LIV Ogólnopolski Konkurs Chemiczny im. prof. A. Swinarskiego ETAP REJONOWY. 9 grudnia 2017 r.

Transkrypt

1 LIV Ogólnopolski Konkurs Chemiczny im. prof. A. Swinarskiego pod patronatem Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego Zadanie A (10 2 pkt = 20 pkt) ETAP REJONOWY 9 grudnia 2017 r. 1. Zapisz konfigurację elektronową atomu skandu i molibdenu. Podaj najwyższe możliwe stopnie utlenienia tych pierwiastków. 2. Ile wiązań i jest w cząsteczce a) cykloheksenu, b) acetonitrylu? 3. Napisz równanie reakcji propenu z jonami manganianowymi (VII) w środowisku obojętnym oraz zapisz obserwacje. 4. Pewien roztwór buforowy zawierał jednakowe stężenia X i HX. K a związku HX wynosi Ile wynosi ph tego buforu? 5. Który z izomerów węglowodoru o wzorze sumarycznym C 5 H 12 da w wyniku reakcji z chlorem pod wpływem światła tylko jeden produkt monochlorowania? Podaj jego nazwę systematyczną i wzór strukturalny. 6. Napisz równanie reakcji zachodzącej gdy kawałek folii aluminiowej umieści się w stężonym roztworze NaOH. 7. Do oznaczania chemicznego zapotrzebowania na tlen (ChZT) wykorzystuje się reakcję redoks między dichromianem (VI) potasu a siarczanem (VI) amonu i żelaza (II) (solą Mohra) w środowisku kwaśnym. Zapisz w postaci jonowej reakcje połówkowe oraz sumaryczne równanie tej reakcji. 8. Iloczyn rozpuszczalności AgCl w 298 K wynosi Ile wynosi rozpuszczalność AgCl w roztworze CaCl 2 o stężeniu 0,04 mol/dm 3? 9. Próbkę uwodnionego siarczanu (VI) cynku (ZnSO 4 xh 2 O) o masie 4,38g ogrzewano w celu pozbycia się wody. Otrzymano 2,46 g suchej pozostałości. Ile wynosił stopień uwodnienia x? 10. Na podstawie potencjałów reakcji: Ni 2+ (aq) + 2e Ni(s) E = -0,2 V Cd 2+ (aq) +2e Cd(s) E = -0,4 V Zapisz reakcje połówkowe zachodzące w ogniwie zbudowanym z tych metali zanurzonych w roztworach ich soli oraz schemat ogniwa. Zaznacz katodę i anodę.

2 Zadanie B (12 pkt) Poddano analizie 4 próbki, w których skład mogły wchodzić: NaOH, NaHCO 3, Na 2 CO 3 oraz substancja obojętna. We wszystkich analizach wykorzystywano odważki o masie 1,00 g oraz roztwór HCl o stężeniu 0,2500 mol/dm 3. Zidentyfikuj substancje w poszczególnych próbkach oraz wyznacz procentową zawartość każdego ze składników wiedząc, że: a) Próbka 1 wobec fenoloftaleiny zużyto 24,23 cm 3 titranta. Natomiast miareczkując drugą odważkę wobec oranżu metylowego zużyto 48,64 cm 3 kwasu. (4 pkt.) b) Próbka 2 dodanie fenoloftaleiny nie spowodowało zmiany zabarwienia. Wobec oranżu metylowego zużyto 38,47 cm 3 kwasu. (2 pkt.) c) Próbka 3 w celu wywołania zaniku zabarwienia fenoloftaleiny zużyto 15,29 cm 3 kwasu a do całkowitego zobojętnienia roztworu zużyto 33,19 cm 3. (4 pkt.) d) Próbka 4 próbkę miareczkowano kwasem do zaniku zabarwienia wywołanego obecnością fenoloftaleiny, zużywając 39,96 cm 3. Po dodaniu nadmiaru kwasu i wygotowaniu w miareczkowaniu odwrotnym zużyto tyle wodorotlenku, ile wynosił nadmiar kwasu. (2 pkt.) Zadanie C (20 pkt) Poniżej podano wzory dwóch soli nieorganicznych i dwóch soli organicznych: MgSO 4 AlCl 3 (CH 3 COO) 2 Mg C 15 H 31 COONa 1. Podaj nazwy wymienionych soli. (1 pkt) 2. Napisz po jednym równaniu reakcji otrzymywania tych soli, pamiętając o tym, aby każdą z wymienionych soli otrzymać inną metodą. (4 pkt) 3. Określ odczyn wodnych roztworów i napisz odpowiednie równania reakcji (lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi), które wskazują, jaki jest odczyn wodnych roztworów tych soli. (4 pkt) 4. Oblicz, w ilu gramach stałego MgSO 4 znajduje się tyle samo jonów, co w 28,4 gramach (CH 3 COO) 2 Mg. (1 pkt) 5. Pisząc odpowiednie równania reakcji przebiegających na katodzie i anodzie przedstaw przebieg elektrolizy stopionego MgCl 2 i wodnego roztworu (CH 3 COO) 2 Mg. (2 pkt) 6. Przeprowadzono cykl reakcji przedstawionych na poniższym schemacie: Mg MgO MgCl 2 Napisz równania tych reakcji. Oblicz, ile gramów MgCl 2 można otrzymać z 54 gramów magnezu, zakładając 65% wydajność obu procesów. (3 pkt) 7. Jedna z metod ilościowego oznaczania zawartości jonów wapnia opiera się na pomiarze masy osadu trudno rozpuszczalnej soli szczawianu (etanodionianu) wapnia. Oblicz, ile mg Ca 2+ zawierała badana próbka, jeżeli po dodaniu do tej próbki nadmiaru kwasu szczawiowego otrzymano 2,56 g trudno rozpuszczalnej soli. (2 pkt) 8. Napisz równanie reakcji otrzymywania palmitynianu sodu z tłuszczu tripalmitynianu gliceryny. W zapisie równania używaj wzorów półstrukturalnych związków organicznych. Napisz wzory i podaj nazwy dwóch innych soli zaliczanych do mydeł. Wyjaśnij w oparciu o odpowiednie równanie reakcji, dlaczego proces mycia i prania w wodzie zawierającej jony Ca 2+ i Mg 2+ (w tzw. wodzie twardej) jest utrudniony. (3 pkt)

3 Zadanie D (14 pkt) W celu ograniczenia stosowania szkodliwych dla środowiska związków organicznych na bazie węglowodorów i ich pochodnych, w tym rozpuszczalników, wprowadza się ich bardziej przyjazne dla środowiska zamienniki. Jednym z takich alternatywnych, zielonych rozpuszczalników jest mleczan etylu. Ulega on biodegradacji oraz jest uznawany za nieszkodliwy dla środowiska, stąd jego zastosowanie m.in. w przemyśle kosmetycznym czy spożywczym jak i w wielu innych aplikacjach. Jest np. stosowany do zmywania graffiti. Większość mleczanu etylu produkuje się w wyniku reakcji kwasu mlekowego (kwasu 2- hydroksypropanowego) z etanolem przy użyciu katalizatorów kwasowych. Jest to reakcja odwracalna. 1. Zarówno kwas mlekowy, jak i etanol można otrzymać w wyniku procesów fermentacji cukrów. Zapisz równania odpowiednich reakcji. (2 pkt) 2. Napisz równanie estryfikacji (L)-kwasu mlekowego z etanolem. Wzory kwasu i estru zapisz za pomocą wzorów przestrzennych.(1 pkt) 3. W temperaturze 353K liczby moli poszczególnych składników mieszaniny poreakcyjnej w stanie równowagi wynosiły Składnik etanol kwas mlekowy mleczan etylu woda Liczba moli 1,95 1,50 1,95 4,46 a) Oblicz stężeniową stałą równowagi tej reakcji w temperaturze 353K. (2 pkt) b) Wiedząc, że początkowe liczby moli kwasu mlekowego i alkoholu wynosiły odpowiednio 3,44 i 3,90 oblicz wydajność tej reakcji. (1 pkt) c) Podaj dwa sposoby na zwiększenie wydajności tej reakcji przy zachowaniu tej samej temperatury, ciśnienia i stężenia użytego katalizatora. (2 pkt) 4. Korzystając z podanych standardowych entalpii tworzenia oblicz molową entalpię estryfikacji w temp. 298K (1 pkt) Związek woda etanol kwas mlekowy mleczan etylu H o f,298 (kj/mol) -241,81-234,95-682,96-695,1 5. Mleczan etylu jest również produktem katalitycznej alkoholizy polilaktydu za pomocą etanolu, co może być również metodą recyklingu tego polimeru. a) Napisz ogólne równanie reakcji alkoholizy estrów. Jak inaczej nazywa się taką reakcję? (2 pkt) b) Narysuj wzór makrocząsteczki poli(kwasu mlekowego), zaznacz mer. (2 pkt) c) Jakie są główne zastosowania polilaktydu (wymień przynajmniej dwa)? (1 pkt) Zadanie E (14 pkt) Poduszka powietrzna w samochodzie zawiera związek A oraz azotan (V) potasu i tlenek krzemu (IV). Silne uderzenie inicjuje rozkład A, którego produktami są gaz B, napełniający poduszkę, oraz stała pozostałość C. Gaz B jest jednym ze składników powietrza. O związku A wiemy, że zbudowany jest z dwóch pierwiastków oraz że z 1 g tej substancji powstaje 555 cm 3 gazu B (20 C, 1, Pa). Powstała z 1 g A substancja C w reakcji z wodą wydzieliłaby 185 cm 3 gazu D (w tych samych warunkach temperatury i ciśnienia). 1. Oblicz masę molową A oraz zidentyfikuj związki A, B, C i D. (5 pkt) 2. Napisz równanie reakcji rozkładu A. (1 pkt) 3. Podaj wzór strukturalny związku A. Czy w stanie stałym jest to związek jonowy czy cząsteczkowy? (3 pkt) 4. Jeśli poduszka powietrzna ma objętość 70 dm 3, jakiej ilości (w g) A należy użyć, by ją napełnić? (2 pkt) 5. W jakim celu dodaje się KNO 3 i SiO 2? Podaj równania odpowiednich reakcji (3 pkt)

4 Zadanie F (20 pkt) 1. Sól sodowa pewnego organicznego związku chemicznego A, która wg nomenklatury Unii Europejskiej posiada symbol E211, stosowana jest w przemyśle spożywczym do konserwacji, m.in. przetworów owocowych i warzywnych. Natomiast inna pochodna związku A - związek B, charakteryzuje się przyjemnym owocowym zapachem i znalazła zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym. Związek B można otrzymać w reakcji A z alkoholem otrzymywanym z gazu syntezowego (C). Analiza elementarna związku A wykazała, że zawiera on 68,85% węgla i 4,92% wodoru. Na podstawie podanych informacji: a) Podaj wzór sumaryczny i półstrukturalny związku A oraz jego nazwę systematyczną i zwyczajową. (4pkt) b) Napisz równanie reakcji wydzielania związku A z jego soli sodowej. (1 pkt) c) Zaproponuj 4-etapową syntezę związku A z odpowiednich związków nieorganicznych, której ostatnim etapem jest reakcja utleniania. (4 pkt) d) Napisz wyżej wymienione równanie reakcji utleniania wraz z bilansem elektronowo-jonowym. (2 pkt) e) Napisz równanie reakcji otrzymywania związku B z A i C. (1 pkt) 2. Zaproponuj syntezę kwasu para-bromobenzoesowego z benzenu. Podaj warunki poszczególnych etapów syntezy (rodzaj katalizatora, rozpuszczalnik itp.). (3 pkt) 3. Reakcja acylowania Friedela-Craftsa pozwala wprowadzić do pierścienia aromatycznego grupę acylową - COR, gdy związek aromatyczny reaguje z chlorkiem kwasowym, RCOCl, wobec AlCl 3. Napisz reakcję otrzymywania C 6 H 5 COCH 2 CH 3 i podaj jego nazwę systematyczną i zwyczajową. (3 pkt) Napisz produkt(y) chlorowania wobec FeCl 3 powyższego związku. (2 pkt) Zadanie A Sc: [Ar] 3d 1 4s 2 maks. st.utl. +3 Przykładowe rozwiązania 42 Mo: [Kr] 4d 5 5s 1 maks. st.utl a) b) = 16 = 5 = 1 = CH 2 =CH-CH 3 +2MnO 4 + 4H 2 O -> 3CH 2 OH-CH(OH)-CH 3 + 2MnO 2 +2OH Zanika fioletowe zabarwienie roztworu KMnO 4 i wytrąca się brunatny osad MnO 2.

5 4. Przy takich samych stężeniach form X i HX ph buforu równe jest pk a HX, zatem ph = log( ) = =7, ,2-dimetylopropan Np. 2Al + 2OH + 6H 2 O 2Al(OH) 4 + 3H 2 7. Cr 2 O H + + 6e 2Cr H 2 O Fe 2+ Fe 3+ + e / 6 Cr 2 O Fe H + 2Cr Fe H 2 O Iloczyn rozpuszczalności K sp,agcl = [Ag + ][Cl ]= Stężenie jonów Cl w roztworze wynosi 2 0,04 mol/dm 3 = 0,08 mol/dm 3 Zatem [Ag + ]= mol/dm 3 Rozpuszczalność AgCl wyrażona w mol/dm 3 jest równa stężeniu Ag + w równowadze nad osadem, więc S = mol/dm 3 Masa wody = 4,38 g 2,46 g = 1,92 g mznso 4 = 2,46 g 0,015 mol n H2O = 0,107 mol n H2O / n ZnSO4 = 7,1 x = 7 (wzór soli: ZnSO 4 7H 2 O) 10. Potencjał półogniwa Ni 2+ Ni jest wyższy, zatem ono pełni funkcję katody Reakcje połówkowe: Ni e Ni(s) redukcja (katoda) Cd(s) Cd e utlenianie (anoda) Schemat ogniwa: Cd Cd 2+ Ni 2+ Ni

6 Zadanie B a) W przypadku Próbki 1 objętość kwasu solnego zużyta wobec oranżu metylowego była dwa razy większa niż wobec fenoloftaleiny, czyli próbka zawierała Na 2 CO 3. Wobec fenoloftaleiny zaszła reakcja: 1) Na 2 CO 3 + HCl NaHCO 3 + NaCl Wobec oranżu metylowego zaszła reakcja: 2) Na 2 CO 3 + 2HCl H 2 O + CO 2 + 2NaCl Masę Na 2 CO 3 można wyznaczyć w oparciu o reakcję 1) lub 2). 1) n(hcl) = c(hcl)*v(hcl) = 0,2500 mol/dm 3 * 0,02423 dm 3 = 6,06*10-3 mol n(na 2 CO 3 ) = 6,06*10-3 mol m(na 2 CO 3 ) = n(na 2 CO 3 )*M(Na 2 CO 3 ) = 6,06*10-3 mol * 106,0g/mol= 0,6421g % Na 2 CO 3 = m(na 2 CO 3 )/m p *100% = 0,6421g/1g*100% = 64,21%= 64,2% 2) n(hcl) = c(hcl)*v(hcl) = 0,2500 mol/dm 3 * 0,04864 dm 3 = 12,16*10-3 mol n(na 2 CO 3 ) = n(hcl)/2 = 6,08*10-3 mol Dalej obliczenia przebiegają jak w pkt.1) Odp. Próbka 1 zawierała 64,4% Na 2 CO 3 i 35,6% substancji obojętnej (lub odpowiednio 64,2% i 35,8%, jeśli zawartość była liczona z reakcji 1). b) W przypadku Próbki 2 brak zmiany barwy wobec fenoloftaleiny wskazuje na obecność jedynie NaHCO 3 (może wystąpić też substancja obojętna) w badanej próbce. Przebieg reakcji wobec oranżu metylowego: NaHCO 3 + HCl H 2 O + CO 2 + NaCl n(hcl) = c(hcl)*v(hcl) = 0,2500 mol/dm 3 * 0,03847 dm 3 = 9,6175*10-3 mol n(nahco 3 ) = 9,6175*10-3 mol m(nahco 3 ) = n(nahco 3 )*M(NaHCO 3 ) = 9,6175*10-3 mol * 84,0g/mol= 0,80787g % NaHCO 3 = m(nahco 3 )/m p *100% = 0,80787g/1g*100% = 80,787%= 80,8% Odp. Próbka 2 zawierała 80,8% NaHCO 3 i 19,2% substancji obojętnej.

7 c) W przypadku Próbki 3 wobec fenoloftaleiny zaszła reakcja: 1) Na 2 CO 3 + HCl NaHCO 3 + NaCl n(hcl) = c(hcl)*v(hcl) = 0,2500 mol/dm 3 * 0,01529 dm 3 = 3,8225*10-3 mol n(na 2 CO 3 ) = 3,8225*10-3 mol m(na 2 CO 3 ) = n(na 2 CO 3 )*M(Na 2 CO 3 ) = 3,8225*10-3 mol * 106,0g/mol= 0,40519g % Na 2 CO 3 = m(na 2 CO 3 )/m p *100% = 0,40519g/1g*100% = 40,519%= 40,5% Wobec oranżu metylowego zaszła na pewno reakcja: 2) Na 2 CO 3 + 2HCl H 2 O + CO 2 + 2NaCl Objętość HCl potrzebna do odmiareczkowania Na 2 CO 3 była dwa razy większa niż w punkcie 1) i wyniosła: V (HCl) = 2 V(HCl) = 2*15,29cm 3 = 30,58cm 3 Jednakże, do całkowitego zobojętnienia roztworu zużyto 33,19 cm 3 roztworu HCl, czyli pozostały kwas mógł zostać wykorzystany jedynie dla zmiareczkowania NaHCO 3 zgodnie z równaniem reakcji: 3) NaHCO 3 + HCl H 2 O + CO 2 + NaCl V (HCl) = 33,19cm 3-30,58cm 3 = 2,61cm 3 n(hcl) = c(hcl)*v(hcl) = 0,2500 mol/dm 3 * 0,00261 dm 3 = 6,525*10-4 mol n(nahco 3 ) = 6,525*10-4 mol m(nahco 3 ) = n(nahco 3 )*M(NaHCO 3 ) = 6,525*10-4 mol * 84,0g/mol= 0,05481g % NaHCO 3 = m(nahco 3 )/m p *100% = 0,05481g/1g*100% = 5,48%= 5,5% Odp. Próbka 3 zawierała 40,5% Na 2 CO 3, 5,5% NaHCO 3 i 54,0% substancji obojętnej. d) Próbka 4 zawierała NaOH (oprócz substancji obojętnej). Gdyby występowały w niej Na 2 CO 3 lub NaHCO 3 zużyto by mniej wodorotlenku w miareczkowaniu odwrotnym, niż wynosił nadmiar kwasu. W czasie miareczkowania zaszła reakcja: NaOH + HCl NaCl + H 2 O n(hcl) = c(hcl)*v(hcl) = 0,2500 mol/dm 3 * 0,03996 dm 3 = 9,99*10-3 mol n(naoh) = 9,99*10-3 mol m(naoh) = n(naoh)*m(naoh) = 9,99*10-3 mol * 40,0g/mol= 0,3996g

8 % NaOH = m(naoh)/m p *100% = 0,3996g/1g*100% = 39,96%= 40,0% Odp. Próbka 4 zawierała 40,0% NaOH i 60,0% substancji obojętnej. Zadanie C 1) Nazwy związków: MgSO 4 siarczan(vi) magnezu, AlCl 3 chlorek glinu, (CH 3 COO) 2 Mg octan magnezu/etanian magnezu C 15 H 31 COONa palmitynian sodu/heksadekanian sodu 2) Np.: Mg + H 2 SO 4 MgSO 4 + H 2 Al(OH) 3 + 3HCl AlCl 3 + 3H 2 O 2CH 3 COOH + MgO (CH 3 COO) 2 Mg + H 2 O CH 2 HC OOCC 15 H 31 OOCC 15 H NaOH 3 C 15 H 31 COONa + CH 2 OOCC 15 H 31 CH 2 OH HC OH CH 2 OH 3) MgSO 4 - obojętny Nie zachodzi AlCl 3 kwaśny Al H 2 O Al(OH) 3 + 3H 3 O + (CH 3 COO) 2 Mg zasadowy CH 3 COO + H 2 O CH 3 COOH + OH - C 15 H 31 COONa zasadowy C 15 H 31 COO + H 2 O C 15 H 31 COOH + OH - 4) W 142,39 g octanu magnezu znajduje się 3 N A jonów 28,4 g - x x = 28,4g 3 6, jonów = 3, jonów 142,39g 120,37 g siarczanu(vi) magnezu zawiera 2 6, jonów x 1-3, jonów x 1 = 120,37g 3, jonów 2 6, jonów = 35,98g

9 5) Np.: Stopiony MgCl 2 Katoda (-): Mg e Mg Anoda (+): 2Cl - 2e Cl 2 Wodny roztwór (CH 3 COO) 2 Mg Katoda (-): 2H 2 O + 2e 2OH - + H 2 Anoda (+): 2CH 3 COO - 2e C 2 H 6 + 2CO 2 i 6H 2 O - 4e O 2 + 4H 3 O + 6) Np.: 2Mg + O 2 2MgO MgO + 2HCl MgCl 2 + H 2 O z 24,31g Mg można teoretycznie otrzymać 95,22g MgCl 2 z 54,00g - x x = 54,00g 95,22g 24,31g = 211,51g Analizowane procesy są następczymi, wobec czego wydajność całego ciągu procesów będzie iloczynem wydajności poszczególnych procesów: 0,65 0,65 = 0,4225 Ilość otrzymanego chlorku magnezu: 211,51g 0,4225 = 89,36g. 7) Np. 40,08g 128,10g Ca 2+ + H 2 C 2 O 4 + 2H 2 O CaC 2 O 4 + 2H 3 O + x 2,56g x = 40,08g 2,56g 128,10g = 0,8g = 800 mg 8) Np.: CH 2 HC OOCC 15 H 31 OOCC 15 H NaOH 3 + CH 2 OOCC 15 H 31 H 3C COOH CH 2 OH HC OH CH 2 OH CH 3 (CH 2 ) 16 COONa stearynian sodu, CH 3 (CH 2 ) 14 COOK palmitynian potasu

10 Np.: CH 3 (CH 2 ) 14 COOK + Mg 2+ (CH 3 (CH 2 ) 14 COO) 2 Mg + 2K + CH 3 (CH 2 ) 16 COONa + Ca 2+ (CH 3 (CH 2 ) 16 COO) 2 Ca + 2Na + Zadanie D 1) 2) C 6 H 12 O 6 bakterie mlekowe C 6 H 12 O 6 2C 2 H 5 OH + 2CO 2 2CH 3 CH(OH)COOH C H 3 OH O OH O H 3 C OH H 3 C O CH 3 H 2 O + + OH 3) a) Reakcja przebiega w fazie ciekłej, stężeniowa stała równowagi będzie równa stosunkowi liczby moli w stanie równowagi K c = n H2O n ester = 4,46 1,95 =2,97 n kwas n alkohol 1,95 1,50 a) Alkohol jest użyty w nadmiarze, wydajność wynosi w = n ester = 1,95 n 0,kwas 3,44 = 56,7% b) Np. nadmiar alkoholu lub usuwanie wody podczas procesu 4) H = ( H f,298 (ester) + H f,298 (woda)) ( H f,298 (kwas) + H f,298 (alkohol)) ( 695,1 241, , ,96)kJ = = 19 kj/mol mol 5) a) RCOOR + R OH RCOOR + R OH transestryfikacja b) c) Zastosowania polilaktydu wynikają głównie z faktu, że jest to polimer biodegradowalny, zatem znajduje zastosowania m.in. biomedyczne (nici chirurgiczne, implanty, materiały

11 Zadanie E opatrunkowe i in.), opakowania, produkty jednorazowego użytku: kubki, sztućce biodegradowalne i in. 1) Z informacji o związku A można podejrzewać, że pierwiastkami, które wchodzą w skład A są azot (powinien to być gaz obojętny) oraz reaktywny metal I grupy. vb = 555 cm 3 to w podanych warunkach n = pv/rt = 1, Pa 0, m 3 /(8,314 J/(mol K) 293 K) = 0,023 mol vd = 185 cm 3 n = pv/rt = 1, Pa 0, m 3 /(8,314 J/(mol K) 293 K) = 0,0077 mol metal X (subst.c) reaguje z wodą wg równania: X + H 2 O XOH + ½ H 2 zatem nc = 2 nd (H 2 ) = 0,0154 mol Jeśli gaz B to N 2, to liczba moli atomów azotu nn = 2 nb = 0,046 mol Stosunek nc/nn w A wynosi 1/3 Masa molowa A M A = 1 g / 0,0154 mol 65 g/mol 65 3*14 = 23 zatem Związkiem A jest NaN 3 (azydek sodu), B N 2, C Na, D H 2 (Warunkiem zaliczenia tej części zadania jest przedstawienie toku rozumowania, prowadzącego do oznaczenia masy molowej oraz identyfikacji związków A-D). 2) 2NaN 3 3N 2 + 2Na 3) Na + (lub równoważne struktury) Związek jonowy 4) V = 70 dm 3 Liczba moli N 2 = pv/rt = 1, Pa 0,07 m 3 /(8,314 J/(mol K) 293 K) = 2,911 mol Liczba moli NaN 3 = 2/3 2,91 = 1,941 mol Masa NaN 3 = 1,941 mol 65,0 g/mol = 126,1 g (akceptowane obliczenia, jeżeli liczba moli była obliczana w warunkach normalnych, jeśli to zaznaczono, wówczas masa NaN 3 wynosi 135,4 g) 5) W celu neutralizacji reaktywnego Na. Przy okazji wydzielana jest też dodatkowa ilość N 2, która dopełnia poduszkę. Równania reakcji: 2KNO Na K 2 O + 5Na 2 O + N 2

12 SiO 2 + Na 2 O Na 2 SiO 3 SiO 2 + K 2 O K 2 SiO 3 Zadanie F 1) a) C 7 H 6 O 2 kwas benzenokarboksylowy, kwas benzoesowy b) c) d) e)

13 2) 3) keton etylowo-fenylowy, etylofenyloketon, propiofenon