PROGRAM SZKOLENIA PODSTAWOWEGO W ZAKRESIE OBRONY CYWILNEJ I POWSZECHNEJ SAMOOBRONY LUDNOŚCI W GMINIE ANDRYCHÓW

Transkrypt

1 Urząd Miejski w Andrychowie ZATWIERDZAM... dnia roku PROGRAM SZKOLENIA PODSTAWOWEGO W ZAKRESIE OBRONY CYWILNEJ I POWSZECHNEJ SAMOOBRONY LUDNOŚCI W GMINIE ANDRYCHÓW Opracował: Krzysztof Adamus Andrychów, marzec 2016 roku 1

2 I. PODSTAWY PRAWNE REALIZACJI SZKOLEŃ Z ZAKRESU OBRONY CYWILNEJ Podstawę prawną realizacji szkoleń, w tym powszechnej samoobrony ludności stanowią zapisy następujących aktów prawnych: 1) ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej (Dz. U. z 2015 r. poz. 827 z późn. zm.), na podstawie zapisów: Art. 17 ust: 6. Terenowymi organami obrony są wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast). 7. Do zakresu działania szefów obrony województw, powiatów i gmin należy kierowanie oraz koordynowanie przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony przez instytucje państwowe, przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne oraz organizacje społeczne działające na ich terenie. Art. 139 ust. 1. Obowiązek obywateli w zakresie obrony polega na odbywaniu: a) służby w obronie, b) edukacji dla bezpieczeństwa, c) szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony ludności. Art. 168 ust.: 1. Osoby posiadające obywatelstwo polskie, zdolne ze względu na stan zdrowia, podlegają obowiązkowi szkolenia ludności w zakresie powszechnej samoobrony. 2. ludności w zakresie powszechnej samoobrony ma na celu przygotowanie do samoobrony przed środkami masowego rażenia oraz innymi działaniami nieprzyjaciela. 2) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony województw, powiatów i gmin (Dz. U. nr 96, poz. 850), na podstawie zapisów: 3. Do zakresu działania szefów obrony województw, powiatów i gmin, na ich obszarze działania, należy: 4) organizowanie i koordynowanie szkoleń oraz ćwiczeń obrony, 5) organizowanie szkolenia ludności w zakresie obrony. 3) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 września 1993 r. w sprawie powszechnej samoobrony ludności (Dz. U. nr 91, poz. 421). 3) wytyczne Szefa Obrony Cywilnej Kraju z dnia 11 stycznia 2016 r. w sprawie zasad organizacji i sposobu przeprowadzania szkoleń 2

3 II. CELE SZKOLENIOWE: Szkolenia ukierunkować na osiągnięcie następujących celów: 1) przygotowanie Kierownictwa oraz pracowników Urzędu Miejskiego do realizacji zadań ; 2) przygotowanie zakładów pracy oraz formacji obrony do realizacji zadań, 3) doskonalenie nabytych przez podmioty, o których mowa w pkt 1 i 2, umiejętności do realizacji zadań. 4) przygotowanie ludności, załóg zakładów pracy i instytucji - do przeciwstawienia się zagrożeniom życia, zdrowia, mienia i środowiska. III. WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO-METODYCZNE 1. Obowiązkowi szkoleń podlegają: 1) na szczeblu gminnym: a) kierownicy zakładów pracy, osoby zatrudnione w zakładach pracy wykonujące zadania, b) nauczyciele przedmiotu edukacji dla bezpieczeństwa, c) członkowie formacji obrony szczebla gminnego, d) pracownicy zakładów pracy, e) ludność niezorganizowana; 2) na szczeblu zakładu pracy: a) pracownicy zakładu pracy, b) komendanci zakładowych formacji obrony, c) formacje obrony szczebla zakładowego. 2. Organizatorami szkoleń,, są: 1) na szczeblu gminnym - Szef Obrony Cywilnej Gminy; 2) w zakładzie pracy - Kierownik Zakładu Pracy. 3. Użyte w niniejszym programie sformułowanie zakład pracy odnosi się również do instytucji państwowych, przedsiębiorców i innych jednostek organizacyjnych oraz społecznych organizacji ratowniczych funkcjonujących na terenie gminy, przewidzianych zarządzeniem Szefa Obrony Cywilnej Gminy - Burmistrza Andrychowa nr 62/2003 z dnia 13 lutego 2003 roku (z późn. zm.) do prowadzenia przygotowań i realizacji przedsięwzięć w zakresie obrony. 4. Grupy szkoleniowe, wymienione w rozdz. III ust.1, pkt 1 d i e, podlegają szkoleniu w zakresie powszechnej samoobrony ludności, w oparciu o tematykę zawartą w rozdz. VII pkt 8 niniejszego programu. 3

4 5. Szkolenia organizuje się na poziomie podstawowym, doskonalącym i specjalistycznym w formie zajęć teoretycznych i praktycznych. Inną formą szkolenia praktycznego są ćwiczenia, których organizację i sposób przeprowadzania określają odrębne wytyczne Szefa OC Kraju. 6. Szkolenia podstawowe organizowane są przez właściwych terytorialnie szefów obrony oraz kierowników zakładów pracy, na podstawie własnych planów oraz programów szkoleń. 7. Całkowity cykl szkoleniowy z uwzględnieniem szkolenia podstawowego, doskonalącego i specjalistycznego powinien zakończyć się w ciągu pięciu lat. 8. Program szkolenia podstawowego powinien zawierać minimum 4 godziny dydaktyczne (jedna godzina dydaktyczna w wymiarze 45 minut). Zaleca się, aby zajęcia dydaktyczne w danym dniu nie przekraczały 8 godzin. 9. Zajęcia, podczas szkolenia podstawowego, prowadzić następującymi metodami: 1) wykład; 2) dyskusja; 3) zajęcia praktyczne; 4) pokaz; 5) e-learning. 10. Zajęcia dydaktyczne podczas szkolenia podstawowego prowadzić przy pomocy następujących środków i materiałów dydaktycznych: 1) przykłady dokumentacji (planistycznej, operacyjnej, prewencyjnej itd.); 2) prezentacje multimedialne; 3) filmy edukacyjne; 4) edukacyjne narzędzia informatyczne (programy komputerowe, Internet); 5) pomoce dydaktyczne (np., sprzęt łączności, ochrony osobistej, gaśniczy, itp.). 11. Dokumentację szkolenia stanowią: 1) szczegółowy program szkolenia; 2) plan szkolenia z podpisami wykładowców, poświadczających ich przeprowadzenie; 3) lista obecności zawierająca imię i nazwisko uczestnika, datę szkolenia oraz podpis; 4) ewidencja wydanych zaświadczeń oraz ich wzór (jeśli były wydane uczestnikom); 5) kopie materiałów pomocniczych wydanych uczestnikom szkolenia. 4

5 IV. TEMATYKA SZKOLENIA Z ZAKRESU OBRONY CYWILNEJ: Temat 1. Międzynarodowe prawo humanitarne w aspektach dotyczących obrony oraz ochrony dóbr niezbędnych do przetrwania. 1. Uregulowania prawa międzynarodowego dotyczące miejsca i roli obrony ochronie ludności. 2. Uregulowania prawa międzynarodowego dotyczące ochrony dóbr niezbędnych do przetrwania. Temat 2. Obrona cywilna w systemie obronności Państwa. 1. Regulacje normatywno-prawne w obszarze ochrony ludności i obrony. 2. Cele i zadania obrony. 3. Organizacja ochrony ludności. 4. Obowiązki i zadania podmiotów w przygotowaniu przedsięwzięć obrony. 5. Plan Obrony Cywilnej oraz karty realizacji zadań. 6. Planowanie realizacji zadań z zakresu OC, ZK i SO oraz sprawozdawczość. Temat 3. Zadania i kompetencje organów administracji publicznej, służb, inspekcji, straży i innych p[odmiotów w zakresie obrony i ochrony dóbr niezbędnych do przetrwania. 1. Zakres działania Szefa OC Gminy. 2. Rola i zadania służb, inspekcji, straży w zakresie obrony. 3. Infrastruktura krytyczna gminy. Temat 4. Wybrane zagadnienia z zakresu zarządzania kryzysowego. 1. Charakterystyka zagrożeń ludności i ocena ryzyka ich występowania. 2. Sposoby postępowania przed i w czasie wystąpienia zagrożenia. 3. Siły i środki reagowania kryzysowego. 4. Charakterystyka stanów gotowości obronnej państwa. 5. Rola i zadania Gminnego Zespołu Zarządzania Kryzysowego oraz Gminnego Centrum Zarządzania Kryzysowego. 6. Wybrane zagadnienia z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Zadania administratorów obiektów w zakresie ochrony przeciwpożarowej. 7. Rola i zadania Stałego Dyżuru w sytuacji kryzysowej. 8. Systemy ratownicze (Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy, Państwowe Ratownictwo Medyczne). 9. Psychologiczne aspekty sytuacji kryzysowych. 5

6 Temat 5. Formacje obrony zadania, sposób organizacji, wyposażenie, zasady osiągania gotowości do działania. 1. Tworzenie i przygotowanie do działania jednostek organizacyjnych obrony. 2. Osiągnięcie gotowości do działania przez formacje obrony (FOC). 3. Nadawanie przydziałów organizacyjno-mobilizacyjnych do formacji. 4. Wyposażenie jednostek organizacyjnych obrony w sprzęt. Temat 6. Rola środków masowego przekazu w systemie ochrony ludności. 1. Rola środków masowego przekazu w sytuacjach wystąpienia zagrożeń. 2. Regionalny System Ostrzegania (RSO). Temat 7. Reklamowanie osób funkcyjnych oraz świadczenia na rzecz obrony. 1. Reklamowanie osób funkcyjnych od pełnienia czynnej służby wojskowej w czasie mobilizacji i wojny, z urzędu i na wniosek. 2. Świadczenia osobiste i rzeczowe na rzecz obrony. Temat 8. Organizacja, zadania i zasady funkcjonowania systemów wykrywania, ostrzegania i alarmowania ludności. 1. Służby i instytucje odpowiedzialne za monitorowanie zagrożeń. 2. Organizacja i zadania Systemu Wykrywania i Alarmowania, Systemu Wczesnego Ostrzegania o zagrożeniach oraz Systemu powszechnego ostrzegania wojsk oraz ludności o zagrożeniu uderzeniami z powietrza. 3. Rodzaje sygnałów alarmowych i komunikatów ostrzegawczych oraz sposoby ich ogłaszania. 4. Gminny system alarmowania i ostrzegania o zagrożeniu. Temat 9. Ewakuacja ludności, zwierząt i mienia na wypadek masowego zagrożenia: 1. Pojęcie i rodzaje ewakuacji. 2. Organizacja procesu ewakuacji na terenie gminy. 6

7 Temat 10. Zabezpieczenie logistyczne działań w zakresie obrony : 1. Baza służąca ochronie (budowle ochronne, urządzenia specjalne, ZMSz. i inne), 2. Logistyczne wsparcie akcji ratowniczych przez administrację samorządową, siły zbrojne, podmioty gospodarcze, itp.. Temat 11. Wybrane zagadnienia z zakresu powszechnej samoobrony ludności; 1. Powszechna samoobrona ludności podstawy prawne. 2. Rodzaje sygnałów alarmowych i komunikatów ostrzegawczych oraz sposoby ich ogłaszania. Postępowanie po ogłoszeniu sygnałów alarmowych. 3. Indywidualne środki ochrony. Praktyczne posługiwanie się etatowymi środkami ochrony dróg oddechowych i skóry. Wykonywanie zastępczych środków ochrony przed skażeniami. 4. Środki i sposoby zabezpieczenia budynków, żywności, wody, płodów rolnych, zwierząt hodowlanych przed skażeniem. 5. Sposoby przygotowania i wykorzystania domowych pomieszczeń ochronnych. 6. Posługiwanie się podstawowym sprzętem i środkami do gaszenia pożaru oraz sposoby likwidowania zarzewi ognia. 7. Postępowanie w rejonach porażenia, klęsk żywiołowych i innych 8. Udzielanie pomocy poszkodowanym. Wybrane zagadnienia z zakresu pierwszej pomocy przedmedycznej. Temat 12. Zadania organizacji pozarządowych w systemie obrony. 1. Rola i zadania organizacji pozarządowych w ochronie ludności. 2. Międzynarodowa pomoc humanitarna, techniczna i ekspercka. 7

8 V. RAMOWY PLAN SZKOLENIA PODSTAWOWEGO Z ZAKRESU OBRONY CYWILNEJ NA LATA L.p. 1. Temat Międzynarodowe prawo humanitarne w aspektach dotyczących obrony oraz ochrony dóbr niezbędnych do przetrwania Liczba godzin Teoria Praktyka Razem Obrona cywilna w systemie obronności Państwa Zadania i kompetencje organów administracji publicznej, służb, inspekcji, straży i innych podmiotów w zakresie obrony i ochrony dóbr niezbędnych do przetrwania Wybrane zagadnienia z zakresu zarządzania kryzysowego Formacje obrony zadania, sposób organizacji, wyposażenie, zasady osiągania gotowości do działania Rola środków masowego przekazu w systemie ochrony ludności Reklamowanie osób funkcyjnych oraz świadczenia na rzecz obrony Organizacja, zadania i zasady funkcjonowania systemów wykrywania, ostrzegania i alarmowania ludności Ewakuacja ludności, zwierząt i mienia na wypadek masowego zagrożenia Zabezpieczenie logistyczne działań w zakresie obrony Wybrane zagadnienia z zakresu powszechnej samoobrony ludności Zadania organizacji pozarządowych w systemie obrony 1 1 Razem

9 VI. RAMOWY PROGRAM SZKOLENIA NA LATA Lp. Nazwa i rodzaj Lata Ogólny charakter i cel zamierzenia Uczestnicy zamierzenia Uwagi Realizacja zadań z zakresu OC przez placówki oświatowo-wychowawcze. Wybrane zagadnienia z zakresu zarządzania kryzysowego. Obrona cywilna w systemie obronności Państwa. Dyrektorzy 1 podstawowe Ewakuacja ludności, zwierząt i mienia na wypadek Placówek I I I masowego zagrożenia. Oświatowo- kw. kw. kw. Wybrane zagadnienia z zakresu powszechnej samoobrony ludności. Organizacja, zadania i zasady funkcjonowania systemów wykrywania, ostrzegania i alarmowania ludności. Wychowawczych 2 3 podstawowe podstawowe Realizacja zadań z zakresu OC przez gminne jednostki organizacyjne. Obrona cywilna w systemie obronności Państwa Wybrane zagadnienia z zakresu zarządzania kryzysowego. Organizacja Stałego Dyżuru przez jednostki podległe i nadzorowane. Ewakuacja ludności, zwierząt i mienia na wypadek masowego zagrożenia. Realizacja zadań z zakresu OC na szczeblu Gminy. Wybrane zagadnienia z zakresu zarządzania w sytuacjach kryzysowych. Wybrane zagadnienia z zakresu powszechnej samoobrony ludności Reklamowanie osób funkcyjnych oraz świadczenia na rzecz obrony. Zadania organizacji pozarządowych w systemie obrony. Rola środków masowego przekazu w systemie ochrony ludności Kierownicy Gminnych Jednostek Organizacyjnych Kadra Kierownicza i wybrani pracownicy Urzędu Miejskiego w Andrychowie IV kw. II kw. IV kw. II kw. IV kw. II kw. 9

10 Nazwa i rodzaj Lata Lp. Ogólny charakter i cel zamierzenia Uczestnicy Uwagi zamierzenia podstawowe Formacje obrony zadania, sposób organizacji, wyposażenie, zasady osiągania gotowości do działania. Zadania i kompetencje organów administracji publicznej, służb, inspekcji, straży i innych podmiotów w zakresie obrony i ochrony dóbr niezbędnych do przetrwania. Realizacja zadań z zakresu OC przez jednostki OSP Wybrane zagadnienia z zakresu zarządzania kryzysowego. Członkowie terenowych formacji pożarniczych - x x 5 doskonalące Formacje obrony zadania, sposób organizacji, wyposażenie, zasady osiągania gotowości do działania. Organizacja, zadania i zasady funkcjonowania systemów wykrywania, ostrzegania i alarmowania ludności. Wiadomości ogólne o systemie meldunkowy ATP-45(D) i mapie z siatką UTM. Prognozowanie rejonu zagrożenia oraz zasady zobrazowania strefy skażeń wg ATP-45(D). Sporządzanie i odczyt meldunku wg ATP-45 (D) Członkowie formacji DWA X X Podczas powiatowego treningu SWA 6 podstawowe Międzynarodowe prawo humanitarne w aspektach dotyczących obrony oraz ochrony dóbr niezbędnych do przetrwania. Obrona cywilna w systemie obronności Państwa. Zadania i kompetencje organów administracji publicznej, służb, inspekcji, straży i innych podmiotów w zakresie obrony i ochrony dóbr niezbędnych do przetrwania. Ewakuacja ludności, zwierząt i mienia na wypadek masowego zagrożenia Wybrane zagadnienia z zakresu zarządzania kryzysowego. Wybrane zagadnienia z zakresu powszechnej samoobrony ludności. Nauczyciele przedmiotu edukacji dla bezpieczeństwa X X Terminy szkoleń zostaną uzgodnione z Dyrekcją Gimnazjów, ZSS, Szkół Ponadgimnazjalnych 10

11 Lp. Nazwa i rodzaj zamierzenia Ogólny charakter i cel zamierzenia Uczestnicy Lata podstawowe podstawowe 9 Ćwiczenia Międzynarodowe prawo humanitarne w aspektach dotyczących obrony oraz ochrony dóbr niezbędnych do przetrwania. Obrona cywilna w systemie obronności Państwa. Wybrane zagadnienia z zakresu zarządzania kryzysowego. Organizacja, zadania i zasady funkcjonowania systemów wykrywania, ostrzegania i alarmowania ludności. Wybrane zagadnienia z zakresu powszechnej samoobrony ludności. Zadania organizacji pozarządowych w systemie obrony. Rola środków masowego przekazu w systemie ochrony ludności Międzynarodowe prawo humanitarne w aspektach dotyczących obrony oraz ochrony dóbr niezbędnych do przetrwania. Obrona cywilna w systemie obronności Państwa. Wybrane zagadnienia z zakresu zarządzania kryzysowego. Wybrane zagadnienia z zakresu powszechnej samoobrony ludności. Rola środków masowego przekazu w systemie ochrony ludności. Ćwiczenia gminne z zakresu zarządzania kryzysowego i obrony, w tym ćwiczenia taktyczno bojowe Jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych z terenu Gminy Andrychów, z udziałem sił i środków Krajowego Systemu Ratowniczo- Gaśniczego oraz podmiotów współdziałających Kierownicy zakładów pracy Pracownicy ds. OC zatrudnieni w zakładach pracy Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego, służby PSP, Policji, Jednostki OSP, Straż Miejska, służby komunalne X X X X IV X X Uwagi za wyjątkiem dyrektorów POW i GJO Pozostali uczestnicy z godnie z planem ćwiczenia 11

12 VII. ZAŁOŻENIA DO SZKOLENIA Z ZAKRESU POWSZECHNEJ SAMOOBRONY LUDNOŚCI 1. ludności/pracowników zakładów pracy w zakresie powszechnej samoobrony, przeprowadza się w formie zajęć podstawowych lub ćwiczeń praktycznych. 2. Organizowaniem podstawowego szkolenia ludności z zakresu powszechnej samoobrony, mającym na celu przygotowanie ludności do wykonywania zadań z powszechnej samoobrony na terenie gminy, kieruje Szef OC Gminy. 3. Szkolenia podstawowe z zakresu powszechnej samoobrony dla pracowników zakładów pracy oraz ludności niezorganizowanej będą prowadzone na terenie gminy w formie samokształcenia, uwzględniając poniższą tematykę szkoleniową, przewidzianą dla tych grup szkoleniowych, zawartą w pkt Szkolenia podstawowe z zakresu powszechnej samoobrony prowadzone będą w oparciu o materiały szkoleniowe sukcesywnie publikowane w formie elektronicznej na stronie Urzędu Miejskiego w Andrychowie, rozpowszechniane w formie ulotek i broszur oraz zamieszczane w lokalnej prasie i na tablicach informacyjnych. 5. Ćwiczenia praktyczne polegają na wykonywaniu przedsięwzięć mających na celu nabycie praktycznych umiejętności ochrony własnego zdrowia i życia, gospodarstwa domowego oraz udzielania pomocy poszkodowanym. Ćwiczenia praktyczne w zakresie powszechnej samoobrony zarządza Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określając każdorazowo kategorie osób zobowiązane do udziału w tych ćwiczeniach, obszar, na którym będą one przeprowadzane, oraz ich zakres. 6. Zgodnie z w art. 168 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej, osoby posiadające obywatelstwo polskie, zdolne ze względu na stan zdrowia, podlegają obowiązkowi szkolenia ludności w zakresie powszechnej samoobrony. Art. 169 ust 1 ww. ustawy określa kategorie osób, które nie podlegają obowiązkowi szkolenia. 7. Cele szkoleniowe. Cel główny: Przygotowanie ludności do rozpoznawania i prawidłowego reagowania na występujące zagrożenia. Cele szczegółowe: 1) Przyswojenie przez uczestników szkolenia, podstawowych wiadomo ci na temat: a) rodzajów zagrożeń; b) obowiązujących alarmów i komunikatów ostrzegawczych; c) sposobów reagowania w przypadku zaistnienia zagrożenia. 2) Przyswojenie przez uczestników szkolenia, podstawowych informacji z zakresu zachowania się w sytuacji zagrożenia. 3) Kształtowanie postaw ludności w zakresie odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i społeczności lokalnej oraz w zakresie udzielania pomocy przedmedycznej poszkodowanym. 12

13 8. Tematyka szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony obejmuje następujące zagadnienia: 1) system alarmowania i ostrzegania o zagrożeniu w gminie, 2) sygnały alarmowe i komunikaty ostrzegawcze oraz sposoby ich ogłaszania, 3) sposób postępowania po ogłoszeniu sygnałów alarmowych, 4) sposoby przygotowania do ochrony lokali, budynków mieszkalnych i gospodarczych, 5) sposoby zabezpieczenia żywności, wody, płodów rolnych i pasz przed zanieczyszczeniem lub skażeniem, 6) sposoby postępowania w rejonach porażenia, klęsk żywiołowych i innych zagrożeń oraz udzielania pomocy poszkodowanym, 7) sposoby przygotowania i wykorzystania domowych pomieszczeń ochronnych, 8) indywidualne środki ochrony przed skażeniami, 9) utrzymywania w należytym stanie technicznym sprzętu i środków ochrony, 10) inne przedsięwzięcia mające na celu ochronę własnego życia, zdrowia i mienia oraz udzielania pomocy poszkodowanym. VIII. PLAN SZKOLENIA W ZAKRESIE POWSZECHNEJ SAMOOBRONY NA LATA Lp. Forma szkolenia Realizator szkolenia Uczestnicy Termin realizacji 1 SAMOKSZTAŁCENIE, w oparciu o materiały szkoleniowe sukcesywnie publikowane w formie elektronicznej na stronie Urzędu Miejskiego w Andrychowie, rozpowszechniane w formie ulotek i broszur oraz zamieszczane w lokalnej prasie i na tablicach informacyjnych Burmistrz Andrychowa Referat Zarządzania Kryzysowego, Obrony Cywilnej, Spraw obronnych i Wojskowych UM w Andrychowie Ludność/pracownicy zakładów pracy podlegający obowiązkowi szkolenia na terenie gminy Na bieżąco 13