Zrób to! O roli motywacji i siły woli w zmianie Wszechnica Edukacyjna Targówek Przygotowanie i prowadzenie Dr Ewa Jarczewska-Gerc

Transkrypt

1 Zrób to! O roli motywacji i siły woli w zmianie Wszechnica Edukacyjna Targówek Przygotowanie i prowadzenie Dr Ewa Jarczewska-Gerc

2 Zmiana. Zmiana jest istotą rozwoju! Zmieniamy się cały czas choć zazwyczaj nie zauważamy tych zmian twierdząc, że jesteśmy cały czas tacy sami. To zapewnia nam poczucie ciągłości w czasie i tożsamości. Dwa rodzaje zmian: zachodzące w sposób spontaniczny, nie zawsze dostrzegalne, czasem kierunek jest niezgodny z naszymi intencjami J wypracowane, zachodzące w sposób świadomy, wymagający wysiłku i wytrwałości 2

3 Zmiana. 3

4 Ważne źródło zmiany MOTYWACJA Ø Motywacja, dwa czynniki: Ø chęć do osiągania sukcesów, zdobywania wiedzy i wyników Ø umiejętność samodyscyplinowania się, realizacji swoich zamierzeń Czynnik wolicjonalny (siła woli): Czynnik motywacyjny: chcę być dobrym uczniem chcę zdobyć umiejętność chcę dostać dobra ocenę chcę być chwalony wiem jak być /zostać dobrym uczniem wiem jak nauczyć się danego tematu potrafię rezygnować z chwilowej przyjemności, aby się czegoś nauczyć potrafię wkładać wysiłek w swoje działanie potrafię zrezygnować z zabawy, aby odrobić lekcje lub pouczyć się 4

5 Proces motywacyjny Termin motywacja odnosi się do wszelkich mechanizmów psychologicznych odpowiedzialnych za 4 etapy działania: Rozpoczęcie Ukierunkowanie Podtrzymanie Zakończenie

6 Jak być efektywnym i wytrwałym? Samoregulacja działania skupione wokół podnoszenia dobrostanu organizmu: dogadzanie sobie, lenistwo, przyjemności Samokontrola działania dedykowane realizacji celów: samodyscyplina, trud, wysiłek

7 Jak być efektywnym i wytrwałym? Samoregulacja Samokontrola Na początku dobry nastrój, pozytywne emocje Na początku słaby nastrój muszę się natrudzić, wyjść poza strefę komfortu Brak osiągniętego celu / rezultatu Osiągnięty cel / rezultat Niezadowolenie z siebie, rozczarowanie, poczucie jestem do niczego Duma i satysfakcja z osiągnięć, poczucie mogę wszystko!

8 JAK TO OSIĄGNĄĆ? 8

9 Pozytywne myślenie? Czy pozytywne myślenie zwiększa szansę na osiągnięcie celu? Czy silne pragnienie sukcesu sprawia, że mamy więcej siły i energii na dążenie do wyniku? Czy warto wyobrażać sobie, że osiągnęliśmy sukces?

10 Dwa rodzaje optymizmu Optymizm Aktywny Ø oczekując pozytywnej przyszłości zakasamy rękawy i bierzemy się do roboty Ø nie czekamy, aż sukces sam do nas przyjdzie, tylko tworzymy plan działania, wcielamy go w życie i konsekwentnie realizujemy cele Bierny Ø czekamy, aż dobre rzeczy same do nas przyjdą Øuważamy, że nasze pragnienie sukcesu jest wystaraczające, aby go osiągnąć

11 Dwa rodzaje pesymizmu Pesymizm Aktywny Ø oczekujemy negatywnego wyniku jednak z pewną dozą nadziei, że do niego nie dojdzie Ø ta nadzieja polega nie tylko na myśleniu o tym, aby nie spełnił się czarny scenariusz, ale także na podjęciu działań zaradczych Ø robimy wszystko, aby uniknąć porażki Bierny Ø polega na tym, że widzimy teraźniejszość i przyszłość w ciemnych barwach a na dodatek nie robimy nic, aby to zmienić Ø często towarzyszy depresji i okresom obniżonego nastroju

12 Rola optymizmu w realizacji celów Wiele badań wskazuje, że optymiści : przejawiają lepsze samopoczucie i nastrój niż pesymiści, także w obliczu trudności lub przeciwności losu (Segerstrom, Taylor, Kemeny i Fahey, 1998), w sytuacjach stresu częściej podejmują strategie skupione na działaniu i zaangażowaniu a rzadziej polegające na unikaniu lub zaprzeczaniu (pesymiści odwrotnie), częściej biorą sprawy w swoje ręce czyli wierząc w powodzenie działania stawiają sobie cele a następnie angażują się w ich realizację; pesymiści nie wierząc w sukces unikają zaangażowania w działanie, które w ich mniemaniu z góry skazane jest na niepowodzenie,

13 Rola optymizmu w realizacji celów Wiele badań wskazuje, że optymiści : Ø częściej podejmują działania mające na celu ochronę zdrowia, podczas gdy pesymiści mają większą skłonność do zachowań szkodzących ich zdrowiu; co więcej przekłada się to na obiektywny stan zdrowia optymiści rzadziej chorują niż pesymiści, Ø charakteryzują się wyższą wytrwałością podczas zdobywania kolejnych etapów edukacji a w konsekwencji więcej zarabiają (Carver, Scheier i Segerstrom, 2010), Ø mają we krwi więcej limfocytów Th (pomocniczych, wspomagających reakcje naszego układu odpornościowego) oraz wyższą cytotoksyczność komórek NK (natural killers komórki odpornościowe biorące udział w nieswoistej odpowiedzi odpornościowej organizmu a także nadzorze immunologicznym; aktywizują się szczególnie w obecności komórek wirusowych i nowotworowych) (Segerstrom, Taylor, Kemeny i Fahey, 1998).

14 Czy wystarczy wyobrażać sobie pozytywny wynik? Rola symulacji mentalnych: Podczas przygotowań do egzaminu studenci wyobrażali sobie: Pozytywny wynik działania uzyskanie dobrej oceny z egzaminu ( podchodzisz do gabloty z wynikami i przy swoim nazwisku widzisz bardzo dobrą ocenę ) Proces działania krok po kroku czynności, które musiały być podjęte, aby otrzymać pozytywną ocenę ( idziesz do biblioteki i wypożyczasz potrzebną lietraturę, czytasz swoje notatki z wykładów, wyłączasz telewizor, aby nie przeszkadzał ci w nauce ) Grupa kontrolna bez symulacji

15 Czy wystarczy wyobrażać sobie pozytywny wynik? Wyniki badania Studenci wyobrażający sobie proces działania: szybciej siadali do nauki (zaczęli sie uczyć wcześniej) poświęcili na naukę dużo więcej czasu uzyskali średnio 8 punktów więcej niż badani z grupy kontrolnej oraz osoby wyobrażąjące sobie jedynie pozytywny wynik działania Dlaczego tak się stało? Symulacje procesu zmniejszyły poziom odczuwanego przez studentów lęku, Pomogły w sformułowaniu szczegółowego planu działania

16 Wyniki badania ,07 Grupa symulacji procesu Liczba godzin poświęconych na naukę 11,57 Grupa symulacji pozytywnego wyniku 14,5 Grupa kontrolna % uzyskanych wyników z egzaminu 100% 80% 80,60% 72,57% 77,68% 60% 40% 20% 0% Grupa symulacji procesu Grupa symulacji pozytywnego wyniku Grupa kontrolna

17 Symulacje mentalne Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy, bo wiedza jest ograniczona A. Einstein. Wyobrażenia pomagają nam w osiąganiu celów, jeśli: wyobrażamy sobie proces czyli krok po kroku czynności, które mają nas zaprowadzić do celu dzięki temu widzimy przeszkody, które mogą się pojawić i wymyślamy plan, jak ich uniknąć nastawiamy się na tryb działania (samokontrola), a nie przyjemności i dogadzanie sobie (samoregulacja)

18 Symulacje mentalne Jeśli wyobrażamy sobie same wyniki (pozytywne), wówczas: zaczynamy świętować sukces jeszcze przed podjęciem jakichkolwiek działań zmierzających do jego osiągnięcia często to nam wystarczy wierząc, że sukces taki bliski nie podejmujemy wysiłku, aby go osiągnąć stajemy się bierni fantazjujemy! Zatrzymujemy się na etapie chcę, nie przechodząc do fazy działam!.

19 Co się dzieje w mózgu, gdy wyobrażamy sobie proces działania? ü Aktywizują się obszary odpowiedzialne za planowanie i projektowanie ruchów ü Dzięki temu możemy na sucho, w głowie ćwiczyć wykonanie czynności ü Te ćwiczenia mentalne torują drogę rzeczywistym działaniom üjest to wykorzystywane przez sportowców, m.in. tak pracował Adam Małysz czy Michael Phelps

20 NASTAW SIĘ NA PROCES! 20

21 Dziękuję za uwagę J