Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego

Podobne dokumenty
Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego

Szczegółowy opis i zakres przedmiotu zamówienia

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego

ANKIETA BADAWCZA (BADANIE ILOŚCIOWE METODĄ PAPI)

Cykliczne badanie popytu na pracę w ramach projektu Opolskie Obserwatorium Rynku Pracy III cykl I: sierpień - wrzesień 2013

Biuro Karier i Monitorowania Losów Absolwentów SGGW w Warszawie. Badanie losów absolwentów. Warszawa, 2013

Cykliczne badanie popytu na pracę w ramach projektu Opolskie Obserwatorium Rynku Pracy III cykl IV: grudzień 2014/ styczeń 2015

Problem badawczy Przeprowadzenia badania ewaluacyjnego projektu realizowanego w ramach Poddziałania 6.1.3

Charakterystyka podmiotów gospodarczych w regionie

Grudzień 2016 r. Gmina Baligród Gmina Cisna Gmina Komańcza Gmina Lesko Gmina Zagórz

OSOBY W WIEKU LAT

SCENARIUSZ INDYWIDUALNEGO WYWIADU POGŁĘBIONEGO (IDI) ANKIETA BADAWCZA

Analiza sytuacji przedsiębiorstw w subregionie konińskim

Ankieta nt. Zawodowe losy absolwentów AWF Warszawa

Monitorowanie wdrażania ZSK prace prowadzone w ramach projektu. dr Agnieszka Chłoń-Domińczak

Cykliczne badanie popytu na pracę w ramach projektu Opolskie Obserwatorium Rynku Pracy III cykl III: czerwiec - lipiec 2014

OSOBY W WIEKU LAT

Raport z badania losów zawodowych absolwentów Losy zawodowe absolwentów rocznik 2013/2014 badanie po 5 latach od ukończenia studiów

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach

Analiza lokalnego rynku pracy Powiatu Sosnowieckiego oraz diagnoza zapotrzebowania na kwalifikacje i umiejętności osób bezrobotnych aktualizacja 2014

Raport z badania losów zawodowych absolwentów Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Losy zawodowe absolwenta - 5

Raport z badania losów zawodowych absolwentów Losy zawodowe absolwentów rocznik 2014/2015 badanie po 3 latach od ukończenia studiów

Raport. Badanie Losów Absolwentów. Technologia Żywności. i Żywienie Człowieka

OSOBY W WIEKU LAT

kierunek Budownictwo

PROJEKT. realizowany w Zespole Szkół Budowlanych nr 1 w Płocku

Raport z badania losów zawodowych absolwentów Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Losy zawodowe absolwenta - 3

Ankieta na charakter anonimowy. ***

Losy zawodowe absolwentów Wyższej Szkoły Ekonomiczno- Humanistycznej, rocznik 2011/2012

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach

Losy Absolwentów Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie. Raport Instytut Matematyczno- Przyrodniczy

Kwartał IV, 2018 Q Województwo podkarpackie. str. 1

Monitorowanie Losów Absolwentów Uniwersytetu Jagiellońskiego

Kwestionariusz do badania przedsiębiorstw w powiecie w 20.. roku

OSOBY W WIEKU LAT

OPRACOWANIE WYNIKÓW ANKIET Dla absolwentów Wyższej Szkoły Gospodarki Krajowej w Kutnie Kierunek administracja

kierunek Bezpieczeństwo wewnętrzne

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach. Sprawozdanie z ankietyzacji absolwentów studiów stacjonarnych I stopnia

WYNAGRODZENIA W WARSZAWIE W 2017 ROKU

Monitoring Karier Zawodowych Absolwentów Politechniki Warszawskiej podsumowanie badania

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach. Sprawozdanie z ankietyzacji absolwentów studiów stacjonarnych I stopnia

P r a c o d a w c y KOMPETENCJE JĘZYKOWE ABSOLWENTÓW SZKÓŁ WYŻSZYCH A OCZEKIWANIA PRACODAWCÓW - RAPORT

Analiza wyników ankiety. Bariery osób niepełnosprawnych na rynku pracy. przeprowadzonej przez

( ) techniczny ( ) rolniczy ( ) ekonomiczny ( ) prawo i administracja ( ) matematyczno-przyrodniczy ( ) medycyna ( ) inny (jaki?)

Biuro Karier. Formularz

KWESTIONARIUSZ ZGŁOSZENIOWY

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego

Losy Absolwentów Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie. Raport Instytut Ochrony Zdrowia

STRESZCZENIE MARKET RESEARCH WORLD

BADANIE RYNKU PRACY POWIATU ŁUKOWSKIEGO

kierunek Bezpieczeństwo wewnętrzne

Przeprowadzenie badań ilościowych i jakościowych wśród przedsiębiorców Propozycja projektu badawczego

Wyjaśnienia nr 2 treści siwz ZP 38/2013/CWG, zapytania i odpowiedzi do treści siwz zmiana treści siwz

Zasiłki, staże, Pierwsza Praca, stypendia

Kwestionariusz dla :

Plany Pracodawców. Wyniki 32. edycji badania 5 grudnia 2016 r.

kierunek Budownictwo

Losy Absolwentów Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie. Raport Instytut Humanistyczny

FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY - TURA III REKRUTACJA OD 1 LIPCA 2014

WIELKOPOLSKI KONGRES GOSPODARCZY 2018

Realizacja: MillwardBrown SMG/KRC Warszawa, ul. Nowoursynowska 154A

KWESTIONARIUSZ ABSOLWNETA MONITOROWANIE LOSÓW ABSOLWENTÓW /W MOMENCIE UKOŃCZENIA UCZELNI/ I. Informacje o studiach i zgoda na udział w badaniu

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach. Sprawozdanie z ankietyzacji absolwentów studiów stacjonarnych I stopnia

OSOBY W WIEKU LAT

Plany Pracodawców. Wyniki 31. edycji badania 5 września 2016 r.

Raport z badania losów zawodowych absolwentów Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Losy zawodowe absolwenta - 3

Badanie ankietowe pracodawców kluczowych branż województwa kujawsko-pomorskiego w 2014 r. Najważniejsze wyniki

Realizacja: MillwardBrown SMG/KRC Warszawa, ul. Nowoursynowska 154A

Nowoczesne kompetencje IT dla rynku pracy. Studia podyplomowe dla przedsiębiorców i pracowników przedsiębiorstw. Wybrane wyniki badania ewaluacyjnego

Raport. Badanie Losów Absolwentów INFORMATYKA

Badania Absolwentów. WSB w Toruniu.

RAMOWY PLAN DZIAŁAŃ W CZĘŚCI DOTYCZĄCEJ KRYTERIÓW WYBORU PROJEKTÓW

STRATEGIA ROZWOJU KRAKOWA 2030 WYNIKI BADANIA OPINII MIESZKAŃCÓW

INFORMACJA O SYTUACJI NA LOKALNYM RYNKU PRACY w 2014 roku z załącznikami

OPINIE I OCZEKIWANIA PRACODAWCÓW WZGLĘDEM KOMPETENCJI I KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW AWF WARSZAWA

Kwestionariusz do badania przedsiębiorstw w powiecie w 20.. roku

Plany Pracodawców. Wyniki 34 edycji badania 5 czerwca 2017 r.

Załącznik nr 3 do Szczegółowego opisu przedmiotu zamówienia

Losy Absolwentów Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie. Raport Instytut Politechniczny

Monitorowanie Losów Absolwentów Uniwersytetu Jagiellońskiego

Centrum Aktywizacji Zawodowej zakres zadań podstawowych : pośrednictwo pracy, szkolenia, poradnictwo zawodowe, pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy.

RYNEK PRACY I ZASOBY LUDZKIE NA DOLNYM ŚLĄSKU I W MIEŚCIE WROCŁAWIU 2009

1. Wielkość i stopa bezrobocia. Stopa bezrobocia stan z r.

Losy zawodowe absolwentów (badanie po 3 latach) 2014/2015

Informacja o badaniu CELE BADANIA

Formularz Rekrutacyjny i Ankieta Preferencji Zawodowych nr... do Projektu Centrum Aktywizacji Młodzieży

kierunek Bezpieczeństwo wewnętrzne

KOSZALIŃSKA WYŻSZA SZKOŁA NAUK HUMANISTYCZNYCH

PROGRAM MŁODZI NA RYNKU PRACY. Projekt pilotażowy Twoja Kariera Twój Wybór realizowany przez Powiatowy Urząd Pracy w Częstochowie

R A P O R T Z POMIARU SATYSFAKCJI KLIENTÓW URZĘDU MIASTA RACIBÓRZ PRZEPROWADZONEGO W 2013 ROKU

Monitoring Rynku Pracy Bezrobocie rejestrowane w Powiecie Tczewskim. Informacja miesięczna MARZEC 2015 r.

R1. W jakim przedziale zatrudnienia znajduje się Pana(i) firma? osób osób...

Raport z ewaluacji ex-ante

Program Operacyjny Kapitał Ludzki Toruń, 29 czerwca 2007

MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE ROPCZYCKO SĘDZISZOWSKIM W 2013 ROKU (CZĘŚĆ PROGNOSTYCZNA)

RAPORT Z BADANIA SATYSFAKCJI KLIENTÓW KORZYSTAJĄCYCH Z USŁUG ŚWIADCZONYCH PRZEZ URZĄD MIASTA RZESZOWA

Losy zawodowe absolwenta Wydziału Bioinżynierii Zwierząt- 3 lata po ukończeniu studiów Rocznik 2013/2014

RAPORT Z BADANIA LOSÓW ABSOLWENTÓW

Transkrypt:

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego Spis treści 1. Wprowadzenie do raportu... 3 2. Informacja o projekcie... 5 3. Metodyka badań... 7 3.1. Narzędzia i metody badawcze... 7 3.2. Przedmiot badań i dobór próby badawczej... 8 4. Charakterystyka badanego regionu... 12 5. Wyniki badania w grupie osób bezrobotnych... 13 5.1. Charakterystyka badanej grupy... 13 5.2. Prezentacja wyników... 14 6. Wyniki badania w grupie osób pracujących... 38 6.1 Charakterystyka badanej grupy... 38 6.2 Prezentacja wyników... 39 7. Wyniki badania wśród uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych... 58 7.1 Charakterystyka badanej grupy... 58 7.2 Prezentacja wyników... 60 8. Wyniki badania wśród przedsiębiorców, przedstawicieli kierownictwa przedsiębiorców... 76 8.1 Charakterystyka badanej grupy... 76 8.2 Prezentacja wyników... 77 9. Wyniki badań przyczynowo-skutkowych efektywności stosowanych instrumentów mających na celu aktywizację bezrobotnych... 95 10. Wyniki cząstkowych badań potencjału gospodarczego oraz adaptacyjności i innowacyjności przedsiębiorstw... 98 11. Bibliografia... 106 12. Spis wykresów... 108 13. Spis tabel... 109 14. Kwestionariusze wywiadów... 115 13.1. Kwestionariusz wywiadu z osobami bezrobotnymi... 115 13.2. Kwestionariusz wywiadu z osobami pracującymi... 126 13.3. Kwestionariusz wywiadu z uczniami szkół gimnazjalnych i ponadgminazjalnych... 137 13.4. Kwestionariusz wywiadu z przedstawicielami kadry kierowniczej przedsiębiorstw... 145 2

powiat łańcucki 1. Wprowadzenie do raportu Niniejszy raport jest wynikiem badań przeprowadzonych w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, realizowanego przez Rzeszowską Agencję Rozwoju Regionalnego S.A. w Rzeszowie (więcej informacji na temat projektu, znajduje się w rozdziale 2). Celem badań było dokonanie szeroko rozumianej analizy społeczno-gospodarczej na terenie 7 powiatów województwa podkarpackiego wchodzących w skład Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, tj. rzeszowskiego, dębickiego, ropczycko-sędziszowskiego, strzyżowskiego, kolbuszowskiego, łańcuckiego oraz miasta Rzeszów, a także ich gmin. Badaniem objętym zostały następujące grupy docelowe: bezrobotni, aktualni pracownicy, przedsiębiorcy, dzieci i ucząca się młodzież. Poza konkretnymi aspektami badanymi wśród w/w grup (szerzej o tym w 5, 6, 7 i 8 rozdziale), tematyką badań były objęte również następujące obszary: sytuacja na rynku pracy w poszczególnych powiatach, liczba i rodzaj średnich i dużych przedsiębiorstw działających na terenie poszczególnych powiatów oraz poziom ich innowacyjności i nowoczesności oferowanych produktów, statystyki uwzględniające najnowsze dostępne dane, dotyczące mieszkańców poszczególnych gmin w powiatach tworzących Rzeszowski Obszar Metropolitalny, liczby i struktury bezrobotnych, liczby i struktury przedsiębiorstw, lista propozycji w zakresie: usprawnienia rynku pracy, aktywizacji bezrobotnych, narzędzi oceny dotychczas stosowanych instrumentów przez powiatowe urzędy pracy, lista zagrożeń szeroko rozumianego bezpieczeństwa obywateli - mieszkańców Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, istniejące systemy zarządzania zmianą w jednostkach samorządu terytorialnego na obszarze Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, lista propozycji w zakresie wspólnej realizacji przez kilku gmin lub powiatów inwestycji infrastrukturalnych i innych, lista propozycji w zakresie specjalizacji poszczególnych gmin/grup gmin lub powiatów w określonych obszarach działalności i możliwości świadczenia wzajemnych usług, ocena uczestników badań w zakresie możliwości zbudowania i wykorzystania wspólnego systemu monitorowania i szybkiego reagowania na zmiany gospodarcze i społeczne zachodzące na terenie Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, dostępność terenów inwestycyjnych, infrastruktura i stopień rozwinięcia usług dla lokalizacji biznesu, warunki inwestowania i prowadzenia działalności na terenie Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, dotychczasowa współpraca samorządów, organizacji pozarządowych, przedsiębiorstw na terenie poszczególnych gmin, 3

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego czynniki zachęcające inwestorów w poszczególnych gminach/powiatach do inwestowania, udział dojeżdżających do pracy do metropolii w liczbie zatrudnionych w gminie zamieszkania, nowe stanowiska pracy w 2020 roku. Niniejszy raport przedstawia wyniki na poziomie powiatowym tj. powiat łańcucki. W ramach realizowanych badań, są także dostępne raporty cząstkowe, obejmujące swoim zasięgiem gminy z poszczególnych powiatów, wchodzących w skład Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego. Przeprowadzenie badań i opracowanie niniejszego raportu zostało wykonane przez EU-CONSULT Sp. z o.o., ul. Wały Piastowskie 1, 80-855 Gdańsk, na zlecenie i pod nadzorem Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Rzeszowie. Copyright - Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Rzeszowie - 2013 Wszelkie prawa autorskie do niniejszego raportu zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych z późniejszymi zmianami, posiada Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Rzeszowie. Kopiowanie, rozpowszechnianie, przedruk i publikacja w jakiejkolwiek formie (również elektronicznej) do celów komercyjnych i prywatnych, bez uzyskania zgody Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Rzeszowie jest zabronione. W celu uzyskania stosownej zgody należy kontaktować się z Zarządem Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Rzeszowie. 4

powiat łańcucki 2. Informacja o projekcie Tytuł projektu: PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego Lider projektu: Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Rzeszowie. Źródło finansowania: Unia Europejska - Europejski Fundusz Społeczny - Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki, Działanie 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie, Poddziałanie 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie - Instytucja Pośrednicząca: Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie. Okres realizacji: 1 styczeń 2013 r. 30 kwiecień 2014 r. Główny cel projektu: wsparcie Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego (ROM) w radzeniu sobie ze zmianami zachodzącymi w sferze gospodarczej poprzez utworzenie partnerskiego systemu zarządzania zmianą. Obszar realizacji projektu: powiat dębicki, powiat strzyżowski, powiat kolbuszowski, powiat rzeszowski, powiat łańcucki, powiat ropczycko sędziszowski oraz powiat miasto Rzeszów. Podmioty biorące udział w projekcie: organizacje pozarządowe, samorządy gospodarcze i zawodowe, partnerzy społeczni (organizacje pracodawców i związków zawodowych), instytucje rynku pracy, jednostki samorządu terytorialnego, przedsiębiorcy. Działania w projekcie: zawiązanie przez w/w podmioty 7 partnerstw na terenie powiatów tworzących Rzeszowski Obszar Metropolitalny, zorganizowanie 14 warsztatów edukacyjnych na etapie działań przygotowawczych nad strategiami zarządzania zmianami, organizacja wizyt studyjnych: 4 krajowe dla 40 osób każda oraz 1 zagraniczna dla 20 osób, prowadzenie badań nad gospodarką i zmianami zachowań społecznych, 5

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego definiowanie systemu mechanizmów, metod i narzędzi sprawnego funkcjonowania oraz zarządzania zmianą gospodarczą, powstanie Rady Rzeszowskiego Obszaru Metropolitarnego złożonej z 20 najaktywniejszych przedstawicieli 7 partnerstw, oraz spotkania informacyjne i wizyty asocjacyjne. Efekty realizacji projektu: powstanie multilateralnych i bilateralnych partnerstw, przeprowadzenie badań społecznych oraz raportów z badań, na podstawie których opracowane zostaną strategie, których wdrożenie usprawni proces reagowania na zmiany gospodarcze na całym obszarze realizacji Projektu. Korzyści z realizacji projektu: zaangażowanie wielu środowisk i organizacji w przygotowanie i wdrożenie rozwiązań, mogących przynieść jak największe korzyści zainteresowanych społeczności, wspólne planowanie i realizacja inwestycji o znaczeniu ponadlokalnym, opracowanie dokumentów strategicznych, które będą mogły być wykorzystane w praktycznym zarządzaniu gminami i powiatami uczestniczącymi w projekcie, nabycie umiejętności skutecznego postępowania w warunkach wystąpienia sytuacji i zjawisk nieprzewidzianych w planach i programach, stworzenie platformy dla inicjowania nowych rozwiązań społecznych i gospodarczych, większe możliwości przy wspólnej realizacji przedsięwzięć, wpływ na rozwój Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego. 6

powiat łańcucki 3. Metodyka badań Badania w ramach projektu PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego były przeprowadzane od lipca do września 2013 roku. Celem głównym przeprowadzonych badań była analiza obszaru terytorialnego (dokonanie diagnozy) z udziałem różnych grup społecznych (osoby bezrobotne, pracujące) oraz sektorów (I - Jednostki Samorządu Terytorialnego, II - Biznes, III - Organizacje Pozarządowe), w kontekście zbadania stanu faktycznego, a także określenia występujących zależności i stanu współpracy pomiędzy tymi grupami/sektorami. Dodatkowo, celami szczegółowymi prowadzonych badań było: zdobycie wiedzy i informacji na temat sytuacji społeczno-gospodarczej Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego niezbędnej do dalszych prac w zakresie przewidywania i zarządzania zmianą gospodarczą na obszarze realizacji projektu, ocena zakresu i skali współpracy badanych grup społecznych/sektorów, mająca na celu odnalezienie dobrych i złych praktyk występujących na obszarze realizacji projektu, identyfikacja barier, potrzeb i możliwości badanych grup społecznych/sektorów w kontekście odnalezienia korelacji dotyczącej ewentualnego nawiązania współpracy w przyszłości, stworzenie aktualnych raportów z uwzględnieniem obszaru terytorialnego jakim jest Rzeszowski Obszar Metropolitalny z podziałem na gminy i powiaty. W ramach poszczególnych obszarów, starano się dobrać tak jednostki/respondentów, aby zagwarantować pełną reprezentatywność próby w populacji na danym terenie. W przypadku badań skupiających się na analizie stanu faktycznego obszarów innych, niż badane podczas wywiadów z respondentami, niejednokrotnie dokonywano zapytań u/do samego źródła, a także dokonano analizy dostępnych raportów, sprawozdań, banku danych i innych podobnych narzędzi. Niniejszy raport, który powstał na bazie przeprowadzonych badań, ma także wartość dodaną - będzie on pośrednio wpływał na wsparcie w wypracowaniu i wdrożeniu strategią zarządzania zmianą gospodarczą dla powiatów i gmin z Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego, które zostaną stworzone w dalszym etapie realizacji projektu. 3.1. Narzędzia i metody badawcze Badania zostały przeprowadzone w formie następujących metod badawczych: wywiadów indywidualnych - ankieta bezpośrednia/wywiad bezpośredni (IDI - ang. In- Depth Interview) - zastosowaną metodą był wywiad bezpośredni z wykorzystaniem ankiety papierowej (PAPI ang. Paper and Pencil Interview) najbardziej popularna technika zbierania danych z zakresu metod ilościowych, polegająca na rozmowie badacza z respondentem ( twarzą w twarz ) przy użyciu standaryzowanego narzędzia badawczego w formie kwestionariusza ankiety. Zaletą tej techniki jest osobisty kontakt ankietera z osobą badaną, wywiadów grupowych - wywiad fokusowy (FGI ang. Focus Group Interview) - dyskusja prowadzona przez odpowiednio wyszkolonego i przygotowanego moderatora przy użyciu narzędzia badawczego w formie scenariusza wywiadu. W trakcie wywiadu grupowego podejmowane są tematy o charakterze eksploracyjnym, a uczestnicy poprzez interakcję werbalną wzajemnie się inspirują do wyrażania opinii i konstruowania pomysłów. Przeprowadzenie zogniskowanego wywiadu grupowego stwarza sytuację interakcyjną 7

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego sprzyjającą stymulacji respondentów pod względem wysuwania własnych opinii na temat zagadnień badawczych. Badanie FGI umożliwia także wypracowanie nowych kreatywnych pomysłów oraz zastosowań, analiza danych zastanych (ang. desk research) - metoda badań, która zakłada szczegółową analizę istniejących już i dostępnych danych - w niniejszym raporcie uwzględniono dane, które opracowano na podstawie danych pierwotnych i wtórnych dostępnych w raportach, opracowaniach czy też pozyskanych bezpośrednio u odpowiednich instytucji/organizacji, metodą analizy dokumentów lub wywiadów telefonicznych. W przypadku badań indywidualnych z wykorzystaniem ankiet, stanowiska ankieterów były ulokowane w punktach takich jak węzły komunikacyjne, okolice centrów handlowych i urzędów (np. powiatowe urzędy pracy). Wywiady bezpośrednie przeprowadzano również m.in. w siedzibach firm. Wytypowanym respondentom zadawano w pierwszej kolejności pytania metryczkowe, aby na podstawie odpowiedzi upewnić się, że osoby te spełniają warunki pozwalające na włączenie ich do badanej próby. 3.2. Przedmiot badań i dobór próby badawczej Przedmiotem badań, były poszczególne grupy społeczne, które obejmowały następującą tematykę: Osoby bezrobotne: poziom wykształcenia, aktualnie posiadane kompetencje, deklarowane umiejętności, uzyskane certyfikaty i uprawnienia, okres pozostawania bez pracy, łączna długość dotychczasowego zatrudnienia oraz branże, w których dotychczas pracował respondent, czy respondent pracował za granicą i jak długo? czy badany poszukiwał pracy za granicą? oczekiwania, co do wysokości przyszłego wynagrodzenia, gotowość do dojazdów do pracy, gotowość do podjęcia działań dokształcających, rodzaj zainteresowań, sytuacja mieszkaniowa, sytuacja rodzinna, inne ważne aspekty dotyczące oczekiwanego zatrudnienia. Aktualni pracownicy/osoby pracujące: branża, w której działa firma zatrudniająca pracownika, łączny staż pracy, staż pracy u aktualnego pracodawcy, poziom osiąganego wynagrodzenia netto, system wynagrodzeń, w ramach którego są wynagradzani, poziom satysfakcji z bieżącego miejsca i rodzaju wykonywanej pracy, 8

powiat łańcucki możliwości awansu w aktualnym miejscu pracy, ocena zbieżności poziomu wykształcenia i aktualnie posiadanych kompetencji z rodzajem i potrzebami wykonywanej pracy, skala obaw o utratę pracy, gotowość na zmianę rodzaju wykonywanej pracy i przekwalifikowanie, gotowość do podjęcia działań dokształcających finansowanych przez pracodawcę, gotowość do podjęcia działań dokształcających finansowanych przez pracownika, czy firma, w której pracuje badany wyznaczyła dla nich ścieżkę kariery?, czy respondent pracował kiedykolwiek za granicą? Jeśli tak to, jak długo i w jakich zawodach?, czy badany rozważa wyjazd za granicę w celach zarobkowych?, ile razy respondent zmieniał pracę w swoim życiu?, jeśli badany miał przerwy w pracy zawodowej, to ile najdłużej pozostawał bez pracy? Przedsiębiorcy/przedstawiciele kierownictwa przedsiębiorców: wielkość firmy, branża, w której działa firma, lokalizacja siedziby i oddziałów firmy, aktualny poziom zatrudnienia, ocena poziomu zatrudnienia w firmie, średnia płaca brutto ze wszystkimi dodatkami, dominująca wysokość wynagrodzenia brutto ze wszystkimi dodatkami w firmie, aktualna liczba nieobsadzonych miejsc pracy, jaką drogą firma informuje o wolnych etatach?, czy firma ogłasza konkursy na wolne miejsca pracy?, czy i w jakim zakresie firma korzysta z usług urzędu pracy w rekrutacji nowych pracowników?, czy firma współpracuje z firmami doradztwa personalnego/agencjami zatrudnienia?, jaką pensję gotowi są przyznać nowoprzyjętym pracownikom na różnych typach stanowisk: robotnicze, techniczne, administracyjne, handlowe, jakimi technicznymi umiejętnościami muszą się wykazać chętni do pracy w ich firmach?, jakiej płci i w jakim wieku najchętniej firma widziałaby kandydatów do pracy?, co zdaniem osób zarządzających firmami stanowi trzy najważniejsze przeszkody w zwiększeniu zatrudnienia w ich firmie?, poziom zadowolenia z jakości pracy i kompetencji pracowników, jakie kompetencje musi posiadać pracownik, by obecnie znaleźć lub zachować swoje miejsce pracy w danej firmie?, gotowość partycypacji w kosztach uzupełnienia kwalifikacji własnych pracowników, stosowane metody podnoszenia kwalifikacji pracowników?, czy firma posiada pisemną strategię na okres przekraczający 3 lata?, czy firma prowadzi badania i analizy działań konkurencji potwierdzone pisemnymi raportami?, jak szacują firmy - ile osób będą zatrudniać w 2015 roku i 2020?, czy firmy obawiają się, że w przyszłości będą mieć kłopoty ze znalezieniem pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami?, 9

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego jakich kompetencji będzie firma potrzebowała u swoich pracowników w przyszłości? Dzieci i ucząca się młodzież - uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych: wiek i sytuacja rodzinna, etap i miejsce nauczania, indywidualna ocena poziomu nauczania w aktualnie uczęszczanej szkole, przewidywany/pożądany kierunek dalszej edukacji, przewidywany poziom, na którym uczeń prawdopodobnie zakończy edukację, kierunek dalszej edukacji i kształcenia, branża, w której najchętniej uczniowie zatrudniliby się w przyszłości, charakter i forma pożądanej przyszłej pracy, najbardziej pożądane stanowiska pracy, najbardziej pożądane miejsca pracy, oczekiwania, co do pierwszego wynagrodzenia netto za pracę, oczekiwania, co do wynagrodzenia netto za pracę po 3 latach doświadczenia zawodowego, gotowość wyjazdu do pracy za granicę na stałe i tymczasowo. Aby zapewnić w wywiadach indywidualnych, reprezentatywność badanej próby w populacji, każda z tych grup została dobrana z warunkiem spełnienia następujących kryteriów: osoby bezrobotne: w ramach badania przeprowadzono minimum 100 ankiet dla każdej gminy, zgodnie z zapisem o reprezentatywności w populacji w zakresie następujących kryteriów: płeć, wiek, poziom wykształcenia (analiza wyników tej grupy na obszarze powiatowym znajduje się w rozdziale 6 - analiza wyników poszczególnych gmin, znajduje się w raportach cząstkowych), aktualni pracownicy/osoby pracujące: w ramach badania przeprowadzono minimum 100 ankiet dla każdej gminy, zgodnie z zapisem o reprezentatywności w populacji w zakresie następujących kryteriów: płeć, wiek (analiza wyników tej grupy na obszarze powiatowym znajduje się w rozdziale 7 - analiza wyników poszczególnych gmin, znajduje się w raportach cząstkowych), przedsiębiorcy/przedstawiciele kierownictwa przedsiębiorców: w ramach badania przeprowadzono 100 ankiet na obszarze miasta Rzeszów - na obszarze sześciu pozostałych powiatów, przeprowadzono 225 ankiet. Liczbę ankiet w konkretnych gminach ustalono na podstawie obliczeń proporcji stanowionej przez firmy z poszczególnych gmin w całej populacji (analiza wyników tej grupy dotyczy obszaru powiatowego), uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych: w ramach badania przeprowadzono minimum 100 ankiet dla każdego powiatu (analiza wyników tej grupy dotyczy obszaru powiatowego). Listy konkretnych osób - uczestników badania nie wyznaczono odgórnie. Respondenci byli wybierani losowo przez ankieterów. Reprezentatywność przy ich doborze, została zabezpieczona dzięki szczegółowemu opracowaniu kwot na podstawie dostępnych statystyk dla badanych gmin/powiatów. Poszczególni ankieterzy otrzymali konkretne wytyczne dotyczące grup i liczb respondentów, kwalifikujących się do próby badawczej. Jeżeli dany respondent po pytaniach sprawdzających nie spełniał kryteriów bądź, gdy po pytaniach sprawdzających okazało się, że osoba 10

powiat łańcucki badana spełnia kryteria, lecz w jednej z kategorii są już zrealizowane ankiety z założoną liczbą respondentów, ankieter kończył badanie. W przypadku wywiadów grupowych, zadbano o reprezentatywność decyzyjnych przedstawicieli następujących środowisk/organizacji/instytucji: jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, instytucji rynku pracy, partnerów społecznych oraz samorządów gospodarczych i zawodowych, przedsiębiorców, bezrobotnych, pracowników najemnych, osób niepełnosprawnych. 11

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego 4. Charakterystyka badanego regionu Dane teleadresowe jednostki administracyjnej obszaru: powiat łańcucki: Starostwo Powiatowe w Łańcucie Ul. Mickiewicza 2 37-100 Łańcut Tel. +48 (14) 225-70-00, Fax.: +48 (14) 225-69-70 E-mail: biuro@powiat-lancut.com.pl, Internet: www.powiat-lancut.com.pl Najważniejsze dane geograficzne i statystyczne: położenie: województwo podkarpackie - powiat łańcucki powierzchnia: 452 km 2 (Główny Urząd Statystyczny, lipiec 2013), liczba gmin: 7 (Miasto Łańcut, Białobrzegi, Czarna, Łańcut, Markowa, Rakszawa, Żołynia) (Powiat Łańcucki, 2013), liczba ludności: 79.660 - (Główny Urząd Statystyczny, 2013), urzędujący Starosta - stan na IX.2013 roku - Adam Krzysztoń (Powiat Łańcucki, 2013), Tabela 1. Dane statystyczne, spójne z założeniami raportu Zagadnienie Liczby/dane Stan na dzień / źródło Liczba osób bezrobotnych - ogółem, w tym: 5.904 liczba osób bezrobotnych - kobiety 2.766 liczba osób bezrobotnych - mężczyźni 3.138 Liczba osób pracujących - ogółem, w tym: 21.505 liczba osób pracujących - kobiety 11.192 liczba osób pracujących - mężczyźni 10.313 31.07.2013 Powiatowy Urząd Pracy w Łańcucie 20.09.2013 / Główny Urząd Statystyczny Liczba osób fizycznych gospodarczą prowadzących działalność 4.448 22.04.2013 / Główny Urząd Statystyczny Liczba osób prawnych prowadzących działalność gospodarczą Liczba osób w wieku 5-19 lat - uczniowie szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych Liczba osób w wieku 20-64 lat - osoby w wieku produkcyjnym (z wyłączeniem uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w wieku 15-19 lat oraz mężczyzn i kobiet w wieku 64-67 lat) 1.070 13.970 49.602 23.04.2013 / Główny Urząd Statystyczny 22.05.2013 / Główny Urząd Statystyczny 22.05.2013 / Główny Urząd Statystyczny 12

powiat łańcucki 5. Wyniki badania w grupie osób bezrobotnych 5.1. Charakterystyka badanej grupy W badaniach udział wzięło 700 osób w tym 349 kobiet. Wszystkie z tych osób posiadały status osoby bezrobotnej, tj. osoby zarejestrowanej lub niezarejestrowanej w Powiatowym Urzędzie Pracy. Szczegółową charakterystykę badanej grupy przedstawiają poniższe tabele: Tabela 2. Respondenci (osoby bezrobotne) wg statusu Status osoby bezrobotnej Kobieta Mężczyzna Suma końcowa Niezarejestrowana w PUP 135 154 289 Zarejestrowana w PUP bez prawa do zasiłku 153 130 283 Zarejestrowana w PUP z prawem do zasiłku 61 67 128 Suma końcowa 349 351 700 Tabela 3. Respondenci (osoby bezrobotne) wg wieku Suma Wiek Kobieta Mężczyzna końcowa 24 i mniej 103 104 207 25-34 95 94 189 35-44 58 62 120 45-54 64 65 129 55 64 26 21 47 65 i więcej 3 5 8 Suma końcowa 349 351 700 Tabela 4. Respondenci (osoby bezrobotne) wg wykształcenia Wykształcenie Kobieta Mężczyzna Suma końcowa Podstawowe nieukończone i bez wykształcenia 0 0 0 szkolnego Podstawowe 36 34 70 Gimnazjalne 39 38 77 Zasadnicze zawodowe 104 98 202 Średnie ogólnokształcące 46 38 84 Średnie techniczne 71 85 156 Policealne/ pomaturalne 7 12 19 Wyższe zawodowe (licencjat) 20 19 39 Wyższe (inne niż techniczne) 19 18 37 Wyższe techniczne (inż.) 6 9 15 Studia podyplomowe 1 0 1 Tytuł naukowy (co najmniej dr) 0 0 0 Suma końcowa 349 351 700 13

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego Tabela 5. Respondenci (osoby bezrobotne) wg miejsca zamieszkania Miejsce zamieszkania Kobieta Mężczyzna Suma końcowa Miasto do 20 tys. mieszkańców 44 56 100 Wieś 305 295 600 5.2. Prezentacja wyników Suma końcowa 349 351 700 Pytanie 1 - Czy aktywnie poszukiwał/a Pan/i pracy w okresie ostatnich 3 miesięcy? - badany mógł udzielić tylko jednej odpowiedzi Tabela 6. Ilość osób bezrobotnych poszukujących pracę w okresie ostatnich 3 miesięcy w podziale na płeć Kobieta Mężczyzna Nie 127 111 Tak 222 240 Spośród osób bezrobotnych objętych badaniami, zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn, zdecydowana większość wykazuje aktywność w zakresie poszukiwania pracy. W grupie 351 mężczyzn jest to grupa 240 osób, zaś w grupie 349 kobiet, grupa ta liczy 222 osoby. Pytanie 2 - Gdzie poszukiwał/a Pan/i pracy? - badany mógł zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź - upoważnionymi do udzielenia odpowiedzi, były osoby, które w pytaniu 1 odpowiedziały, że aktywnie poszukiwały pracy w okresie ostatnich 3 miesięcy Tabela 7. Miejsce/narzędzia poszukiwania pracy przez osoby bezrobotne Odpowiedzi Urząd pracy 238 Bezpośrednio w wybranych firmach/instytucjach 223 Odpowiadałem na ogłoszenia w prasie 230 Odpowiadałem na ogłoszenia w Internecie 286 Zarejestrowałem się w portalach zajmujących się pośrednictwem w rekrutacji 41 Korzystałem z pomocy biura karier/centrum doradztwa 28 Prosiłem o pomoc znajomych 185 Nigdzie nie szukałem 0 Nie wiem, trudno powiedzieć 1 Suma wskazań 1232 Liczba respondentów, którzy udzielili odpowiedzi 462 Liczba respondentów, którzy nie udzielili odpowiedzi 238 Jak wskazują wyniki badań, respondenci najczęściej poszukiwali zatrudnienia szukając ofert pracy w Internecie (286 osób), a także za pośrednictwem urzędu pracy (238 osób), odpowiadając 14

powiat łańcucki na ogłoszenia w prasie (230 osób) oraz bezpośrednio w wybranych firmach lub instytucjach (223 osoby) i prosząc o pomoc znajomych (185 osób). Stosunkowo rzadko respondenci korzystali z portali internetowych, zajmujących się pośrednictwem w rekrutacji pracowników (41 osób) oraz z pomocy biur kariery (28 osób). Pytanie 3 - Jakie posiada Pan/i kompetencje oraz jak je Pan/i ocenia? - badany zaznaczał na skali graficznej od 1 do 10, gdzie 1 to minimum, a 10 to maximum, poziom swoich kompetencji wpisując odpowiednią liczbę Tabela 8. Posiadane kompetencje i określenie ich poziomu przez osoby bezrobotne << min max >> 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ilość wskazań Brak odpowiedzi Umiejętność wyciągania wniosków 1 5 9 9 34 83 119 174 138 28 100 Umiejętność analitycznego myślenia 2 14 21 56 120 129 124 108 26 100 Zdolność innowacyjnego, twórczego myślenia 17 26 40 62 115 121 112 81 26 100 Umiejętność werbalnej argumentacji 1 5 17 26 61 90 107 139 112 42 100 Umiejętność podejmowania decyzji 2 4 8 16 39 86 80 136 176 53 100 Wyobraźnia przestrzenna 2 5 15 39 66 109 114 113 106 31 100 Umiejętność rozwiązywania problemów 6 7 19 36 80 94 147 157 53 101 Elastyczność i zdolność adaptacji 2 4 16 30 53 84 113 125 128 45 100 Umiejętność organizacji własnej pracy 1 1 11 21 40 73 95 135 178 45 100 Umiejętność przypisania zadaniom/problemom priorytetów 4 6 17 25 51 90 128 106 139 34 100 Zdolność rozumienia komercyjnych aspektów biznesu 13 50 33 72 48 101 109 87 71 16 100 Umiejętność kontrolowania własnej pracy 3 2 2 19 46 88 109 123 160 48 100 Dążenie do doskonalenia i perfekcji 7 13 24 61 115 102 144 99 35 100 Odporność na stres i opanowanie 8 9 19 38 46 94 94 131 120 41 100 Wnikliwość w analizowaniu zadań 3 17 23 59 47 119 121 119 70 22 100 Gotowość do podejmowania ryzyka 15 36 43 52 45 106 89 125 60 29 100 Determinacja w dążeniu do osiągania założonych celów 3 3 7 27 41 121 118 137 97 46 100 Umiejętność wzbudzania zaufania 1 2 11 24 28 85 108 143 154 44 100 Umiejętność pracy w zespole 3 8 18 23 46 95 81 117 170 39 100 Samodzielność 6 11 18 28 43 81 70 110 181 52 100 Doświadczenie w prowadzeniu sprzedaży 50 97 39 48 55 94 75 72 47 23 100 Otwartość na zmiany 9 17 21 30 50 120 94 131 97 31 100 Gotowość ciągłego uczenia się i podnoszenia poziomu własnych 6 28 16 39 50 111 98 124 88 40 100 15

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego kompetencji << min max >> 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ilość wskazań Brak odpowiedzi Zdolność do ciężkiej pracy fizycznej 12 25 17 31 44 107 73 112 145 34 100 Zdolność do wykonywania czynności wymagających dużej 5 22 23 46 67 130 85 113 88 21 100 precyzji Gotowość do częstych podróży służbowych 18 64 40 66 59 117 87 88 47 14 100 Umiejętność współpracy z obcokrajowcami 37 88 51 85 56 95 82 66 29 11 100 Zdolność do wystąpień publicznych 48 110 54 70 52 101 71 54 29 11 100 Łatwość formułowania pisemnych wypowiedzi Łatwość komunikacji werbalnej (słownej) Umiejętność analizy złożonych zagadnień i wyciągania wniosków Skrupulatność i dokładność w działaniu Umiejętność prowadzenia samochodu 29 36 40 64 54 113 100 96 48 20 100 13 7 18 33 50 115 80 139 109 34 102 2 17 22 59 65 133 108 113 65 16 100 3 4 7 18 46 96 106 165 128 27 100 89 57 5 8 11 13 21 75 246 75 100 Zgodnie z uzyskanymi podczas sondażu danymi, należy stwierdzić, że poziom kompetencji respondentów jest dość wysoki. Wysoko oceniano przede wszystkim umiejętność wyciągania wniosków, umiejętność werbalnej argumentacji, umiejętność podejmowania decyzji, umiejętność rozwiązywania problemów, umiejętność pracy w zespole oraz umiejętność organizacji własnej pracy i samodzielność. Z wymienionych kompetencji, najniższą ocenę uzyskały: zdolność rozumienia komercyjnych aspektów biznesu, gotowość do podejmowania ryzyka, doświadczenie w prowadzeniu sprzedaży, umiejętność współpracy z obcokrajowcami, zdolność do wystąpień publicznych oraz łatwość formułowania pisemnych wypowiedzi i umiejętność prowadzenia samochodu. Pytanie 4 - Czy kiedykolwiek w przeszłości kierował/a Pan/i jakąś grupą pracowników? Jeśli tak to jak dużą? - badany mógł zaznaczyć tylko jedną odpowiedź Tabela 9. Zarządzanie/kierowanie grupą przez osoby bezrobotne Kobieta Mężczyzna Suma końcowa Nie 319 309 628 Tak do 10 osób 23 33 56 Tak od 11 do 50 osób 3 2 5 Tak powyżej 50 osób 1 0 1 Brak odpowiedzi 3 7 10 16

powiat łańcucki Wśród respondentów, tylko nieliczna grupa ma doświadczenie w kierowaniu i zarządzaniu pracownikami. W zakresie zarządzania grupą do 10 osób przeważają mężczyźni (33 osoby). W kierowaniu zespołami od 11 do 50 osób nieznacznie przeważają kobiety, natomiast jeden z respondentów mężczyzna, kierował w przeszłości grupą ponad 50 osób. Zdecydowana większość badanych, bo aż 628 osób nie kierowała w pracy ludźmi. Pytanie 5 - Jakie języki obce zna Pan/i? proszę określić poziom ich znajomości zgodnie z opisem? - badany mógł zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź, która wskazywała konkretne poziomy tj.: A1 - rozumie i potrafi stosować podstawowe zwroty potoczne i wyrażenia dotyczące życia codziennego; A2 - rozumie wypowiedzi i często używane wyrażenia związane z życiem codziennym; B1 - rozumie znaczenie głównych wątków przekazu zawartego w jasnych, standardowych wypowiedziach, które dotyczą znanych jej spraw i zdarzeń typowych dla pracy, szkoły, czasu wolnego itd.; B2 - osoba posługująca się rozumie znaczenie głównych wątków przekazu zawartego w złożonych tekstach na tematy konkretne i abstrakcyjne, łącznie z rozumieniem dyskusji na tematy techniczne z zakresu jej specjalności; C1 - Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie szeroki zakres trudnych, dłuższych tekstów, dostrzegając także znaczenia ukryte, wyrażone pośrednio; C2 - Osoba posługująca się językiem na tym poziomie może z łatwością zrozumieć praktycznie wszystko, co usłyszy lub przeczyta. Tabela 10. Znajomość i poziom znajomości języków obcych przez osoby bezrobotne Poziom/umiejętności Kobieta Mężczyzna Brak odpowiedzi Angielski A1 61 60 579 A2 83 65 552 B1 49 47 604 B2 30 36 634 C1 14 10 676 C2 2 0 698 Niemiecki A1 26 29 645 A2 35 38 627 B1 19 13 668 B2 8 8 684 C1 2 1 697 C2 0 0 700 Hiszpański A1 2 1 697 A2 4 1 695 B1 5 3 692 B2 1 5 694 C1 0 0 700 17

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego C2 0 0 700 Włoski A1 6 0 694 A2 6 1 693 B1 3 2 695 B2 3 1 696 C1 0 2 698 C2 0 0 700 Francuski A1 10 14 676 A2 8 9 683 B1 3 4 693 B2 6 2 692 C1 1 0 699 C2 0 0 700 Rosyjski A1 22 28 650 A2 25 21 654 B1 11 16 673 B2 5 3 692 C1 1 0 699 C2 0 0 700 Inny A1 0 0 700 A2 0 1 699 B1 1 1 698 B2 0 2 698 C1 0 0 700 C2 0 0 700 Wśród respondentów, najbardziej powszechnym językiem obcym jest angielski i niemiecki. Najliczniej reprezentowanymi poziomami umiejętnościami posługiwania się językiem angielskim jest, zarówno w odniesieniu do kobiet, jak i mężczyzn, poziom A2. W zakresie poziomu B1 i B2 kobiety posiadają wyższe umiejętności. Znajomości angielskiego na poziomie zaawansowanym są częściej reprezentowane przez mężczyzn. Podobnie sytuacja nakreśla się w przypadku języka niemieckiego. Najwięcej osób zna ten język na poziomie A2 i jak widać, generalnie kobiety są płcią przodującą w zakresie znajomości niemieckiego. Znajomość innych języków obcych potwierdza zdecydowanie mniejsza liczba respondentów, wśród których najwięcej osób deklaruje znajomość języków: hiszpańskiego, francuskiego i rosyjskiego. Znajomość kolejnych języków obcych (hiszpańskiego, włoskiego, francuskiego) jest na dużo niższym poziomie niż języków angielskiego i niemieckiego. Język rosyjski jest znany przede wszystkim przez mężczyzn, zazwyczaj na poziomie 18

powiat łańcucki podstawowym (A1). Jak wynika z badań, kobiety posiadają wyższe od mężczyzn kwalifikacje w zakresie znajomości języków obcych. Pytanie 6 - Czy posiada Pan/i prawo jazdy? Jeśli tak, to jakie kategorie?- badany mógł zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź Tabela 11. Rodzaje posiadanych praw jazdy przez osoby bezrobotne Kobieta Mężczyzna Suma końcowa A 1 17 18 B 205 282 487 C 0 16 16 D 2 5 7 B+E 0 12 12 C+E 0 9 9 nie posiadam 143 64 207 Zdecydowana większość badanych posiada prawo jazdy. W tej grupie, największa liczba, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, posiada prawo jazdy kategorii B. Prawo jazdy kategorii A posiada 17 mężczyzn i tylko jedna kobieta, a kategorii C wyłącznie 16 mężczyzn. Podobnie w przypadku kategorii B+E i C+E, respondentów reprezentują wyłącznie mężczyźni (odpowiednio 12 i 9 osób). Wśród osób objętych badaniami, 143 kobiety oraz 64 mężczyzn nie posiada uprawnień do prowadzenia pojazdów. Pytanie 7 - Proszę określić swoje doświadczenie w latach w prowadzeniu pojazdów - badany mógł zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź Tabela 12. Ilość osób bezrobotnych posiadających doświadczenie (w latach) w prowadzeniu motocykli i samochodów osobowych do 3,5t Ilość lat doświadczenia 1 14 2 45 3 40 4 42 5 57 5,5 1 6 33 7 18 8 27 9 4 10 41 11 7 12 19 13 8 19

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego 14 6 15 21 16 5 17 5 18 6 19 5 20 21 21 4 22 5 23 3 24 3 25 11 27 4 28 4 29 2 30 19 ponad 30 2 32 3 35 2 36 1 37 1 38 1 40 2 42 1 45 1 Brak odpowiedzi 206 Wśród respondentów posiadających uprawnienia do prowadzenia pojazdów osobowych do 3,5 tony, najliczniejszą grupę stanowią osoby posiadające pięcioletnie (57 osób), dwuletnie (45 osób) oraz czteroletnie (42 osoby) i 10-letnie doświadczenie w prowadzeniu tych pojazdów. Wysoki odsetek respondentów posiada dość duże doświadczenie w tym zakresie, tj. 20-letnie (21 osób) i 30-letnie (19 osób). Pojedyncze osoby mogą pochwalić się większym doświadczeniem powyżej 30 lat. Tabela 13. Ilość osób bezrobotnych posiadających doświadczenie (w latach) w prowadzeniu pojazdów do przewozu ładunków do 3,5 t Ilość lat doświadczenia 2 4 3 1 5 4 6 1 10 1 20

powiat łańcucki 11 1 18 1 28 1 30 1 Brak odpowiedzi 685 Wśród respondentów, uprawnionych do prowadzenia pojazdów do przewozu ładunków do 3,5 tony najliczniejszą grupę stanowią osoby posiadające 2-letnie i 5-letnie doświadczenie w tym zakresie (po 4 osoby). Pozostałe kategorie lata doświadczenia - są reprezentowane przez pojedynczych respondentów. Tabela 14. Ilość osób bezrobotnych posiadających doświadczenie (w latach) w prowadzeniu pojazdów do przewozu ładunków powyżej 3,5t, ale poniżej 12t Ilość lat doświadczenia 1 1 2 2 3 2 4 1 5 3 7 2 8 1 25 1 30 2 38 1 Brak odpowiedzi 684 Wśród respondentów, 3 osoby uprawnione są do prowadzenia pojazdów do przewozu ładunków do 3,5 tony posiadają 5-letnie doświadczenie, natomiast 2 i 3-letnie oraz 7 i 30-letnie doświadczenie w tym zakresie pozsiada po dwóch badanych. Pozostałe kategorie lata doświadczeń są reprezentowane przez pojedynczych respondentów. Tabela 15. Ilość osób bezrobotnych posiadających doświadczenie (w latach) w prowadzeniu pojazdów do przewozu ładunków powyżej 12t Ilość lat doświadczenia 1 2 2 1 3 1 Brak odpowiedzi 696 Wśród respondentów tylko 4 osoby wskazały, iż posiadają uprawnienia do prowadzenia pojazdów do przewozu ładunków powyżej 12t. Dwie z nich mają roczne doświadczenie, natomiast dwu - i trzyletnie doświadczenie posiadają pojedynczy badani. 21

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego Tabela 16. Ilość osób bezrobotnych posiadających doświadczenie (w latach) w prowadzeniu pojazdów do przewozu ładunków powyżej 12t z przyczepą Ilość lat doświadczenia 4 1 5 1 18 1 20 1 Brak odpowiedzi 696 Wśród respondentów tylko 4 osoby wskazały, iż posiadają uprawnienia do prowadzenia pojazdów do przewozu ładunków powyżej 12t z przyczepą. Każdy z nich ma inne doświadczenie w tym zakresie od 4 do 20 lat. Tabela 17. Ilość osób bezrobotnych posiadających doświadczenie (w latach) w prowadzeniu autobusów Ilość lat doświadczenia 1 1 2 2 3 1 8 1 15 1 Brak odpowiedzi 694 Wśród respondentów 5 osób jest uprawnionych do prowadzenia autobusów i posiada roczne, 2-letnie (dwie osoby) oraz 3-letnie, 8-letnie i 15-letnie doświadczenie w prowadzeniu tych pojazdów. Tabela 18. Ilość osób bezrobotnych posiadających doświadczenie (w latach) w prowadzeniu innych pojazdów Rodzaj oraz ilość lat doświadczenia Brak odpowiedzi 700 Nie udzielono żadnej odpowiedzi na to pytanie. Pytanie 8 - Czy posiada Pan/i jakiś/eś certyfikat/y, kurs/y zawodowy/e? - badany mógł zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź Tabela 19. Ilość osób bezrobotnych posiadających certyfikaty/kursy zawodowe ADR (przewóz ładunków niebezpiecznych) 1 Karta kierowcy 10 Przewóz osób 17 Przewóz rzeczy 17 22

powiat łańcucki Uprawnienia UDT 46 Uprawnienia pedagogiczne 23 Uprawnienia budowlane 21 Uprawnienia elektryczne 16 Inne 132 Wskazane inne: nie wskazano rodzajów certyfikatów/kursów zawodowych Nie posiadam żadnych uprawnień 388 Brak odpowiedzi 89 Osoby objęte badaniami, w zdecydowanej większości nie posiadają certyfikatów lub kursów zawodowych świadczących o formalnym podwyższeniu swoich kwalifikacji pracowniczych (388 osób). Wśród badanych, 46 osób posiada uprawnienia UDT, 23 uprawnienia pedagogiczne, 21 budowlane, a po 17-stu przewozu osób i rzeczy. Uprawniony do przewozu ładunków niebezpiecznych ADR jest tylko jeden z badanych. Inne uprawnienia posiada 132 respondentów, jednak nie wskazano rodzajów posiadanych certyfikatów/kursów zawodowych. Pytanie 9 - Czy w ostatnim miejscu pracy zajmował/a Pan/i stanowisko zgodne z kierunkiem wykształcenia? - badany mógł zaznaczyć tylko jedną odpowiedź Tabela 20. Ilość osób bezrobotnych, która w ostatnim miejscu pracy zajmowała stanowisko zgodne z kierunkiem wykształcenia Nie Nigdy nie pracowałem Tak Brak odpowiedzi 359 106 230 5 Jak wynika z badań, zdecydowana większość respondentów w ostatnim miejscu pracy była zatrudniona na stanowisku, które nie odpowiadało kierunkowi wykształcenia (359 osób), natomiast 230 badanych zajmowało stanowisko zgodne z wyuczonym zawodem i kierunkiem wykształcenia. Wśród badanych 106 osób nigdy nie pracowało. Pytanie 10 - Proszę wskazać całkowitą szacunkową długość Pana/i doświadczenia zawodowego? - badany mógł zaznaczyć tylko jedną odpowiedź Tabela 21. Ilość osób bezrobotnych posiadających doświadczenie w konkretnych przedziałach czasowych Poniżej 6 miesięcy 38 6-12 miesięcy 51 13-24 miesiące 49 2-5 lat 137 6-10 lat 128 11-15 lat 68 16-20 lat 39 Powyżej 20 lat 82 Brak odpowiedzi 108 23

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego Uzyskane podczas badań wyniki wskazują, że najliczniej reprezentowana jest grupa respondentów posiadających staż pracy w przedziale od 2 do 5 lat - takie doświadczenie zawodowe ma 137 badanych. Wysoki wskaźnik występuje również w grupie osób o stażu pracy w przedziale od 6 do 10 lat (128 osób). Mniej licznie są reprezentowani respondenci z doświadczeniem zawodowym powyżej 20 lat (82 osoby) oraz od 11 do 15 lat (68 osób). Spośród badanych najmniejsza liczba osób legitymuje się stażem pracy w przedziałach do 6 miesięcy (38 osób) i od 16 do 20 lat (39 osób). Tylko nieco liczniej reprezentowani są respondenci posiadający staż pracy w przedziałach od 13 do 24 miesięcy. Pytanie 11 - Czy podejmował/a Pan/i w przeszłości pracę poza granicami kraju? - badany mógł zaznaczyć tylko jedną odpowiedź Tabela 22. Ilość osób bezrobotnych, która podejmowała pracę poza granicami kraju w przeszłości Nie 309 Tak 274 Brak odpowiedzi 117 Jak wynika z powyższej tabeli, większość badanych (309 osób) nigdy nie pracowała poza granicami kraju - pracę w innym państwie podjęło w przeszłości, aż 274 ankietowanych. Pytanie 12 - Gdzie pracował/a Pan/i poza granicami Polski? - badany mógł zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź - upoważnionymi do udzielenia odpowiedzi, były osoby, które nie wskazały w pytaniu 9 na odpowiedź nigdy nie pracowałem, a w pytaniu 11 wskazały, że podejmowały w przeszłości pracę poza granicami kraju Tabela 23. Miejsca/kraje w których pracowały osoby bezrobotne Niemcy 98 Wielka Brytania 52 Irlandia 35 Holandia 42 Skandynawia 9 Słowacja 3 Inne kraje Europy 56 Ameryka Północna 27 Ameryka Południowa 0 Azja 0 Inne 11 Wskazane inne: Nie wskazano żadnych krajów Suma wskazań 333 Liczba respondentów, którzy udzielili odpowiedzi 274 Liczba respondentów, którzy nie udzielili odpowiedzi 426 24

powiat łańcucki Jak pokazują wyniki badań, zdecydowana większość respondentów najczęściej wyjeżdżała w celach zarobkowych do Niemiec (98 osób). Znacznie mniej osób wyjeżdżała w przeszłości do innych krajów Europy (56 osób), do Wielkiej Brytanii (52 osoby) oraz do Holandii (42 osoby) i Irlandii (35 osób). Dość liczna grupa badanych pracowała w Ameryce Północnej (27 osób), natomiast najmniej liczna w Skandynawii (9 osób) oraz na Słowacji (3 osoby). Pytanie 13 - Jak długo łącznie pracował/a Pan/i za granicami kraju? - badany mógł zaznaczyć tylko jedną odpowiedź - upoważnionymi do udzielenia odpowiedzi, były osoby, które nie wskazały w pytaniu 9 na odpowiedź nigdy nie pracowałem, a w pytaniu 11 wskazały, że podejmowały w przeszłości pracę poza granicami kraju Tabela 24. Ilość lat pracy (łącznie) osób bezrobotnych poza granicami kraju Poniżej 3 miesięcy 41 3-6 miesięcy 55 7-12 miesiące 51 13-24 miesiące 35 2-5 lat 56 Powyżej 5 lat 36 Wśród respondentów, najliczniejszą grupę stanowią osoby, które za granicą pracowały od 2 do 5 lat (56 osób) oraz od 3 do 6 miesięcy (55 osób). Poza granicami Polski przez okres powyżej 5 lat pracowało 36 badanych, natomiast 41 respondentów ma doświadczenie pracy poza granicami kraju przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Pytanie 14 - Jakie najwyższe miesięczne wynagrodzenie netto (na rękę) uzyskał/a Pan/i pracując za granicą? - badany mógł zaznaczyć tylko jedną odpowiedź, dopisując walutę - upoważnionymi do udzielenia odpowiedzi, były osoby, które nie wskazały w pytaniu 9 na odpowiedź nigdy nie pracowałem, a w pytaniu 11 wskazały, że podejmowały w przeszłości pracę poza granicami kraju Tabela 25. Ilość osób bezrobotnych, które otrzymywały miesięczne wynagrodzenie poza granicami kraju w konkretnych przedziałach finansowych poniżej 800 31 800 1000 47 1001 1200 29 1201 1400 29 1401 1600 40 powyżej 1600 98 Wskazywana waluta: dolar, euro, funt, korony norweskie, marki niemieckie, korony szwedzkie, ruble 25

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego Najbardziej powszechną stawką wynagrodzenia wśród respondentów pracujących za granicą jest kwota powyżej 1600 netto. Duża liczba badanych podczas pracy za granicą dostawała uposażenie w przedziale 800-1000 netto (47 osób) oraz 1401-1600 netto (40 osób). Po 29-ciu badanych deklarowało, że za granicą otrzymywali wynagrodzenie w wysokości 1001-1200 i 1201-1400 netto. Wskazywane przez respondentów waluty to dolary, euro, funty, korony norweskie, marki niemieckie, korony szwedzkie oraz ruble. Pytanie 15 - Niezależnie od miejsca, gdzie Pan/i pracował/a (także w kraju) proszę zaznaczyć branże, w których działali wszyscy pracodawcy? - badany mógł zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź Tabela 26. Ilość osób bezrobotnych, która pracowała w konkretnej branży u swojego/swoich pracodawcy/pracodawców Rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo 189 Przemysł przetwórczy 167 Przemysł wydobywczy 24 Budownictwo 141 Transport 63 Łączność 25 Gospodarka komunalna 27 Handel 124 Gospodarka mieszkaniowa 20 Ubezpieczenia 22 Finanse 26 Marketing i reklama 21 Obrót nieruchomościami 7 Ochrona zdrowia i opieka społeczna 44 Edukacja i badania naukowe 22 Turystyka i rekreacja 49 Administracja 32 Wymiar sprawiedliwości 5 Policja 1 Wojsko 0 Największa liczba osób objętych badaniami, pracowała w sektorze rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa (189 osób). 167 respondentów deklaruje, że pracowało w przemyśle przetwórczym, a 141 w budownictwie. Duża liczba badanych ma także doświadczenie w handlu (124 osoby). Najmniej osób wykonywało pracę w policji, wymiarze sprawiedliwości i obrocie nieruchomości. 26

powiat łańcucki Pytanie 16 - Jakie działania w ciągu ostatnich 6 miesięcy podjął/ęła Pan/i w celu znalezienia pracy? - badany mógł zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź Tabela 27. Ilość osób bezrobotnych, które podejmowały konkretne działania w ciągu ostatnich 6 miesięcy w celu znalezienia pracy Wysyłałem CV do wybranych firm/instytucji 221 Odbyłem rozmowę kwalifikacyjną 113 Przeglądałem oferty pracy w Internecie 356 Skontaktowałem się ze znajomymi/rodziną z prośbą o 228 pomoc w znalezieniu pracy Złożyłem swojej CV w agencjach doradztwa personalnego/ 38 firmach rekrutujących Telefonowałem do działów kadr wybranych firm/instytucji 57 Wyjechałem za granicę w poszukiwaniu pracy 51 Przeglądałem oferty w prasie regionalnej/lokalnej 178 Zgłosiłem się do urzędu pracy z pytaniem o oferty pracy 128 Uczestniczyłem w szkoleniu podnoszącym kwalifikacje 55 Odbywałem/odbywam staż pracy 20 Inne 7 Żadne z powyższych 130 Wśród respondentów, działaniem najczęściej podejmowanym w celu znalezienia zatrudnienia jest przeglądanie ofert pracy w Internecie (356 osób). Często ankietowani wysyłają CV do wybranych firm/instytucji (221 osób) oraz zwracają się z prośbą o pomoc w znalezieniu pracy do znajomych/rodziny (228 osób). Popularną formą działań w tym zakresie jest także: przeglądanie ofert w prasie regionalnej i/lub lokalnej (178 osób), a także zgłaszanie się do urzędu pracy z pytaniem o oferty pracy (128 osób). Rzadziej podejmowanym działaniem jest uczestnictwo w szkoleniach podnoszących kwalifikacje, a także składanie CV w agencjach doradztwa personalnego/firmach rekrutujących oraz odbycie stażów pracy. 27

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego Pytanie 17 - Dlaczego nie podejmował/a Pan/i żadnych działań w kierunku znalezienia pracy? - badany mógł zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź - upoważnionymi do udzielenia odpowiedzi, były osoby, które w pytaniu 16 wskazały, że w ciągu ostatnich 6 miesięcy nie podjęły żadnych działań w celu znalezienia pracy Tabela 28. Ilość osób bezrobotnych, która wskazała na konkretne powody nie podejmowania żadnych działań związanych ze znalezieniem pracy Zależy mi tylko na ubezpieczeniu zdrowotnym 11 Zbyt małe wynagrodzenie na rynku pracy 17 Brak zakładów pracy w regionie 28 Brak ofert pracy odpowiadających moim kompetencjom 16 Mam zbyt niskie kwalifikacje 36 Duża konkurencja w zawodzie 7 Brak doświadczenia 17 Nie widzę szans na znalezienie pracy 29 Nie wiem, jak szukać pracy 4 Inne 40 Wskazane inne: nie wskazano innych działań Suma wskazań 205 Liczba respondentów, którzy udzielili odpowiedzi 130 Liczba respondentów, którzy nie udzielili odpowiedzi 570 Zgodnie z opinią badanych, najistotniejszą przyczyną braku podejmowania działań w kierunku znalezienia pracy jest przekonanie, że respondent ma zbyt niskie kwalifikacje (36 osób), a także nie widzą oni szans na znalezienie pracy (29 osób). Brak aktywności wiąże się także z brakiem zakładów pracy w regionie (28 osób) oraz brakiem doświadczenia (17 osób) i zbyt małym wynagrodzeniem na rynku pracy (17 osób). Niewielkiej liczbie respondentów zależy tylko na ubezpieczeniu zdrowotnym (11 osób). Część ankietowanych nie poszukuje zatrudnienia, ponieważ brakuje ofert pracy odpowiadających ich kompetencjom (16 osób) - 4 osoby stwierdziły, że nie umieją szukać pracy. 28

powiat łańcucki Pytanie 18 - Szukając zatrudnienia, jakie dwie z wymienionych branż, w których działałby przyszły pracodawca, byłyby dla Pana/i najbardziej atrakcyjne? - badany mógł zaznaczyć maksymalnie 2 odpowiedzi Tabela 29. Ilość osób bezrobotnych, która wskazała na atrakcyjne branże, w których potencjalnie byliby zainteresowani pracą u przyszłego pracodawcy Rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo 132 Przemysł przetwórczy 179 Przemysł wydobywczy 17 Budownictwo 147 Transport 77 Łączność 35 Gospodarka komunalna 39 Handel 185 Gospodarka mieszkaniowa 25 Ubezpieczenia 39 Finanse 55 Marketing i reklama 34 Obrót nieruchomościami 9 Ochrona zdrowia i opieka społeczna 51 Edukacja i badania naukowe 42 Turystyka i rekreacja 54 Administracja 34 Wymiar sprawiedliwości 6 Policja 5 Wojsko 7 Jak wynika z badań, najbardziej atrakcyjną dla respondentów jest praca w handlu (185 osób) i przemyśle przetwórczym (179 osób), a także budownictwie (147 osób). Popularną branżą dla badanych jest także turystyka i rekreacja (54 osoby) oraz finanse (55 osób) i ochrona zdrowia (51 osób) Najmniejsze zainteresowanie respondentów budzi praca w obrocie nieruchomościami, w wojsku, policji oraz w wymiarze sprawiedliwości. 29

Badanie społeczno-gospodarcze w ramach projektu pt. PROM - Partnerstwa na rzecz Rzeszowskiego Obszaru Metropolitalnego Pytanie 19 - Niezależnie od branży, w której działa firma/instytucja, jakie są Pana/i oczekiwania odnośnie charakteru stanowiska przyszłego zatrudnienia? - badany mógł zaznaczyć maksymalnie 3 odpowiedzi Tabela 30. Ilość osób bezrobotnych precyzujących swoje oczekiwania w kontekście charakteru stanowiska przyszłego zatrudnienia Praca w rolnictwie, ogrodnictwie, rybołówstwie 140 Praca fizyczna w przetwórstwie 174 Praca w górnictwie 16 Kierowca zawodowy 57 Praca w telekomunikacji 33 Pracownik w gospodarce komunalnej 39 Sprzedawca/przedstawiciel handlowy 145 Praca w spółdzielni mieszkaniowej/u dewelopera 24 Agent ubezpieczeniowy 33 Pracownik bankowy/instytucji finansowych 25 Analityk finansowy 14 Pracownik w dziale kadr 23 Ochrona zdrowia i opieka społeczna 3 Pracownik marketingu/pr 26 Agent nieruchomości 11 Niższy personel medyczny 10 Lekarz/konsultant medyczny 4 Pracownik opieki społecznej 21 Nauczyciel 30 Wykładowca na wyższej uczelni 5 Pracownik naukowy 10 Pracownik biura turystycznego/podróży 13 Pilot wycieczek 5 Pracownik hotelu/ pensjonatu/obiektu rekreacyjnego 41 Urzędnik 24 Pracownik wymiaru sprawiedliwości 6 Policjant 4 Cywilny pracownik policji 5 Żołnierz zawodowy 12 Prowadzący/a działalność gospodarczą 19 Inne 157 Wskazane inne: nie wskazano rodzajów stanowisk Według badanych, najbardziej oczekiwanym stanowiskiem pracy, jest praca fizyczna w przetwórstwie (174 osoby), zatrudnienie jako sprzedawca lub przedstawiciel handlowy (145 osób) oraz praca w rolnictwie (140 osób). Aspiracje zawodowe respondentów skupiają się także wokół 30