PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z GEOGRAFII (liceum)

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z GEOGRAFII (liceum) Podstawa prawna: Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych,. Dz. U. z 2007r. nr 83 poz Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 lipca 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, DZ. U. z dn. 20 lipca 2007, nr 130, poz. 906, Rozporządzenie MEN z 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, Dz. U. z 2009r. nr 4 poz. 17. Ocenianie ucznia ma na celu: * Bieżące i systematyczne obserwowanie postępów ucznia w nauce * Pobudzanie rozwoju umysłowego ucznia, jego uzdolnień i zainteresowań przedmiotem * Uświadomienie uczniowi stopnia opanowania wiadomości i umiejętności przewidzianych programem nauczania oraz ewentualnych braków w tym zakresie * Wdrażanie ucznia do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny * Ukierunkowanie samodzielnej pracy ucznia * Okresowe i roczne podsumowanie wiadomości i umiejętności oraz określenie na tej podstawie stopnia opanowania przez ucznia materiału programowego przewidzianego na dany semestr * Dostarczanie rodzicom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia * Wzmocnienie motywacji uczniów I. Przedmiotowe treści kształcenia podlegające ocenie, zgodnie z wybranym programem dla poziomu podstawowego Treści nauczania 1. Korzystanie z różnorodnych źródeł informacji geograficznej. 2. Funkcjonowanie systemu przyrodniczego Ziemi - zjawiska, procesy, wzajemne zależności, zmienność środowiska w przestrzeni i w czasie, m.in. zmiany pogody i ich prognozowanie, klęski żywiołowe. Równowaga ekologiczna. 3. Funkcjonalne i przestrzenne powiązania oraz wzajemne zależności w systemie człowiek - przyroda - gospodarka. Typy gospodarowania w środowisku i ich następstwa, na wybranych przykładach, np. stref, kontynentów, krajów, ze szczególnym uwzględnieniem Polski. 4. Przyczyny i skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności na Ziemi. 5. Problemy demograficzne społeczeństw (ze szczególnym uwzględnieniem Polski). Współczesne migracje ludności. Procesy przekształcania sieci osadniczej (wielkie miasta, suburbia, wyludnianie się terenów wiejskich itp). 6. Świat w fazie przemian społecznych, gospodarczych i politycznych. Modernizacja, restrukturyzacja, globalizacja. Biedni i bogaci współczesnego świata. 7. Konflikty zbrojne i inne zagrożenia społeczno-ekonomiczne. Procesy przechodzenia od izolacji do integracji; współpraca między społecznościami; procesy integracji i dezintegracji w Europie (ze szczególnym uwzględnieniem roli Polski); euroregiony i miasta (gminy) "bliźniacze" jako przykład współpracy międzynarodowej na szczeblu regionalnym i lokalnym.

2 8. Możliwości rozwoju turystyki i rekreacji wynikające z uwarunkowań i następstw przyrodniczych, społeczno - ekonomicznych i kulturowych. Osiągnięcia 1. Posługiwanie się terminologią geograficzną. 2. Rozszerzenie wiedzy z zakresu funkcjonowania systemu człowiek - środowisko, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów przestrzennych. 3. Korzystanie z różnorodnych źródeł informacji geograficznej: map, planów, roczników statystycznych, zdjęć, profili, przekrojów, rysunków, czasopism, przewodników, literatury popularnonaukowej, Internetu, GIS-u i innych. 4. Selekcjonowanie, porządkowanie, analizowanie i interpretowanie informacji o stanie i zmianach środowiska geograficznego oraz sytuacji społecznej, politycznej i ekonomicznej. 5. Prezentowanie wyników analiz geograficznych różnymi metodami graficznymi (w tym kartograficznymi) i statystycznymi. 6. Dostrzeganie i analizowanie relacji między poszczególnymi elementami środowiska przyrodniczego oraz działalnością człowieka w skali globalnej, regionalnej i lokalnej. 7. Prognozowanie (na zasadzie ekstrapolacji istniejących trendów) stanu środowiska poszczególnych obszarów (z uwzględnieniem interakcji Ziemia-człowiek). II. Przedmiotowe treści kształcenia podlegające ocenie, zgodnie z wybranym programem dla poziomu rozszerzonego Treści nauczania 1. Elementy metodyki badań geograficznych: 1) bezpośrednie i pośrednie metody zbierania informacji; ocena wiarygodności i przydatności różnych danych, 2) zasady formułowania i rozwiązywania problemów, 3) praktyczne zastosowania wiedzy geograficznej, 4) metody prezentacji wyników badań. 2. System przyrodniczy Ziemi (w tym środowisko przyrodnicze Polski): 1) budowa Ziemi (z uwzględnieniem budowy poszczególnych geosfer) - jej powstanie i ewolucja, 2) Ziemia jako otwarty system fizyczno - geograficzny, współzależność sfer Ziemi i ich zależność od czynników zewnętrznych (kosmicznych), 3) tektonika płyt litosfery oraz zjawiska i procesy z nią związane; wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi, 4) procesy i czynniki egzogeniczne kształtujące powierzchnię lądów, 5) klimat i pogoda - uwarunkowania i konsekwencje zróżnicowania klimatycznego Ziemi, 6) oceany oraz wody na lądach - ich zróżnicowanie, znaczenie przyrodnicze i gospodarcze, 7) procesy glebotwórcze, zróżnicowanie genetyczne gleb i ich walorów użytkowych, 8) szata roślinna i świat zwierzęcy - geograficzne uwarunkowania rozmieszczenia i zróżnicowania, 9) funkcjonowanie wybranych typów środowisk przyrodniczych: strefowych i astrefowych. 3. System społeczno - gospodarczy świata (w tym Polski): 1) ludność: a) zmiany liczby ludności świata i poszczególnych regionów, czynniki zmian liczby ludności, b) struktury demograficzne oraz ich ewolucja, fazy rozwoju demograficznego, c) zróżnicowanie ludności: rasowe, etniczne, językowe, religijne, kulturowe, 2) gospodarcza działalność człowieka, współczesne tendencje gospodarki światowej: a) zasoby naturalne, w tym pozyskiwanie, zapotrzebowanie i wykorzystanie energii; światowi producenci i konsumenci surowców energetycznych, b) rolnictwo i wyżywienie: warunki rozwoju rolnictwa, typy rolnictwa i ich rozmieszczenie, rolnictwo a środowisko, zasoby żywnościowe - zróżnicowanie poziomu wyżywienia, c) przemysł: czynniki lokalizacji, rozmieszczenie przemysłu i współczesne zmiany, rola przemysłu w gospodarce państw o różnym stopniu rozwoju,

3 d) transport i handel: rodzaje transportu, sieć transportowa, transport a środowisko, handel międzynarodowy, e) usługi (w tym usługi finansowe), 3) rozwój społeczno - gospodarczy: a) mierniki poziomu rozwoju społeczno - gospodarczego i jakości życia, dysproporcje regionalne, b) modele (koncepcje) rozwoju: rozwój zrównoważony (ekorozwój), 4) wybrane zagadnienia geografii politycznej (w tym geografii elektoralnej). 4. Człowiek a środowisko: 1) zmiany relacji człowiek - środowisko na różnych etapach rozwoju społeczno - gospodarczego; zmiany poglądów na temat relacji człowiek - środowisko, 2) globalne i regionalne problemy środowiskowe i przykłady międzynarodowej i regionalnej współpracy w ich rozwiązywaniu, 3) uwarunkowania geograficzne stanu zdrowotnego ludności na wybranych przykładach. Osiągnięcia 1. Pogłębienie i usystematyzowanie wiedzy geograficznej w zakresie wymienionych treści nauczania umożliwiających przystąpienie do egzaminu maturalnego z geografii i podjęcie studiów wyższych. 2. Aktywne poszukiwanie informacji i sprawne korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej. 3. Formułowanie pytań, hipotez, problemów geograficznych. 4. Planowanie i przeprowadzanie geograficznych badań terenowych i kameralnych. 5. Opracowywanie i przetwarzanie zebranego materiału z badań i pomiarów geograficznych. 6. Prezentowanie wyników pracy badawczej. 7. Wykorzystywanie wiedzy geograficznej do: 1) analizowania i charakteryzowania w różnych skalach przestrzennych zróżnicowania środowiska przyrodniczego i różnych rodzajów działalności człowieka, 2) wyjaśniania przyczyn i konsekwencji procesów i zjawisk geograficznych oraz ich zróżnicowania, 3) wyrażania opinii i uzasadniania punktu widzenia wobec różnych kwestii społecznych, gospodarczych i środowiskowych, 4) konstruowania schematów (modeli) obrazujących różne typy związków między zjawiskami (przyrodniczymi, ekonomicznymi, społecznymi i kulturowymi) III. Formy i narzędzia sprawdzania wiadomości i umiejętności: * diagnoza zewnętrzna * testy * testy na wejściu, wyjściu * sprawdziany * odpowiedzi ustne * odpowiedzi pisemne (kartkówki) * zadania domowe * aktywność na lekcji * praca samodzielna (referaty, sprawozdania z wykładów, plakaty, plansze, rysunki itp.) * udział w konkursach geograficznych i olimpiadach * udział w zadaniach długofalowych (projekty) IV. Skala ocen: - celujący - bardzo dobry

4 - dobry - dostateczny - dopuszczający - niedostateczny Do ocen wprowadza się plusy i minusy, z wyjątkiem oceny niedostatecznej i celującej V. Zasady oceniania wiadomości i umiejętności: a) Kryteria oceny z geografii z prac pisemnych (testy, sprawdziany) zgodnie z przyjętym wewnątrzszkolnym systemem oceniania: - celujący powyżej 100% maksymalnej liczby punktów - bardzo dobry % - dobry 75-89% - dostateczny % - dopuszczający 40-50% - niedostateczny 39% i poniżej b) Kryteria oceny z geografii z wypowiedzi ustnej: Celujący odpowiedź wskazuje na szczególne zainteresowanie przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązujący program nauczania, zawiera treści z literatury popularnonaukowej, zawiera własne, oryginalne przemyślenia. Uczeń umie formułować problemy i dokonywać analizy lub syntezy różnych zjawisk. Przy omawianiu problemu wykazuje się bardzo dobrą znajomością mapy fizycznej świata i Polski. Biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami rozwiązywaniu problemów teoretycznych lub praktycznych, proponuje rozwiązania nietypowe. Dostrzega i rozwiązuje problemy istniejące w środowisku geograficznym w różnych skalach przestrzennych i czasowych. Bardzo dobry odpowiedź wyczerpująca (wiadomości i umiejętności podstawowe i ponadpodstawowe), swobodnie operuje terminologią geograficzną, odpowiedź ilustruje samodzielnie wykonywanymi schematami i rysunkami, wykazuje się bardzo dobrą znajomością mapy fizycznej świata i Polski. Uczeń wykazuje związki między człowiekiem i środowiskiem dostrzega relacje między nimi, potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowo-skutkowych i wyciągać wnioski. Wiąże wiedzę z kilku przedmiotów przy rozwiązywaniu zadań. Wyjaśnia i ocenia przebieg i konsekwencje zjawisk i procesów przyrodniczych, ekonomicznych, politycznych i kulturowych. Wypowiedzi ucznia są samodzielne, wyczerpujące pod względem merytorycznym, poprawne rzeczowo i językowo. Dobry odpowiedź zasadniczo samodzielna, zawiera większość wymagań treści (wiadomości podstawowe uzupełnione są o nieco trudniejszą wiedzę rozszerzającą). Uczeń wykazuje się znajomością definicji, faktów, pojęć i dobrą znajomością mapy fizycznej świata i Polski. Operuje poprawnie językiem geograficznym. Odpowiedź jest poprawna pod względem językowym. Dopuszczalne są drugorzędne błędy. Uczeń nie wyczerpuje zagadnienia.

5 Dostateczny odpowiedź zawiera wiadomości i umiejętności podstawowe, potrafi je zinterpretować, odpowiedź odbywa się przy niewielkim ukierunkowaniu ze strony nauczyciela, występują nieliczne błędy rzeczowe i językowe. Uczeń zna fakty, definicje i pojęcia pozwalające na zrozumienie najważniejszych zagadnień, stosuje wiedzę w sytuacjach typowych Dopuszczający odpowiedź zawiera niezbędną wiedzę, konieczną z punktu widzenia realizacji celów przedmiotu i nieodzowną w toku dalszego kształcenia. Uczeń udziela odpowiedzi przy wyraźnej pomocy nauczyciela. Jego wypowiedź jest fragmentaryczna, zawiera liczne błędy rzeczowe zna jednak podstawowe fakty i przy pomocy nauczyciela zasadniczo udziela odpowiedzi na postawione pytanie. Uczeń nie potrafi ująć zagadnienia całościowo i wykazuje się mierną znajomością mapy fizycznej świata i Polski (potrafi jednak wskazać na niej najważniejsze jednostki geograficzne). Odpowiedź nie jest poprawna językowo. c) Prace pisemne testy i sprawdziany są obowiązkowe. W razie nieobecności ucznia z przyczyn losowych na teście lub sprawdzianie uczeń jest zobowiązany pisać go w dodatkowym terminie wyznaczonym przez nauczyciela. Niezaliczenie sprawdzianu w ustalonym terminie daje nauczycielowi prawo do wystawienia uczniowi oceny niedostatecznej. d) Poprawa pracy klasowej jest dobrowolna i odbywać się będzie w terminie ustalonym przez nauczyciela. Ocena z poprawy jest ostateczna. e) Odpowiedzi pisemne (kartkówki) dotyczą trzech ostatnich tematów (nie lekcji) i nie muszą być zapowiadane przez nauczyciela. Sprawdzają przygotowanie uczniów do lekcji bieżącej. f) Uczeń, który korzystał z niedozwolonych pomocy podczas pisania pracy klasowej lub kartkówki otrzymuje ocenę niedostateczną i nie ma prawa jej poprawić. g) Prace klasowe i kartkówki po zapoznaniu się z ich wynikiem zostają u nauczyciela. Rodzice maja prawo wglądu na każdym zebraniu lub podczas rozmowy z nauczycielem. h) Za brak zadania domowego uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. i) Brak atlasu lub podręcznika (jednego na dwoje uczniów), co uniemożliwia prowadzenie lekcji jest równoznaczne z nieprzygotowaniem ucznia do lekcji. j) ocenianie aktywności i dodatkowych prac uczniów: system plusów i minusów 5 plusów bardzo dobry 4 plusy dobry 3 plusy dostateczny 2 plusy dopuszczający 5 minusów niedostateczny 4 minusy dopuszczający 3 minusy dostateczny

6 k) Kryteria oceny uczniów z dysfunkcjami : Nauczyciel zobowiązany jest, w oparciu o opinię publicznej poradni psychologiczno pedagogicznej dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb edukacyjnych ucznia. W szczególności: u uczniów z dysleksją Wydłużyć czas pracy z mapą o 10% W miarę możliwości częściej sprawdzać wiadomości ucznia w formie ustnej u uczniów z dysgrafią W miarę możliwości częściej sprawdzać wiadomości ucznia w formie ustnej Prace pisemne uczeń może wykonywać literami drukowanymi (w klasie), lub na komputerze (w domu) u uczniów z obniżonymi wymaganiami programowymi Obniżyć wymagania w stopniu wskazanym przez poradnię, zgodnie z realizowanym programem nauczania Uczeń dysfunkcyjny, aby otrzymać ocenę dopuszczający musi uzyskać z pracy pisemnej (sprawdzian, test, kartkówka) co najmniej 25% maksymalnej liczby punktów. Uczeń dysfunkcyjny zobowiązany jest przynajmniej jeden raz w semestrze, okazać nauczycielowi przedmiotu samodzielnie wykonywanych ćwiczeń zaleconych przez poradnię odnośnie dysfunkcji. Zaniechanie wykonywanie przez ucznia ćwiczeń, pomimo zaleceń poradni, skutkuje zmianą kryteriów oceniania stosowanych względem takiego ucznia. VI. Częstotliwość oceniania: Uczeń powinien uzyskać z geografii w semestrze co najmniej następującą ilość ocen: a) przy 2 godzinach geografii w tygodniu 5 b) przy 1 geografii w tygodniu 3 c) przewiduje się co najmniej 1 sprawdzian i 1 kartkówkę w semestrze VII. Formy pracy z uczniem zdolnym: Uczeń, który swymi umiejętnościami i zainteresowaniami wykracza poza wymagania ponadpodstawowe przewidziane programem nauczania, może korzystać z następujących form pomocy: na lekcji Zróżnicowanie treści nauczania Udział w projekcie uczniowskim Udział w zleconych zadaniach indywidualnych Praca nad rozszerzającymi listami zadań Analiza literatury przedmiotu

7 poza lekcjami Praca w kole zainteresowań Kontakt indywidualny z nauczycielem przed konkursem Udział w konkursach i olimpiadach Udział w sesjach popularno naukowych Poza szkołą Udział w zawodach międzyszkolnych Udział w wycieczkach edukacyjnych Zaangażowanie ucznia, jego inicjatywa w indywidualnym pogłębianiu własnych wiadomości będą brane pod uwagę przy wystawianiu oceny semestralnej lub końcoworocznej. VIII. Ocena końcoworoczna uwzględnia również: * Udział w konkursach i zawodach olimpiady geograficznej * Pracę nad projektami edukacyjnymi i ich prezentację (np. Dzień Ziemi, wymiana miedzyszkolna itp. * Pracę przy organizacji imprez pozaszkolnych, którym szkoła patronuje IX. Nieprzygotowania: Uczeń może zgłosić nieprzygotowanie do lekcji: - w pierwszym dniu po przebytej chorobie lub w innych uzasadnionych przypadkach - jeden raz w semestrze, jeżeli jest jedna godzina geografii w tygodniu lub dwie godziny odbywane w jednym dniu - dwa razy w semestrze, jeśli tygodniowa liczba godzin geografii wynosi dwie lub więcej X. Sposoby informowania uczniów i rodziców (lub opiekunów prawnych) o postępach/osiągnięciach uczniów : a) oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców lub opiekunów prawnych, b) nauczyciel uzasadnia wystawioną ocenę na prośbę ucznia lub jego rodziców, c) nauczyciel informuje rodziców lub opiekunów prawnych ustnie lub pisemnie na zebraniach i konsultacjach, albo przez wpisy do zeszytu. XI. Zasady współdziałania w celu poprawienia wyników: a) wyznaczanie dodatkowych prac b) dostosowanie trudności zadań do możliwości ucznia c) organizowanie pomocy koleżeńskiej

8 XII. Każdy uczeń ma prawo do jednorazowej próby uzyskania wyższej oceny semestralnej lub rocznej, jeżeli był obecny przynajmniej na 75% odbytych lekcjach w roku szkolnym (semestrze). Sprawdzenie wiadomości odbywa się w formie ustnej, w czasie zajęć, zgodnie z planem lekcji, na najbliższym spotkaniu z zespołem klasowym. Skala trudności zadań odpowiada kryteriom oceny do której aspiruje uczeń. Fakt poprawiania oceny przez ucznia nauczyciel odnotowuje w dzienniku przy danym przedmiocie. XIII. O terminie sprawdzianów (testów) uczeń jest poinformowany z wyprzedzeniem, zgodnie z wewnątrzszkolnym systemem oceniania. ( Co najmniej tydzień przed pracą pisemną tego typu). XII. Sposoby ewaluacji PZO: a) uczniowie wypełniają ankiety pozwalające na samoocenę ucznia, a także pozwalają badać efektywność nauczania. b) zmiany w PZO mogą być ustalane na zebraniach Zespołu Przedmiotowego.