Akeelah i jej nauczyciel reż. Doug Atchison MATERIAŁY DYDAKTYCZNE DLA NAUCZYCIELI SPIS TREŚCI 1. Scenariusz lekcji języka polskiego. (str. 2) Temat: Jak nie bać się własnej siły? Rozmawiamy o filmie Akeelah i jej nauczyciel. 2. Załącznik do lekcji: karta pracy. (str. 5) stowarzyszenie nowe horyzonty zamenhofa 1, 00-153 warszawa, tel. +48 22 530 66 40, fax +48 22 831 06 63, www.nhef.pl 1
Opracowała: Paulina Krześniak SCENARIUSZ LEKCJI Temat: Jak nie bać się własnej siły? Rozmawiamy o filmie Akeelah i jej nauczyciel. CELE LEKCJI Po lekcji uczeń powinien: rekonstruować poznaną fabułę; rozmawiać na poruszane w filmie tematy (wytrwałość w dążeniu do celu, wiara we własne możliwości i siły, potrzeba posiadania przewodnika i mistrza, poczucie wyobcowania i samotności, różnice społeczne); wczuwać się w sytuację różnych postaci; przedstawiać swoje poglądy oraz prowadzić dyskusję: argumentować, wnioskować, formułować sądy; zwracać uwagę na poprawność ortograficzną tekstów. METODY I FORMY PRACY burza mózgów, pogadanka, karta pracy, quiz. ŚRODKI DYDAKTYCZNE CZAS Film: Akeelah i jej nauczyciel, reż. D. Atchison, USA 2006. Karty pracy dla wszystkich uczniów. Lista ciekawych pod względem ortograficznym wyrazów do quizu. 2 lekcje PRZEBIEG LEKCJI 1. Wprowadzenie. Nauczyciel prosi uczniów, aby podzielili się swoimi wrażeniami dotyczącymi filmu. Pyta czy film im się podobał, czy skłonił do refleksji, czy znaleźli w nim znane z własnego życia problemy? 2. Burza mózgów. Nauczyciel prosi uczniów o scharakteryzowanie tytułowej bohaterki filmu. Uczniowie powinni przywołać następujące fakty: Akeelah Anderson jest jedenastoletnią dziewczynką mieszkającą w Los Angeles, Akeelah jest półsierotą: jej tata został zastrzelony, kiedy miała sześć lat, bohaterka mieszka z mamą i kilkorgiem rodzeństwa, dziewczynka uczęszcza do szkoły w biednej dzielnicy, zamieszkiwanej przez dość trudną młodzież z problemami, 2
Akeelah jest wyjątkowo uzdolniona: ma talent do ortografii, co przysparza jej kłopotów w szkole, w której z uczniowie są obiektem kpin. W ramach podsumowania dzieci wykonują polecenie 1. z kart pracy. 3. Pogadanka. Pytanie, kto zajmuje się przygotowaniem Akeelah do konkursu ortograficznego po wygraniu przez nią eliminacji szkolnych, staje się punktem wyjścia do rozmowy o doktorze Joshui Larabeem. Warto przypomnieć uczniom scenę eliminacji szkolnych, w której Larabee już po ogłoszeniu głównej bohaterki zwyciężczynią prosi ją o przeliterowanie kilku bardzo trudnych słów. Warto także wspomnieć o trudnych początkach znajomości dziewczynki i naukowca oraz o jej późniejszym do niego przywiązaniu. Można także w tym momencie porozmawiać z uczniami o historii samego nauczyciela, który wiele lat temu stracił, nieco młodszą od Akeelah, córkę. 4. Karta pracy. Od ogólnych rozważań na temat historii nauczyciela oraz jego niezwykłej współpracy z jedenastoletnią dziewczynką prowadzący lekcję przechodzi do pytania o stosowane przez Larabee ego metody, pomagające Akeelah opanować zasady ortografii. Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela wypełniają polecenie 2a) z kart pracy. Warto pamiętać o: rozbudzaniu w dziewczynce wiary we własne siły, zapoznawaniu się ze słówkami, które pojawiły się na finałach krajowych w poprzednich latach, uczenie słów łącznie z ich znaczeniami i źródłosłowem, kojarzenie długich nieznanych słów z krótszymi i znanymi, od których te długie pochodzą, wykorzystanie wystukiwania rytmu jako sposobu ułatwiającego skupienie się, fiszki. Nauczyciel zwraca uwagę dzieci na to, że mistrz Akeelah nie tylko uczył ją słówek, ale także brał udział w kształtowaniu jej charakteru: wytrwałości, pracowitości, wiary w siebie. Uczniowie proszeni są o samodzielne wykonanie polecenia 2b). Chętni czytają swoje odpowiedzi na forum klasy. 5. Quiz. Urozmaiceniem lekcji może być quiz ortograficzny. Aby dzieci lepiej (choć trochę wszak angielska ortografia bardzo różni się od polskiej) wyczuły naturę problemów, z którymi mierzyła się Akeelah, warto zaproponować im zabawę w literowanie. Trzeba w tym celu przygotować listę ciekawych pod względem ortografii słów. Ich liczba powinna być wielokrotnością liczby uczniów (jak dużą to zależy od tego, ile rund chcemy zorganizować i jak dużo czasu możemy poświęcić na tę część lekcji). Jest to okazja do przypomnienia uczniom pisowni tych słów (lub zapoznania z nią). Osoby, które wypadną w quizie najlepiej, można nagrodzić (np. plusami). Poza tym warto poprosić uczniów, żeby wyobrazili sobie, jak czuła się Akeelah występując w każdym etapie przed coraz większą widownią i z coraz trudniejszymi przeciwnikami. 6. Karta pracy. Podsumowując poprzednie ćwiczenie nauczyciel zwraca uwagę dzieci na to, że słowa, które musieli literować uczestnicy konkursu ortograficznego były niejednokrotnie bardzo trudne: podchwytliwe, często były to terminy naukowe, pochodzące z innych języków. Uczniowie proszeni są o wykonanie polecenia 3. z kart pracy. (Odpowiedź: konsyliencja spójność i zgodność wiedzy, logorea szybkie i bezładne wypowiadanie się, słowotok). 7. Pogadanka. Podczas eliminacji regionalnych główna bohaterka poznaje przyjaźnie nastawionego i pomocnego Javiera. Zaprasza on Akeelah na spotkania kółka ortograficznego, które działa w jego szkole. Nauczyciel prosi dzieci, żeby zastanowiły się, czym szkoła Javiera różni się od tej, do której chodzi Akeelah. Warto zwrócić uwagę na jej usytuowanie w bogatszej dzielnicy, lepsze wyposażenie, wyższy poziom, atmosferę sprzyjającą nauce. Odpowiedź uczniowie notują na kartach pracy (zadanie 4.). 8. Tabela. Do tej samej szkoły, w której uczy się Javier, chodzi Dylan: chłopiec, który dwukrotnie znalazł się w krajowym finale konkursu. Stosunek obu kolegów do rozgrywek jest zupełnie inny. Nauczyciel porównuje go razem z uczniami w formie tabeli, która może wyglądać tak: 3
Stosunek Javiera do konkursu Chce wygrać, ale nie za wszelką cenę. Stara się, intensywnie przygotowuje, ale konkurs jest dla niego także zabawą, przygodą, okazją do poznania ciekawych osób. Nie rozpacza z powodu przegranej. Stosunek Dylana do konkursu Bardzo zależy mu na wygranej. Sprawia wrażenie bardzo pewnego siebie, wręcz zarozumiałego. W rzeczywistości na wygranej bardziej zależy jego chorobliwie ambitnemu ojcu. 9. Karta pracy. Nauczyciel pyta dzieci, jakie wydarzenie zdaje się zmieniać stosunek Dylana do konkursu? Jaki związek ma z tym Akeelah? Dzieci samodzielnie odpowiadają na pytanie zawarte w zadaniu 5. 10. Podsumowanie. Nauczyciel podsumowuje to, co zostało powiedziane. Jest to też dobry moment na wspomnienie o tych wątkach i tematach filmu, które zostały pominięte. Praca domowa Napisz wypracowanie na jeden z podanych tematów. 1. Czy masz swojego mistrza w jakiejś dziedzinie (a może w wielu dziedzinach), osobę, od której wiele się nauczyłeś (-aś) i która jest dla Ciebie wyjątkowo ważna? Może być to nauczyciel, trener lub ktoś zupełnie inny. Scharakteryzuj tę osobę. 2. W cytacie, o którego przeczytanie pan Larabee prosi Akeelah pojawia się stwierdzenie, że ludzie bardziej niż własnej słabości, boją się swojej siły. Jak to rozumiesz? 4
ZAŁĄCZNIK 1: KARTA PRACY Zadanie 1. Wypełnij kwestionariusz osobowy głównej bohaterki filmu Akeelah i jej nauczyciel. IMIĘ i NAZWISKO:... WIEK:... MIEJSCE ZAMIESZKANIA:... RODZINA:... ZAINTERESOWANIA:... Zadanie 2. a) W jaki sposób dr Joshua Larabee pomagał Akeelah przygotować się do konkursu ortograficznego? Jakie metody stosował?...................... b) Jaka nauka płynąca z kontaktu pana Larabee ego z Aheelah wydaje Ci się najważniejsza? 5
Zadanie 3. a) Poniżej znajdują się dwa z wyrazów, z którymi Akeelah musiała zmierzyć się w finale krajowym konkursu ortograficznego oraz ich definicje. Połącz wyraz z jego znaczeniem. konsyliencja logorea szybkie i bezładne wypowiadanie się, słowotok spójność i zgodność wiedzy b) Podkreśl ostatni wyraz finału krajowego przeliterowany przez Akeelah, którego dziewczynka nie potrafiła przeliterować po eliminacjach szkolnych. Zadanie 4. Czym różni się szkoła, do której chodzą Javier i Dylan, od tej, w której uczy się Akeelah? Zadanie 5. Dlaczego Akeelah chciała pomóc Dylanowi w finale, błędnie literując słowo, które znała? 6