Nazwa modułu: Metody i techniki badań socjologicznych Rok akademicki: 2013/2014 Kod: HSO-1-301-s Punkty ECTS: 6 Wydział: Humanistyczny Kierunek: Socjologia Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 3 Strona www: Osoba odpowiedzialna: dr Rudnicki Seweryn (sew.rudnicki@gmail.com) Osoby prowadzące: dr Masłyk Tomasz (tomaslyk@agh.edu.pl) dr Rudnicki Seweryn (sew.rudnicki@gmail.com) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Znajomość terminologii związanej z metodologią badań społecznych. SO1A_W01, SO1A_U01 Egzamin, Kolokwium, Projekt M_W002 Znajomość zasad analizy, raportowania i prezentacji wyników badań. SO1A_W01, SO1A_W11, SO1A_W12 Egzamin, Kolokwium, Projekt M_W003 Wiedza na temat etyki badań. SO1A_W13 Egzamin, Kolokwium Umiejętności M_U002 projektowania i realizacji badań socjologicznych. SO1A_W11, SO1A_W12, SO1A_U01, SO1A_U12, SO1A_U13, SO1A_U14 Aktywność na zajęciach, Egzamin, Projekt, Wykonanie ćwiczeń, Wynik testu zaliczeniowego M_U003 przygotowywania narzędzi badawczych. SO1A_U13 Aktywność na zajęciach, Egzamin, Projekt, Wykonanie ćwiczeń 1 / 6
Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne Inne terenowe E-learning Wiedza M_W001 M_W002 M_W003 Umiejętności M_U002 M_U003 Znajomość terminologii związanej z metodologią badań społecznych. Znajomość zasad analizy, raportowania i prezentacji wyników badań. Wiedza na temat etyki badań. projektowania i realizacji badań socjologicznych. przygotowywania narzędzi badawczych. - - + - - - - - - - - Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Wykład (dr S. Rudnicki) Wykłady (dr S. Rudnicki) <strong>2 semestr studiów:</strong> 1-2. Wprowadzenie. Zasady organizacji zajęć. Perspektywy badawcze w socjologii (naturalizm, humanizm, konstruktywizm, postmodernizm). 3-6. Rodzaje problemów badawczych. Zastosowanie badań społecznych. Logika i etapy procesu badawczego. Badania eksploracyjne, opisowe i przyczynowe. 7-8. Konceptualizacja w badaniu socjologicznym. Rodzaje definicji w badaniach społecznych. 9-11. Operacjonalizacja w badaniu socjologicznym. Wskaźniki idea i rodzaje. 12-14. Pojęcie zmiennej. Poziomy pomiaru. 15-17. Wywiad kwestionariuszowy i ankieta. Konstrukcja narzędzi do badań sondażowych. 18-19. Eksperyment jako metod badawcza. Plany eksperymentalne. 20-24. Wywiad pogłębiony (IDI) i zogniskowany wywiad grupowy (FGI). 25-26. Obserwacja. Etnografia w badaniach marketingowych. 27-28. Analiza danych zastanych istota, zastosowanie, metody. 29-30. Podsumowanie. <strong>3 semestr studiów:</strong> 31-32. Powtórzenie informacji z poprzedniego roku nauki. Zasady doboru próby w badaniach ilościowych i jakościowych. 2 / 6
33-34. Przygotowanie i realizacja badań w terenie. Rodzaje błędów związanych z badaniem. 35-36. Przygotowanie danych do analizy czyszczenie, ważenie i uzupełnianie braków w danych. 37-38. Analiza danych ilościowych i jakościowych. Istota uogólniania wyników z próby na populację. Wykorzystanie oprogramowania do analizy danych ilościowych i jakościowych. 39-40. Raportowanie i prezentacja wyników badania. Etyka w badaniach społecznych. 41-42. Badania tekstów i obrazów: analiza dyskursu, semiotyka i analiza treści. 43-44. Badania mediów i Internetu. Etnografia wirtualna. 45. Podsumowanie. Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia (dr T. Masłyk) Ćwiczenia (dr T. Masłyk) 1. Metodologia nauk społecznych. Ossowski S., 2001, O osobliwościach nauk społecznych, PWN, Warszawa. Rozdział Wzory nauk przyrodniczych w empirycznej socjologii. 2. Etapy procesu badawczego. Formułowanie problemu badawczego. Babiński G., 1980, Wybrane zagadnienia z metodologii socjologicznych badań empirycznych, Kraków. Rozdział II Etapy procesu badawczego. Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias D., 2001, Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk i S-ka, Poznań. Rozdział 3. 3. Pojęcia w badaniach społecznych. Mayntz R., K., Holm, P., Hübner, 1985, Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, PWN, Warszawa, Rozdział I, s. 11 23. 4. Typologie i klasyfikacje. Pawłowski T, 1977, Pojęcia i metody współczesnej humanistyki, Ossolineum, Wrocław. Rozdział IV, s. 108-124. Nowak S., 1985, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa, Klasyfikacje i typologie, s. 158-165. 5. Wskaźniki: empiryczne, definicyjne, inferencyjne. Moc wskaźników. Nowak S., (red.), 1965, Studia z metodologii nauk społecznych, PWN, Warszawa, Pojęcia i wskaźniki, s. 245-287. 6. Definicje operacyjne. Mayntz R., K., Holm P., Hübner P., 1985, Wprowadzenie, Operacjonalizacja pojęć, s. 23-29. Pawłowski T., 1977, Pojęcia i metody, Rozdział VII, s. 194-225. 1.Omówienie programu ćwiczeń oraz powtórka z pierwszej części kursu 2.Główne strategie badawcze w badaniach socjologicznych 3.Strategie doboru próby oraz realizacja próby w terenie 4.Metody sondażowe I- zestandaryzowany wywiad kwestionariuszowy jako główna technika gromadzenia danych ilościowych Sztabiński, Paweł, Zbigniew Sawiński i Franciszek Sztabiński (red.). 2005. Fieldwork jest sztuką. Jak dobrać respondenta, skłonić go do udziału w wywiadzie, rzetelnie i sprawnie zrealizować badanie, rozdziały: 5, 6, 10, 11, 12, 14. 5.Ogólne zasady budowy narzędzi badawczych. Rodzaje pytań i główne błędy I Babiński, Grzegorz. 1997. Pytania kwestionariuszowe: podstawowe podziały typologie, [w:] Marian Malikowski i Marian Niezgoda (red.), Badania empiryczne w socjologii, t. I, Tyczyn: Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza, s. 391-408. Lutyńska, Krystyna. 1984. Wywiad kwestionariuszowy. Przygotowanie i sprawdzenie narzędzia badawczego, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 66-124. 3 / 6
6.Ogólne zasady budowy narzędzi badawczych. Rodzaje pytań i główne błędy II. 7. Pomiar w socjologii. Konstruowanie skal trafnych i rzetelnych I Babiński, Grzegorz. 1997. Pomiar w naukach społecznych, w: Marian Malikowski i Marian Niezgoda (red.), Badania empiryczne w socjologii, t. I, Tyczyn: Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza, s. 273-299. 8.Pomiar w socjologii. Konstruowanie skal trafnych i rzetelnych II Kaczmarczyk, Stanisław. 2003, Badania marketingowe. Metody i techniki, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 116-135. 9.Metody sondażowe II realizacja wywiadu kwestionariuszowego Sztabiński, Paweł, Zbigniew Sawiński i Franciszek Sztabiński (red.). 2005. Fieldwork jest sztuką. Jak dobrać respondenta, skłonić go do udziału w wywiadzie, rzetelnie i sprawnie zrealizować badanie, rozdziały: 7, 9. Mayntz, Renate i inni. 1985. Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, Warszawa: PWN, s. 87-111. 10.Metody sondażowe III odmiany i strategie badań ilościowych. Sztabiński, Paweł, Zbigniew Sawiński i Franciszek Sztabiński (red.). 2005. Fieldwork jest sztuką. Jak dobrać respondenta, skłonić go do udziału w wywiadzie, rzetelnie i sprawnie zrealizować badanie, rozdziały: 16, 17, 21, 24. 11.Kodowanie i wprowadzanie danych empirycznych Babiński, Grzegorz. 1997. Budowa instrukcji kodowej. Podstawowe systemy kodowe i sposoby kodowania informacji, w: Marian Malikowski i Marian Niezgoda (red.), Badania empiryczne w socjologii, t. II, Tyczyn: Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza, s. 443-471. 12.Jakościowe badania terenowe I etnografia obserwacja etyka badań Angrosino, Michael. 2010. Badania etnograficzne i obserwacyjne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Janiszewski, Ludwik. 1970. O obserwacji uczestniczącej na statku morskim, Studia Socjologiczne, nr 1, s. 303-318. Zaczyński, Władysław. 1997. Obserwacja uczestnicząca, w: Marian Malikowski i Marian Niezgoda (red.), Badania empiryczne w socjologii, t. II, Tyczyn: Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza, s. 14-21. 13.Jakościowe badania terenowe II IDI i FGI Daniłowicz, Paweł i Jolanta Lisek Michalska. 2007. Fokus zogniskowany wywiad grupowy. Zarys metody, w: Jolanta Lisek Michalska i Paweł Daniłowicz (red.), Zogniskowany wywiad grupowy. Studia nad metodą, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 11-32. Steinar, Kvale. 2010. Prowadzenie wywiadów, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 14.Analiza treści. Goban, -Klas, Tomasz. 1997. Analiza zawartości przekazów masowych, w: Marian Malikowski i Marian Niezgoda (red.), Badania empiryczne w socjologii, t. II, Tyczyn: Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza, s. 294-320. Pisarek, Walery. 1997. Procedura badawcza, [w:] Marian Malikowski i Marian Niezgoda (red.), Badania empiryczne w socjologii, t. II, Tyczyn: Wyższa Szkoła Społeczno- Gospodarcza, s. 321-362. 15. Podsumowanie kursu i powtórka (extra). Sposób obliczania oceny końcowej Średnia arytmetyczna oceny z egzaminu i oceny końcowej z ćwiczeń. 4 / 6
Wymagania wstępne i dodatkowe Ukończony I rok socjologii i zajęcia z Metod i technik badawczych z drugiego semestru. Zalecana literatura i pomoce naukowe Obowiązujący podręcznik (dla całego kursu): Babbie E. (2009). Podstawy badań społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Dodatkowa literatura: Angrosino M. (2010). Badania etnograficzne i obserwacyjne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Atkinson P., Hammersley M. (2001). Metody badań terenowych. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka. Babbie E. (2003). Badania społeczne w praktyce. Warszawa 2003. Banks M. (2009). Materiały wizualne w badaniach jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Denzin K. N., Lincoln Y. S. (red.) (2009). Metody badań jakościowych, tom 1 i tom 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Domański H., Lutyńska K., Rostocki A. (red.). (1999). Spojrzenie na metodę. Studia z metodologii badań socjologicznych, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN. Flick U. (2010). Projektowanie badania jakościowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka. Konecki K. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Lisek Michalska J., Daniłowicz P.(red.). (2007). Zogniskowany wywiad grupowy. Studia nad metodą. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Lissowski G., Haman J., Jasiński M. (2008). Podstawy statystyki dla socjologów, Warszawa: Wydawnictwo SCHOLAR. Maison D. (2001). Zogniskowane wywiady grupowe. Warszawa: PWN. Maison D., Noga-Bogomilski A. (red.). (2007). Badania marketingowe. Od teorii do praktyki. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Malikowski M., Niezgoda M. (red.). (1997). Badania empiryczne w socjologii, t. I i t. II. Tyczyn: Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza. Mayntz R., Holm K., Hübner P. (1985). Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej. Warszawa: PWN. Miles M. B, Huberman A. M. (2000). Analiza danych jakościowych. Trans Humana. Nikodemska-Wołowik A. (1999). Jakościowe badania marketingowe. Warszawa: Wydawnictwo PWE. Nowak S. (1985). Metodologia badań społecznych. Warszawa: PWN. Sztabiński P.B, Sawiński Z., Sztabiński F. (2005). Fieldwork jest sztuką. Warszawa: IFiS PAN. Oppenheim A. N. (2004). Kwestionariusze, wywiady, pomiary postaw. Poznań: Zysk i S-ka Rapley T. (2010). Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Rose G. (2010). Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia nad wizualnością. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Silverman D. (2009). Interpretacja danych jakościowych. Metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Silverman D. (2009). Prowadzenie badań jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Steinar, K. (2010). Prowadzenie wywiadów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Szreder M. (2004). Metody i techniki sondażowych badań opinii, Wydawnictwo PWE. Sztabiński P., Sawiński Z., Sztabiński F. (red.). (2005). Fieldwork jest sztuką. Jak dobrać respondenta, skłonić go do udziału w wywiadzie, rzetelnie i sprawnie zrealizować badanie, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN. Sztabiński P., Sztabiński F., Sawiński Z. (red.). (2004) Nowe metody, nowe podejścia badawcze w naukach społecznych. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN. Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Nie podano dodatkowych publikacji Informacje dodatkowe Brak 5 / 6
Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe Udział w ćwiczeniach audytoryjnych Przygotowanie do zajęć Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 45 godz 40 godz 45 godz 50 godz 180 godz 6 ECTS 6 / 6