SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU. Mobbing jako psychopatologia oraz patologia organizacji i zarządzania. 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim

Transkrypt

1 1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Mobbing jako psychopatologia oraz patologia organizacji i zarządzania. 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Mobbing as psychopathology and pathology of work and organization. 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Zarządzania 4. Kod przedmiotu/modułu 5. Rodzaj przedmiotu fakultatywny 6. Kierunek studiów Psychologia 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) Jednolite studia magisterskie 8. Rok studiów III 9. Semestr (zimowy lub letni), letni 10. Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć) Forma zajęć: zajęcia fakultatywne, 30 godzin 11. Imiona, nazwiska, tytuły/stopnie naukowe osób prowadzących zajęcia Katarzyna Durniat, dr 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu Wiedza: 1. Podstawowa wiedza na temat miejsca psychologii w systemie nauk oraz świadomość jej powiązania z innymi naukami. 2. Znajomość uwarunkowań i rozumienie podstawowych psychospołecznych mechanizmów funkcjonowania jednostki w grupie i społeczeństwie 3. Znajomość podstawowych metod jakościowych i ilościowych 1

2 (statystycznych) wykorzystywanych w naukach społecznych. Umiejętności: 1. Posiada podstawowe umiejętności obserwowania, interpretowania i wyjaśniania zachowań jednostki w społeczeństwie 2. Potrafi czytać oraz interpretować raporty badawcze z badań ilościowych i jakościowych właściwych dla nauk społecznych. Kompetencje społeczne: 1. Jest świadomy społecznej odpowiedzialności za podejmowane przez badacza- psychologa działania, decyzje i ich skutki. 13. Cele przedmiotu C1 Przekazanie wiedzy na temat fenomenu mobbingu w ujęciu podmiotowym, interakcyjnym (jako psychopatologia) oraz systemowym i interakcyjnym (jako patologia organizacji i zarządzania). C2 Wyjaśnienie psychospołecznych mechanizmów rozwoju mobbingu oraz jego uwarunkowań, przyczyn i skutków. C3 Wskazanie międzynarodowych paradygmatów naukowych i wyników wybranych badań poświęconych mobbingowi.i C4 Prezentacja autorskiego modelu wyjaśniania mobbingu oraz narzędzia do jego pomiaru (kwestionariusz SDM) wraz z wynikami badań własnych. 14. Zakładane efekty kształcenia (dla przedmiotu) Symbole kierunkowych efektów kształcenia, np.: K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla kierunku) EK_W_01 Ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę naukową dotycząca mobbingu jako psychospołecznego fenomenu oraz jako patologii jednostek, grup i organizacji. EK_W_02 Zna podstawowe naukowe metody ilościowe i jakościowe wykorzystywane (na świecie i w kraju) do diagnozy, pomiaru oraz badań mobbingu. EK_W_03 Zana główne nurty teoretyczne i badawcze dotyczące mobbingu. EK_W_04 Zna podstawowe wyniki krajowych i międzynarodowych badań dotyczących przyczyn, specyfiki, skali oraz skutków doświadczania mobbingu w pracy (perspektywa jednostkowa, organizacyjna i ogólnospołeczna). K_W04, K_W08, K_W11 2

3 EK_U_01 Ma pogłębione umiejętności obserwowania, interpretowania i wyjaśniania zjawisk społeczno-organizacyjnych oraz zachowań jednostek w instytucjach i organizacjach (zwłaszcza pod kątem rozpoznawania zachowań mobbingowych). EK_U_02 Umie odróżnić mobbing od innych, bliskich mu patologii organizacyjnych. EK_U_03 Trafnie rozpoznaje przyczyny oraz rozumie dynamikę procesu mobbingu, potrafi wyjaśnić mechanizmy psychologiczne i społeczne odpowiedzialne za rozwój mobbingu. K_U01, K_U02, K_U03, EK_K_01 Jest wrażliwy na problemy społeczne i psychologiczne i jest gotów do podjęcia działań i współpracy z otoczeniem w celu realizacji działań pomocowych. EK_K_02 Ma świadomość metodologicznych problemów pomiaru i badania mobbingu. EK_K_03 Rozumie konieczność i wagę przestrzegania zasad etycznych związanych z diagnozą i badaniem oraz interwencją wobec patologicznych zjawisk psychologicznych, społecznych i organizacyjnych. K_K02, K_K03, K_K Treści programowe 1. Wyjaśnienie i konceptualizacja pojęcia mobbingu na tle innych, zbliżonych pojęć i fenomenów. 2. Podstawowe paradygmaty wyjaśniania i badania mobbingu przegląd klasycznych nurtów oraz najnowszych ujęć, badań i ich wyników. 3. Pionierskie badania mobbingu w Polsce i ich wyniki. 4. Przybliżenie założeń autorskiego modelu mobbingu. 5. Diagnoza i pomiar mobbingu narzędzia, problemy metodologiczne. 6. Autorska metodologia do badania mobbingu (kwestionariusz SDM zastosowania, ograniczenia, wyniki badań 2005/6, 2007/8, 2010). 7. Mobbing jako psychopatologia osobowości oraz patologia grup i organizacji. 8. Mechanizmy eskalacji zachowań mobbingowych oraz przyczyny milczenia świadków mobbingu. 3

4 9. Mobbing w polskich organizacjach wyniki badań własnych: społeczno- organizacyjne uwarunkowania (badania 2007/8) - konsekwencje mobbingu (badania 2007/8 oraz 2010 i 2011) organizacyjne mechanizmy prewencyjne i ich konsekwencje (badania 2010). 10.Przeciwdziałanie mobbingowi w organizacji możliwości i ograniczenia (perspektywa jednostkowa, organizacyjna i prawna) 11.Konsekwencje i koszty mobbingu (organizacyjne, społeczne i jednostkowe wyniki badań międzynarodowych oraz własnych 2005/6, 2007/8, 2010). 16. Zalecana literatura Obowiązkowa: 1. Field, T. (1996). Bully in sight. How to predict, resist, challenge and combat workplace bullying, Oxfordshire: Wessex Press, Wantage 2. Durniat, K. and Kulczycka, A. (2006) Operacjonalizacja mobbingu w kontekście badań międzykulturowych, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej, Sukces w zarządzaniu kadrami. Kapitał ludzki w organizacjach międzynarodowych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław, 1132, Durniat, K.(2010d). Mobbing as psychopathology and pathology of organization, Polish Journal of Applied Psychology - Individual and Social Aspects of Personality Disorders 8,2, Hirigoyen, M.-F. (2003). Molestowanie w pracy. Poznań: Wyd. W drodze. 5. Leymann, H. (1996) The content and development of mobbing at work, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5, 2, Uzupełniająca: 1. Durniat, K., Kulczycka, A. (2004). Metodologiczne problemy badania mobbingu. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej. Sukces w zarządzaniu kadrami. Perspektywa globalna i lokalna, 1032, Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Durniat, K. (2006b). Mobbing jako patologia społeczna. W: J. Klebaniuk (red.) Człowiek wobec masowych zjawisk społecznych, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Durniat, K. (2007). Mobbing w Polsce na tle klimatu organizacyjnego. W: S. Banaszak, K. Doktór (red.) Socjologiczne i psychologiczne problemy organizacji i zarządzania Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania, Durniat, K. (2008). Mobbing jako przejaw deficytów kompetencyjnych współczesnej organizacji. W: S.A. Witkowski, T. Listwan (red.) Kompetencje a sukces zarządzania organizacją. Warszawa: Difin,

5 5. Durniat, K. (2009). Mobbing jako patologia organizacji i zarządzania doniesienia z badań własnych. W: S. Banaszak, K. Doktór (red.) Socjologiczne, pedagogiczne i psychologiczne problemy organizacji i zarządzania. Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania, Durniat, K. (2010a). Prospołeczne mechanizmy zarządzania organizacją jako bufor zachowań mobbingowych. Współczesne zarządzanie, Quarterly, 1, Durniat, K. (2010b). Mobbing i jego konsekwencje jako szczególny rodzaj kryzysu zawodowego. Przedsiębiorczość i zarządzanie. Człowiek w kryzysie współczesne problemy życiowe i zawodowe. SWSPiZ, 10, 1, Durniat, K.(2010c). Mobbing jako patologiczny proces wykluczania jednostek kulturowo odmiennych. Przedsiębiorczość i zarządzanie. SWSPiZ, 11,3, Durniat, K. (2010e.) Menedżer w sytuacji zagrożenia organizacji mobbingiem - diagnoza, interwencja, przeciwdziałanie. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Menedżer w gospodarce opartej na wiedzy. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 115, Durniat, K. (2010f). Diagnosing and counteracting mobbing in organizations W: D. Lewicka (red.) Organization management: competitiveness, social responsibility, human capital. Kraków: AGH University of Science and Technology Press, Durniat, K. (2010g). Organizational culture's mechanism of social exclusion in the process of workplace bullying. W: Proceedings of the 6th European Conference on Management, Leadership and Governance, The College of Management "Edukacja" and the Professional Development Center Edukacja Wroclaw, E. Panka and A. Kwiatkowska (red.) Reading, UK : Academic Publishing Limited, Durniat K.(2011a), Mobbing jako zagrożenie dla tożsamości i integralności jednostki z perspektywy pracy I rodziny. [w:] L. Golińska, E. Bielawska-Bartowicz, (red.), Rodzina i praca w warunkach kryzysu. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, Durniat K.(2011b), Specyfika i konsekwencje mobbingu jako procesu obniżającego efektywność wykonania pracy zawodowej W: T. Juliszewski, H. Ogińska, M. Złowodzki, (red.), Obciążenia psychiczne pracą - nowe wyzwania dla ergonomii. (s ). Komitet ergonomii PAN, Kraków. 14. Einarsen, S. (2000). Harassment and bullying at work: A review of the Scandinavian approach. Aggression and Violent Behavior, 5(4), Einarsen, S., Matthiesen, S. i Skogstad, A. (1998). Bullying, burnout and well-being among assistant nurses. Journal of Occupational Health Safety, 14 (6), Einarsen, S. i Hoel, S. (2010). Shortcomings of antibullying regulations: The case of Sweden. European Journal of Work and Organizational Psychology, 19(1), Einarsen, S. Hoel, H., Zapf, D. i Cooper, C.L. (red.) (2003). Bullying 5

6 and emotional abuse in the workplace: International perspectives in research and practice. New York: Taylor & Francis. 18. Hirigoyen, M.-F. (2002). Molestowanie moralne. Perwersyjna przemoc w życiu codziennym. Poznań: Wyd. W drodze. 19. Leymann, H. (1990) Mobbing and Psychological Terror at Workplace, Violence and Victims, Vol. 5 pp Leymann, H. (1996) The content and development of mobbing at work, European Journal of Work and Organizational Psychology, Vol 5, No. 2, pp Lorenz, K. (1975) Tak zwane zło. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. Tytuł oryginału: Das sogenannte Böse. Zur Naturgeschichte der Aggression (1963). 22. Vartia, M. (1996) The sources of bullying psychological work environment and organizational climat, European Journal of Work and Organizational Psychology, Vol 5, No. 2, pp Zapf, D., Knorz, C. and Kulla, M. (1996) On the relationship between mobbing factors and job content, social work environment and health outcomes. European Journal of Work and Organizational Psychology, Vol 5, No. 2, pp Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia - wykład:. - wykład fakultatywny: - ćwiczenia:. - laboratorium:. - konwersatorium:. - warsztat:. - zajęcia fakultatywne: Obecność i aktywność na zajęciach (udział w dyskusjach, dogłębność i trafność spostrzeżeń, umiejętność analizowania wyników badań i wyciągania logicznych oraz trafnych wniosków) oraz naukowa prezentacja (medialna lub plakat) wybranego problemu lub artykułu empirycznego dotyczącego mobbingu. - inne:. 18. Język wykładowy polski i angielski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 6

7 Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład:. godzin - wykład fakultatywny: godzin - ćwiczenia:. godzin - laboratorium:. godzin - konwersatorium:. godzin - warsztat:. godzin - zajęcia fakultatywne: 30 godzin - inne:. godzin 30 godzin Praca własna studenta np.: - przygotowanie do zajęć: 10 godzin - opracowanie wyników:. godzin - czytanie wskazanej literatury: 35 godzin - napisanie raportu z zajęć: 10 godzin - przygotowanie do egzaminu:. godzin - przygotowanie do kolokwium:. godzin 55 godzin Suma godzin 85 godzin Liczba punktów ECTS 3 7