Projekt: Inkubator liderów europejskiej ochrony przyrody

Transkrypt

1 Projekt: Inkubator liderów europejskiej ochrony przyrody Zarys projektu Celem projektu, którego pierwszy, opisywany tu etap planujemy zrealizować w okresie od stycznia do sierpnia 2006, jest przygotowanie grupy profesjonalnych regionalnych liderów Klubu Przyrodników i promocja nowoczesnej, opartej na europejskich doświadczeniach ochrony przyrody. Bazę projektu stanowić będą absolwenci (rocznik 2006) studiów kierunków przyrodniczych. W ramach cyklu warsztatów zostaną oni zapoznani z podstawami współczesnej ochrony przyrody, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony europejskiego dziedzictwa przyrodniczego, nowoczesnych technik przetwarzania danych, specyfiki pracy organizacji społecznych, społecznego uczestnictwa w ochronie przyrody. Samodzielnym zadaniem uczestników będzie przygotowanie planu ochrony przyrody wybranego regionu oraz podstaw dla jego realizacji. Uczestnicy projektu, którzy wykażą się zaangażowaniem, zdobędą odpowiednie kwalifikacje oraz przedstawią plany rokujące szanse realizacji zostaną przyjęci na staż w organizacji, a następnie zatrudnieni. Kontekst Działając od kilkunastu lat w strukturach niezależnej organizacji społecznej często obserwujemy niewydolność i bierność administracji różnych szczebli zajmującej się ochroną przyrody. Szczególnie widoczne jest to na poziomie samorządów i niższych szczeblach administracji rządowej, gdzie kadry nie są merytorycznie przygotowane do efektywnej i profesjonalnej realizacji zadań z zakresu ochrony przyrody. Z jednej strony jest to skutkiem braku odpowiedniego wykształcenia, przygotowania zawodowego i zainteresowania wykonywaną pracą, z drugiej, braku społecznej kontroli podejmowanych przedsięwzięć lub zaniedbań w tym zakresie, a także braku jakiegokolwiek monitoringu ich skutków. Stan taki odbija się niekorzystnie na procesie tworzenia europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000, oraz wdrażaniu programów rolnośrodowiskowych, o których wiedza i których zrozumienie na niższych szczeblach administracji i zarządzania jest bliskie zeru. Efektem tego stanu jest powszechne nie wykorzystywanie możliwości finansowania zadań z zakresu ochrony przyrody i edukacji ze środków Unii Europejskiej. W tym samym czasie większość młodych i ambitnych absolwentów studiów przyrodniczych, potencjalnie wykształconych i przygotowanych do profesjonalnego zajmowania się ochroną przyrody, a także zainteresowanych przedmiotem, nie znajduje pracy w zawodzie, wyjeżdżając za granicę, podejmując dorywcze zajęcia lub pracę w zupełnie innej branży. Powszechne w krajach Unii Europejskiej trendy zmierzające do przejmowania lub wspierania realizacji zadań samorządów lub administracji rządowej w zakresie ochrony przyrody, a także kontrolowania i monitorowania jej działalności przez niezależne organizacje społeczne od szeregu lat obserwowane są także w Polsce. Efektem opisywanego projektu będzie stworzenie profesjonalnego, opartego na młodych i zaangażowanych osobach, zaplecza kadrowego Klubu, umożliwiającego aktywne uczestnictwo w planowaniu i wdrażaniu ochrony przyrody w terenie. Projekt będzie powtarzany w latach następnych, docelowo, w ciągu kilku lat na terenie Polski powinien doprowadzić do wykształcenia grupy około 50 profesjonalnie przygotowanych specjalistów pracujących w strukturach Klubu na rzecz wdrażania nowoczesnej ochrony przyrody. Działania W ramach projektu, w okresie od stycznia do sierpnia 2006, w Stacji Klubu w Owczarach oraz w terenie, przeprowadzonych zostanie pięć warsztatów dotyczących najważniejszych,

2 przyrodniczych, społecznych i ekonomicznych aspektów ochrony przyrody. W ich wyniku uczestnicy zostaną przygotowani do samodzielnego planowania działań z zakresu ochrony przyrody i edukacji przyrodniczej oraz, z pomocą prowadzących projekt, przygotują i zaprezentują program ochrony przyrody wybranego przez siebie obszaru. Ci spośród uczestników, którzy przygotują programy rokujące szanse realizacji, przyjęci zostaną na staż w organizacji, i po jego zadowalającym odbyciu, zatrudnieni. Ramowy harmonogram opisywanego tu pierwszego etapu projektu, zawierający jego najważniejsze etapy i zadania, przedstawiono poniżej Czas trwania pierwszego etapu projektu 1 stycznia sierpnia 2006 Działania Miesiąc Rekrutacja uczestników I II III IV V VI VII VIII Warsztat Ochrona przyrody po europejsku Warsztat Planowanie ochrony przyrody Praca w terenie Samodzielne inwentaryzacje przyrodnicze Warsztat Społeczne uczestnictwo w ochronie przyrody Praca w terenie Rozpoznanie społecznych uwarunkowań ochrony przyrody Warsztat Finansowanie ochrony przyrody w Polsce i w Europie Wycieczka terenowa do Saksonii i Brandenburgii Wydanie poradnika Ochrona przyrody po europejsku Seminaria regionalne. Prezentacje programów ochrony przyrody w społecznościach lokalnych Seminarium końcowe projektu Poniżej przedstawiono rozwinięcie najważniejszych etapów projektu Warsztat Ochrona przyrody po europejsku. Ramowy program: Prezentacja i dyskusja założeń projektu. Podstawy współczesnej ochrony przyrody w Polsce i w Europie. Prawne aspekty ochrony przyrody w Polsce i Unii Europejskiej Sieć Natura 2000 i jej funkcjonowanie w Polsce, możliwości ochrony przedmiotów europejskiego dziedzictwa przyrodniczego na szczeblu lokalnym i regionalnym Dobre praktyki w rolnictwie i leśnictwie, a ochrona przyrody, zrównoważony rozwój w lasach, leśnictwo ekologiczne, rolnictwo 2

3 zrównoważone i ekologiczne Zrównoważony rozwój, a planowanie przestrzenne Czynna ochrona przyrody Warsztat Planowanie ochrony przyrody. Ramowy program: Źródła informacji przyrodniczej Inwentaryzacje i waloryzacje przyrodnicze w wydaniu tradycyjnym i współczesnym Podstawy kartografii i geodezji, mapy, rejestry gruntów i kataster Lokalizacja danych, GPS Oprogramowanie GIS i możliwości jego wykorzystania w ochronie przyrody Systemy gromadzenia i przetwarzania danych Plany i programy ochrony przyrody Praca w terenie Samodzielne inwentaryzacje przyrodnicze. Terenowe inwentaryzacje przyrodnicze polegać będą na zebraniu i zweryfikowaniu danych na temat walorów przyrodniczych obszarów zainteresowań wybranych przez poszczególnych uczestników, ze szczególnym uwzględnieniem przedmiotów europejskiego dziedzictwa przyrodniczego, oceny stanu ich ochrony oraz potrzeb w tym zakresie, oceny zagrożeń i wypracowania programu skutecznej ochrony. Warsztat Społeczne uczestnictwo w ochronie przyrody. Ramowy program: Podstawy prawne i specyfika działalności organizacji społecznych Możliwości uczestnictwa organizacji społecznych w procesach decyzyjnych dotyczących ochrony przyrody Metody wzmacniania roli organizacji pozarządowych w środowiskach lokalnych Podejmowanie wspólnych działań z partnerami społecznymi w obszarze ochrony przyrody Funkcjonowanie ośrodków edukacyjno doradczych prowadzonych przez organizacje społeczne Zasady budowania i wzmacniania partnerstwa publiczno - prywatnego w obszarze działań związanych z ochroną przyrody Tworzenie lokalnych i regionalnych koalicji na rzecz ochrony przyrody Metody pracy w grupie Wspieranie zaangażowania społecznego oraz poziomu odpowiedzialności indywidualnej w obszarze ochrony przyrody Podnoszenie poziomu świadomości społecznej oraz aktywnego udziału w procesie podejmowania decyzji dotyczących ochrony przyrody na poziomie lokalnym Możliwości współpracy instytucjonalnej pomiędzy organizacjami pozarządowymi a partnerami społecznymi na rzecz kształtowania polityki spójności w obszarze ochrony przyrody Marketing i negocjacje w ochronie przyrody Praca w terenie Rozpoznanie społecznych uwarunkowań ochrony przyrody. Nawiązanie przez uczestników projektu kontaktów z przedstawicielami administracji rządowej i samorządowej, lokalnymi przyrodnikami, możliwości współpracy z zainteresowanymi osobami i podmiotami. Ocena zainteresowania różnych podmiotów skuteczną ochroną przyrody, oraz rozpoznanie możliwości tworzenia trwałych podstaw takiej współpracy. Rozpoznanie lokalnych i regionalnych, istniejących i potencjalnych konfliktów pomiędzy ochroną przyrody, a różnymi dziedzinami gospodarki i grupami społecznymi. Zaangażowanie lokalnych przyrodników i administracji w przygotowywanie programów ochrony. Rozpoznanie lokalnych możliwości utworzenia w badanych obszarach ośrodków edukacyjno - doradczych Klubu Przyrodników, stanowiących lokalne centra ochrony przyrody. Warsztat Finansowanie ochrony przyrody w Polsce i w Europie. Ramowy program: Fundusze i fundacje. Pisanie wniosków Możliwości wykorzystania środków finansowych dostępnych dla realizacji celów polityki spójności Unii Europejskiej w obszarze ochrony przyrody Finansowanie przyjaznej przyrodzie działalności rolniczej, programy rolnośrodowiskowe Możliwości finansowania ochrony przyrody w leśnictwie Podstawy finansowania ochrony obszarów Natura

4 Warsztat wycieczka Europejska ochrona przyrody w Saksonii i Brandenburgii. Ramowy program: Ochrona europejskiego dziedzictwa przyrodniczego w Niemczech Społeczne uczestnictwo w ochronie przyrody, działalność niemieckich organizacji społecznych, partnerstwo administracji i organizacji społecznych w Saksonii i Brandenburgii Projekty realizowane wspólnie przez organizacje społeczne i administrację Społeczna kontrola ochrony przyrody Finansowanie działań z zakresu ochrony przyrody Funkcjonowanie ośrodków edukacyjno doradczych prowadzonych przez organizacje społeczne Wydanie poradnika Ochrona przyrody po europejsku. Poradnik o planowanej objętości około 250 stron, formacie 24 x 16 cm, wydany zostanie w nakładzie 1000 egzemplarzy. Zostanie przygotowany w oparciu o wiedzę ekspertów uzupełnioną o przykłady doświadczeń uczestników zdobyte w projekcie. Oprócz bezpośrednich uczestników projektu będzie on służył szerszemu gronu beneficjentów pracownikom administracji samorządowej i rządowej, leśnikom, nauczycielom, lokalnym przyrodnikom, przede wszystkim na obszarach objętych projektem, ale także poza nimi. Seminaria regionalne. Prezentacje programów ochrony przyrody w społecznościach lokalnych. Przygotowane i przeprowadzone zostanie pięć regionalnych seminariów, łącznie dla około 200 osób reprezentujących społeczności lokalne. Współorganizatorami będą przedstawiciele lokalnych władz samorządowych lub administracji rządowej. Na każdym z seminariów zaprezentowany zostanie wykład na temat nowoczesnej, europejskiej ochrony przyrody, a także każdy z uczestników (po 3 6 na jednym seminarium), w półgodzinnej prezentacji zademonstruje własny program ochrony przyrody obszaru. Programy będą zawierały: ocenę stanu ochrony przyrody w regionie, mapę i bazę danych w formacie GIS, opis społecznych uwarunkowań ochrony przyrody, program działań koniecznych do realizacji, program edukacyjny oraz harmonogram czasowo finansowy ze wskazaniem źródeł finansowania. Seminarium końcowe projektu. Podczas seminarium omówione zostaną wyniki projektu i doświadczenia zdobyte w trakcie jego trwania. Z uczestnikami, którzy uzyskają najlepsze wyniki pracy w projekcie oraz oceny przedstawionych projektów podpisane zostaną umowy o staż. Przeprowadzona zostanie dyskusja nad zasadami dalszej współpracy z uczestnikami projektu, także tymi, którzy nie zostaną zatrudnieni. Przedyskutowane zostaną kolejne kroki zmierzające do stworzenia lokalnych ośrodków edukacyjno - doradczych stanowiących podstawę trwałej bazy rozwojowej organizacji. Metody Podstawą realizacji projektu będzie metoda warsztatu oraz samodzielnie prowadzone prace w terenie. Warsztaty prowadzone będą w sposób interaktywny, umożliwiający czynny udział uczestników. Ćwiczenia przeprowadzane w ramach warsztatów oraz samodzielne rozpoznanie przyrodniczych i społecznych uwarunkowań ochrony przyrody, odwołujące się do konkretnej przestrzeni, będą wspomagane technologią GIS i geograficznych baz danych. Cały projekt oparty jest na idei uspołecznionego planowania ochrony cennych obszarów przyrodniczych. Przygotowanie programów ochrony przyrody dla obszarów objętych projektem prowadzone będzie przy udziale i wykorzystaniu wiedzy oraz doświadczeń lokalnych przyrodników, przedstawicieli administracji rządowej i samorządowej. Efekty Efektem projektu będzie wyszkolenie i wypromowanie grupy kilkunastu profesjonalnych liderów Klubu, zajmujących się ochroną przyrody, edukacją oraz doradztwem w zakresie ochrony przyrody w społecznościach lokalnych w regionach o wysokich walorach 4

5 przyrodniczych, szczególnie obejmujących obszary sieci Natura Grupa ta stanowić będzie zaczątek kadr terenowych organizacji pracujących w kluczowych dla ochrony przyrody regionach kraju. 5