WYBRANE ZGADNIENIA INZYNIERII ŚRODOWISKA

Transkrypt

1 1 KONFERENCJA NAUKOWO-TECHNICZNA WYBRANE ZGADNIENIA INZYNIERII ŚRODOWISKA Znaczenie Odry dla gospodarki regionu, potrzeby inwestycyjne w aspekcie zachowania zasady zrównoważonego rozwoju. dr Bogdan Tomaszek Opole Prószków 7-9 maja 2014 r.

2 Zachowania zasady zrównoważonego rozwoju w korzystaniu z Odry, 2 to gospodarcze wykorzystanie Odry z korzyścią dla ludzi i poszanowaniem środowiska naturalnego 2 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

3 Trzy konferencje międzynarodowe poświęcone zagadnieniom Odry i jej dorzecza zorganizowane w 3 latach 2010, 2011 i 2013 uwzględniające zrównoważony rozwój. 3 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

4 Po pierwsze gospodarka: 1. Transport czyli Odrzańska Droga Wodna [E. Skupień 2010] 4 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

5 Teoretyczne możliwości przewozowe liczone w 2010 roku : - dla Odry, to około 16 mln ton w ciągu roku, - dla Kanału Gliwickiego 3 mln ton. Ilości przewożonych towarów w chwili obecnej znikome trudno oszacować. 5 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

6 Z Raportu NIK o funkcjonowaniu żeglugi śródlądowej w Polsce: Zgodnie z ustaleniami NIK, na terenie Unii Europejskiej przeciętnie 6,2% towarów transportuje się drogami śródlądowymi, a w Polsce 0,29% (tj. 21,3 razy mniej). Na terenie Słowacji, nie posiadającej dostępu do morza, odsetek ładunków transportowanych drogami śródlądowymi wynosi 2,4%. Z obecnej sieci dróg wodnych w Polsce liczącej ponad 3,6 tys. km tylko 206 km spełnia standardy o znaczeniu międzynarodowym, czyli pozwala na pływanie statków o tonażu ponad tysiąca ton. 6 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

7 Z Raportu NIK o funkcjonowaniu żeglugi śródlądowej w Polsce: W dniu 10 września 2013 r. KE przedstawiła Zintegrowany Europejski Program Działań na Rzecz Żeglugi Śródlądowej (NAIADES II)]^, którego celem jest zwiększenie przewozów towarowych wodnymi drogami śródlądowymi przy jednoczesnym wzroście jakości tego transportu. Jednym z podstawowych celów europejskiej polityki transportowej jest harmonijne połączenie utrzymania mobilności jako podstawowego warunku rozwoju społeczno-gospodarczego oraz ochrony środowiska naturalnego, tj. zrównoważonego rozwoju (sustainable development]`). 7 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

8 Z Raportu NIK o funkcjonowaniu żeglugi śródlądowej w Polsce: Zaletami wodnego transportu śródlądowego są: małe zużycie energii; niska emisja zanieczyszczeń powietrza; możliwość zmniejszenia kongestii ( korków) na drogach wskutek możliwości przejęcia przewozów transportu samochodowego; niższe koszty zewnętrzne. 8 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

9 Elżbieta Bieńkowska - wicepremier, minister infrastruktury i rozwoju W latach na budowę i modernizację 9 dróg Polska chce przeznaczyć ponad 60 mld zł z funduszy. Planujemy podział funduszy unijnych w proporcji 60 proc. na drogi do 40 proc. na koleje. To będzie dobrze ponad 60 mld zł na drogi i około 40 mld zł na koleje. wywiad wicepremier z Polską Agencją Prasową r. 9 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

10 Dla porównania: Przywrócenie dróg wodnych do stanu używalności wg raportu NIK kosztowałoby 14 mld zł, Wydatki na transport wodny w okresie: -2007/13 wyniosły 0,5% środków przeznaczonych na transport, /20 planowane nakłady wyniosą 2,5% sumy środków przeznaczonych na transport ( Jacek Swatoń przewodniczący Komitetu ds. Gospodarki Wodnej przy Krajowej Izbie Gospodarczej, na I posiedzeniu Komitetu w dniu w Katowicach). 10 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

11 11 4 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

12 Znaczenie ODW w szlakach międzynarodowych 12 4 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

13 2. Stocznie rzeczne na Odrze: - Damen Shipyards Koźle, Stocznia Koźle, Stocznia ATUT Januszkowice, Stocznia RENOD w Dobrzeniu Wielkim, Grupa Stoczni Malbo ( Wrocław, Malczyce, Szczecin), Grupa Stoczni Odra sp. z o.o. ( Szczecin, Nowa Sól, Wrocław) - roczna produkcja stoczni to około 60 obiektów pływających, - zatrudnienie w stoczniach wynosi ponad 400 pracowników, - na jednego pracownika w stoczni pracuje średnio około siedmiu pracowników w firmach bezpośrednio współpracujących. 13 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

14 14 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

15 Poprzednie zamówienie w stoczni DAMEN 15 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

16 Obecnie realizowane zamówienie w Stoczni DAMEN 16 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

17 Ekologiczna instalacja do czyszczenia i malowania elementów stalowych w Stoczni Damen 17 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

18 ZIELONA ŻEGLUGA 18 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

19 Główne porty rzeczne w województwie zachodniopomorskim znajdują się w: - Policach, 19 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

20 Główne porty rzeczne w województwie Lubuskiego znajdują się w: - Bytomiu Odrzańskim, - Nowej Soli, - Cigacicach, - Krośnie Odrzańskim, - Frankfurcie n. Odrą, - Kostrzynie nad Odrą 20 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

21 Porty rzeczne w województwie dolnośląskim Źródło: Tomasz Moś, Ośrodek Badawczy Ekonomiki Transportu P.P. Program Rozwoju Infrastruktury Transportowej i Komunikacji dla Województwa Dolnośląskiego. Warszawa, Wrocław, maj Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

22 Port rzeczny firmy FAMET w Opolu: 22 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

23 Port w Koźlu: 23 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

24 Port w Gliwicach jako węzeł intermodalny: 24 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

25 4. Elektrownie wodne na Odrze ( stan 2007 rok): 25 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

26 Elektrownie wodne na Odrze: Elektrownia wodna Januszkowice Parametry techniczne: - moc instalowana 2 x 700 = kw - moc osiągalna 2 x 560 = kw - przełyk instalowany 2 x 31 = 62 m3/s - spad max brutto 2,6 m - spad brutto dla Q inst 2,4 m - sprawność max hydrozespołu 87,1 % - napięcie generatorowe 690 V Podstawowe wyposażenie : dwa hydrozespoły o mocy 700 kw każdy z turbiną rurową typu Kaplana o podwójnej regulacji w układzie ukośnym i średnicą wirnika 2,36 m, przekładnią zębatą i generatorem asynchronicznym. 26 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

27 Elektrownie wodne na Odrze w Krępnej i Januszkowicach: 27 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

28 Po 2007 roku w naszym województwie na Odrze inwestowano w: - EW w Dobrzeniu Wielkim o mocy 1,6 MW r. - W ubiegłym roku rozpoczęto budowę EW w Kątach Opolskich, - EW Opolu Groszowicach o mocy 1.06 MW, -EW w Kędzierzynie-Koźlu o mocy 1.00 MW ( 4 generatory po 250 W) r. -Do 2020 roku ma powstać na naszym województwie 20 nowych elektrowni o łącznej mocy 18,5 MW. Wyprodukowanie równoważnej ilości energii elektrycznej ( dla 30 EW o mocy ok. 30 MW) ze źródeł konwencjonalnych spowodowałby spalenie rocznie ok. 5 tys. ton węgla i wprowadzenie do środowiska około 24 tys. ton pyłów, 12,3 tys. ton dwutlenku węgla, 146 ton siarki i 1380 ton popiołów. To dowód na to, jak ważne dla Opolszczyzny mogą być elektrownie wodne. Ta w Dobrzeniu Wielkim ma dwie turbiny o mocy 800 kilowatów. Przez każdą z nich w ciągu sekundy przepływa 48 m3 wody. Kosztowała 15 mln zł, - inwestor PGE Energia Odnawialna S.A., ( 28 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

29 EW w Kędzierzynie-Koźlu 29 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

30 Projektowane elektrownie wodne na Kanale Odra Dunaj Łaba: 30 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

31 4. Turystyka Pływadła 2013 Ostrawa Koźle 31 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

32 Pływadła 2013 Ostrawa Koźle 32 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

33 Spływ morsów Ostrawa Szczecin XI Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

34 Trasy turystyczne wzdłuż Odry i kanału Gliwickiego 34 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

35 Marina Lasoki Kędzierzyn-Koźle 35 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

36 Statek turystyczny dla Nowej Soli wybudowany w Stoczni ATUT w Januszkowicach 36 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

37 Po drugie Sprawy przeciwpowodziowe oraz rewitalizacji środowiska naturalnego - realizacja Programu dla Odry Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

38 W dniu 24 kwietnia br. w Dolnośląskim Urzędzie Wojewódzkim odbyło się posiedzenie Komitetu Sterującego Programu dla Odry-2006, któremu przewodniczył Pełnomocnik Rządu do Spraw Programu dla Odry- 2006, Wojewoda Dolnośląski Tomasz Smolarz. 38 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

39 39 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

40 Stan zaawansowania Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu rzeki Odry, a więc kluczowych inwestycji Programu, do których należą Modernizacja Wrocławskiego Węzła Wodnego oraz budowa zbiornika wodnego w Raciborzu. Pomimo pewnych opóźnień przy realizacji dwóch kontraktów, realizacja całego Projektu nie powinna być zagrożona. 40 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

41 Masterplany dla obszarów dorzeczy Wisły i Odry, czyli dokumenty przejściowe, które będą stanowiły uzupełnienie obowiązujących planów gospodarowania wodami do czasu ich aktualizacji w 2015 r. Dokumenty te znoszą wszystkie dotychczasowe programy sektorowe dotyczące gospodarki wodnej, w tym również Program dla Odry kwietnia zakończyły się konsultacje społeczne projektów dokumentów 41 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

42 Dwie uwagi do prowadzonych aktualnie prac projektowych: 1. Zdaniem ekspertów wszystkie wojewódzkie Plany Gospodarki Odpadami nie spełniają wymogów unijnych, % ( z ok ) przygotowanych projektów z zakresu gospodarki wodnej do masterplanów nie spełniają przyjętych kryteriów. Polska ma czas ok. dwóch lat aby wszystko naprawić. W przeciwnym razie następstwa w postaci skutków finansowych mogą być dla nas tragiczne wstrzymanie dofinansowania i ew. zwrot źle wydanych środków. 42 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

43 Kilka uwag o zbiornikach retencyjnych 43 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

44 Zbiorniki retencyjne w dorzeczu Odry wykorzystywane do celów żeglugowych Źródło: Rocznik Statystyczny GUS 2005 r. Zbiornik Rzeka Pojemność maks. (mln m 3 ) Powierzchnia (ha) Pławniowice Potok Toszecki Dzierżno Kłodnica Turawa Mała Panew Otmuchów Nysa Kłodzka Nysa Nysa Kłodzka Mietków Bystrzyca Pilchowice Bóbr Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

45 Parametry zbiornika Racibórz - suchy 45 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

46 46 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

47 Projektowany zbiornik w Kotlarni: - powierzchnia ok. 900 ha ( 7,5 x2,5 km), - pojemność ok. 40 mln m. sz. - pojemność robocza ok. 25 mln m.sz. - koszt ok. 64 mln zł. 47 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

48 Komentarz do budowanych zbiorników w Raciborzu i Kotlarni: 1. Budowany zbiornik w Raciborzu w mojej ocenie nie spełni zasad zrównoważonego rozwoju, ponieważ nie będzie efektu gospodarczego po jego wybudowaniu. Będzie zbiornikiem suchym napełnianym wodą w czasie ewentualnej powodzi. 2. Zaprojektowany i budowany sposobem gospodarczym zbiornik w Kotlarni jest ok. 4,5 razy mniejszy od zbiornika w Raciborzu, przy koszcie budowy ok. 5 razy niższych w przeliczeniu na jeden metr sześcienny gromadzonej wody. Zbiornik w Kotlarni bardzo dobrze spełniłby funkcje gospodarcze, przeciwpowodziowe i społeczne. Niestety od co najmniej 5 lat brak stosownej decyzji dotyczącej kto ma być inwestorem i formalnej decyzji o rozpoczęciu inwestycji a przyroda robi swoje. 48 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

49 Urządzenia do wydobywania kruszywa z dna rzeki 49 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014

50 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ dr Bogdan Tomaszek doradca Prezydenta miasta Kędzierzyn-Koźle ds. gospodarczych 50 Konferencja Opole-Prószków 7-9 maja 2014