGO Profilaktyka i dyscyplina wojskowa 3 SZKOLENIE BOJOWE Taktyka 8 4 10 12 4 4 42 SZKOLENIE LOGISTYCZNE Szkolenie strzeleckie 8 3 4 4 1 2 22 Rozpoznanie wojskowe 3-2 1 7 Szkolenie inżynieryjno-saperskie 3 2 2 3 - - 10 Obrona przed bronią masowego rażenia 3 1 2 3 - - 8 Powszechna obrona przeciwlotnicza 2 1 2 2 8 Łączność 3 2 2 3 - - 10 Terenoznawstwo 2 2 2-8 Ochrona i obrona obiektów - - 4 Szkolenie medyczne 2 2 2 2 9 Budowa i eksploatacja uzbrojenia i sprzętu wojskowego 2 1 6 Zabezpieczenie logistyczne 2 1 1 1 6 Ochrona środowiska - - 2 Profilaktyka pożarowa i BHP - - 2 SZKOLENIE PRAWNE Szkolenie prawne - - 3 Ochrona informacji niejawnych - - 3

OCENA POZIOMU WYSZKOLENIA PROGRAM NAUCZANIA SPRAWDZIAN 1 1 1 1 5 RAZEM 55 25 41 39 12 7 179 80 80 19 11. PRZEDMIOTOWA TEMATYKA SZKOLENIA 11.1. Podstawy wychowania obywatelskiego i wojskowego A. Regulaminy W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać: - zasady przyjmowania postawy zasadniczej i swobodnej oraz wykonywanie zwrotów, - sposób załatwiania spraw służbowych i osobistych /droga służbowa/, - zasady stosowania kroku zwykłego i defiladowego, - zasady zachowania się w różnych sytuacjach, b. umieć: - przyjmować postawę zasadnicza i swobodną oraz wykonywać zwroty, - definiować wybrane pojęcia z Regulaminu Ogólnego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i Regulaminu Musztry Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, - stosować postanowienia regulaminów w życiu codziennym, - oddawać honory w różnych sytuacjach. Numer tematu Tytuł tematu 1. Zapoznanie z przepisami szkolnymi i charakterem szkoły 2. Stopnie wojskowe 3. Przełożony i podwładny, starszy i młodszy Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne Łącznie

4. Wydawanie i wykonywanie rozkazów 5. Wzajemne zwracanie się żołnierzy 6. Składanie meldunku i służbowe przedstawianie się 7. Zachowanie się żołnierzy w różnych sytuacjach 8. Stosunek żołnierzy do munduru, wygląd zewnętrzny 9. Droga służbowa, raport służbowy 10. Służba wewnętrzna 11. Organizacja służby wartowniczej i jej pełnienie 12. Podstawowe pojęcia z musztry 13. Postawa zasadnicza i swobodna 14. Zwroty w miejscu 15. Marsz, bieg i zatrzymanie 16. Chwyty bronią 17. Przysięga wojskowa 18. Zachowanie się żołnierzy w szyku 19. Oddawanie honorów 20. Musztra zespołowa drużyny 1 1 1 1 1 1 1 1-2 - 2-1 - 4-2 - 6

21. Musztra zespołowa plutonu - 4 11.2. Podstawy wychowania obywatelskiego i wojskowego A. Kształcenie obywatelskie W trakcie realizacji treści programowych należy : - zapoznać uczniów z podstawowymi polskimi symbolami narodowymi i wojskowymi oraz sygnałami wojskowymi, - zapoznać uczniów z zasadami udziału wojskowej asysty honorowej w uroczystościach wojskowych, - kształtować świadomość obronna, obywatelska i historyczną. - kształtować właściwą postawę etyczną i moralną, - umacniać gotowość do ponoszenia ofiar i dobrowolnych ograniczeń dla ochrony obrony najwyższych wartości niepodległości i bezpieczeństwa państwa oraz wolności praw obywatelskich. Numer tematu Tytuł tematu 1. Prawa i wolności obywatelskie w warunkach służby wojskowej. 2. Etyka żołnierska. Wzorce osobowe żołnierza 3. Józef Piłsudski postać bohatera walczącego o niepodległą Polskę Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne 4. Żołnierze Wyklęci zapomniani bohaterowie walk o niepodległość Polski biogramy wybranych dowódców. 5. Rola i znaczenie obrony terytorialnej w zwiększeniu potencjału obronnego kraju. 6. Miejsce i rola Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego. Działania i współpraca sojusznicza (NATO, UE). 7. Zagrożenia zdrowia człowieka powodowane globalnymi zmianami środowiska naturalnego. 8. Symbole państwa polskiego oraz znaki Sil Zbrojnych i Wojsk Lądowych 9. Sztandar wojskowy, Pieśń Reprezentacyjna Wojska Polskiego, Łącznie

sygnały wojskowe 10. Święta państwowe i wojskowe 11. Grób Nieznanego Żołnierza, Muzeum Wojska Polskiego 12. Organy władzy państwowej i Siły Zbrojne RP 11.3. Podstawy wychowania obywatelskiego i wojskowego A. Profilaktyka i dyscyplina wojskowa W trakcie realizacji treści programowych należy : - zapoznać uczniów z podstawowymi prawami i obowiązkami, - kształtować w uczniach świadomość konieczności przestrzegania i poszanowania prawa, - nauczyć ucznia zasad poszanowania prawa i przestrzegania dyscypliny wojskowej. Numer tematu 1. Prawa i obowiązki żołnierza. Tytuł tematu 2. Odpowiedzialność karna i dyscyplinarna żołnierzy za naruszanie prawa i dyscypliny wojskowej. 3. Uprawnienia organów ochrony porządku prawnego wobec żołnierzy w czynnej służbie wojskowej 4. Rodzaje, zasady oraz tryb udzielania wyróżnień żołnierzom. Rodzaje kar i środków dyscyplinarnych oraz sposób ich 5. wykonywania. Uprawnienia żołnierza w postępowaniu dyscyplinarnym. 6. Stres w życiu codziennym i w służbie wojskowej. Jak radzić sobie ze stresem? 7. Działalność profilaktyczna w zakresie patologii społecznych (alkoholizm, narkomania) w warunkach służby wojskowej. Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne Łącznie

Społeczne, zdrowotne i służbowe konsekwencje używania narkotyków oraz spożywania (nadużywania) alkoholu. 8. Kodeks Honorowy Żołnierza Zawodowego Wojska Polskiego 9. Uprawnienia żołnierza w postępowaniu dyscyplinarnym oraz karnym 12.1. Szkolenie bojowe B. Taktyka W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać: - organizację, uzbrojenie wybranych pododdziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (do szczebla plutonu), - podstawowe dane taktyczno techniczne sprzętu wojskowego będącego na wyposażeniu drużyny, - ogólne zasady prowadzenia działań taktycznych, - obowiązki żołnierza w walce. b. umieć: - wykonywać podstawowe zadania żołnierza w warunkach bojowych niezależnie od terenu, pory dnia (nocy, warunków pogodowych i pory roku), - działać w zróżnicowanych sytuacjach taktycznych w różnych środowiskach walki, - skutecznie wykorzystywać broń, wyposażenie i wyszkolenie w sytuacjach taktycznych, - pokonywać teren różnymi sposobami ( w zależności od jego pokrycia i ukształtowania oraz sposobu ogniowego oddziaływania przeciwnika, - prowadzić obserwację w sektorze, wykrywać cele i meldować o nich dowódcy, - pokonywać zapory inżynieryjne oraz naturalne przeszkody terenowe, - podjąć działanie na sygnał stosownie do zagrożenia, - zachować się na polu walki w różnych sytuacjach, - wykonać normę nr 1 z taktyki - pokonanie terenu na polu walki, - wykonać normę nr 2 z taktyki - dostarczenie amunicji czołgając się. Numer tematu Tytuł tematu Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne Łącznie

1. Pojęcia i definicje z taktyki ogólnej 2. Charakterystyka współczesnej walki 3. Działania taktyczne 4. Manewr 5. Podstawowe znaki i skróty taktyczne 6. Wojska lądowe 7. Organizacja drużyny na BWP- 1 i KTO Rosomak 8. Uzbrojenie i wyposażenie drużyny zmechanizowanej 9. Indywidualne wyposażenie żołnierza 10. Działania szeregowego w czasie realizacji działań bojowych 11. Ogólne zasady zachowania się żołnierza na polu walki 12. Poruszanie się na polu walki 13. Wybór stanowisk ogniowych 14. Działanie żołnierza w walce- natarcie, obrona, rozpoznanie, marsz 15. Ubezpieczenie bezpośrednie pododdziałów 16. Współdziałanie żołnierzy wewnątrz drużyny, plutonu 17. Sygnały dowodzenia 2 6 2 2 1 8 2 10 2 6 2 8 2 12 2 4 2 2 2 1

18. Gotowość bojowa pododdziału 19. Działanie drużyny w ubezpieczeniu marszu i postoju 20. Działanie drużyny w obronie 21. Działanie drużyny w natarciu 22. Działania na posterunku obserwacyjnym i kontrolnym w misjach pokojowych 23. Zasady użycia siły w misjach pokojowych 24. Bojowe działania przeciwdywersyjne 25. Przewóz wojsk 2 2 2 2 2 2 2 2 12.2. Szkolenie bojowe C. Szkolenie strzeleckie W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać: - podstawowe pojęcia balistyki i teorii strzału, - przeznaczenie, charakterystykę oraz ogólna budowę broni strzeleckiej i amunicji, - zasady bezpiecznego posługiwania się bronią strzelecką, b. umieć: - przyjmować postawę strzelecką, - utrzymywać w czystości broń strzelecką, - częściowo rozkładać i składać broń strzelecką, - uzbrajać i rzucać ćwiczebnymi granatami ręcznymi, - zgrywać przyrządy celownicze w broni strzeleckiej i celować, - wykonywać czynności do strzelania z broni strzeleckiej i prowadzić ogień z różnych postaw,

- strzelać na celność z broni strzeleckiej. Numer tematu Tytuł tematu 1. Zasady bezpieczeństwa obowiązujące na strzelnicach, placach ćwiczeń i rzutniach granatów 2. Przeznaczenie i podstawowe dane taktyczno techniczne karabinka 3. Przeznaczenie, budowa części i mechanizmów karabinka 4. Współdziałanie części i mechanizmów karabinka 5. Klasyfikacja i charakterystyka amunicji 6. Budowa naboju 7. Granaty ręczne, budowa i przeznaczenie 8. Malowanie amunicji strzeleckiej 9. Zjawisko strzału 10. Pole zakryte, pole rażenia, pole martwe 11. Przyczyny rozrzutu pocisków, sposoby zmniejszania rozrzutu 12. Przyjmowanie postawy strzeleckiej 13. Wykonywanie łącznych czynności do strzelania na celność i skupienie 14. Prowadzenie ognia z broni małokalibrowej do celu stałego na celność i skupienie Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne 1 2 1 2 1 3 1 2-4 Łącznie

15. Rzut granatem ręcznym w postawie stojącej z okopu 16. Rzut granatem ręcznym w postawie klęczącej z okopu 17. Rzut granatem ręcznym w postawie lezącej - 2-2 - 2 12.3. Szkolenie bojowe D. Rozpoznanie wojskowe W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać: - strukturę organizacyjną i podstawowe uzbrojenie wybranych armii innych państw do szczebla plutonu, - ogólne zasady prowadzenia działań rozpoznawczych, - sylwetki sprzętu i znaki rozpoznawcze wybranych armii innych państw, b. umieć: - rodzaje rozpoznania, - sposoby prowadzenia rozpoznania, - struktury i uzbrojenie armii wybranych państw sąsiednich. Numer tematu Tytuł tematu 1. Charakterystyka rozpoznania wojskowego 2. Zasady prowadzenia rozpoznania wojskowego 3. Struktury organizacyjne i uzbrojenie armii innych państw 4. Znaki rozpoznawcze wybranych państw sąsiednich Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne Łącznie

12.4. Szkolenie bojowe E. Szkolenie inżynieryjno - saperskie W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać: - zasady budowy stanowisk ogniowych, - rodzaje i ogólną budowę min własnych oraz min innych państw, - zasady postępowania z materiałami niebezpiecznymi, - etatowe i podręczne środki maskowania. b. umieć: - wykorzystywać ukształtowanie i pokrycie terenu przy wykonywaniu stanowiska ogniowego, - wykonywać stanowiska ogniowe do strzelania z broni strzeleckiej w różnych postawach, - maskować ludzi, uzbrojenie i sprzęt wojskowy. Numer tematu a. Miny wojsk własnych b. Podstawowe miny innych państw c. Budowa i zasady działania min Tytuł tematu d. Zasady ustawiania i unieszkodliwianie min e. Standardowe materiały i ładunki wybuchowe oraz środki zapalające f. Przepisy bezpieczeństwa w czasie prac minerskich g. Wybór miejsca i wykonanie pojedynczego okopu do prowadzenia ognia z postawy leżącej Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne 2 2 1 2 Łącznie

h. Maskowanie uzbrojenia i sprzętu wojskowego w działaniach taktycznych i. Zasady bezpieczeństwa w rejonie pełnienia misji pokojowej ze szczególnym uwzględnieniem zagrożenia minowego 1 2 12.5. Szkolenie bojowe F. Obrona przed bronią masowego rażenia W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać: - Podział charakterystykę broni masowego rażenia, toksycznych środków przemysłowych (TŚP), - zakres i sposób realizacji przedsięwzięć obrony przed bronią masowego rażenia (OPBMR), - zasady działania w warunkach zagrożenia skażeniami i skażeń BMR, - zasady wykorzystania indywidualnych środków ochrony przed skażeniami, sygnały alarmowe i komunikaty ostrzegawcze. b. umieć: - działać po ogłoszeniu alarmu o skażeniach, - wykorzystywać właściwości ochronne obiektów fortyfikacyjnych, sprzętu bojowego, terenu i indywidualnych środków ochrony przed skażeniami, czynnikami BMR i skażeniami oraz przed działaniem środków zapalających, - zakładać odzież ochronną i wykorzystywać indywidualne pakiety do likwidacji skażeń. Numer tematu Tytuł tematu 1. Charakterystyka Broni Masowego Rażenia i TŚP 2. Podział Bojowych Środków Trujących 3. Charakterystyka broni jądrowej 4. Charakterystyka broni radiologicznej 5. Toksyczne środki przemysłowe i ich rodzaje Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne - Łącznie

6. Sprzęt i środki OPBMR /MP-5,FOO-1,IPLS-1,IPP-95,IZAS-05/ 2 2 12.6. Szkolenie bojowe G. Powszechna obrona przeciwlotnicza W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać: - przedsięwzięcia prowadzone w ramach aktywnej oraz pasywnej powszechnej obrony przeciwlotniczej, - zasady prowadzenia rozpoznania, ostrzegania i alarmowania wojsk o zagrożeniu uderzeniami z powietrza, - zasady ogłaszania i przekazywania sygnałów alarmu powietrznego. b. umieć: - ogłaszać i odwoływać alarm powietrzny, - scharakteryzować przedsięwzięcia wchodzące w skład aktywnej i pasywnej powszechnej obrony przeciwlotniczej, - zachować się po ogłoszeniu alarmu powietrznego w różnych warunkach. Numer tematu Tytuł tematu 1. Powszechna obrona przeciwlotnicza 2. Organizacja POPL w miejscu stałej dyslokacji, miejscu czasowego pobytu oraz w działaniach bojowych 3. Zwalczanie przeciwnika powietrznego z broni strzeleckiej i pokładowej 4. Rozpoznanie przestrzeni powietrznej i alarmowanie wojsk o zagrożeniu z powietrza Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne 1 2 Łącznie 12.7. Szkolenie bojowe H. Łączność W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać:

- podstawy organizacji i bezpieczeństwa łączności, - rodzaje i typy przewodowych środków łączności oraz ogólne zasady ich użycia, - ogólną budowę polowego aparatu telefonicznego, - przepisy prowadzenia korespondencji radiowej. b. umieć: - podłączyć aparat do linii telefonicznej, - nawiązać łączność z aparatu telefonicznego, - nawiązać łączność i wymienić informacje za pomocą przenośnej radiostacji małej mocy UKF, Numer tematu Tytuł tematu 1. System łączności orz środki łączności stosowane w wojsku 2. Bezpieczeństwo łączności oraz sposoby i metody jego osiągania 3. Podstawowe przepisy korespondencji radiowej 4. Podstawowe kable wykorzystywane w łączności przewodowej Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne 5. Ogólna charakterystyka, dane taktyczno techniczne oraz budowa polowego aparatu telefonicznego oraz polowej łącznicy telefonicznej 6. Przeznaczenie i dane taktyczno techniczne radiostacji przenośnych małej mocy UKF 7. Zasady prowadzenia korespondencji 2 2 Łącznie 12.8. Szkolenie bojowe I. Terenoznawstwo W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać: - istotę orientowania się w terenie bez mapy,

- zasady wykonywania marszu według azymutów, - zasady określania swojego położenia w terenie. b. umieć: - dokonać pomiaru w terenie kątów poziomych i pionowych lornetką polową, linijką milimetrową i środkami podręcznymi, - określić w terenie kierunki stron świata za pomocą busoli, według ciał niebieskich i charakterystycznych cech przedmiotów terenowych, - ustalić w terenie nakazany kierunek działania (marszu) według azymutu, - określić azymut magnetyczny na wskazany przedmiot terenowy, - wykonać marsz według azymutu. Numer tematu Tytuł tematu 1. Ocena i pomiar odległości do przedmiotów terenowych 2. Sposoby orientowania się terenie bez mapy 3. Określanie stron świata 4. Zasady wykonywania marszu według azymutu 5. Pojęcie mapy topograficznej 6. Określenie miejsca stania w terenie na mapie 7. Znaki topograficzne Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne 1 2 1 2 1 1 1 2-2 Łącznie 12.9. Szkolenie bojowe J. Ochrona i obrona obiektów W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać:

- ogólne zasady ochrony i obrony obiektów, - sposoby ochrony obiektów, - główne zagrożenie dla osób i mienia wojskowego, - zasady użycia broni palnej, - zasady postępowania z osobami zatrzymanymi. b. umieć: - omówić zasady zatrzymywania i kontrolowania osób i pojazdów, - omówić zasady postępowania z osobami zatrzymanymi. Minimalna liczba godzin Numer Tytuł tematu realizowana tematu Teoretyczne Praktyczne 1. Pojęcie ochrony i obrony obiektów 2. Zasady postępowania z osobami zatrzymanymi w czasie pełnienia służby wartowniczej na posterunku 3. Przepisy regulujące użycie broni palnej 4. Terroryzm - współczesne definiowanie zjawiska 5. Zasady działania punktu kontrolno - ochronnego Łącznie 12.10. Szkolenie bojowe K. Szkolenie medyczne W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać: - zasady bezpiecznego udzielania pierwszej pomocy rannym i poszkodowanym na polu walki, - zasady ewakuacji rannych z pola walki za pomocą noszy i sposobów improwizowanych, - zasady ewakuacji medycznej z pojazdów wojskowych oraz miejsca zdarzenia, - zasady wzywania pomocy do miejsca zdarzenia (MEDEVAC, CASEVAC). b. umieć: - zachować się w przypadku nagłego zagrożenia życia lub zdrowia oraz wystąpienia objawów stresu pola walki, - posługiwać się indywidualnym wyposażeniem medycznym żołnierza,

- udzielać pierwszej pomocy w przypadkach urazów, zranień krwotoków za pomocą opaski uciskowej, materiałów opatrunkowych oraz udzielać pomocy porażonym BMR. Numer tematu Tytuł tematu Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne 1. Indywidualne wyposażenie medyczne żołnierza oraz postępowanie w trakcie udzielania samopomocy i pomocy koleżeńskiej 2. Podstawowe wiadomości z zakresu anatomii i fizjologii. Resuscytacja krążeniowo - oddechowa 3. Budowa i zasady użycia indywidualnego pakietu do likwidacji skażeń oraz IZAS 1 1 4. Posługiwanie się opatrunkiem osobistym i opaską uciskową 1 1 5. Bezpieczeństwo miejsca zdarzenia 1 1 6. Rodzaje złamań, ich objawy oraz udzielanie pierwszej pomocy 1 1 Łącznie 13.1. Szkolenie logistyczne A. Budowa i eksploatacja uzbrojenia i sprzętu wojskowego W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać: - budowę i dane taktyczno techniczne BWP- 1, KTO Rosomak, - budowę i dane taktyczno techniczne uzbrojenia będącego na wyposażeniu drużyny, - zasady bezpieczeństwa podczas obchodzenia się z uzbrojeniem i sprzętem wojskowym, - przeznaczenie uzbrojenia i sprzętu wojskowego znajdującego się na wyposażeniu indywidualnym żołnierza. b. umieć: - stosować podstawowe zasady bezpieczeństwa podczas obchodzenia się z uzbrojeniem i sprzętem wojskowym, - wymienić podstawowe uzbrojenie i sprzęt wojskowy znajdujący się na wyposażeniu drużyny. Numer tematu Tytuł tematu Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne Łącznie

1. Organizacja obsługiwań technicznych i remontów 2. Warunki bezpieczeństwa przy uzbrojeniu i sprzęcie wojskowym 3. Charakterystyka sprzętu i uzbrojenia występującego na wyposażeniu indywidualnym żołnierza i drużyny 4. Podstawowe zasady eksploatacji sprzętu i uzbrojenia będącego na wyposażeniu indywidualnym żołnierza 13.2. Szkolenie logistyczne B. Zabezpieczenie logistyczne W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać: - podstawowe pojęcia zabezpieczenia logistycznego, - podstawowe zadania logistyki w pododdziale, - należności mundurowe i żywnościowe dla żołnierzy. b. umieć: - wykorzystać zasady logistyki w pododdziale, - zastosować poszczególne zestawy umundurowania zgodnie z przeznaczeniem. Numer tematu Tytuł tematu 1. Ogólne pojęcia zabezpieczenia logistycznego 2. Cel i zadania logistyki w pododdziale 3. Należności mundurowe i żywnościowe żołnierza Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne Łącznie

13.3. Szkolenie logistyczne C. Ochrona środowiska W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać: - podstawowe akty prawne z zakresu ochrony środowiska, - zasady ochrony środowiska podczas użytkowania materiałów niebezpiecznych, - zasady i sposoby postępowania z odpadami i materiałami niebezpiecznymi dla środowiska. b. umieć: - przewidywać zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi oraz dla środowiska, które mogą wystąpić w trakcie ćwiczeń, - wskazywać sposoby odpowiedzialnego postępowania w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, - stosować przepisy ochrony środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej. Numer tematu 1. Podstawy ochrony środowiska Tytuł tematu 2. Przyczyny i skutki degradacji środowiska naturalnego 3. Czyszczenie, konserwacja sprzętu i techniki wojskowej 4. Zasady ochrony środowiska naturalnego podczas pobytu na poligonie i placach ćwiczeń Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne Łącznie 13.4. Szkolenie logistyczne D. Profilaktyka pożarowa i BHP W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać: - ogólne zagrożenia pożarowe wynikające z charakteru danego pododdziału, - zagrożenia pożarowe w jednostce woskowej, - przyczyny powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów, - właściwości gaśnicze środków gaśniczych stosowanych w gaśnicach, - przeznaczenie, zastosowanie gaśnic płynowych, śniegowych i proszkowych oraz agregatów gaśniczych,

- numery alarmowe. b. umieć: - alarmować straż pożarną, - postępować w wypadku powstania pożaru, - posługiwać się podręcznym sprzętem gaśniczym, - określić zagrożenie pożarowe mogące powstać w miejscu pełnienia służby. Numer tematu Tytuł tematu 1. Przyczyny powstawania pożarów i ich rozprzestrzenia się 2. Zadania i obowiązki żołnierzy przy zapobieganiu pożarom 3. Zasady postępowania w przypadku powstania pożaru 4. Przeznaczenie, zastosowanie gaśnic płynowych (pianowych), śniegowych i proszkowych oraz agregatów gaśniczych. 5. Wybrane regulacje prawne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy 6. Zagrożenia wypadkowe i zagrożenia dla zdrowia występujące w jednostce wojskowej. 7. Podstawowe środki przeciwdziałające wypadkom i chorobom Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne Łącznie 14.1. Szkolenie prawne A. Szkolenie prawne W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: a. znać: - podstawowe przepisy określające uprawnienia i obowiązki żołnierzy,

- zasady naliczania uposażenia zasadniczego oraz dodatków do uposażeń żołnierzy, - zasady odpowiedzialności majątkowej żołnierzy, - zasady zachowania się w czasie działań taktycznych. - numery alarmowe. b. umieć: - stosować postanowienia prawne zawarte w zasadniczych dokumentach normatywnych do pełnienia służby wojskowej, - oceniać sytuację biorąc pod uwagę zasady prawa konfliktów zbrojnych, - podejmować decyzje zgodnie z prawem, Numer tematu Tytuł tematu 1. Ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Zasady odbywania służby przygotowawczej. 2. Należności finansowe 3. Podstawowe pojęcia i definicje oraz znaki ochronne Międzynarodowego Prawa Humanitarnego Konfliktów Zbrojnych 4. Reguły dotyczące postępowania żołnierzy w czasie walki 5. Odpowiedzialność żołnierzy za działania niezgodne z prawem w trakcie trwania konfliktu zbrojnego Minimalna liczba godzin realizowana Teoretyczne Praktyczne Łącznie 14.2. Szkolenie prawne B. Ochrona informacji niejawnych W wyniku opanowania treści programowych przedmiotu uczeń powinien: