Pozytywny kapitał psychologiczny. dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ Wydział Ekonomii i Zarządzania Uniwersytet Zielonogórski

Transkrypt

1 Pozytywny kapitał psychologiczny dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ Wydział Ekonomii i Zarządzania Uniwersytet Zielonogórski

2 Różnorodność kapitałów w organizacji - ewolucja Generacja O Tradycyjny kapitał ekonomiczny Co posiadamy? Generacja I Kapitał ludzki Co wiemy? Generacja II Kapitał społeczny Kogo znamy? Generacja III Kapitał psychologiczny Kim jesteśmy?

3 Geneza pojęcia pozytywnego kapitału psychologicznego Rozwój psychologii pozytywnej Zamiast doszukiwać się w ludziach ułomności, których skutkom trzeba zapobiegać, zwrócono uwagę na pozytywne wartości pracowników, czyli ich silne strony i możliwości Wprowadzenie koncepcji pozytywnych zachowań organizacyjnych (ang. Positive Organizational Behavior -POB) M.E.P. Seligman pod koniec lat 90-tych zauważył, że istnieją pewne indywidualne czynniki wpływające na efektywność organizacji i jednym z nich jest optymizm pracowników 1998 M.E.P. Seligman zdefiniował Pozytywny Kapitał Psychologiczny (PsyCap) konstrukt oparty na czterech wymiarach

4 Czym jest pozytywny kapitał psychologiczny? Konstrukt oparty na czterech składowych: 1. Poczucie sprawstwa (efficacy) 2. Optymizm (optimism) 3. Nadzieja (hope) 4. Odnawialność zasobów (resilience)

5 POCZUCIE SPRAWSTWA Przekonanie osoby o jej zdolności do mobilizowania motywacji, zasobów poznawczych i kierunków działań do skutecznego wykonania określonego zadania w danym kontekście Osoby o dużej pewności siebie i o silnym przekonaniu o skuteczności swoich działań będą wybierały zadania ambitne, trudne do osiągnięcia, stanowiące dla nich wyzwanie i będą się angażowały w ich realizację pokonując nawet te trudne przeszkody

6 OPTYMIZM Czynienie wewnętrznych, relatywnie stabilnych i globalnych atrybucji związanych z pozytywnymi zdarzeniami (takimi jak osiąganie celów) i zewnętrznych relatywnie niestabilnych i specyficznych związanych z negatywnymi zdarzeniami (takimi jak niepowodzenie) Np. stwierdzenie optymisty w sytuacji powodzenia: Mam talent podczas gdy pesymista powie: Jestem w tym słaby, ale mi tym razem wyszło Np. stwierdzenie optymisty w sytuacji niepowodzenia: Tym razem mi nie wyszło, podczas gdy pesymista powie: Jestem w tym słaby. (Seligman,1998)

7 NADZIEJA Posiadanie woli do realizacji założonych i pożądanych celów Pozytywny stan motywacji, na który składają się takie elementy, jak: siła woli sposoby realizacji celów Najczęściej rozpatrywana w kontekście pracy i osiągnięć sportowców, naukowców lub pracowników ochrony zdrowia [Snyder, Irving, Anderson, 1991]

8 ODNAWIALNOŚĆ ZASOBÓW PSYCHOLOGICZNYCH Tendencja do radzenia sobie z problemami przez oderwanie się od negatywnych doświadczeń Inaczej: zdolność do odtwarzania zasobów emocjonalnych po porażce lub innym negatywnym doświadczeniu. Teoria odnosząca się do tego zagadnienia ma źródła w psychologii klinicznej dorastających dzieci, które przeszły przez duże niepowodzenie (Luthans 2002, s. 702)

9 Rola kapitału psychologicznego w organizacji wybrane badania Problem Badania Wnioski Relacja z kreatywnością Relacja z wydajnością pracy J.B. Avey, F. Luthans, D. Sweetman B.C. Luthans, 2011 F. Luthans, J.B. Avey, S.N. Norman, B.J. Avolio, 2008 F. Luthans, J. B. Avey, B.J. Avolio, S J. Peterson, 2010 Potwierdzona Potwierdzona Relacja z wydajnością grupową F.O. Walumbwa, F. Luthans, J.B. Avey, A. Oke, 2011 Potwierdzona Relacja z zachowaniami i postawami pracowników J. B. Avey, R. J. Reichard, F. Luthans, K. H. Mhatre, 2011 (metaanaliza) Potwierdzona Wpływ na stres i intencje odejścia J. B. Avey, F. Luthans S.M. Jensen, 2009 Potwierdzony Wpływ na zaangażowanie w pracę N. Nigah, J. Davis, S. A. Hurrell, 2012 Potwierdzony Relacja z satysfakcją z pracy M. Larson, F. Luthans, 2006 Potwierdzona

10 Literatura wybrane pozycje 1. Avey J.B., Reichard R.J., Luthans F., Mhatre K.H., (2011) Meta-Analysis of the Impact of Positive Psychological Capital on Employee Attitudes, Behaviors, and Performance, Human Resource Development Quarterly, vol. 22, s Avey J.B., Luthans F., Jensen S,M, (2009), Psychological Capital: A Positive Resource for Combating Employee Stress and Turnover, Human Resource Management, Vol. 48, s Avolio B.J. (1999), Re-examinating the Components of Transformational and Transactional Using Multi-factor Leadership Questionnaire, Journal of Occupational and Organizational Psychology, vol. 72, s Luthans F., Luthans K.W., Luthans B.C. (2004), Positive Psychological Capital: Beyond Human And Social Capital, Business Horizons, vol. 47, no. 1, s Larson M, Luthans F. (2006) Potential Added Value of Psychological Capital in Predicting Work Attitudes, Journal of Leadership and Organizational Studies, 2006, Vol. 13, No. 1, s Luthans F., Avey J.B. Avolio B.J., Peterson S.J. (2010), The Development and Resulting Performance Impact of Positive Psychological Capital, Human Resource Development Quarterly, vol. 21, s Luthans F., Norman S.M., Avolio B.J., Avey J.B. (2008), The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate - employee performance relationship, Journal of Organizational Behavior vol. 29, s ) 8. Luthans F. Youssef C.M., Avolio B.J. (2007) Psychological capital., New York: Oxford University Press 9. Luthans F. (2002), The Need for And Meaning of Positive Organizational behavior, Journal of Organizational Behavior, vol. 23, s Nigah N. Davis A.J., Hurrell S.A (2012) The Impact of Buddying on Psychological Capital and Work Engagement: An Empirical Study of Socialization in the Professional Services Sector, Thunderbird International Business Review Vol. 54,. s Strajkovic A., Luthans F. (1998), Social Cognitive Theory ans Self-efficacy: Going Beyond Traditional Motivational And Behavioral Approaches, Organizational Dynamics, vol. 26., s Snyder C.R., Irving L., Anderson J. (1991), Hope and Health. w: Snyder C.R., Forsyth D.R. (red.) Handbook of social and clinical psychology, Pergamon, Elmsford, Nowy Jork 13. Sweetman D, Luthans F., Avey J.B., Luthans B.C. (2011), Relationship between Positive Psychological Capital and Creative Performance, Canadian Journal of Administrative Sciences vol. 28: s Walumbwa F.O., Luthans F., Avey J.B., Oke A (2011), Authentically leading groups: The mediating role of collective psychological capital and trust Journal of Organizational Behavior vol 32, s Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu,