Mgr Łukasz Matuszczak

Transkrypt

1 TEORIA WYMIANY MIĘDZYNARODWEJ Ćwiczenia, semestr zimowy 2017/18 Mgr Łukasz Matuszczak

2 Informacje kontaktowe Mgr Łukasz Matuszczak Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego lmatuszczak@wne.uw.edu.pl

3 Zasady zaliczenia Ocena= 0,6*kolokwium+0,4*(raport+prezentacja) Aktywność: na ćwiczeniach obowiązuje materiał z wykładu, kartkówki - N-2 zaliczenie zadania na tablicy Kolokwium - na ostatnich zajęciach Raporty: 2-osobowe grupy. Prezentacja 10 minut + raport (ok. 5-8 stron) Zalicza 50%

4 Plan zajęć Wprowadzenie i model grawitacyjny Model Ricardo, 2 zajęcia Model czynników specyficznych Model Heckschera-Ohlina, 2 zajęcia Nowa Teoria Handlu, 2 zajęcia Wprowadzenie do prezentacji Polityka handlowa, 2 zajęcia Prezentacje studentów, 2 zajęcia KOLOKWIUM Ostatnie zajecia

5 Pomoce naukowe [KO]: KrugmanP., M. Obsteld, Ekonomia międzynarodowa. Teoria i polityka, wydanie trzecie zmienione, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa podręcznik podstawowy [M]: MarrewijkCh. Van, International Trade and the World Economy, Oxford UniversityPress głównie Nowa Teoria Handlu, ale nie tylko [JJM]: Michałek J. J., Instrumenty polityki handlowej, mechanizmy ekonomiczne i regulacje międzynarodowe, PWN niezbędny do części o polityce handlowej

6 O czym będziemy dziś mówić? Kilka faktów o współczesnym handlu międzynarodowym Polski handel zagraniczny Czym zajmuje się TWM? Model grawitacyjny handlu międzynarodowego

7 Kilka faktów o współczesnym handlu międzynarodowym

8 Kto właściwie handluje? Światowy eksport w 2015 r. (towary i usługi) Pozostałe 48% Chiny 11% USA 11% Niemcy 7% UK 4% Japonia 4% Francja 3% Włochy 3% Hong Kong 3% Niderlandy 3% Korea Płd. 3%

9 Kto właściwie handluje? Światowy import w 2015 r. (towary i usługi) Pozostałe 48% USA 13% Chiny 10% Niemcy 6% UK 4% Japonia 4% Kanada 2% Korea Płd. 3% Francja 4% Hong Kong 3% Niderlandy 3%

10 Międzynarodowy eksport usług (w mld USD w 2015 r.) Kanada Luksemburg Korea Płd. Włochy Hong Kong Szwajcaria Belgia Hiszpania Irlandia Niderlandy Singapur Indie Japonia Chiny Francja Niemcy UK USA

11 Czemu kraje handluj Relatywnie taniej pewne dobra produkuje się w jednych, a inne w drugich (Ricardo, przewaga komparatywna, wydajność pracy) Pewne kraje są lepiej wyposażone w czynniki produkcji intensywniej wykorzystywane w produkcji pewnych dóbr, a inne w innych (Heckscher-Ohlin, handel w oparciu o różnice w wyposażeniu w czynniki, przewaga komparatywna). Konsumenci lubią mieć dostęp do różnych odmian dóbr (Nowa Teoria Handlu, Krugman-Dixit-Stiglitz) Dzięki wymianie intensyfikuje się konkurencja, spadają ceny i rośnie dobrobyt (Nowa Teoria Handlu, oligopol, Brander-Krugman i inne)

12 Czy jest ktoś kto traci? Handel międzynarodowy może niekorzystnie oddziaływać na grupy właścicieli zasobów przypisanych do gałęzi konkurujących z importem, czyli nie mogących znaleźć zatrudnienia w innych gałęziach Handel może wpływać na zmiany podziału dochodu między szerokie grupy społeczne, takie jak pracownicy i właściciele kapitału.

13 Czym kraje handlują najczęściej

14 Zmiana struktury geograficznej w handlu Źródło: WTO Secretariat

15 FDI struktura

16 Wady tradycyjnej statystyki międzynarodowej Tradycyjne statystyki handlu zagranicznego wielokrotnie uwzględniają handel towarami i usługami pośrednimi (wartość tej samej pracy, kapitału, dóbr i usług pośrednich, wliczana jest do statystyk, ilekroć przekroczy granicę w celu dalszego przetwarzania) Nie wiadomo kto tak naprawdę korzysta na wymianie międzynarodowej Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Trade in Value Added: Poland, OECD-WTO, 2015

17 Przejście z danych bilateralnych na pomiar wartości dodanej Źródło: Trade in Value Added, Jobs and Investment; Nadim Ahmad and Jennifer Ribarsky, OECD

18 Przejście z danych bilateralnych na pomiar wartości dodanej

19 Przejście z danych bilateralnych na pomiar wartości dodanej Warto zauważyć, że analiza wartości dodanej nie zmienia bilansu handlowego danego kraju z resztą świata, ale bilateralne bilanse z poszczególnymi karajami Źródło: Trade in Value Added: concepts, methodologies and challenges (joint OECD-WTO note), 2012

20 Polska w międzynarodowym handlu

21 PKB Polski Wyszczegól nienie Spożycie [mln zł] Akumulacja brutto [mln zł] Eksport netto Eksport towarów i usług [mln zł] Import towarów i usług [mln zł] PKB Eksport netto jako %PKB -2,0% -2,0% -0,4% 1,9% 1,4% 3,1%

22 Czym handlujemy?

23 Od kogo kupujemy? Źródło: show/2015/

24 Komu sprzedajemy? Źródło: show/2015/

25 Model grawitacyjny

26 Rozmiar ma znaczenie

27 Rozmiar ma znaczenie

28 Odległość i granice mają znaczenie

29 Model grawitacyjny handlu Gdzie: Tij wielkość handlu między krajami i oraz j Yi wilekość kraju i Yj wilekość kraju j Dij odległość między krajem i oraz j A - stała

30 Czemu model grawitacyjny działa Założenie: Kraj A wydaje na dobra z krajów A, B, C, D części dochodu równe udziałom tych krajów w światowym PKB Podobnie zachowują się inne kraje

31 Ile kraje handlują W naszym przykładzie: Założenie: kupuję z innych krajów w proporcjach równych udziałom ich produkcji w produkcji światowej

32 Model grawitacyjny jeszcze raz Po zlogarytmowaniu otrzymujemy: Bardziej ogólna postać:

33 Model grawitacyjny jeszcze raz Gdzie: Zmienne A są stałe w czasie (Aij to na przykład logarytm odległości między krajami), z kolei Z to może być zmienna mierząca poziom integracji między parą partnerów handlowych. Gdy zmienne s w logarytmach, to parametry B można rozumie jako elastyczności. Literatura teoretyczna i empiryczna dot. modelu grawitacji jest bardzo bogata. Szacowane modele różnią się znacznie

34 Przykład z literatury Źródło: Cieślik, Hagemejer (2011) The Eectiveness of Preferential Trade Liberalization in Central and Eastern Europe, International Trade Journal, także WP WNE UW 21/2011 Oszacowania zgodne z intuicj : PKB (+) Odległość (-) i sąsiednie położenie (+) Przeszłość kolonialna (+) i wspólny język (+)

35 Przykład z literatury Skutki integracji z UE15 wyraźnie pozytywne. Z nowymi członkami UE - raczej nie. Skutki regionalnych ugrupowań integracyjnych w Europie - raczej pozytywne Skutki pozostałych ugrupowań integracyjnych - niewielkie, z wyjątkiem Turcji. Równanie wyjaśnia 62% zmienności handlu krajów EŚW