NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W WARSZAWIE ul. Filtrowa 57, Warszawa tel fax

Transkrypt

1 NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W WARSZAWIE ul. Filtrowa 57, Warszawa tel fax P/08/162 LWA /09 Warszawa, dnia 22 kwietnia 2009 r. Pan Jacek Kozłowski Wojewoda Mazowiecki WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Warszawie przeprowadziła w Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim (MUW) w Warszawie kontrolę wykonania budŝetu państwa w 2008 r. w części 85/14 - województwo mazowieckie. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym 14 kwietnia 2009 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Wojewodzie niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie z zastrzeŝeniami ocenia działalność Wojewody w zakresie wykonania budŝetu państwa w 2008 r. w części 85/14 - województwo mazowieckie. Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły m.in. nieterminowego przekazywania dochodów budŝetowych, niewykazania w sprawozdaniu budŝetowym wszystkich zobowiązań oraz przekazania dotacji budŝetowej z naruszeniem zasad ich udzielania. 1. Zrealizowane w 2008 r., dochody budŝetu państwa w części 85/14 województwo mazowieckie, wyniosły ,2 tys. zł, co stanowiło 112,5 % planu określonego w ustawie budŝetowej na rok 2008 z dnia 23 stycznia 2008 r. 2 Dochody te były niŝsze o 9.458,3 tys. zł, tj. o 2,3 % od zrealizowanych w 2007 r. Najistotniejszą pozycję stanowiły dochody w kwocie ,5 tys. zł (w dziale 700 Gospodarka mieszkaniowa) dotyczące głównie opłat za 1 2 Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm. Dz. U. Nr 19, poz. 117.

2 zarząd, uŝytkowanie i uŝytkowanie wieczyste nieruchomości Skarbu Państwa, które zrealizowano w kwocie o 26,3 % wyŝszej od planowanej, co było efektem m.in. skutecznych działań windykacyjnych starostw powiatowych realizujących dochody oraz wzrostu opłat za wieczyste uŝytkowanie w wyniku ich aktualizacji. W najmniejszym stopniu wykonano dochody z tytułu wpłat za wydanie dowodu osobistego (rozdział w paragraf 2350) w 28,6 % planu (wykonanie wyniosło ,8 tys. zł plan tys. zł), co wynikało z przeszacowania spodziewanych dochodów z tego tytułu. Ponadto MUW dokonał niewystarczającej weryfikacji planu dochodów realizowanych przez gminy z tytułu odzyskania w 2008 r. zaliczki alimentacyjnej. Dochody z tego tytułu wyniosły 3.156,7 tys. zł, tj. ponad 4-krotnie więcej od planowanych (600 tys. zł). Zaległości z tego tytułu wzrosły z tys. zł w 2007 r. do ,3 tys. zł w 2008 r. Na koniec 2008 r. zaległości ogółem w części 85/14 - województwo mazowieckie wyniosły ,0 tys. zł Zaległości zwiększyły się w porównaniu do 2007 r. (per saldo) o ,6 tys. zł (tj. o 12,5 %), co było przede wszystkim następstwem niskiej skuteczności w zakresie windykacji naleŝności z tytułu zwrotu zaliczek alimentacyjnych. MUW terminowo przekazał w 2008 r. większość kwot dochodów budŝetu państwa. Nieterminowo przekazano środki w kwocie 533, 9 tys. zł środki na rachunku dochodów wg stanu z dnia 10 stycznia 2008 r. powinny zostać przekazane, zgodnie z 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budŝetu państwa 3, 15 stycznia 2008 r., a zostały przekazane z 3-dniowym opóźnieniem. RównieŜ po terminie określonym w 4 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia, z jednodniowym opóźnieniem, przekazana została kwota 233,6 tys. zł w marcu 2008 r. 2. Wydatki budŝetu państwa w części 85/14 województwo mazowieckie w 2008 r., zostały zrealizowane w kwocie ,7 tys. zł (w tym wydatki niewygasające w kwocie 2.711,6 tys. zł), co stanowiło 94,2 % planu po zmianach ( ,4 tys. zł), 134,2 % planu określonego w ustawie budŝetowej oraz 109,1 % wykonania w 2007 r. ( ,3 tys. zł). Największe wydatki w 2008 r. w budŝecie Wojewody Mazowieckiego poniesiono w trzech działach, w których zrealizowano 72,2 % ogółu wydatków: Pomoc społeczna, w kwocie ,6 tys. zł (95 % planu po zmianach i o 2 % więcej niŝ w 2007 r.), 3 Dz. U. Nr 116, poz. 784 ze zm. 2

3 851 - Ochrona zdrowia, w kwocie tys. zł (96,9 % planu po zmianach i o 5,7 % więcej niŝ w 2007 r.), Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpoŝarowa, w kwocie ,7 tys. zł (99,7% planu po zmianach i o 15,4% więcej niŝ w 2007 r.). Zobowiązania, według stanu na koniec 2008 r., wyniosły tys. zł, w tym zobowiązania wymagalne ,9 tys. zł. Kwota ta dotyczyła głównie (40.028,1 tys. zł, tj. 99,9%) zobowiązań związanych z realizacją Kontraktu Wojewódzkiego dla Województwa Mazowieckiego, w tym środków finansowych na zakupy inwestycyjne realizowane przez samorząd województwa tys. zł i środków przeznaczonych na rozbudowę Szpitala Rejonowego w Garwolinie 5.028,1 tys. zł. Przyczyną powstania tych zobowiązań było nieotrzymanie przez MUW środków na ten cel w 2008 r. z Ministerstwa Finansów (pomimo ujęcia ich w planie wydatków). Ww. kwoty zaległości (wraz z odsetkami w kwocie 48,3 tys. zł) zostały uregulowane w 2009 r. W 2008 r. w części 85/14 - województwo mazowieckie, dokonano zwiększenia planu wydatków ze środków rezerwy ogólnej w kwocie 1.495,5 tys. zł. Środki z rezerwy ogólnej zostały wykorzystane w kwocie 1.400,6 tys. zł (tj. w 93,6 %), w tym w kwocie tys. zł na odbudowę spalonej Szkoły Podstawowej i Gimnazjum dla Dzieci Niewidomych w Laskach (wykonano stan surowy budynku o powierzchni zabudowy m 2 powstało m.in. 19 pomieszczeń lekcyjnych). Ze środków rezerw celowych, w części 85/14 - województwo mazowieckie, zwiększono wydatki o kwotę ,9 tys. zł. Wykorzystanie środków z wybranych do kontroli pięciu pozycji rezerw celowych (przeznaczonych na finansowanie: zadań określonych w Programie Integracji Społecznej, ratownictwo medyczne, zwalczanie skutków ptasiej grypy, zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej oraz udzielenie pomocy materialnej uczniom poszkodowanym podczas występujących w sierpniu 2008 r. nawałnic i huraganowych wiatrów) wyniosło ,3 tys. zł, tj. 96,9 % planu ( ,2 tys. zł). Uwagi NIK dotyczą poziomu wykorzystania środków z rezerwy na pomoc materialną dla uczniów, które wykorzystano w kwocie 1.042,2 tys. zł, tj. w 47,2% z planowanych tys. zł. Część gmin, którym przyznano dotacje, zwracało ją w całości lub w części juŝ po kilku tygodniach od jej otrzymania (np. Gmina Mochowo otrzymała środki w kwocie 696 tys. zł w dniu r. i zwróciła je w całości w dniu r., a Gmina Drobin otrzymała środki w kwocie 415 tys. zł w dniu r. zwrot w całości w dniu r.). Przyczyną 3

4 niewykorzystania ww. środków był fakt, Ŝe Wojewoda Mazowiecki (wniosek był przygotowywany przez Mazowieckie Kuratorium Oświaty) wystąpił z wnioskiem o zwiększenie planu wydatków z rezerw celowych do Ministra Finansów nie posiadając rozeznania co do zasad podziału tych środków. Po przyznaniu dotacji okazało się, Ŝe część osób, dla których zaplanowano wypłaty, nie spełnia kryteriów uprawniających do jej otrzymania. Niewykorzystano takŝe w pełni środków z rezerwy celowej budŝetu państwa, przeznaczonej na zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (niewykorzystano 3.300,2 tys. zł, tj. 5,4 % planowanych środków). NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia przekazanie w 2008 r. przez Wojewodę Mazowieckiego dotacji celowej w kwocie 119,6 tys. zł dla gospodarstwa pomocniczego MUW Wojewódzkiego Biura Techniki i Nadzoru Geodezyjno-Kartograficznego (w paragrafie dotacje celowe z budŝetu państwa na sfinansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji i zakupów inwestycyjnych innych jednostek sektora finansów publicznych), z przeznaczeniem na pokrycie kosztów instalacji alarmu poŝarowego w budynku przy Al. Jerozolimskich 28 w Warszawie. Ww. dotacja nie była ujęta w planie finansowym gospodarstwa pomocniczego na 2008 r. i została przekazana ze środków rezerwy ogólnej Rady Ministrów. Udzielenie gospodarstwu pomocniczemu dotacji celowej z budŝetu państwa było niezgodne z art. 26 ust. 4 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych 4, poniewaŝ, zgodnie z tymi przepisami, gospodarstwo pomocnicze moŝe otrzymywać z budŝetu jedynie dotacje przedmiotowe. NIK negatywnie ocenia równieŝ fakt niewykazania kwoty tej dotacji w zbiorczym sprawozdaniu Rb-31 z wykonania planów finansowych gospodarstw pomocniczych. 3. W 2008 roku wykonanie wydatków na dotacje związane z wykonywaniem zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych przez jednostki samorządu terytorialnego wyniosło ,2 tys. zł, co stanowiło 78,1 % wydatków ogółem w części 85/14 - województwo mazowieckie, a wykonanie wydatków na dotacje udzielone na podstawie porozumień z jednostkami samorządu terytorialnego wyniosło ,6 tys. zł. NIK nie wnosi uwag co do trybu ustalania i terminowości przekazywania tych dotacji. W 2008 r. Wojewoda Mazowiecki, wobec zmniejszenia potrzeb, podjął decyzję o zablokowaniu wydatków na łączną kwotę ,2 tys. zł, z czego 96 % dotyczyło środków przeznaczonych na dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego. 4 Dz. U. Nr 249, poz ze zm. 4

5 W 2008 r. nie wykorzystano ,4 tys. zł przeznaczonych na świadczenia rodzinne, zaliczkę alimentacyjną oraz składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego (z tego ,1 tys. zł objęte blokadą wydatków). Ogółem ww. wydatki zostały zrealizowane w kwocie ,3 tys. zł, tj. w 94,6 % planu po zmianach. NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe wykonanie planu wydatków na te zadania (rozdział 85212, 2010) było znacznie wyŝsze niŝ w 2007 r.(realizacja 85,8 % planu po zmianach niewykorzystane ponad 163 mln zł). W 2008 roku MUW przekazywał do gmin środki z Programu Integracji Społecznej, będącego jednym z komponentów Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obszarów Wiejskich (pochodzące w całości z poŝyczki Banku Światowego). NIK zwraca uwagę na niskie wykonanie wydatków z tych środków, które wyniosło 69,7 % planu po zmianach (wykonanie 6.986,8 tys. zł, plan ,9 tys. zł). MUW nie posiadał dokumentów potwierdzających terminowe przekazywanie do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej raportów z operacji bankowych w zakresie realizacji ww. programu. Raporty te powinny być przekazywane (zgodnie z Podręcznikiem Realizacji Programu Integracji Społecznej ) co miesiąc, w terminie do 5 dnia następnego miesiąca. 4. Wykonanie wydatków niewygasających z 2007 r. wyniosło w 2008 r ,4 tys. zł, tj. 87 % planu tych wydatków ( tys. zł). Wykorzystano m.in. całość środków przeznaczonych na Rozbudowę i modernizację Szpitala Rejonowego w Garwolinie i Budowę Szpitala Zachodniego w Grodzisku Mazowieckim ,2 tys. zł 5. Roczne sprawozdania: Rb-23, Rb-27, Rb-N, Rb-Z, przedstawiały prawdziwy i rzetelny obraz dochodów i wydatków, naleŝności i zobowiązań w 2008 r. oraz były zgodne z ewidencja księgową. Natomiast zastrzeŝenia NIK dotyczą niewykazania w sprawozdaniu Rb-28 zobowiązań w kwocie 5.697,8 tys. zł, wynikających z 4 wyroków sądowych przewidzianych do zapłaty w dziale Gospodarka mieszkaniowa, rozdział Gospodarka gruntami i nieruchomościami, pomimo obowiązku wynikającego z 14 pkt 4 załącznika nr 33 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdawczości budŝetowej 5. W 2008 r. Wojewoda Mazowiecki wystąpił wprawdzie do Ministra Finansów z wnioskiem o zwiększenie planu wydatków o ww. kwotę, jednak do końca roku nie otrzymał decyzji w tej sprawie. Środki na pokrycie tych zobowiązań zostały przyznane przez Ministra Finansów w 2009 r. (po ponownych wystąpieniach Wojewody Mazowieckiego). 5 Dz. U. Nr 115, poz. 781 ze zm. 5

6 Ponadto, w sprawozdaniu Rb-28 (w rozdziale 70005) błędnie wykazano wypłatę odszkodowania dla osoby prawnej w Kary i odszkodowania wypłacane na rzecz osób fizycznych, zamiast w Kary i odszkodowania wypłacane na rzecz osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych. Dotyczyło to kwoty 1.191,8 tys. zł i było konsekwencją błędu popełnionego przez MUW we wniosku o zwiększenie planu wydatków ze środków z rezerw celowych skierowanego do Ministra Finansów. 6. Wojewoda Mazowiecki opracował projekt budŝetu w układzie zadaniowym na 2008 r. obejmujący m.in. planowane do realizacji zadania i mierniki słuŝące do oceny stopnia ich realizacji. W trakcie kontroli analizą objęto podzadanie dotyczące gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa (w zadaniu pn. Gospodarka nieruchomościami ), którego celem było efektywne gospodarowanie mieniem Skarbu Państwa. NIK zwraca uwagę, Ŝe osiągnięta w wyniku realizacji tego zadania w 2008 r. wartość miernika znacznie odbiegała na gorsze od wartości ujętej w projekcie budŝetu w układzie zadaniowym. Wartość miernika (koszt gospodarowania zasobem w stosunku do osiągniętych dochodów) wyniosła 0,061 (16958/277774), przy planowanej 0,022 (4927/220000), co oznacza, Ŝe była ponad dwukrotnie wyŝsza od planowanej. Wynikało to głównie ze zwiększenia kosztów gospodarowania zasobem, związanych z koniecznością wypłaty, nieplanowanych wcześniej odszkodowań W 2008 roku wydatki Wojewody Mazowieckiego na prywatyzację wynosiły 55,2 tys. zł i dotyczyły głównie zapłaty za ogłoszenia prasowe dotyczące przetargów na wykonanie analiz przedsiębiorstw państwowych w związku z zamiarem ich prywatyzacji, ogłoszenia prasowe dotyczące prywatyzacji przedsiębiorstw oraz zakupu usług obejmujących sporządzanie analiz stanu przedsiębiorstw państwowych. Na koniec 2008 r. w nadzorze Wojewody Mazowieckiego znajdowały się 47 przedsiębiorstwa państwowe. W 2008 roku sprywatyzowano 4 przedsiębiorstwa państwowe. 8. NIK negatywnie ocenia utrzymującą się rozbieŝność pomiędzy stopniem wykorzystania środków na wynagrodzenia 97,6 %, a stopniem wykorzystania planowanych etatów 77,9 % (w 2007 r. 80,5 %). W ocenie NIK podjęte przez MUW działania dotyczące urealnienia planu zatrudnienia były niewystarczające. W 2008 r. wydatki na wynagrodzenia w części 85/14 - województwo mazowieckie, wyniosły ,9 tys. zł i były wyŝsze w porównaniu do 2007 r. o 21 %. RównieŜ przeciętne wynagrodzenie w części 6 Wypłacanych m.in. na podstawie art. 215 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz ze zm.). 6

7 85/14 wzrosło w 2008 r. o 19,7 % i wyniosło 3.782,4 zł (w 2007 r ,9 zł).wzrost wydatków na wynagrodzenia był wynikiem wypłaty w 2008 r. dodatków specjalnych dla członków korpusu słuŝby cywilnej, sfinansowania skutków procesu wartościowania stanowisk pracy w słuŝbie cywilnej i zwiększenia wynagrodzeń związanego ze zmniejszeniem róŝnic w wynagrodzeniach pomiędzy urzędami. 9. NIK pozytywnie ocenia fakt pełnej realizacji sześciu z dziesięciu wniosków pokontrolnych sformułowanych po kontroli wykonania budŝetu państwa w 2007 r. M.in. w związku z realizacją wniosków do budŝetu państwa wpłynęło 76,2 tys. zł z tytułu opłat legalizacyjnych i kar nałoŝonych przez Powiatowe Inspektoraty Nadzoru Budowlanego (do wyegzekwowania pozostało 742,5 tys. zł). Ponadto Urząd zaplanował na 2009 r. nieplanowane wcześniej dochody z tytułu wydawania decyzji dotyczących przyrzeczeń i zezwoleń na pracę cudzoziemców w wysokości tys. zł i z tytułu opłat za postępowanie o udzielenie zezwolenia na prowadzenie aptek i punktów aptecznych w kwocie 500 tys. zł. Częściowo zrealizowano trzy wnioski pokontrolne, m.in. podjęto działania zmierzające do stosowania przez j.s.t. jednolitych stawek przy pobieraniu dochodów budŝetu państwa. Natomiast nie zrealizowano wniosku dotyczącego wyegzekwowania kwoty 119,7 tys. zł. (wydatki poniesione z tytułu kosztów usunięcia skutków wypadku samochodowego). Dokumentacja tej sprawy, w związku z utworzeniem Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie została przekazana do tej jednostki i, jak wynika z informacji uzyskanych z tej jednostki, kwota ta nie została dotychczas wyegzekwowana. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Wyeliminowanie przypadków nieterminowego przekazywania dochodów budŝetu państwa. 2. Wyegzekwowanie pozostałych zaległości z tytułu opłat legalizacyjnych i kar nakładanych przez PINB w kwocie 742,5 tys. zł. 3. Kontynuowanie działań zapewniających jednolite pobieranie przez jednostki samorządu terytorialnego z terenu województwa mazowieckiego, naleŝnych im dochodów z tytułu realizacji dochodów budŝetu państwa związanych z realizacją zadań zlecanych j.s.t. 4. Wyeliminowanie przypadków przekazywania gospodarstwu pomocniczemu dotacji celowych. 5. Dokonywanie szczegółowej analizy zasadności wniosków o zwiększenie wydatków budŝetu w części 85/14 z rezerw celowych budŝetu państwa oraz wyeliminowanie przypadków błędnego klasyfikowania wydatków w tych wnioskach. 7

8 6. Poprawne sporządzanie sprawozdań budŝetowych. 7. Zwiększenie nadzoru nad wykorzystaniem przez jednostki samorządu terytorialnego otrzymywanych przez te jednostki, za pośrednictwem Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego, środków pochodzących z poŝyczki Banku Światowego w ramach Programu Integracji Społecznej. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Warszawie, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Wojewodę, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu Wojewodzie prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Warszawie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. 8