KONKURS PRAC STUDENCKICH - KATALOG R Y B N I K. rozwój funkcji centrotwórczych w r e j o n i e u l i c S o b i e s k i e g o

Transkrypt

1 KONKURS PRAC STUDENCKICH - KATALOG R Y B N I K rozwój funkcji centrotwórczych w r e j o n i e u l i c S o b i e s k i e g o P o w s t a ń c ó w TOWARZYSTWO URBANISTÓW POLSKICH ODDZIAŁ W KATOWICACH czerwiec 2011

2 W ramach współpracy katowickiego Oddziału TUP z władzami miasta Rybnika w kwietniu i maju 2011 roku przeprowadzono konkurs dla studentów rybnickiego ośrodka Uniwersytetu Ekonomicznego na koncepcje rozwoju funkcji centrotwórczych w rejonie ulic Sobieskiego -Powstańców. Rejon ten, leżący w północnej części ścisłego centrum miasta, był główną osią handlową Rybnika w latach 70 -tych. Na skutek znaczącej przebudowy bezpo - średniego otoczenia rybnickiego rynku, większość aktywności przeniosła się w ostatnich latach w ten nowy rejon. Znaczenie ulic Sobieskiego -Powstańców znacznie zmalało, choć potencjał kubaturowy tego obszaru i bliskie sąsiedztwo nowych funkcji, jak choćby kampusu wyższych uczelni, pozwala przypuszczać, że jest to tylko przejściowy regres. W ostatnich dwóch latach obszar ten stał się obszarem aktywnych działań młodzieży i organizacji pozarządowych, z którymi Towarzystwo Urbanistów Polskich ściśle współpracuje. Stąd idea, aby wesprzeć te społeczne działania na rzecz ożywienia ulic, działaniami projekto wymi, pokazu - jącymi uśpiony potencjał wybranych miejsc. Jednym z takich działań jest prezentowany konkurs dla studentów rybnickiego ośrodka Uniwersytetu Ekonomicznego. Prace wykonane w ramach konkursu zostaną zsyntetyzowane przez profesjonalistów i na ich podstawie powstanie ramowa koncepcja rozwoju przestrzeni publicznych w tym obszarze centrum Rybnika. Stanie się ona podstawą dalszych działań, mających m.in. pobudzić inicjatywę prywatnych inwestorów. Do działań tych, oprócz władz miasta, włączą się równie ż rybnickie organizacje pozarządowe.

3 Z adaniem każd ego z 11 zespołów, które zgłosiły się do konkursu, było określenie profilu funkcjonalnego i sporządzenie ramowej propozycji przekształceń jednego z mikroobszarów w rejonie dawnego głównego pasażu miejskiego biegnącego ulicami Sobieskiego i Powstańców. Zadaniem uczestników konkursu było więc wykonanie następujących działań: Profilowanie: Delimitacja (określenie granic mikroobszaru) Analiza głównych problemów mikroobszaru: lista problemów (wariant 1) drzewo zależności (wariant 2) korona - skutki pień - problemy korzenie - przyczyny drzewo zależności nie definiuje samych problemów, traktując je jako splot różnych zależności. Jego analiza skupia się na oddzieleniu przyczyn negatywnych zjawisk występujących na mikroobszarze od ich skutków. Tylko przyczyny wymagają bowiem interwencji. Pr oblem widziany więc powinien być przez pryzmat przyczyn. należy uwzględnić: stan funkcjonalny wewnętrzny (jakie są jego strefy, pełniące różne funkcje) oraz powiązania zewnętrzne (jaką funkcję pełni obszar w tej części miasta) stan techniczny stan własności (prywatne vs. publiczne) stan społeczny status ekonomiczny Określenie możliwości i kierunków przekształceń (analiza: jakie zadany obszar może pełnić funkcje?): Mapowanie : Sporządzenie mapy w skali 1:200, pokazującej główne problemy i zasadnicze idee przekształceń obszaru ; rysunek odręczny na podkładzie powiększonej mapy (5 -cio krotnie); opisy sytuacji, stanu, problemów, rozwiązań i działań z odnośnikami do miejsc;

4 Analizowane zagadnienia: stan funkcjonalny wewnętrzny oraz kierunki powiązań ze wnętrznych (wejścia itp. ale też kolizje funkcjonalne) stan techniczny stan własności stan społeczny status ekonomiczny poszczególne projektowane elementy koncepcji zagospodarowania (rozmieszczenie, podmiot realizujący właściciel / gmina) strefy działań: (1) miasto, (2) inwestorzy prywatni Idea projektowa : skrót analizy funkcjonalnej (wewnętrzne i zewnętrzne, konflikty, kolizje), technicznej, własnościowej, społecznej i ekonomicznej opis pomysłu na nowe funkcje i rolę w mieście opis koncepcji (idei) zagospodarowania z podziałem na podmioty realizujące (prywatny właściciel / gmina) opis działań wdrożeniowych: (1) miasto, (2) inwestorzy prywatni opis ostatecznego rezultatu czym proponowana idea projektowa wzbogaci dzielnicę lub miasto Koncepcja wdrażania. Prezentacja i udział w dyskusji. Dalsze działania: czerwiec-lipiec 2011 : podsumowanie i synteza prac konkursu; lipiec-sierpień 2011: dyskusja nad możliwością podobnych prac w różnych dzielnicach Rybnika przy udziale Młodzieżowej Rady Miasta i organizacji pozarządowych (CRIS ); ewentualna impreza pt. Tydzień planowania towarzysząca konferencji prezydencyjnej i inicjatywie ONZ 100Miast; promocja tworzenia Centrum Wiedzy o Mieście w Rybniku i rozwijanie płaszczyzny współpracy z organizacjami pozarządowymi i władzami miasta.

5 Elżbieta Ozimek, Tomasz Piecuch: dróżka Profesora Libury z podwórzem przy ul. Powstańców 6 - NAGRODA

6 Przemysław Kisiel, Mateusz Podsiadło: obszar pomiędzy ul. Sobieskiego a pl. Wolności WYRÓŻNIENIE

7 J u d y t a K r ó t k i : p o d w ó r z e p r z y u l. S o b i e s k i e g o W Y R Ó Ż N I E N I E

8 A n n a K r a k o w c z y k, J u d y t a M r o c z k a : o b s z a r p r z y u l. S o b i e s k i e g o 9 i 1 1

9 A g n i e s z k a R a d e c k a, Ż a n e t a K i c z o r o w s k a : p a r k i n g i k a m i e n i c a p r z y u l. R e j a

10 M a g d a l e n a B r z ó s k a, D a n i e l L a p c z y k : p l a c J a n a P a w ł a I I

11 A n d r z e j I w a n : k w a r t a ł R u d z k a K r ó t k a - C m e n t a r n a

12 M a g d a l e n a A d a m e k, M o n i k a S i e g m u n d : p o d w ó r z e p r z y u l. S o b i e s k i e g o 2 4

13 D o m i n i k a H e r o k, E w a K o ł o d z i e j : o b s z a r p r z y u l. S o b i e s k i e g o 15 19a

14 M a r t y n a K a m i ń s k a, A n n a W o j c i e c h o w s k a : p o d w ó r z a p r z y u l. P o w s t a ń c ó w

15 W e r o n i k a S k r z y s z o w s k a, D o r o t a K o w a c z : p o d w ó r z e p r z y u l. S o b i e s k i e g o 2 1

16 Wykaz prac uczestniczących w konkursie wraz z wynikami głosowania konkursowego NAGRODA (20 głosów): 1. Elżbieta Ozimek, Tomasz Piecuch: dróżka Profesora Libury z podwórzem przy ul. Powstańców 6 WYRÓŻNIENIA (po 10 głosów): 2. Przemysław Kisiel, Mateusz Podsiadło: obszar pomiędzy ul. Sobieskiego a pl. Wolności ("Plac Pomidorowy") 3. Judyta Krótki: podwórze przy ul. Sobieskiego POZOSTAŁE PRACE: 4. Anna Krakowczyk, Judyta Mroczka: obszar przy ul. Sobieskiego 9 i 11-9 głosów 5. Agnieszka Radecka, Żaneta Kiczorowska: parking i kamienica przy ul. Reja - 7 głosów 6. Magdalena Brzóska, Daniel Lapczyk: plac Jana Pawła II - 6 głosów 7. Andrzej Iwan: kwartał Rudzka Krótka - Cmentarna - 5 głosów 8. Magdalena Adamek, Monika Siegmund: podwórze przy ul. Sobieskiego 24-4 głosy 9. Dominika Herok, Ewa Kołodziej: obszar przy ul. Sobieskiego 15 19a - 4 głosy 10. Martyna Kamińska, Anna Wojciechowska: podwórza przy ul. Powstańców - 4 głosy 11. Weronika Skrzyszowska, Dorota Kowacz: podwórze przy ul. Sobieskiego 21-4 głosy

17 Mikroplanowanie co to jest? Mikroplanowanie to kompleksowa metoda planowania przekształceń przestrzennych, włączająca lokalną społeczność w proces decydowania i współudziału w przemianach ściśle wyznaczonych, niewielkich obszarów. Mikroplanowanie reprezentuje podejście oddolne do procesu planowan ia (ang. bottom-up ). W teorii ekonomii pojęcie mikroplanowania wprowadził m.in. Jan Tinbergen, holenderski ekonomista specjalizujący się w badaniach krajów rozwijających się, pierwszy laureat Nagrody Nobla z dziedziny ekonomii (1969). W jego ujęciu był to model planowania społeczno -gospodarczego, w którym plan w skali makro stanowił syntezę mikroplanów. Był więc to system planowania oddolnego, silnie wspierający międzynarodową konkurencyjność kraju. Mikroplanowanie, jako metoda poprawy stanu przestrzeni i dostępu mieszkańców do usług, stosowane było pierwotnie w tzw. Krajach Trzeciego Świata, głównie w społecznościach wiejskich i zmarginalizowanych dzielnicach miast. Celem było włączenie lokalnych społeczności w główny nurt programowania i działań władz wyższego szczebla, m.in. w celu uzyskania dostępu do źródeł finansowania. Metoda uświadamia bowiem mieszkańcom skalę wydatków i konieczność właściwego zaplanowania (koordynacji) niezbędnych inwestycji, wzmacniając odpowiedzialność za własne otoczenie. W latach 1980-tych rozwinięto w krajach anglosaskich metodę sporządzania Planów społeczności lokalnych (Community planning), obejmującą bardziej kompleksowy sposób podejścia do programowania i planowania rozwoju na szczeblu lokalnym. Mikroplanowanie można u znać, za część tej metody. W latach 1990-tych metoda mikroplanowania, po doświadczeniach w krajach rozwijających się została adaptowana do stosowania także w krajach rozwiniętych. W pierwszej dekadzie XXI wieku była stosowana z powodzeniem w wielu krajach, w tym szczególnie w Indiach i Brazylii. Podejmowane były też próby jej wdrożenia w Polsce.

18 Główne cechy współczesnego mikroplanowania to: przywiązywanie szczególnej uwagi do rozpoznania i zaspokojenia potrzeb grup docelowych mieszkańców, właścicieli, inwestorów, gości/klientów; ukierunkowanie na szczegółowe rozpoznanie i uwzględnienie w proponowanych rozwiązaniach specyfiki przekształcanego obszaru; ograniczone ramy przestrzenno -czasowe proponowanych rozwiązań, co predestynuje je do bezpośredniego fina nsowania w systemie projektowym oraz stosowania partnerstwa publiczno -prywatnego; zdecentralizowane podejście do procesu planistycznego plany niższego szczebla mają sugerować rozwiązania planom i działaniom wyższych szczebli; oparcie procesu projektowego na partnerstwie profesjonalnych planistów z lokalną społecznością; sam proces planowania jest tak samo ważny jak jego produkt; w urbanistyce jest to narzędzie wspomagające tradycyjne metody planowania przestrzennego, zwłaszcza na obszarach centrów miast l ub strefach koncentracji negatywnych zjawisk przestrzennych i społecznych. Zalety mikroplanowania to przede wszystkim: lepsze wykorzystanie zasobów; efektywniejszy rozwój; zwiększanie zaangażowania i odpowiedzialności mieszkańców; usprawnianie organizacji i poprawa koordynacji działań administracji publicznej, szczególnie na najniższych szczeblach; bardziej unikalne (specyficzne) efekty działań projektowych, prowadzące do bardziej zindywidualizowanych i konkurencyjnych rozwiązań.

19 8 czerwca 2011 roku nastąpiło uroczyste podsumowanie i wręczenie nagród w konkursie studenckim na koncepcje rozwoju funkcji centro - twórczych w rejonie ulic Sobieskiego - Powstańców. Odbyło się ono w jednym z "żywych" miejsc obszaru objęt ego konkursem: ogródku restauracji Art - Cafe. Uczestniczyli w nim przedsta - wiciele władz miasta: wiceprezydent miasta Michał Śmigielski, naczelnik Wydziału Architektury Janusz Błaszczyński, naczelnik Wydziału Rozwoju i Promocji Gospodarczej Mateusz Motyka or az Miejski Konserwator Zabytków Aleksandra Frydrychowicz. Ze strony zarządu Oddziału Towarzystwa Urbanistów Polskich wernisaż otworzył prezes Oddziału Katowickiego TUP Maciej Borsa i członek Zarządu odpowiadający za działania w subregionie rybnickim - Łukasz Pomykoł. Wyboru laureatów dokonali uczestnicy, przyklejając swe głosy do prac, które uznali za najlepsze.

20 T O W A R Z Y S T W O U R B A N I S T Ó W P O L S K I C H O D D Z I A Ł W K A T O W I C ACH u l. D y r e k c y j n a K a t o w i c e www. t u p. k a t o w i c e. p l