Przydatnośd pilnego oznaczania endotoksyny w ciężkiej sepsie Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Gram (-) bacteria Pérola O, J Pharm Pharmaceut Sci 10:388-404, 2007
Źródło endotoksyn u chorego Miejsce zakażenia patogenem Gram-ujemnym Komórki bakterii i endotoksyny przechodzą do krwi Translokacja z jelita Komórki bakterii i endotoksyny przechodzą przez ściną jelita do krwi
Yue C, Inflammation 2012;35(6):1880-8.
Reakcja organizmu na endotoksynę: detoksyfikacja 1) Wychwyt LPS w wątrobie. 2) Enzymatyczna degradacja LPS 3) Wiązanie LPS z białkami, zabezpieczające przed połączeniem z TLR4 4) Modulacja odpowiedzi komórek na LPS
Model endotoksemii (LPS i.v. w bolusie 2-4 ng/kg (0,06-0,2 ng/kg) podawana ochotnikom) Objawy po 1 godzinie po podaniu LPS zawsze obserwowane: gorączka, tachykardia często obserwowane: dreszcze, ból głowy, bóle mięśni i stawów, nudności, światłowstręt zawsze obserwowane: przejściowe zmiany liczby WBC, wzrost parametrów reakcji zapalnej (stężenia cytokin i metabolitów kwasu arachidonowego) nasilenie objawów jest zależne od dawki, wieku, płci
Model endotoksemii (LPS i.v. w bolusie 2-4 ng/kg (0,06-0,2 ng/kg) OUN: zaburzenia świadomości, amnezja, depresja, niepokój, czasem spadek przepływu mózgowego krwi (po 90 min.) Układ krążenia: tachykardia, spadek średniego ciśnienia tętniczego (najniższe po 4-6 godz.) Układ oddechowy: dusznośd, wzrost częstości oddechów
Nitric oxide Villar et al. Critical Care 2004 8:180
Model endotoksemii u człowieka cytokiny 1,5 h 2 h 3 h 4 h (Andreasen at al. Current Medicinal Chemistry, 2008, 15, 1697-1705)
Endotoksemia- wpływ na układ krzepnięcia clevelandclinicmeded.com
Endotoksemia wpływ na serce, układ krążenia Endotoksyny stymulują produkcję cytokin: TNF, IL- 6, IL-1beta depresja oddychania mitochondralnego osłabienie kurczliwośd komórek serca depresja czynnośd mięśnia serca Endotoksyny stymulują produkcję tlenku azotu rozszerzenie naczyo krwionośnych spadek ciśnienia krwi, wstrząs septyczny stymulacja uwalniania cytokin
Endotoksemia wpływ na mięśnie szkieletowe Brealey D, Lancet 2002
Endotoksemia wpływ na układ oddechowy Photomicrographs of representative histological sections of the lung (400x magnifcation). (a) Control group: no treatment (b) LPS group: endotoxemia rat model induced by LPS. Miao Z, Mediators Inflamm. 2012
Endotoksemia wpływ na czynnośd nerek Endotoksyny stymulują proces apoptozę nasilona apoptoza komórek w nerce: kanalików i kłębuszków nerkowych, komórek nabłonka. 1. znaczne zmniejszenie liczby komórek w narządzie 2. zahamowanie komunikacji międzykomórkowej Endotoksyny stymulują produkcję cytokin: TNF, IL-6, IL-1beta rozszerzenie i zapadanie się kanalików nerkowych i wakuolizacja komórek kanalików nerkowych nacieki zapalne w miąższu nerki
Blank Kontrola E. coli w jelicie E. coli w jelicie + Sepsa jelito węzły chłonne wątroba śledziona
Endotoksemia w OIT low intermedate high 367 (42,8%) 228 (26,6%) 262 (30,6%) Marshall JC at al. J Infect Dis 2004 Aug 1;190(3):527-34 57,2%
Marshall JC, J Infect Dis 190(3):527-34, 2004 Endotoksemia w OIT
Endotoksemia- wpływ na śmiertelnośd Variable Endotoxemia (+) Endotoxemia (-) p (N=95) (N=62) APACHEII 23 (16-29) 19 (16-25) 0,10 SOFA 10 (7-13) 11 (8-12) 0,85 Diagnosis on admission [N] 0,83 Peritonitis 54 53 Pneumonia 24 25 UTI 10 7 Skin and soft tissue infection 12 15 Endotoxin activity [EAU] 0.57 (0.46-0.67) 0.27 (0.17-0.36) <0.001 Procalcytonin [ng/ml] 19.6 (6.7-38.0) 3.1 (1.8-13.6) <0.001 WBC [10 3 /µl] 15.7 (10.0-23.3) 16.4 (10.5-27.0) 0,47 CRP [mg/l] 180 (117-273) 179 (121-228) 0,48 Creatinine [mg/dl] 1.82 (1.1-3.0) 1.3 (0.9-2.0) 0,03 Platelets [10 3 /µl] 148 (83-252) 189 (72-296) 0,68 ICU length of stay [days] 12 (6-30) 14 (8-29) 0,93 ICU mortality [%] 52 25 0,004
Metody oznaczania endotoksyn Endotoksyny zanieczyszczają komercyjnie dostępne produkty białkowe i biologicznie aktywne substancje. Obecnośd niewielkich ilości endotoksyn może wywoływad poważne efekty uboczne. Limulus test Metoda chemiluminescencyjna Rabbit pyrogen test
Metody oznaczania endotoksyny LAL test (Limulus amebocyte lysate) krew pobrana od skrzypłocza (Limulus polyphemus, horseshoe crab) reaguje na endotoksynę bakterii G (-) tworząc agregaty LAL test: metoda żelowa, turbidometryczna, chromogenna. Lizat z amebocytów (LAL) stosowany do detekcji endotoksyn w medycynie, przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym.
Oznaczanie endotoksyn - metoda chemiluminescencyjna EAA (Endotoxin Activity Assay) - test pozwalający na oznaczenie LPS w krwi pełnej (30min.)
Oznaczanie endotoksyn - metoda chemiluminescencyjna 0,0-0,39 EAU - ujemny; 0,4 1.0 EAU podwyższony
Filtr Toraymyxin 20R (Toray Industries, Japan) Wypełnienie Polymyxin B covalently bound to polypropylene-polystyrene fibers fabric Związki eliminowane Endotoxin LPS adsorber (Alteco Medical, Sweden) oxiris (Gambro-Hospal, France) Synthetic polypeptide bound to porous polyethylene discs AN69-based membrane, surface treated with a polyethyleneimine (PEI) and grafted with heparin Endotoxin Endotoxin Cytokines CPFA (Bellco, Italy) Polyethersulfone Plasma filter with adsorption on an unselective hydrophobicresin cartridge, and a synthetic high-permeability polyethersulfone hemofilter for continuous hemofiltration Cytokines Cytosorb (Cytosorbents, USA) Polystyrenedivinyl benzene copolymer beads with a biocompatible polyvinylpyrrolidone coating. Cytokines
1. przepływ krwi 150 ± 50 ml/min, heparynizacja ogólna 2. czas trwania -120 minut 3. rekomendowane powtórzenie hemoperfuzji po 24 h, jeżeli aktywność endotoksyny >0,6 AU
EAA units 1,2 1 0,8 0,6 przeżyli zmarli 0,4 0,2 0 Baseline 24 h 48 h Ryc.1 Aktywność endotoksyn we krwi u pacjentów we wstrząsie septycznym, u których zastosowano eliminację endotoksyn
Wpływ eliminacji endotoksyn na czynnośd narządów Przed zabiegiem 24 godz. po zabiegu p MAP [mm Hg] Noradrenaline [ug/kg/min] 68 ± 20 0,48 ± 0,41 80 ± 16 0,34 ± 0,46 0,002 0,04 Mleczany [mmol/l] 4,18 ± 3,73 2,72 ± 1,92 0,03 PO 2 [ mm Hg] Sat O 2 [%] PaO 2 /Fi0 2 94,8± 23,6 95,2±5,7 213 ± 94 96,0 ± 24,5 94,3 ± 8,8 233 ±100 n.s. n.s. n.s. PCT [ng/ml] 54,1 ± 62,8 53,4 ± 73,5 n.s CRP [mg/l] 183 ± 76 191 ± 101 n.s SOFA 11,4 ± 3,7 10,0 ± 4,6 0,01
Wnioski Pomiar aktywności endotoksyny ułatwia podjęcie decyzji o zastosowaniu jednej z metod eliminacji endotoksyn z krążenia (filtr Alteco, membrana oxiris, filtr z polimyksyna). Metody eliminacji endotoksyn z krążenia mogą stad się istotnym elementem w leczeniu pacjentów z ciężką sepsą i wstrząsem septycznym. Metoda chemiluminescencyjna, jako system POCT, jest najbardziej przydatna w oznaczaniu poziomu endotoksyn w warunkach OIT.
Endotoksemia- wpływ na śmiertelnośd 1,0 Cumulative Proportion Surviving 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 Log rank test p=0.001 0,3 0,2 0 20 40 60 80 100 120 Day s after ICU adm ission Figure 2 Kaplan Meier survival analysis of time to death. Solid liner represents group with endotoxemia, dotted line represents group without endotoxemia. (badania własne)