Zastosowanie pomiarów prokalcytoniny w oddziale intensywnej terapii

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zastosowanie pomiarów prokalcytoniny w oddziale intensywnej terapii"

Sławomir Nowacki
6 lat temu
Przeglądów:

1 Zastosowanie pomiarów prokalcytoniny w oddziale intensywnej terapii dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

Prokalcytonina budowa cząsteczki Zakodowana w genie CALC-1 (chromosom 11) PCT jest prekursorem hormonu kalcytoniny PCT i kalcytonina są odrębnymi

2 Prokalcytonina budowa cząsteczki Zakodowana w genie CALC-1 (chromosom 11) PCT jest prekursorem hormonu kalcytoniny PCT i kalcytonina są odrębnymi białkami Synteza: Prokalcytonina różne typy komórek (indukowana czynnikami zapalenia) Kalcytonina komórki neuroundokrynne tarczycy (regulowana hormonalnie)

3 Prokalcytonina w warunkach fizjologicznych Aktywacja genu dla prekursorów kalcytoniny w komórkach tarczycy Golgi PCT bardzo niskie stężenie we krwi (norma <0.1 ng/ml) Synteza PCT rozpad PCT do kalcytoniny CT CT CT CT CT Kalcytonina we krwi (wydzielanie regulowane: gastryna, Ca 2+ ) komórka tarczycy

4 Prokalcytonina systemowa reakcja zapalna, sepsa Indukcja bezpośrednia (toksyny bakteryjne) Indukcja pośrednia (IL-6, TNF) Virus, INFγ Aktywacja genu dla prekursorów kalcytoniny Golgi PCT podwyższone stężenie we krwi (> 0.1 ng/ml) Synteza PCT PCT PCT PCT PCT PCT PCT PCT PCT rozpad PCT do kalcytoniny CT CT CT CT CT CT CT CT Kalcytonina w normie Wydzielanie kalcytoniny regulowane (gastryna, Ca 2+ )

5 adapted from Müller B et al. J Clin Endocrinol Metab 2001;86(1): Prokalcytonina w sepsie PCT

6 Prokalcytonina w sepsie PCT - Müller B et al. Ubiquitous expression of the calcitonin-i gene in multiple tissues in response to sepsis. J Clin Endocrinol Metab. 2001;86(1):

7 Prokalcytonina systemowa reakcja zapalna, sepsa Adapted from Meisner M., J Lab Med 1999;23:263-72

8 Stężenie PCT Norma <0.05ug/L (dorośli) PCT<0.5ug/L PCT 0.5ug/L - <2.0 ug/l PCT 2.0ug/L - <10.0 ug/l PCT 10.0ug/L Interpretacja Wartość PCT w normie Brak systemowej reakcji zapalnej Możliwe miejscowe zakażenie, stan zapalny Pomiar klinicznie nieznaczący Możliwa systemowa reakcja zapalna o niewielkim nasileniu Możliwe miejscowe zakażenie, stan zapalny Pomiar klinicznie znaczący w przypadku potwierdzonego zakażenia, potwierdzenie sepsy. Systemowa reakcja zapalna o umiarkowanym nasileniu. W przypadku braku potwierdzenia zakażenia - możliwe zakażenie lecz inne stany również mogą powodować przejściowy wzrost PCT (np. zabieg operacyjny, uraz, wstrząs kardiogenny) Zalecane powtórzenie pomiaru (6-24 godz.) Pomiar klinicznie znaczący, potwierdzenie sepsy. Wysokie ryzyko rozwoju zespołu niewydolności wielonarządowej, zła prognoza przeżycia. Systemowa reakcja zapalna o dużym nasileniu. Inne stany również mogą powodować przejściowy wzrost PCT (np. zabieg operacyjny, uraz, wstrząs kardiogenny) Zalecane powtarzanie pomiarów co 24 godz. Pomiar klinicznie znaczący, potwierdzenie sepsy. Wysokie ryzyko rozwoju zespołu niewydolności wielonarządowej, bardzo zła prognoza przeżycia. Systemowa reakcja zapalna o bardzo dużym nasileniu wywołana ciężkim zakażeniem bakteryjnym, wstrząsem septycznym. Zalecane powtarzanie pomiarów co 24 godz.

9 PCT w okresie okołooperacyjnym zabiegi kardiochirurgiczne Sponholz et al. Diagnostic value and prognostic implications of serum procalcitonin after cardiac surgery: a systematic review of the literature. Critical Care 2006, 10:R145 Vol 10 No 5.

10 Prokalcytonina w okresie okołooperacyjnym przeszczep wątroby Eyraud D et al. Procalcitonin in liver transplantation: are high levels due to donors or recipients? Critical Care 2008, 12:R85

11 Prokalcytonina w okresie okołooperacyjnym wymiana stawu biodrowego Bouaicha S et al. Early serum procalcitonin level after primary total hip replacement. Mediators of Inflammation. Volume 2013, Article ID

12 Prokalcytonina w okresie okołooperacyjnym uraz wielonarządowy Wojtaszek et al. Changes of procalcitonin level in multiple trauma patients. Changes of procalcitonin level in multiple trauma patients Anaesthesiol Intensive Ther 2014;46(2):78-82

13 Prokalcytonina w okresie okołooperacyjnym zabiegi neurochirurgiczne G. Laifer et al. Dynamics of serum procalcitonin in patients after major neurosurgery. Clin Microbiol Infect.; 2005; 11:

14 Prokalcytonina w okresie okołooperacyjnym duże zabiegi, jama brzuszna M. Lindberg et al. Reference intervals for procalcitonin and C-reactive protein after major abdominal surgery. Scand J Clin Lab Invest 2002; 62:

15 Prokalcytonina w sepsie - wczesne rozpoznanie N=1, Blood culture samples (+) 345 (59%) Gram (-), 217 (37%) Gram(+), 24 (4%) fungal. Leli C et al. Procalcitonin levels in gram-positive, gram-negative, and fungal bloodstream infections. Dis Markers 2015:701480

16 adapted from Pfister R et al. Critical Care 2014,18:R44. Prokalcytonina w sepsie - wczesne rozpoznanie, ciężkie zakażenia wirusowe 0.56 μg/l IQR = 0.18 to μg/l IQR = 0.63 to μg/l IQR = 1.07 to 41.14

17 adapted from Cortegiani et al. BMC Anesthesiology 2014, 14:9 Prokalcytonina w sepsie - wczesne rozpoznanie, ciężkie zakażenia grzybicze Group PCT (ng/ml) Bacteremia ( ) Mixed 6.08 ( ) Negative 13.4 ( ) Candidemia 1.27 ( )

18 Prokalcytonina w sepsie - monitorowanie leczenia, VAP Luyt ChE et al. Procalcitonin Kinetics as a Prognostic Marker of Ventilator-associated Pneumonia. Am J Respir Crit Care Med 2005 Vol 171. pp

19 Prokalcytonina w sepsie - monitorowanie leczenia, VAP Luyt ChE et al. Procalcitonin Kinetics as a Prognostic Marker of Ventilator-associated Pneumonia. Am J Respir Crit Care Med 2005 Vol 171. pp

20 Prokalcytonina w sepsie - monitorowanie leczenia, zabiegi kardiochirurgiczne Sablotzki A et al. The systemic inflammatory response syndrome following cardiac surgery: different expression of proinflammatory cytokines and procalcitonin in patients with and without multiorgan dysfunctions. Perfusion ;17:103-9.

21 Prokalcytonina w sepsie - marker rokowniczy PCT non-survivors SOFA non-survivors SOFA survivors PCT survivors Adapted from Dahaba AA et al. Procalcitonin for early prediction of survival outcome in postoperative critically ill patients with severe sepsis. Br J Anaesth Oct;97(4):503-8.

22 Prokalcytonina w sepsie - monitorowanie antybiotykoterapii Wzrost liczby wieloopornych szczepów izolowanych na OIT wskazuje na potrzebę regulacji/ograniczania antybiotykoterapii. Czynniki wpływające na duże zużycie antybiotyków to: 1. Konieczność wczesnego wdrożenia antybiotykoterapii u pacjentów z sepsą ze względu na ciężkość stanu klinicznego 2. Konieczność stosowania antybiotyków o szerokim spektrum, przynajmniej na początku terapii 3. Niska swoistość i specyficzność parametrów klinicznych i diagnostycznych dla różnicowania pomiędzy zakażeniem bakteryjnym, a uogólnioną reakcją zapalną Randomizowane badania kliniczne wykazały, iż monitorowanie działania antybiotyków za pomocą codziennych pomiarów prokalcytoniny pozwala na skrócenie czasu stosowania antybiotykoterapii u pacjentów OIT.

23 Prokalcytonina w sepsie - monitorowanie antybiotykoterapii Cel 1: zmniejszenie liczby dni leczenia antybiotykiem oraz ograniczenie ilości stosowanych antybiotyków przy jednocześnym braku wzrostu śmiertelności lub liczby powtórnych zakażeń Cel 2: ograniczenie kosztów leczenia

24 Prokalcytonina w sepsie - monitorowanie antybiotykoterapii Evelien de Jong et al. Lancet Infect Dis. 2016; 16:

25 Prokalcytonina w regulacji antybiotykoterapii w sepsie Włączenie pacjenta do badania: Pacjenci septyczni, którzy otrzymali pierwszą dawkę antybiotyku w czasie 24 godzin od włączenia do badania klinicznego Kryteria wyłączenia z badań: antybiotykoterapia jako profilaktyka, imunosupresja, zakażenie wirusowe, pasożytnicze, gruźlica pobyt<24 godz. Grupa badana (n=761) Antybiotykoterapia zależna od oceny klinicznej i stężenia PCT, PCT mierzone codziennie Grupa kontrolna (n=785) Antybiotykoterapia zgodnie z praktyką stosowaną na oddziale, PCT nie jest mierzone Zakończenie antybiotykoterapii: PCT o 80% w porównaniu do wartości najwyższej (względny punkt odcięcia ) PCT 0.5 ug/l (bezwzględny punkt odcięcia ) Po uzyskaniu względnego/bezwzględnego punktu odcięcia dla PCT, lekarz prowadzący decydował o kontynuacji/zatrzymaniu antybiotykoterapii Evelien de Jong et al. Lancet Infect Dis. 2016; 16:

26 Prokalcytonina w regulacji antybiotykoterapii w sepsie PCT o 80% wporównaniu do wartości najwyższej (względny punkt odcięcia ) PCT 0.5 ug/l (bezwzględny punkt odcięcia ) 204 (17%) pacjentów nie wystąpiło względne/bezwzględne kryterium dla zakończenia antybiotykoterapii 557 (73%) pacjentów - wystąpiło względne/bezwzględne kryterium dla zakończenia antybiotykoterapii 38 (5%) pacjentów antybiotykoterapię zakończono przed wystąpieniem względnego/bezwzględnego kryterium 243 (44%) pacjentów antybiotykoterapia wstrzymana w czasie 24 godz. 297 (53%) pacjentów antybiotykoterapia wstrzymana w czasie 48 godz. 17 (3%) pacjentów antybiotykoterapia nie została wstrzymana Evelien de Jong et al. Lancet Infect Dis. 2016; 16:

27 Evelien de Jong et al. Lancet Infect Dis. 2016; 16:

28 Podsumowanie 1. W ogólnoustrojowym zakażeniu bakteryjnym PCT jest wytwarzana we wszystkich tkankach miąższowych i wydalana do krwioobiegu, gdzie osiaga wysokie stężenie. 2. Po dużych zabiegach chirurgicznych PCT wzrasta, osiągając najwyższe stężenie w ciągu 24 godzin po zabiegu. PCT powraca do wartości normalnych w ciągu kilku dni, jeżeli nie doszło do rozwoju powikłań po zabiegu. 3. U pacjentów z powikłaniami pooperacyjnymi, z infekcją lub sepsą, obserwuje się wyższe stężenie PCT niż u pacjentów bez powikłań. Kinetyka zmian stężeń PCT, a nie wartości bezwzględne, jest ważna w identyfikowaniu pacjentów z powikłaniami infekcyjnymi po operacji. 4. Monitorowanie działania antybiotyków za pomocą codziennych pomiarów prokalcytoniny pozwala na skrócenie czasu stosowania antybiotykoterapii u pacjentów OIT. 5. Stężenie PCT powinna być zawsze interpretowane zgodnie z kontekstem klinicznym.

Podobne dokumenty

PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie

PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje