Założenia realizacji programu wykorzystanie materiałów inarzędzi programowych.
24 kwietnia 2006 r. Główny Inspektor Sanitarny powołuje Zespół ds. Opracowania i Wdrożenia Krajowego Programu Zapobiegania Nadwadze, Otyłości i Chorobom Przewlekłym
W skład Zespołu wchodzą: przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej i Ministerstwa Sportu, przedstawiciele Państwowej Inspekcji Sanitarnej, przedstawiciele nauki, specjaliści zajmujący się edukacją zdrowotną i promocją zdrowia, przedstawiciele stowarzyszeń przemysłu spożywczego.
Konsultant naukowy prof. dr hab. n. med. Mirosław Jarosz Kierownik Narodowego Programu Zapobiegania Nadwadze i Otyłości oraz Przewlekłym Chorobom Niezakaźnym poprzez Poprawę Żywienia i Aktywności Fizycznej
Zewnętrzny obserwator dr Paulina Miśkiewicz - Dyrektor Biura Łącznika Światowej Organizacji Zdrowia w Polsce
Wynik prac Zespołu rozpoczęcie realizacji programu edukacyjnego pt. Trzymaj Formę! dotyczącego promowania zdrowego żywienia i aktywności fizycznej w I semestrze roku szkolnego 2006/07
Założenia realizacji I edycji programu edukacyjnego pt. Trzymaj Formę! w roku szkolnym 2006/2007 zaakceptowane przez Głównego Inspektora Sanitarnego - Andrzeja Wojtyłę w dniu 9 listopada 2006 roku
Patronat: Ministerstwo Edukacji Narodowej (pismo z dnia 15 listopada 2006 roku - przyjęcie zaproszenia do współpracy, zgoda na wymienienie MEN jako współorganizatora programu).
Patronat: Ministerstwo Sportu (pismo z dnia 31 października 2006 roku potwierdzające włączenie się do realizacji prozdrowotnego przedsięwzięcia, jakim jest program pt. Trzymaj Formę! )
Patronat: Instytutu Żywności i Żywienia (pismo Dyrektora IŻiŻ z dnia 6 listopada 2006 roku akceptujące propozycję umieszczenia IŻŻ jako partnera programu prozdrowotnego pt. Trzymaj Formę! )
Założenia realizacji programu edukacyjnego pt. Trzymaj Formę! w roku szkolnym 2006/2007 I edycja
I. CEL GŁÓWNY Zwiększenie świadomości dotyczącej wpływu żywienia i aktywności fizycznej na zdrowie.
II. CELE SZCZEGÓŁOWE 1. Pogłębienie wiedzy w zakresie znaczenia zbilansowanej diety i aktywności fizycznej dla organizmu człowieka. 2. Kształtowanie zmiany postaw i zachowań związanych z prawidłowym żywieniem, odpowiednią jakością zdrowotną żywności i aktywnością fizyczną. 3. Dostarczenie wiedzy i umiejętności korzystania z informacji zamieszczonych na opakowaniach produktów spożywczych.
III. ADRESACI PROGRAMU uczniowie szkół gimnazjalnych (I-III), szkół podstawowych (V-VI) ich rodzice
IV. UCZESTNICY PROGRAMU dyrekcje szkół, nauczyciele, społeczność szkolna pielęgniarki środowiska szkolnego władze wojewódzkie i lokalne oraz inni wg możliwości i potrzeb środowiskowych
V. CZAS TRWANIA PROGRAMU 2006 2009 I edycja rok szkolny 2006/07 II edycja rok szkolny 2007/08 III edycja rok szkolny 2008/09
VI. ORGANIZATORZY PROGRAMU Główny Inspektorat Sanitarny Stowarzyszenie Polska Federacja Producentów Żywności
VII. KOORDYNATORZY PROGRAMU poziom wojewódzki Wojewódzkie Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne poziom powiatowy Powiatowe Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne poziom szkolny dyrekcje szkół
VIII. PARTNERZY PROGRAMU Instytut Żywności i Żywienia Instytut Matki i Dziecka Ministerstwo Edukacji Narodowej Ministerstwo Sportu Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie Miesięcznik Lider
IX. MATERIAŁY I POMOCE PROGRAMOWE poradnik dla szkolnych koordynatorów programu, nauczycieli/ pielęgniarek środowiska szkolnego, broszura dla młodzieży i rodziców dotycząca zbilansowanej diety i znaczenia aktywności fizycznej,
IX. MATERIAŁY I POMOCE PROGRAMOWE ciąg dalszy plakat piramida zdrowia (z uwzględnioną aktywnością fizyczną), podstawowe wymagania higienicznosanitarne dla pionu żywienia w szkołach, zalecenia dotyczące sprzedaży produktów spożywczych w obiektach szkolnych.
IX. MATERIAŁY I POMOCE PROGRAMOWE ciąg dalszy internetowa interaktywna strona edukacyjna (treści programowe, gry, na wirtualnych produktach informowanie o znakowaniu żywności)
Dodatkowe materiały i informacje na: WWW.TRZYMAJFORME.PL
X. TREŚCI PROGRAMOWE Żywienie młodzieży zbilansowana dieta Piramida zdrowia bloki produktów Rozkład posiłków w ciągu dnia i % dobowego zapotrzebowania na energię Dzienne zalecenia żywieniowe dla młodzieży Rola podstawowych składników odżywczych Zasady zdrowego żywienia (10 zasad) Alternatywne sposoby żywienia na przykładzie diety wegetariańskiej
X. TREŚCI PROGRAMOWE ciąg dalszy Aktywność fizyczna Znaczenie aktywności fizycznej dla zdrowia: pożądana aktywność fizyczna dla dzieci i młodzieży test wydolności fizycznej (ćwiczenia) test sprawności fizycznej (ćwiczenia)
X. TREŚCI PROGRAMOWE ciąg dalszy Aktywność fizyczna Przykłady z omówieniem metodycznym: ćwiczenia mięśni brzucha ćwiczenia mięśni bioder ćwiczenia mięśni grzbietu ćwiczenia mięśni klatki piersiowej ćwiczenia oddechowe ćwiczenia utrzymywania poprawnej postawy ciała ćwiczenia marszu Piśmiennictwo uzupełniające
XI. Metoda realizacji METODA PROJEKTU Program realizowany jest metodą projektu. Autorami projektu powinni być przede wszystkim uczniowie przy merytorycznym wsparciu nauczycieli i zaangażowaniu środowisk lokalnych tj. rodziców i samorządów. Realizacja projektów powinna odbywać się podczas zajęć pozalekcyjnych lub w ramach ścieżki międzyprzedmiotowej (do 25 godzin). Szkoła powinna powołać Zespół Monitorujący, składający się z trzech przedstawicieli rodziców i dwóch przedstawicieli samorządu szkolnego. Zespół jest organem akceptującym i monitorującym realizację projektu w szkole.
XI. Metoda realizacji METODA PROJEKTU Projekty powinny: rozwijać zainteresowania uczniów i poszerzać ich wiedzę o świecie, wykraczać poza podstawę programową i programy nauczania szkoły, służyć promocji codziennej aktywności fizycznej, uczyć prawidłowego, czyli zróżnicowanego i zbilansowanego sposobu odżywiania się, uczyć odpowiedzialności indywidualnej za zdrowie i zasad wolnego wyboru.
XII. METODYKA REALIZACJI PROGRAMU Przedstawienie oferty programowej 5 000 dyrektorom szkół w 16 województwach. Wykonawcy: -WSSE - PSSE Termin: - X-XI 2006 r.
291 G 173 G+159 SP=332 163 G+5 SP=168 264 G+18 SP=282 131 G+41 SP=172 4 G+18 SP=122 448 G+3 SP=451 531 G+144 SP=675 286 G+8 SP=294 194 G+6 SP=200 98 G 419 G 131 G+41 SP=172 304 G 365 G+31 SP=396 G liczba gimnazjów SP liczba szkół podstawowych 452 G+98 SP=550
WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE PSSE Gorzów Wlkp. 13 G + 2 SP = 15 PSSE Sulęcin 3 G + 1SP = 4 PSSE Słubice 6 G PSSE Drezdenko 8 G PSSE Międzyrzecz 5 G + 2 SP = 7 PSSE Świebodzin 7 G + 11 SP = 18 PSSE Krosno Odrz. 10 G + 2 SP = 12 PSSE Żary 14 G PSSE Zielona Góra 14 G PSSE Nowa Sól 13 G PSSE Żagań 11 G
WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE 1336 klas, w tym: 1263 klas w szkołach gimnazjalnych (I-III) 73 klasy w szkołach podstawowych (V-VI)
WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE 31 055 uczniów, w tym: 29 459 uczniów w szkołach gimnazjalnych (I-III) 1596 uczniów w szkołach podstawowych (V-VI)
XII. METODYKA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy Opracowanie bazy szkół uczestniczących w I edycji programu Wykonawcy: -PIS Termin: - XI 2006 r.
XII. METODYKA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy Sporządzenie zapotrzebowania na materiały edukacyjne Wykonawcy: -PIS Termin: - IX 2006 r.
XII.METODYKA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy Nawiązanie współpracy na poziomie wojewódzkim z: - Kuratoriami Oświaty, - Urzędami Marszałkowskimi, - Urzędami Wojewódzkimi, - Specjalistami w zakładach opieki zdrowotnej i ośrodkach kultury fizycznej - Koordynatorami programu Szkoła Promująca Zdrowie Wykonawcy: -WSSE - PSSE
XII. METODYKA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy Inspekcji Sanitarnej oraz partnerów (Kuratoria Oświaty, administracja samorządowa i inni wg Przeszkolenie wojewódzkich i powiatowych koordynatorów programu z Państwowej możliwości lokalnych).
XII. METODYKA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy Poziom krajowy Wykonawcy: - GIS, PFPZ, MEN, Min. Sportu, IŻŻ, IMiDz, AWF Warszawa, SGGW, Lider - specjaliści i eksperci - partnerzy programu Termin: - 16-17 XI 2006 r.
XII. METODYKA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy Poziom wojewódzki Wykonawcy: - WSSE, - Kuratoria Oświaty, - inni zaproszeni specjaliści i partnerzy
XII. METODYKA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy Przeszkolenie szkolnych koordynatorów programu i innych przedstawicieli środowiska szkolnego i lokalnego Wykonawcy: -WSSE -PSSE - regionalni i lokalni partnerzy
XII. METODYKA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy Dostarczenie materiałów edukacyjnych do szkół Wykonawcy: - WSSE i PSSE
XII. METODYKA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy Nawiązywanie współpracy na rzecz realizacji programu w środowiskach lokalnych Wykonawcy: -WSSE - PSSE Termin: - XI 2006 r. VI 2007 r.
XII. METODYKA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy Realizacja działań edukacyjnych w szkołach skierowanych do młodzieży i rodziców. Realizacja programu w szkołach odbywa się metodą projektu. Wykonawcy: - nauczyciele -pielęgniarki środowiska szkolnego - eksperci z zewnątrz Termin: - II 2007 r. VI 2007 r.
XII. METODYKA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy Prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych w środkach masowego przekazu oraz podczas imprez masowych w środowiskach lokalnych Wykonawcy: - partnerzy i koordynatorzy programu Termin: - XI 2006 r. V 2007 r.
XII. METODYKA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy Nadzorowanie i monitorowanie przebiegu programu Wykonawcy: -PIS Termin: - XI 2006 r. VI 2007 r.
XIII. PODSUMOWANIE I OCENA REALIZACJI PROGRAMU (na poziomie szkolnym, powiatowym, wojewódzkim i krajowym) Dokonywanie corocznego podsumowania i oceny każdej edycji programu z uwzględnieniem następujących danych - liczby placówek biorących udział w programie, - liczby uczniów objętych edukacją, - liczby rodziców objętych edukacją, - zakresu prowadzonej edukacji,
XIII. PODSUMOWANIE I OCENA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy - uzyskanych efektów w zmianie żywienia uczniów w szkołach asortymentu produktów żywnościowych w sklepikach szkolnych, stołówkach, barach itp. i innych rozwiązań organizacyjnych w tym zakresie, - wyniki ankiety ewaluacyjnej ze szkół biorących udział w programie, - pozyskanie lokalnych partnerów, sojuszników, darczyńców na rzecz realizacji działań programowych.
XIII. PODSUMOWANIE I OCENA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy Wykonawcy: - dyrekcje i szkolni koordynatorzy, - kierownicy stołówek szkolnych, ajenci zbiorowego żywienia, - Rada Rodziców, Rada Szkoły, Komitet Rodzicielski - pielęgniarki środowiska szkolnego, - władze samorządowe, - PIS. Termin: - VI VII 2007 r.
XIII. PODSUMOWANIE I OCENA REALIZACJI PROGRAMU ciąg dalszy Zorganizowanie konferencji podsumowującej realizację programu w I edycji: Wykonawcy: GIS, PFPŻ z udziałem partnerów programu Termin: IX 2007 r.
Przykłady realizacji programu Edukacyjnego Trzymaj Formę Zrealizowanego w roku szkolnym 2005/2006 w ramach akcji Szkoła z Klasą
Inscenizacje i przedstawienia Skutki niewłaściwego odżywiania oraz prowadzenie zdrowego stylu życia". Inscenizacja składała się z trzech części: I. Inscenizacja przedstawia zachowania trzech uczennic: - sylwetkę osoby popadającej w anoreksję, sylwetkę osoby popadającej w bulimię oraz sylwetkę osoby cierpiącej na otyłość. Głównym celem ukazania tych postaci jest uświadomienie przyczyn i objawów chorób trudnych do rozpoznania przez kolegów i rodzinę, jak również przedstawienia możliwości pomocy osobom chorym. II. Scenka, w której uczestniczą koledzy z klasy, przedstawiciele rodziny, wychowawca i psycholog szkolny. Koledzy zastanawiają się, w jaki sposób pomóc chorym koleżankom. Podejmują różne działania: zwracają się do wychowawcy, rodziców, psychologa. Kroki podjęte przez w/w osoby przynoszą zaskakujące efekty. Osoby chore dostrzegły własne błędy i zrozumiały powód swojej choroby. III. Scenka przedstawiająca uczennice, które dzisiaj mogą cieszyć się zdrowiem i pełnią życia, ponieważ udało im się pokonać chorobę. Dziewczyny opowiadają jak łatwo popaść w taką chorobę a jak trudno się z niej wyleczyć. Każda z nich twierdzi, że podstawą sukcesu jest współdziałanie z drugim człowiekiem, nie zamykanie się w sobie, pomoc specjalisty.
Wywiad oraz samodzielne badania jako metoda pozyskiwania informacji Uczniowie przeprowadzali badania ankietowe wśród swoich kolegów i koleżanek, a uzyskane wyniki uświadamiały im przez to dobitnie niską aktywność fizyczną oraz złe nawyki żywieniowe młodzieży gimnazjalnej. Na podstawie wyników ankiet opracowane zostały plansze, wykresy i diagramy rejestrujące stan obecny oraz propozycje zmian, które zostały wyeksponowane w formie gazetki szkolnej oraz na stronach internetowych szkół. W wielu projektach uczniowie spotykali się z osobami zajmującymi się poradnictwem żywieniowym oraz pracującymi w służbie zdrowia. Przed każdym takim spotkaniem uczniowie samodzielnie opracowywali zestawy pytań dla gości.
Tworzenie jadłospisów i przygotowywanie posiłków zgodnych z zaleceniami zbilansowanej diety Zabawa w wizytówki poprzez przestawianie liter w imionach i nazwiskach uczniów, młodzież tworzyła nazwę warzywa, jakie lubią zjadać ich właściciele, np. Ewa Kordzik = rzodkiewka. Następnie zadaniem młodzieży było zebranie informacji na temat występowania tego warzywa, jego wartości odżywczych, przepisów na dania z jego zastosowaniem oraz ciekawostki. Na zakończenie uczniowie przygotowywali reklamę wylosowanego warzywa mającą na celu zachęcenie swoich kolegów i koleżanek do spożywania tego produktu. Prezentacja reklam była połączona z degustacją przygotowanych według zebranych przepisów dań z wybranymi warzywami w roli głównej.
Ścieżki zdrowia. Dzieci wytyczały trasę podróży oraz miejsca postojów, przy których realizowały wymyślone przez ich kolegów zadania. Wszystkie stacje były ponumerowane, dzięki czemu nikt nie wykonywał zadań wymyślonych przez samego siebie. Zadania, które były do wykonania to pytania i quizy dotyczące zbilansowanej diety, a także gry, zabawy i ćwiczenia ruchowe.
Inne przykłady: Szkoła tańca, Tworzenie reklam promujących sport, Wystawy i dni zdrowego żywienia, Broszury i ulotki, Wywiady i artykuły w prasie lokalnej.