Liczby pierwsze wielomianowo - ekstremalnie trudne?

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Liczby pierwsze wielomianowo - ekstremalnie trudne?"

Transkrypt

1 Liczby pierwsze wielomianowo - ekstremalnie trudne? Wojciech Czerwiński Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytet Warszawski 28 sierpnia 2011 Wojciech Czerwiński PRIMES w P 1/12

2 Problem Wejście: liczba n Wojciech Czerwiński PRIMES w P 2/12

3 Problem Wejście: liczba n Wyjście: czy liczba n jest pierwsza Wojciech Czerwiński PRIMES w P 2/12

4 Problem Wejście: liczba n Wyjście: czy liczba n jest pierwsza Przez wieki szukano szybkich algorytmów Wojciech Czerwiński PRIMES w P 2/12

5 Problem Wejście: liczba n Wyjście: czy liczba n jest pierwsza Przez wieki szukano szybkich algorytmów 2002: algorytm AKS działający w czasie wielomianowym Wojciech Czerwiński PRIMES w P 2/12

6 Problem Wejście: liczba n Wyjście: czy liczba n jest pierwsza Przez wieki szukano szybkich algorytmów 2002: algorytm AKS działający w czasie wielomianowym Czas wielomianowy: P(log n) Wojciech Czerwiński PRIMES w P 2/12

7 Problem Wejście: liczba n Wyjście: czy liczba n jest pierwsza Przez wieki szukano szybkich algorytmów 2002: algorytm AKS działający w czasie wielomianowym Czas wielomianowy: P(log n) Testowanie pierwszości vs faktoryzacja Wojciech Czerwiński PRIMES w P 2/12

8 Plan Historia Wojciech Czerwiński PRIMES w P 3/12

9 Plan Historia Test Millera-Rabina Wojciech Czerwiński PRIMES w P 3/12

10 Plan Historia Test Millera-Rabina Algorytm AKS Wojciech Czerwiński PRIMES w P 3/12

11 Plan Historia Test Millera-Rabina Algorytm AKS Faktoryzacja Wojciech Czerwiński PRIMES w P 3/12

12 Historia sito Eratostenesa, 240 r. p.n.e. Wojciech Czerwiński PRIMES w P 4/12

13 Historia sito Eratostenesa, 240 r. p.n.e. test Fermata (a n 1 1 mod n dla (a, n) = 1) Wojciech Czerwiński PRIMES w P 4/12

14 Historia sito Eratostenesa, 240 r. p.n.e. test Fermata (a n 1 1 mod n dla (a, n) = 1) algorytm deterministyczny wielomianowy (pod warunkiem ERH), 1975 Miller Wojciech Czerwiński PRIMES w P 4/12

15 Historia sito Eratostenesa, 240 r. p.n.e. test Fermata (a n 1 1 mod n dla (a, n) = 1) algorytm deterministyczny wielomianowy (pod warunkiem ERH), 1975 Miller algorytm RSA, 1977 (liczby pierwsze przydatne w kryptografii) Wojciech Czerwiński PRIMES w P 4/12

16 Historia sito Eratostenesa, 240 r. p.n.e. test Fermata (a n 1 1 mod n dla (a, n) = 1) algorytm deterministyczny wielomianowy (pod warunkiem ERH), 1975 Miller algorytm RSA, 1977 (liczby pierwsze przydatne w kryptografii) algorytm probabilistyczny znany jako test Millera-Rabina, 1980 Rabin Wojciech Czerwiński PRIMES w P 4/12

17 Historia sito Eratostenesa, 240 r. p.n.e. test Fermata (a n 1 1 mod n dla (a, n) = 1) algorytm deterministyczny wielomianowy (pod warunkiem ERH), 1975 Miller algorytm RSA, 1977 (liczby pierwsze przydatne w kryptografii) algorytm probabilistyczny znany jako test Millera-Rabina, 1980 Rabin pierwszy deterministyczny algorytm podwykładniczy, 1983 Adleman, Pomerance, Rumely Wojciech Czerwiński PRIMES w P 4/12

18 Historia sito Eratostenesa, 240 r. p.n.e. test Fermata (a n 1 1 mod n dla (a, n) = 1) algorytm deterministyczny wielomianowy (pod warunkiem ERH), 1975 Miller algorytm RSA, 1977 (liczby pierwsze przydatne w kryptografii) algorytm probabilistyczny znany jako test Millera-Rabina, 1980 Rabin pierwszy deterministyczny algorytm podwykładniczy, 1983 Adleman, Pomerance, Rumely algorytm probabilistyczny działający w oczekiwanym czasie wielomianowym, 1992 Adleman, Huang Wojciech Czerwiński PRIMES w P 4/12

19 Historia sito Eratostenesa, 240 r. p.n.e. test Fermata (a n 1 1 mod n dla (a, n) = 1) algorytm deterministyczny wielomianowy (pod warunkiem ERH), 1975 Miller algorytm RSA, 1977 (liczby pierwsze przydatne w kryptografii) algorytm probabilistyczny znany jako test Millera-Rabina, 1980 Rabin pierwszy deterministyczny algorytm podwykładniczy, 1983 Adleman, Pomerance, Rumely algorytm probabilistyczny działający w oczekiwanym czasie wielomianowym, 1992 Adleman, Huang algorytm AKS, deterministyczny, w czasie wielomianowym, 2002 Agrawal, Kayal, Saxena Wojciech Czerwiński PRIMES w P 4/12

20 Test Millera-Rabina a n 1 1 mod n dla liczb pierwszych n, (a, n) = 1 (MTF) Wojciech Czerwiński PRIMES w P 5/12

21 Test Millera-Rabina a n 1 1 mod n dla liczb pierwszych n, (a, n) = 1 (MTF) jeśli n pierwsze oraz x 2 1 mod n, to x ±1 mod n Wojciech Czerwiński PRIMES w P 5/12

22 Test Millera-Rabina a n 1 1 mod n dla liczb pierwszych n, (a, n) = 1 (MTF) jeśli n pierwsze oraz x 2 1 mod n, to x ±1 mod n niech n 1 = 2 r s, gdzie r maksymalny wykładnik Wojciech Czerwiński PRIMES w P 5/12

23 Test Millera-Rabina a n 1 1 mod n dla liczb pierwszych n, (a, n) = 1 (MTF) jeśli n pierwsze oraz x 2 1 mod n, to x ±1 mod n niech n 1 = 2 r s, gdzie r maksymalny wykładnik jeśli a s 1 mod n oraz dla wszystkich 1 i < r mamy a 2i s 1 mod n, to n jest złożona Wojciech Czerwiński PRIMES w P 5/12

24 Test Millera-Rabina a n 1 1 mod n dla liczb pierwszych n, (a, n) = 1 (MTF) jeśli n pierwsze oraz x 2 1 mod n, to x ±1 mod n niech n 1 = 2 r s, gdzie r maksymalny wykładnik jeśli a s 1 mod n oraz dla wszystkich 1 i < r mamy a 2i s 1 mod n, to n jest złożona takie 1 a n nazywamy świadkiem złożoności n Wojciech Czerwiński PRIMES w P 5/12

25 Test Millera-Rabina a n 1 1 mod n dla liczb pierwszych n, (a, n) = 1 (MTF) jeśli n pierwsze oraz x 2 1 mod n, to x ±1 mod n niech n 1 = 2 r s, gdzie r maksymalny wykładnik jeśli a s 1 mod n oraz dla wszystkich 1 i < r mamy a 2i s 1 mod n, to n jest złożona takie 1 a n nazywamy świadkiem złożoności n dla liczb złożonych n wśród liczb 1 a n przynajmniej 3/4 jest świadkami złożności Wojciech Czerwiński PRIMES w P 5/12

26 Test Millera-Rabina a n 1 1 mod n dla liczb pierwszych n, (a, n) = 1 (MTF) jeśli n pierwsze oraz x 2 1 mod n, to x ±1 mod n niech n 1 = 2 r s, gdzie r maksymalny wykładnik jeśli a s 1 mod n oraz dla wszystkich 1 i < r mamy a 2i s 1 mod n, to n jest złożona takie 1 a n nazywamy świadkiem złożoności n dla liczb złożonych n wśród liczb 1 a n przynajmniej 3/4 jest świadkami złożności Algorytm: losujemy k razy liczbę 1 a n i patrzymy, czy jest świadkiem złożności Wojciech Czerwiński PRIMES w P 5/12

27 Test Millera-Rabina a n 1 1 mod n dla liczb pierwszych n, (a, n) = 1 (MTF) jeśli n pierwsze oraz x 2 1 mod n, to x ±1 mod n niech n 1 = 2 r s, gdzie r maksymalny wykładnik jeśli a s 1 mod n oraz dla wszystkich 1 i < r mamy a 2i s 1 mod n, to n jest złożona takie 1 a n nazywamy świadkiem złożoności n dla liczb złożonych n wśród liczb 1 a n przynajmniej 3/4 jest świadkami złożności Algorytm: losujemy k razy liczbę 1 a n i patrzymy, czy jest świadkiem złożności jeśli algorytm powie ZŁOŻONA, to złożona, jeśli powie PEWNIE PIERWSZA, to pierwsza z prawdopodobieństwem 1 (1/4) k Wojciech Czerwiński PRIMES w P 5/12

28 Wielkie problemy otwarte Wielkie Twierdzenie Fermata (100 stron, krzywe eliptyczne, topologia) Wojciech Czerwiński PRIMES w P 6/12

29 Wielkie problemy otwarte Wielkie Twierdzenie Fermata (100 stron, krzywe eliptyczne, topologia) Hipoteza Poincare ( stron) Wojciech Czerwiński PRIMES w P 6/12

30 Wielkie problemy otwarte Wielkie Twierdzenie Fermata (100 stron, krzywe eliptyczne, topologia) Hipoteza Poincare ( stron) Tw. Robertsona-Seymoura (dużo) Wojciech Czerwiński PRIMES w P 6/12

31 Wielkie problemy otwarte Wielkie Twierdzenie Fermata (100 stron, krzywe eliptyczne, topologia) Hipoteza Poincare ( stron) Tw. Robertsona-Seymoura (dużo) Twierdzenie o 4 barwach (1936 szczególnych przypadków) Wojciech Czerwiński PRIMES w P 6/12

32 Algorytm AKS 3 Hindusów z Kampur: Agrawal, Kayal, Saxena Wojciech Czerwiński PRIMES w P 7/12

33 Algorytm AKS 3 Hindusów z Kampur: Agrawal, Kayal, Saxena całkowicie elementarny Wojciech Czerwiński PRIMES w P 7/12

34 Algorytm AKS 3 Hindusów z Kampur: Agrawal, Kayal, Saxena całkowicie elementarny 9 stron tekstu (łącznie ze wstępem, bibliografią itd) Wojciech Czerwiński PRIMES w P 7/12

35 Algorytm AKS 3 Hindusów z Kampur: Agrawal, Kayal, Saxena całkowicie elementarny 9 stron tekstu (łącznie ze wstępem, bibliografią itd) nagroda Gödla w 2006 roku Wojciech Czerwiński PRIMES w P 7/12

36 Algorytm AKS 3 Hindusów z Kampur: Agrawal, Kayal, Saxena całkowicie elementarny 9 stron tekstu (łącznie ze wstępem, bibliografią itd) nagroda Gödla w 2006 roku czas O(n 15/2 ), przy pewnych założeniach O(n 6 ) Wojciech Czerwiński PRIMES w P 7/12

37 Algorytm AKS 3 Hindusów z Kampur: Agrawal, Kayal, Saxena całkowicie elementarny 9 stron tekstu (łącznie ze wstępem, bibliografią itd) nagroda Gödla w 2006 roku czas O(n 15/2 ), przy pewnych założeniach O(n 6 ) autorzy mają teraz odpowiednio 64, 19, 37 publikacji na DBLP, wtedy mieli odpowiednio 41, 0, 0 Wojciech Czerwiński PRIMES w P 7/12

38 Algorytm AKS idea Niech a, n N, n 2, (a, n) = 1. Wówczas n jest pierwsza wtedy i tylko wtedy, gdy: (x + a) n = x n + a mod n. Wojciech Czerwiński PRIMES w P 8/12

39 Algorytm AKS idea Niech a, n N, n 2, (a, n) = 1. Wówczas n jest pierwsza wtedy i tylko wtedy, gdy: współczynnik przy x i to ( ) n i a n i (x + a) n = x n + a mod n. Wojciech Czerwiński PRIMES w P 8/12

40 Algorytm AKS idea Niech a, n N, n 2, (a, n) = 1. Wówczas n jest pierwsza wtedy i tylko wtedy, gdy: (x + a) n = x n + a mod n. współczynnik przy x i to ( ) n i a n i gdy n pierwsze, to ( ) n i 0 mod n Wojciech Czerwiński PRIMES w P 8/12

41 Algorytm AKS idea Niech a, n N, n 2, (a, n) = 1. Wówczas n jest pierwsza wtedy i tylko wtedy, gdy: (x + a) n = x n + a mod n. współczynnik przy x i to ( ) n i a n i gdy n pierwsze, to ( ) n i 0 mod n gdy n złożone, to niech q pierwsze, q k n, k 1, k maksymalne Wojciech Czerwiński PRIMES w P 8/12

42 Algorytm AKS idea Niech a, n N, n 2, (a, n) = 1. Wówczas n jest pierwsza wtedy i tylko wtedy, gdy: (x + a) n = x n + a mod n. współczynnik przy x i to ( ) n i a n i gdy n pierwsze, to ( ) n i 0 mod n gdy n złożone, to niech q pierwsze, q k n, k 1, k maksymalne wtedy q k ( ) n q = n (n 1)... (n q+1), czyli współczynnik przy x q nie q! jest 0 Wojciech Czerwiński PRIMES w P 8/12

43 Algorytm AKS idea wystarczy sprawdzać równość (x + a) n = x n + a mod n Wojciech Czerwiński PRIMES w P 9/12

44 Algorytm AKS idea wystarczy sprawdzać równość (x + a) n = x n + a mod n trzeba sprawdzić współczynniki przy x i dla 0 i n - DUŻO Wojciech Czerwiński PRIMES w P 9/12

45 Algorytm AKS idea wystarczy sprawdzać równość (x + a) n = x n + a mod n trzeba sprawdzić współczynniki przy x i dla 0 i n - DUŻO będziemy sprawdzać, że się zgadza modulo wielomian x r 1 Wojciech Czerwiński PRIMES w P 9/12

46 Algorytm AKS idea wystarczy sprawdzać równość (x + a) n = x n + a mod n trzeba sprawdzić współczynniki przy x i dla 0 i n - DUŻO będziemy sprawdzać, że się zgadza modulo wielomian x r 1 to może być za mało Wojciech Czerwiński PRIMES w P 9/12

47 Algorytm AKS idea wystarczy sprawdzać równość (x + a) n = x n + a mod n trzeba sprawdzić współczynniki przy x i dla 0 i n - DUŻO będziemy sprawdzać, że się zgadza modulo wielomian x r 1 to może być za mało pokażemy, że istnieje małe r (wielomianowej wielkości) takie, że jeśli sprawdzimy równanie (x + a) n = x n + a mod (n, x r 1) dla pewnej niewielkiej liczby różnych a (wielomianowej), to będzie OK Wojciech Czerwiński PRIMES w P 9/12

48 Algorytm AKS jeśli n = a b dla b > 1 zwróć ZŁOŻONA Wojciech Czerwiński PRIMES w P 10/12

49 Algorytm AKS jeśli n = a b dla b > 1 zwróć ZŁOŻONA znajdź najmniejsze r takie, że o r (n) > log 2 n Wojciech Czerwiński PRIMES w P 10/12

50 Algorytm AKS jeśli n = a b dla b > 1 zwróć ZŁOŻONA znajdź najmniejsze r takie, że o r (n) > log 2 n jeśli 1 < (a, n) < n dla pewnego a r, to zwróć ZŁOŻONA Wojciech Czerwiński PRIMES w P 10/12

51 Algorytm AKS jeśli n = a b dla b > 1 zwróć ZŁOŻONA znajdź najmniejsze r takie, że o r (n) > log 2 n jeśli 1 < (a, n) < n dla pewnego a r, to zwróć ZŁOŻONA jeśli n r, to zwróć PIERWSZA Wojciech Czerwiński PRIMES w P 10/12

52 Algorytm AKS jeśli n = a b dla b > 1 zwróć ZŁOŻONA znajdź najmniejsze r takie, że o r (n) > log 2 n jeśli 1 < (a, n) < n dla pewnego a r, to zwróć ZŁOŻONA jeśli n r, to zwróć PIERWSZA od a = 1 do φ(r) log n rób: jeśli (x + a) n x n + a mod (n, x r 1) zwróć ZŁOŻONA Wojciech Czerwiński PRIMES w P 10/12

53 Algorytm AKS jeśli n = a b dla b > 1 zwróć ZŁOŻONA znajdź najmniejsze r takie, że o r (n) > log 2 n jeśli 1 < (a, n) < n dla pewnego a r, to zwróć ZŁOŻONA jeśli n r, to zwróć PIERWSZA od a = 1 do φ(r) log n rób: jeśli (x + a) n x n + a mod (n, x r 1) zwróć ZŁOŻONA zwróć PIERWSZA Wojciech Czerwiński PRIMES w P 10/12

54 Faktoryzacja problem faktoryzacji jest dużo trudniejszy Wojciech Czerwiński PRIMES w P 11/12

55 Faktoryzacja problem faktoryzacji jest dużo trudniejszy nie znany jest nawet żaden probabilistyczny ani heurystyczny sensownie działający algorytm Wojciech Czerwiński PRIMES w P 11/12

56 Faktoryzacja problem faktoryzacji jest dużo trudniejszy nie znany jest nawet żaden probabilistyczny ani heurystyczny sensownie działający algorytm gdyby taki został znaleziony, to oznaczałoby to katastrofę w kryptografii Wojciech Czerwiński PRIMES w P 11/12

57 Faktoryzacja problem faktoryzacji jest dużo trudniejszy nie znany jest nawet żaden probabilistyczny ani heurystyczny sensownie działający algorytm gdyby taki został znaleziony, to oznaczałoby to katastrofę w kryptografii np. RSA opiera się na tym, że faktoryzacja jest trudna Wojciech Czerwiński PRIMES w P 11/12

58 Faktoryzacja problem faktoryzacji jest dużo trudniejszy nie znany jest nawet żaden probabilistyczny ani heurystyczny sensownie działający algorytm gdyby taki został znaleziony, to oznaczałoby to katastrofę w kryptografii np. RSA opiera się na tym, że faktoryzacja jest trudna jeżeli P = NP, to faktoryzacja jest wielomianowa Wojciech Czerwiński PRIMES w P 11/12

59 Dziękuję! Wojciech Czerwiński PRIMES w P 12/12

Kodowanie i kompresja Streszczenie Studia Licencjackie Wykład 15, Kryptografia: algorytmy asymetryczne (RSA)

Kodowanie i kompresja Streszczenie Studia Licencjackie Wykład 15, Kryptografia: algorytmy asymetryczne (RSA) Kodowanie i kompresja Streszczenie Studia Licencjackie Wykład 15, 19.06.2005 1 Kryptografia: algorytmy asymetryczne (RSA) Niech E K (x) oznacza szyfrowanie wiadomości x kluczem K (E od encrypt, D K (x)

Bardziej szczegółowo

Kodowanie i kompresja Streszczenie Studia Licencjackie Wykład 14, Kryptografia: algorytmy asymetryczne (RSA)

Kodowanie i kompresja Streszczenie Studia Licencjackie Wykład 14, Kryptografia: algorytmy asymetryczne (RSA) Kodowanie i kompresja Streszczenie Studia Licencjackie Wykład 14, 7.06.2005 1 Kryptografia: algorytmy asymetryczne (RSA) Niech E K (x) oznacza szyfrowanie wiadomości x kluczem K (E od encrypt, D K (x)

Bardziej szczegółowo

Badanie pierwszości liczby, klasa NP i test Rabina

Badanie pierwszości liczby, klasa NP i test Rabina Badanie pierwszości liczby, klasa NP i test Rabina Mateusz Chynowski 11 stycznia 2009 Liczby pierwsze są bardzo istotne zarówno w matematyce, jak i informatyce. W tej drugiej nauce istnieje dość poważny

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa... 9

Spis treści. Przedmowa... 9 Spis treści Przedmowa... 9 1. Algorytmy podstawowe... 13 1.1. Uwagi wstępne... 13 1.2. Dzielenie liczb całkowitych... 13 1.3. Algorytm Euklidesa... 20 1.4. Najmniejsza wspólna wielokrotność... 23 1.5.

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo systemów komputerowych

Bezpieczeństwo systemów komputerowych Bezpieczeństwo systemów komputerowych Szyfry asymetryczne Aleksy Schubert (Marcin Peczarski) Instytut Informatyki Uniwersytetu Warszawskiego 10 listopada 2015 Na podstawie wykładu Anny Kosieradzkiej z

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna

Matematyka dyskretna Matematyka dyskretna Wykład 10: Algorytmy teorii liczb Gniewomir Sarbicki Literatura A. Chrzęszczyk Algorytmy teorii liczb i kryptografii w przykładach Wydawnictwo BTC 2010 N. Koblitz Wykład z teorii liczb

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Robert Wójcik, p. 313, C-3, tel Katedra Informatyki Technicznej (K-9) Wydział Elektroniki (W-4) Politechnika Wrocławska

Dr inż. Robert Wójcik, p. 313, C-3, tel Katedra Informatyki Technicznej (K-9) Wydział Elektroniki (W-4) Politechnika Wrocławska Dr inż. Robert Wójcik, p. 313, C-3, tel. 320-27-40 Katedra Informatyki Technicznej (K-9) Wydział Elektroniki (W-4) Politechnika Wrocławska E-mail: Strona internetowa: robert.wojcik@pwr.edu.pl google: Wójcik

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna

Matematyka dyskretna Matematyka dyskretna Wykład 10: Algorytmy teorii liczb Gniewomir Sarbicki Literatura A. Chrzęszczyk Algorytmy teorii liczb i kryptografii w przykładach Wydawnictwo BTC 2010 N. Koblitz Wykład z teorii liczb

Bardziej szczegółowo

Podstawy systemów kryptograficznych z kluczem jawnym RSA

Podstawy systemów kryptograficznych z kluczem jawnym RSA Podstawy systemów kryptograficznych z kluczem jawnym RSA RSA nazwa pochodząca od nazwisk twórców systemu (Rivest, Shamir, Adleman) Systemów z kluczem jawnym można używać do szyfrowania operacji przesyłanych

Bardziej szczegółowo

Problem P = NP. albo czy informacja może. biec na skróty

Problem P = NP. albo czy informacja może. biec na skróty Problem P = NP albo czy informacja może biec na skróty Damian Niwiński Problem P=NP? znalazł si e wśród problemów milenijnych, bo mówi coś istotnego o świecie, jego rozwiazanie wydaje sie wymagać przełomu

Bardziej szczegółowo

W. Guzicki: Liczby pierwsze 1 LICZBY PIERWSZE. Warszawa, 11 kwietnia 2013 r.

W. Guzicki: Liczby pierwsze 1 LICZBY PIERWSZE. Warszawa, 11 kwietnia 2013 r. W. Guzicki: Liczby pierwsze 1 LICZBY PIERWSZE W. Guzicki: Liczby pierwsze 2 Zagadnienie odróżniania liczb pierwszych od złożonych i rozkładanie tych ostatnich na ich czynniki pierwsze uchodzi za najważniejszeiodużympraktycznymznaczeniuwarytmetyce...samapowaga

Bardziej szczegółowo

Kryptografia. z elementami kryptografii kwantowej. Ryszard Tanaś Wykład 6a

Kryptografia. z elementami kryptografii kwantowej. Ryszard Tanaś  Wykład 6a Kryptografia z elementami kryptografii kwantowej Ryszard Tanaś http://zon8.physd.amu.edu.pl/~tanas Wykład 6a Spis treści 10 Trochę matematyki (c.d.) 3 10.19 Reszty kwadratowe w Z p.............. 3 10.20

Bardziej szczegółowo

Parametry systemów klucza publicznego

Parametry systemów klucza publicznego Parametry systemów klucza publicznego Andrzej Chmielowiec Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk 24 marca 2010 Algorytmy klucza publicznego Zastosowania algorytmów klucza publicznego

Bardziej szczegółowo

LICZBY PIERWSZE. 14 marzec 2007. Jeśli matematyka jest królową nauk, to królową matematyki jest teoria liczb. C.F.

LICZBY PIERWSZE. 14 marzec 2007. Jeśli matematyka jest królową nauk, to królową matematyki jest teoria liczb. C.F. Jeśli matematyka jest królową nauk, to królową matematyki jest teoria liczb. C.F. Gauss (1777-1855) 14 marzec 2007 Zasadnicze twierdzenie teorii liczb Zasadnicze twierdzenie teorii liczb Ile jest liczb

Bardziej szczegółowo

Struktury danych i złożoność obliczeniowa Wykład 5. Prof. dr hab. inż. Jan Magott

Struktury danych i złożoność obliczeniowa Wykład 5. Prof. dr hab. inż. Jan Magott Struktury danych i złożoność obliczeniowa Wykład 5 Prof. dr hab. inż. Jan Magott DMT rozwiązuje problem decyzyjny π przy kodowaniu e w co najwyżej wielomianowym czasie, jeśli dla wszystkich łańcuchów wejściowych

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Kierunek: Informatyka KRYPTOGRAFIA STOSOWANA APPLIED CRYPTOGRAPHY Forma studiów: stacjonarne Kod przedmiotu: IO1_03 Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy w ramach treści kierunkowych Rodzaj

Bardziej szczegółowo

Kryptografia. z elementami kryptografii kwantowej. Ryszard Tanaś Wykład 5

Kryptografia. z elementami kryptografii kwantowej. Ryszard Tanaś   Wykład 5 Kryptografia z elementami kryptografii kwantowej Ryszard Tanaś http://zon8.physd.amu.edu.pl/~tanas Wykład 5 Spis treści 9 Algorytmy asymetryczne RSA 3 9.1 Algorytm RSA................... 4 9.2 Szyfrowanie.....................

Bardziej szczegółowo

Pierwiastki pierwotne, logarytmy dyskretne

Pierwiastki pierwotne, logarytmy dyskretne Kongruencje wykład 7 Definicja Jeżeli rząd elementu a modulo n (dla n będącego liczba naturalną i całkowitego a, a n) wynosi φ(n) to a nazywamy pierwiastkiem pierwotnym modulo n. Przykład Czy 7 jest pierwiastkiem

Bardziej szczegółowo

Wybrane zagadnienia teorii liczb

Wybrane zagadnienia teorii liczb Wybrane zagadnienia teorii liczb Podzielność liczb NWW, NWD, Algorytm Euklidesa Arytmetyka modularna Potęgowanie modularne Małe twierdzenie Fermata Liczby pierwsze Kryptosystem RSA Podzielność liczb Relacja

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna

Matematyka dyskretna Matematyka dyskretna Wykład 6: Ciała skończone i kongruencje Gniewomir Sarbicki 2 marca 2017 Relacja przystawania Definicja: Mówimy, że liczby a, b Z przystają modulo m (co oznaczamy jako a = b (mod m)),

Bardziej szczegółowo

Ataki na RSA. Andrzej Chmielowiec. Centrum Modelowania Matematycznego Sigma. Ataki na RSA p. 1

Ataki na RSA. Andrzej Chmielowiec. Centrum Modelowania Matematycznego Sigma. Ataki na RSA p. 1 Ataki na RSA Andrzej Chmielowiec andrzej.chmielowiec@cmmsigma.eu Centrum Modelowania Matematycznego Sigma Ataki na RSA p. 1 Plan prezentacji Wprowadzenie Ataki algebraiczne Ataki z kanałem pobocznym Podsumowanie

Bardziej szczegółowo

Elementy teorii liczb. Matematyka dyskretna

Elementy teorii liczb. Matematyka dyskretna Elementy teorii liczb Matematyka dyskretna Teoria liczb dziedzina matematyki, zajmująca się badaniem własności liczb (początkowo tylko naturalnych). Jej początki sięgają starożytności. Zajmowali się nią

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie teorii liczb w kryptografii na przykładzie szyfru RSA

Zastosowanie teorii liczb w kryptografii na przykładzie szyfru RSA Zastosowanie teorii liczb w kryptografii na przykładzie szyfru RSA Grzegorz Bobiński Uniwersytet Mikołaja Kopernika Toruń, 22.05.2010 Kodowanie a szyfrowanie kodowanie sposoby przesyłania danych tak, aby

Bardziej szczegółowo

Elementy teorii liczb i kryptografii Elements of Number Theory and Cryptography. Matematyka Poziom kwalifikacji: II stopnia

Elementy teorii liczb i kryptografii Elements of Number Theory and Cryptography. Matematyka Poziom kwalifikacji: II stopnia Nazwa przedmiotu: Kierunek: Rodzaj przedmiotu: Kierunkowy dla specjalności: matematyka przemysłowa Rodzaj zajęć: wykład, ćwiczenia Elementy teorii liczb i kryptografii Elements of Number Theory and Cryptography

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna

Matematyka dyskretna Matematyka dyskretna Wykład 6: Ciała skończone i kongruencje Gniewomir Sarbicki 24 lutego 2015 Relacja przystawania Definicja: Mówimy, że liczby a, b Z przystają modulo m (co oznaczamy jako a = b (mod

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna. Wykład 11: Kryptografia z kluczem publicznym. Gniewomir Sarbicki

Matematyka dyskretna. Wykład 11: Kryptografia z kluczem publicznym. Gniewomir Sarbicki Matematyka dyskretna Wykład 11: Kryptografia z kluczem publicznym Gniewomir Sarbicki Idea kryptografii z kluczem publicznym: wiadomość f szyfrogram f 1 wiadomość Funkcja f (klucz publiczny) jest znana

Bardziej szczegółowo

Struktury danych i złożoność obliczeniowa Wykład 7. Prof. dr hab. inż. Jan Magott

Struktury danych i złożoność obliczeniowa Wykład 7. Prof. dr hab. inż. Jan Magott Struktury danych i złożoność obliczeniowa Wykład 7 Prof. dr hab. inż. Jan Magott Problemy NP-zupełne Transformacją wielomianową problemu π 2 do problemu π 1 (π 2 π 1 ) jest funkcja f: D π2 D π1 spełniająca

Bardziej szczegółowo

Odwrotne twierdzenie Fermata. Odwrotne twierdzenie Fermata

Odwrotne twierdzenie Fermata. Odwrotne twierdzenie Fermata Przypomnijmy... a p, a p 1 1 (mod p). Zachodzi naturalne pytanie...... czy z faktu a m 1 1 (mod m) wynika, że m = p? Niekoniecznie. Wprawdzie, jeszcze przed 25 wiekami chińscy matematycy uważali, że podzielność

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna

Matematyka dyskretna Matematyka dyskretna Wykład 4: Podzielność liczb całkowitych Gniewomir Sarbicki Dzielenie całkowitoliczbowe Twierdzenie: Dla każdej pary liczb całkowitych (a, b) istnieje dokładnie jedna para liczb całkowitych

Bardziej szczegółowo

Krzywe Freya i Wielkie Twierdzenie Fermata

Krzywe Freya i Wielkie Twierdzenie Fermata Krzywe Freya i Wielkie Twierdzenie Fermata Michał Krzemiński 29 listopad 2006 Naukowe Koło Matematyki Politechnika Gdańska 1 1 Krzywe algebraiczne Definicja 1.1 Krzywą algebraiczną C nad ciałem K nazywamy

Bardziej szczegółowo

Elementy kryptografii Twierdzenie Halla. Pozostałe tematy. Barbara Przebieracz B. Przebieracz Pozostałe tematy

Elementy kryptografii Twierdzenie Halla. Pozostałe tematy. Barbara Przebieracz B. Przebieracz Pozostałe tematy Pozostałe tematy Barbara Przebieracz 04.06.2016 Spis treści 1 2 Podstawowe pojęcia Kryptografia to nauka o metodach przesyłania wiadomości w zakamuflowanej postaci tak, aby tylko adresat mógł odrzucić

Bardziej szczegółowo

Wrocław, Wstęp do informatyki i programowania: liczby pierwsze. Wydział Matematyki Politechniki Wrocławskiej.

Wrocław, Wstęp do informatyki i programowania: liczby pierwsze. Wydział Matematyki Politechniki Wrocławskiej. Wrocław, 28.11.2017 Wstęp do informatyki i programowania: liczby pierwsze Wydział Matematyki Politechniki Wrocławskiej Andrzej Giniewicz Dzisiaj na zajęciach... Zajmiemy się liczbami pierwszymi... liczby

Bardziej szczegółowo

Algorytmy i struktury danych. Wykład 4

Algorytmy i struktury danych. Wykład 4 Wykład 4 Różne algorytmy - obliczenia 1. Obliczanie wartości wielomianu 2. Szybkie potęgowanie 3. Algorytm Euklidesa, liczby pierwsze, faktoryzacja liczby naturalnej 2017-11-24 Algorytmy i struktury danych

Bardziej szczegółowo

Teoria liczb. Zajmuje się własnościami liczb, wszystkim całkowitych

Teoria liczb. Zajmuje się własnościami liczb, wszystkim całkowitych Teoria liczb Zajmuje się własnościami liczb, przede wszystkim całkowitych Niepraktyczna? - kryptografia Dzielenie liczb całkowitych z resztą Niech b>0, wtedy dla każdej liczby całkowitej a istnieją jednoznacznie

Bardziej szczegółowo

Kongruencje twierdzenie Wilsona

Kongruencje twierdzenie Wilsona Kongruencje Wykład 5 Twierdzenie Wilsona... pojawia się po raz pierwszy bez dowodu w Meditationes Algebraicae Edwarda Waringa (1770), profesora (Lucasian Professor) matematyki w Cambridge, znanego głównie

Bardziej szczegółowo

Zadanie 2: Kryptosystem Rabina

Zadanie 2: Kryptosystem Rabina Informatyka, studia dzienne, inż. II st. semestr VI Podstawy kryptografii 2010/2011 Prowadzący: prof. dr hab. inż. Włodzimierz Jemec poniedziałek, 8:30 Data oddania: Ocena: Paweł Tarasiuk 151021 Michał

Bardziej szczegółowo

Liczby pierwsze na straży tajemnic

Liczby pierwsze na straży tajemnic Liczby pierwsze na straży tajemnic Barbara Roszkowska-Lech MATEMATYKA DLA CIEKAWYCH ŚWIATA Liczby rzadzą światem Ile włosów na głowie? Dowód z wiedzą zerową Reszty kwadratowe Dzielenie sekretu Ile włosów

Bardziej szczegółowo

Algorytmy w teorii liczb

Algorytmy w teorii liczb Łukasz Kowalik, ASD 2004: Algorytmy w teorii liczb 1 Algorytmy w teorii liczb Teoria liczb jest działem matemtyki dotyczącym własności liczb naturalnych. Rozważa się zagadnienia związane z liczbami pierwszymi,

Bardziej szczegółowo

TEORETYCZNE PODSTAWY INFORMATYKI

TEORETYCZNE PODSTAWY INFORMATYKI 1 TEORETYCZNE PODSTAWY INFORMATYKI WFAiS UJ, Informatyka Stosowana I rok studiów, I stopień Wykład 4 część I 2 Kombinatoryka Wariacje z powtórzeniami Permutacje Wariacje bez powtórzeń Kombinacje Łączenie

Bardziej szczegółowo

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2016/2017

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2016/2017 Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2016/2017 Wydział Fizyki, Matematyki i Informatyki Kierunek studiów: Matematyka

Bardziej szczegółowo

Teoretyczne podstawy informatyki

Teoretyczne podstawy informatyki Teoretyczne podstawy informatyki Wykład 12a: Prawdopodobieństwo i algorytmy probabilistyczne http://hibiscus.if.uj.edu.pl/~erichter/dydaktyka2010/tpi-2010 Prof. dr hab. Elżbieta Richter-Wąs 1 Teoria prawdopodobieństwa

Bardziej szczegółowo

Podstawy programowania. Podstawy C# Przykłady algorytmów

Podstawy programowania. Podstawy C# Przykłady algorytmów Podstawy programowania Podstawy C# Przykłady algorytmów Proces tworzenia programu Sformułowanie problemu funkcje programu zakres i postać danych postać i dokładność wyników Wybór / opracowanie metody rozwiązania

Bardziej szczegółowo

Tajemnice liczb pierwszych i tych drugich

Tajemnice liczb pierwszych i tych drugich Tajemnice liczb pierwszych i tych drugich Barbara Roszkowska-Lech MATEMATYKA DLA CIEKAWYCH ŚWIATA Liczby całkowite stworzył dobry Bóg, wszystko inne wymyślili ludzie Leopold Kronecker (1823-1891) Liczby

Bardziej szczegółowo

Liczby całkowite. Zadania do pierwszych dwóch lekcji

Liczby całkowite. Zadania do pierwszych dwóch lekcji Matematyka w klasie IE Zadania do zajęć w Marynce Jesień 2012 Liczby całkowite prof. W. Gajda Zagadka Pomyśl sobie jakąś dużą liczbę całkowitą. Dodaj do niej tę samą liczbę. Do uzyskanej sumy dodaj jeszcze

Bardziej szczegółowo

Liczba pierwsza to taka liczba n, która posiada dokładnie dwa dzielniki: 1 i

Liczba pierwsza to taka liczba n, która posiada dokładnie dwa dzielniki: 1 i WSTĘP Definicja Liczba pierwsza to taka liczba n, która posiada dokładnie dwa dzielniki: 1 i n. Uwaga: W myśl powyższej definicji 1 NIE jest liczbą pierwszą ponieważ posiada jeden dzielnik naturalny (a

Bardziej szczegółowo

komputery? Andrzej Skowron, Hung Son Nguyen Instytut Matematyki, Wydział MIM, UW

komputery? Andrzej Skowron, Hung Son Nguyen  Instytut Matematyki, Wydział MIM, UW Czego moga się nauczyć komputery? Andrzej Skowron, Hung Son Nguyen son@mimuw.edu.pl; skowron@mimuw.edu.pl Instytut Matematyki, Wydział MIM, UW colt.tex Czego mogą się nauczyć komputery? Andrzej Skowron,

Bardziej szczegółowo

Teoria liczb. Magdalena Lemańska. Magdalena Lemańska,

Teoria liczb. Magdalena Lemańska. Magdalena Lemańska, Teoria liczb Magdalena Lemańska Literatura Matematyka Dyskretna Andrzej Szepietowski http://wazniak.mimuw.edu.pl/ Discrete Mathematics Seymour Lipschutz, Marc Lipson Wstęp Teoria liczb jest dziedziną matematyki,

Bardziej szczegółowo

Zadanie 3 Oblicz jeżeli wiadomo, że liczby 8 2,, 1, , tworzą ciąg arytmetyczny. Wyznacz różnicę ciągu. Rozwiązanie:

Zadanie 3 Oblicz jeżeli wiadomo, że liczby 8 2,, 1, , tworzą ciąg arytmetyczny. Wyznacz różnicę ciągu. Rozwiązanie: Zadanie 3 Oblicz jeżeli wiadomo, że liczby 8 2,, 1, 6 11 6 11, tworzą ciąg arytmetyczny. Wyznacz różnicę ciągu. Uprośćmy najpierw liczby dane w treści zadania: 8 2, 2 2 2 2 2 2 6 11 6 11 6 11 26 11 6 11

Bardziej szczegółowo

Wstęp do programowania INP001213Wcl rok akademicki 2018/19 semestr zimowy. Wykład 5. Karol Tarnowski A-1 p.

Wstęp do programowania INP001213Wcl rok akademicki 2018/19 semestr zimowy. Wykład 5. Karol Tarnowski A-1 p. Wstęp do programowania INP001213Wcl rok akademicki 2018/19 semestr zimowy Wykład 5 Karol Tarnowski karol.tarnowski@pwr.edu.pl A-1 p. 411B Plan prezentacji Algorytm Euklidesa Liczby pierwsze i złożone Metody

Bardziej szczegółowo

Algorytmy aproksymacyjne i parametryzowane

Algorytmy aproksymacyjne i parametryzowane Algorytmy aproksymacyjne i parametryzowane Marek Cygan Uniwersytet Warszawski 18 października 2012 Marek Cygan Algorytmy aproksymacyjne i parametryzowane 1/22 Wstęp W algorytmice problemy dzielimy na obliczeniowo

Bardziej szczegółowo

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA ZESTAW NR 2 POZIOM PODSTAWOWY. Etapy rozwiązania zadania

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA ZESTAW NR 2 POZIOM PODSTAWOWY. Etapy rozwiązania zadania Przykładowy zestaw zadań nr z matematyki ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA ZESTAW NR POZIOM PODSTAWOWY Nr zadania Nr czynności Etapy rozwiązania zadania Liczba punktów Uwagi. Podanie dziedziny funkcji f:

Bardziej szczegółowo

Wykład 4. Określimy teraz pewną ważną klasę pierścieni.

Wykład 4. Określimy teraz pewną ważną klasę pierścieni. Wykład 4 Określimy teraz pewną ważną klasę pierścieni. Twierdzenie 1 Niech m, n Z. Jeśli n > 0 to istnieje dokładnie jedna para licz q, r, że: m = qn + r, 0 r < n. Liczbę r nazywamy resztą z dzielenia

Bardziej szczegółowo

Liczby pierwsze. Jacek Nowicki Wersja 1.0

Liczby pierwsze. Jacek Nowicki Wersja 1.0 Liczby pierwsze Jacek Nowicki Wersja 1.0 Wprowadzenie do liczb pierwszych www.liczbypierwsze.com Wiele liczb naturalnych daje się rozłożyć na czynniki mniejsze np. 10=5*2 lub 111=3*37. Jednak istnieją

Bardziej szczegółowo

Twierdzenie Eulera. Kongruencje wykład 6. Twierdzenie Eulera

Twierdzenie Eulera. Kongruencje wykład 6. Twierdzenie Eulera Kongruencje wykład 6 ... Euler, 1760, Sankt Petersburg Dla każdego a m zachodzi kongruencja a φ(m) 1 (mod m). Przypomnijmy: φ(m) to liczba reszt modulo m względnie pierwszych z m; φ(m) = m(1 1/p 1 )...

Bardziej szczegółowo

Liczby pierwsze. Jacek Nowicki Wersja 0.92

Liczby pierwsze. Jacek Nowicki Wersja 0.92 Jacek Nowicki Wersja 0.92 Wprowadzenie do liczb pierwszych Wiele liczb naturalnych daje się rozłożyć na czynniki mniejsze np. 10=5*2 lub 111=3*37. Jednak istnieją liczby, które nie mogą być rozłożone w

Bardziej szczegółowo

a)wykaż,żejeżeli2 n 1jestliczbapierwszą,to2 n 1 (2 n 1)jestliczbądoskonałą.

a)wykaż,żejeżeli2 n 1jestliczbapierwszą,to2 n 1 (2 n 1)jestliczbądoskonałą. Teoria liczb z elementami kryptografii Lista 1-Rozmaitości Liczby doskonałe, zaprzyjaźnione, trójkątne itp. były przedmiotem zainteresowania matematyków począwszy od Pitagorasa(VI-V w. p.n.e) przynajmniej

Bardziej szczegółowo

Matematyka dyskretna

Matematyka dyskretna Matematyka dyskretna Wykład 12: Krzywe eliptyczne Gniewomir Sarbicki Rozważać będziemy przestrzeń K n Definicja: x y λ K x = λy. Relację nazywamy różnieniem się o skalar Przykład: [4, 10, 6, 14] [6, 15,

Bardziej szczegółowo

Podstawowe struktury algebraiczne

Podstawowe struktury algebraiczne Rozdział 1 Podstawowe struktury algebraiczne 1.1. Działania wewnętrzne Niech X będzie zbiorem niepustym. Dowolną funkcję h : X X X nazywamy działaniem wewnętrznym w zbiorze X. Działanie wewnętrzne, jak

Bardziej szczegółowo

Analiza kongruencji. Kongruencje Wykład 3. Analiza kongruencji

Analiza kongruencji. Kongruencje Wykład 3. Analiza kongruencji Kongruencje Wykład 3 Kongruencje algebraiczne Kongruencje jak już podkreślaliśmy mają własności analogiczne do równań algebraicznych. Zajmijmy się więc problemem znajdowania pierwiastka równania algebraicznego

Bardziej szczegółowo

Algorytmy asymetryczne

Algorytmy asymetryczne Algorytmy asymetryczne Klucze występują w parach jeden do szyfrowania, drugi do deszyfrowania (niekiedy klucze mogą pracować zamiennie ) Opublikowanie jednego z kluczy nie zdradza drugiego, nawet gdy można

Bardziej szczegółowo

urządzenia: awaria układów ochronnych, spowodowanie awarii oprogramowania

urządzenia: awaria układów ochronnych, spowodowanie awarii oprogramowania Bezpieczeństwo systemów komputerowych urządzenia: awaria układów ochronnych, spowodowanie awarii oprogramowania Słabe punkty sieci komputerowych zbiory: kradzież, kopiowanie, nieupoważniony dostęp emisja

Bardziej szczegółowo

Projekt matematyczny

Projekt matematyczny Projekt matematyczny Tomasz Kochanek Uniwersytet Śląski Instytut Matematyki Katowice VI Święto Liczby π 15 marca 2012 r. Tomasz Kochanek (Uniwersytet Śląski) Projekt matematyczny 1 / 32 Wielkie twierdzenie

Bardziej szczegółowo

Twierdzenie o liczbach pierwszych i hipoteza Riemanna

Twierdzenie o liczbach pierwszych i hipoteza Riemanna o liczbach pierwszych i hipoteza Riemanna Artur Ulikowski Politechnika Gdańska 10 marca 2009 o liczbach pierwszych Legendre, badając rozkład liczb pierwszych, postawił następującą hipotezę: Niech π(x)

Bardziej szczegółowo

Wykład VII. Kryptografia Kierunek Informatyka - semestr V. dr inż. Janusz Słupik. Gliwice, 2014. Wydział Matematyki Stosowanej Politechniki Śląskiej

Wykład VII. Kryptografia Kierunek Informatyka - semestr V. dr inż. Janusz Słupik. Gliwice, 2014. Wydział Matematyki Stosowanej Politechniki Śląskiej Wykład VII Kierunek Informatyka - semestr V Wydział Matematyki Stosowanej Politechniki Śląskiej Gliwice, 2014 c Copyright 2014 Janusz Słupik Problem pakowania plecaka System kryptograficzny Merklego-Hellmana

Bardziej szczegółowo

Zegar ten przedstawia reszty z dzielenia przez 6. Obrazuje on jak kolejne liczby można przyporządkować do odpowiednich pokazanych na zegarze grup.

Zegar ten przedstawia reszty z dzielenia przez 6. Obrazuje on jak kolejne liczby można przyporządkować do odpowiednich pokazanych na zegarze grup. Rozgrzewka (Ci, którzy znają pojęcie kongruencji niech przejdą do zadania 3 bc i 4, jeśli i te zadania są za proste to proponuje zadanie 5): Zad.1 a) Marek wyjechał pociągiem do Warszawy o godzinie 21

Bardziej szczegółowo

Wersja testu A 18 czerwca 2012 r. x 2 +x dx

Wersja testu A 18 czerwca 2012 r. x 2 +x dx 1. Funkcja f : R R jest różniczkowalna na całej prostej, a ponadto dla każdej liczby rzeczywistej x zachodzi nierówność f x

Bardziej szczegółowo

Wstęp do Informatyki zadania ze złożoności obliczeniowej z rozwiązaniami

Wstęp do Informatyki zadania ze złożoności obliczeniowej z rozwiązaniami Wstęp do Informatyki zadania ze złożoności obliczeniowej z rozwiązaniami Przykład 1. Napisz program, który dla podanej liczby n wypisze jej rozkład na czynniki pierwsze. Oblicz asymptotyczną złożoność

Bardziej szczegółowo

Znajdowanie maksymalnych skojarzeń przy pomocy eliminacji Gaussa

Znajdowanie maksymalnych skojarzeń przy pomocy eliminacji Gaussa Znajdowanie maksymalnych skojarzeń przy pomocy eliminacji Gaussa Marcin Mucha, Piotr Sankowski Instytut Informatyki, Uniwersytet Warszawski - p. 1/55 Definicja problemu Skojarzeniem w grafie G = (V, E)

Bardziej szczegółowo

Algorytm i złożoność obliczeniowa algorytmu

Algorytm i złożoność obliczeniowa algorytmu Algorytm i złożoność obliczeniowa algorytmu Algorytm - przepis postępowania, którego wykonanie prowadzi do rozwiązania określonego problemu określa czynności, jakie należy wykonać wyszczególnia wszystkie

Bardziej szczegółowo

Zadania do samodzielnego rozwiązania

Zadania do samodzielnego rozwiązania Zadania do samodzielnego rozwiązania I. Podzielność liczb całkowitych 1. Pewna liczba sześciocyfrowa a kończy się cyfrą 5. Jeśli tę cyfrę przestawimy na miejsce pierwsze ze strony lewej, to otrzymamy nową

Bardziej szczegółowo

Metody numeryczne w przykładach

Metody numeryczne w przykładach Metody numeryczne w przykładach Bartosz Ziemkiewicz Wydział Matematyki i Informatyki UMK, Toruń Regionalne Koło Matematyczne 8 kwietnia 2010 r. Bartosz Ziemkiewicz (WMiI UMK) Metody numeryczne w przykładach

Bardziej szczegółowo

Algorytmika Problemów Trudnych

Algorytmika Problemów Trudnych Algorytmika Problemów Trudnych Wykład 9 Tomasz Krawczyk krawczyk@tcs.uj.edu.pl Kraków, semestr letni 2016/17 plan wykładu Algorytmy aproksymacyjne: Pojęcie algorytmu aproksymacyjnego i współczynnika aproksymowalności.

Bardziej szczegółowo

Treść wykładu. Pierścienie wielomianów. Dzielenie wielomianów i algorytm Euklidesa Pierścienie ilorazowe wielomianów

Treść wykładu. Pierścienie wielomianów. Dzielenie wielomianów i algorytm Euklidesa Pierścienie ilorazowe wielomianów Treść wykładu Pierścienie wielomianów. Definicja Niech P będzie pierścieniem. Wielomianem jednej zmiennej o współczynnikach z P nazywamy każdy ciąg f = (f 0, f 1, f 2,...), gdzie wyrazy ciągu f są prawie

Bardziej szczegółowo

Jeszcze o algorytmach

Jeszcze o algorytmach Jeszcze o algorytmach Przykłady różnych, podstawowych algorytmów 11.01.2018 M. Rad Plan Powtórka Znajdowanie najmniejszego elementu Segregowanie Poszukiwanie przez połowienie Wstawianie Inne algorytmy

Bardziej szczegółowo

RSA. R.L.Rivest A. Shamir L. Adleman. Twórcy algorytmu RSA

RSA. R.L.Rivest A. Shamir L. Adleman. Twórcy algorytmu RSA RSA Symetryczny system szyfrowania to taki, w którym klucz szyfrujący pozwala zarówno szyfrować dane, jak również odszyfrowywać je. Opisane w poprzednich rozdziałach systemy były systemami symetrycznymi.

Bardziej szczegółowo

Ataki na algorytm RSA

Ataki na algorytm RSA Ataki na algorytm RSA Andrzej Chmielowiec 29 lipca 2009 Streszczenie Przedmiotem referatu są ataki na mechanizm klucza publicznego RSA. Wieloletnia historia wykorzystywania tego algorytmu naznaczona jest

Bardziej szczegółowo

Wykład 11. Informatyka Stosowana. Magdalena Alama-Bućko. 18 grudnia Magdalena Alama-Bućko Wykład grudnia / 22

Wykład 11. Informatyka Stosowana. Magdalena Alama-Bućko. 18 grudnia Magdalena Alama-Bućko Wykład grudnia / 22 Wykład 11 Informatyka Stosowana Magdalena Alama-Bućko 18 grudnia 2017 Magdalena Alama-Bućko Wykład 11 18 grudnia 2017 1 / 22 Twierdzenie Granica lim f (x) x x 0 istnieje i wynosi a wtedy i tylko wtedy,

Bardziej szczegółowo

Oczekiwania w zakresie informatyki wobec kandydatów na studia w PWr

Oczekiwania w zakresie informatyki wobec kandydatów na studia w PWr Oczekiwania w zakresie informatyki wobec kandydatów na studia w PWr Marek Klonowski Marek.Klonowski@pwr.wroc.pl Katedra Informatyki Wydział Podstawowych Problemów Techniki Politechnika Wrocławska 2 grudnia

Bardziej szczegółowo

Kryptografia - zastosowanie krzywych eliptycznych

Kryptografia - zastosowanie krzywych eliptycznych Kryptografia - zastosowanie krzywych eliptycznych 24 marca 2011 Niech F będzie ciałem doskonałym (tzn. każde rozszerzenie algebraiczne ciała F jest rozdzielcze lub równoważnie, monomorfizm Frobeniusa jest

Bardziej szczegółowo

Metody numeryczne. Sformułowanie zagadnienia interpolacji

Metody numeryczne. Sformułowanie zagadnienia interpolacji Ćwiczenia nr 4. Sformułowanie zagadnienia interpolacji Niech będą dane punkty x 0,..., x n i wartości y 0,..., y n, takie że i=0,...,n y i = f (x i )). Szukamy funkcji F (funkcji interpolującej), takiej

Bardziej szczegółowo

Szyfrowanie RSA. Liczba pierwsza jest liczbą naturalną posiadającą dokładnie dwa różne podzielniki - 1 oraz samą siebie.

Szyfrowanie RSA. Liczba pierwsza jest liczbą naturalną posiadającą dokładnie dwa różne podzielniki - 1 oraz samą siebie. Szyfrowanie RSA Liczby pierwsze Na początek przypomnijmy sobie parę użytecznych wiadomości o liczbach pierwszych. Są one znane od starożytności a ich znaczenie jest ogromne w matematyce i tym bardziej

Bardziej szczegółowo

Technologie informacyjne Wykład VII-IX

Technologie informacyjne Wykład VII-IX Technologie informacyjne -IX A. Matuszak 19 marca 2013 A. Matuszak Technologie informacyjne -IX Rekurencja A. Matuszak (2) Technologie informacyjne -IX Gotowanie jajek na miękko weż czysty garnek włóż

Bardziej szczegółowo

LICZBY PIERWSZE. Jan Ciurej Radosław Żak

LICZBY PIERWSZE. Jan Ciurej Radosław Żak LICZBY PIERWSZE Jan Ciurej Radosław Żak klasa IV a Katolicka Szkoła Podstawowa im. Świętej Rodziny z Nazaretu w Krakowie ul. Pędzichów 13, 31-152 Kraków opiekun - mgr Urszula Zacharska konsultacja informatyczna

Bardziej szczegółowo

Liczby pierwsze Mersenne a i Fermata. Liczby pierwsze Mersenne a i Fermata

Liczby pierwsze Mersenne a i Fermata. Liczby pierwsze Mersenne a i Fermata Liczby dwumianowe N = a n ± b n Tak zwane liczby dwumianowe N = a n ± b n łatwo poddają się faktoryzacji. Wynika to z wzorów (polecam sprawdzenie!) a n b n = (a b) ( a n 1 + a n 2 b +... + ab n 2 + b n

Bardziej szczegółowo

7. Estymacja parametrów w modelu normalnym(14.04.2008) Pojęcie losowej próby prostej

7. Estymacja parametrów w modelu normalnym(14.04.2008) Pojęcie losowej próby prostej 7. Estymacja parametrów w modelu normalnym(14.04.2008) Pojęcie losowej próby prostej Definicja 1 n-elementowa losowa próba prosta nazywamy ciag n niezależnych zmiennych losowych o jednakowych rozkładach

Bardziej szczegółowo

3a. Wstęp: Elementarne równania i nierówności

3a. Wstęp: Elementarne równania i nierówności 3a. Wstęp: Elementarne równania i nierówności Grzegorz Kosiorowski Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie zima 2017/2018 Grzegorz Kosiorowski (Uniwersytet Ekonomiczny 3a. Wstęp: w Krakowie) Elementarne równania

Bardziej szczegółowo

Estymacja parametrów w modelu normalnym

Estymacja parametrów w modelu normalnym Estymacja parametrów w modelu normalnym dr Mariusz Grządziel 6 kwietnia 2009 Model normalny Przez model normalny będziemy rozumieć rodzine rozkładów normalnych N(µ, σ), µ R, σ > 0. Z Centralnego Twierdzenia

Bardziej szczegółowo

Próbny egzamin maturalny z matematyki Poziom rozszerzony

Próbny egzamin maturalny z matematyki Poziom rozszerzony Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli w Bydgoszczy PLACÓWKA AKREDYTOWANA Zadanie 1 (4 pkt) Rozwiąż równanie: w przedziale 1 pkt Przekształcenie równania do postaci: 2 pkt Przekształcenie równania

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1. Test (6 pkt) Zaznacz znakiem X w odpowiedniej kolumnie P lub F, która odpowiedź jest prawdziwa, a która fałszywa.

Zadanie 1. Test (6 pkt) Zaznacz znakiem X w odpowiedniej kolumnie P lub F, która odpowiedź jest prawdziwa, a która fałszywa. 2 Egzamin maturalny z informatyki Zadanie 1. Test (6 pkt) Zaznacz znakiem X w odpowiedniej kolumnie lub, która odpowiedź jest prawdziwa, a która fałszywa. a) rzeanalizuj poniższy algorytm (:= oznacza instrukcję

Bardziej szczegółowo

--- --- --- --- (c) Oba działania mają elementy neutralne (0 dla dodawania i 1 dla mnożenia). (d) (a c b c) ab c ---

--- --- --- --- (c) Oba działania mają elementy neutralne (0 dla dodawania i 1 dla mnożenia). (d) (a c b c) ab c --- (d) 27x 25(mod 256) -I- I Kongruencje II Małe twierdzenie Fermata III Podzielność IV Operacje binarne V Reprezentacje liczb VI Największy wspólny dzielnik VII Faktoryzacja VIIIWłasności działań 2 3 x 16

Bardziej szczegółowo

Przykładowe zadania z teorii liczb

Przykładowe zadania z teorii liczb Przykładowe zadania z teorii liczb I. Podzielność liczb całkowitych. Liczba a = 346 przy dzieleniu przez pewną liczbę dodatnią całkowitą b daje iloraz k = 85 i resztę r. Znaleźć dzielnik b oraz resztę

Bardziej szczegółowo

Wykład 1. Na początku zajmować się będziemy zbiorem liczb całkowitych

Wykład 1. Na początku zajmować się będziemy zbiorem liczb całkowitych Arytmetyka liczb całkowitych Wykład 1 Na początku zajmować się będziemy zbiorem liczb całkowitych Z = {0, ±1, ±2,...}. Zakładamy, że czytelnik zna relację

Bardziej szczegółowo

Generowanie liczb o zadanym rozkładzie. ln(1 F (y) λ

Generowanie liczb o zadanym rozkładzie. ln(1 F (y) λ Wprowadzenie Generowanie liczb o zadanym rozkładzie Generowanie liczb o zadanym rozkładzie wejście X U(0, 1) wyjście Y z zadanego rozkładu F (y) = 1 e λy y = ln(1 F (y) λ = ln(1 0,1563 0, 5 0,34 Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Jak trudne jest numeryczne całkowanie (O złożoności zadań ciągłych)

Jak trudne jest numeryczne całkowanie (O złożoności zadań ciągłych) Jak trudne jest numeryczne całkowanie (O złożoności zadań ciągłych) Uniwersytet Warszawski Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki leszekp@mimuw.edu.pl Horyzonty 2014 17-03-2014 Będlewo Zadania numeryczne

Bardziej szczegółowo

Informatyka kwantowa. Zaproszenie do fizyki. Zakład Optyki Nieliniowej. wykład z cyklu. Ryszard Tanaś. mailto:tanas@kielich.amu.edu.

Informatyka kwantowa. Zaproszenie do fizyki. Zakład Optyki Nieliniowej. wykład z cyklu. Ryszard Tanaś. mailto:tanas@kielich.amu.edu. Zakład Optyki Nieliniowej http://zon8.physd.amu.edu.pl 1/35 Informatyka kwantowa wykład z cyklu Zaproszenie do fizyki Ryszard Tanaś Umultowska 85, 61-614 Poznań mailto:tanas@kielich.amu.edu.pl Spis treści

Bardziej szczegółowo

Wykład z równań różnicowych

Wykład z równań różnicowych Wykład z równań różnicowych 1 Wiadomości wstępne Umówmy się, że na czas tego wykładu zrezygnujemy z oznaczania n-tego wyrazu ciągu symbolem typu x n, y n itp. Zamiast tego pisać będziemy x (n), y (n) itp.

Bardziej szczegółowo

Grzegorz Bobiński. Matematyka Dyskretna

Grzegorz Bobiński. Matematyka Dyskretna Grzegorz Bobiński Matematyka Dyskretna Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 2016 Spis treści 1 Elementy teorii liczb 1 1.1 Twierdzenie o dzieleniu z resztą.................

Bardziej szczegółowo

Metody numeryczne. materiały do wykładu dla studentów. 1. Teoria błędów, notacja O

Metody numeryczne. materiały do wykładu dla studentów. 1. Teoria błędów, notacja O Metody numeryczne materiały do wykładu dla studentów 1. Teoria błędów, notacja O 1.1. Błąd bezwzględny, błąd względny 1.2. Ogólna postać błędu 1.3. Problem odwrotny teorii błędów - zasada równego wpływu

Bardziej szczegółowo

Laboratorium kryptograficzne dla licealistów 6

Laboratorium kryptograficzne dla licealistów 6 Laboratorium kryptograficzne dla licealistów 6 Projekt Matematyka dla ciekawych świata Łukasz Mazurek 11.05.2017 1 Potęgowanie W kryptografii często wykonuje się operację potęgowania modulo. Np. w algorytmie

Bardziej szczegółowo

Grzegorz Bobiński. Matematyka Dyskretna

Grzegorz Bobiński. Matematyka Dyskretna Grzegorz Bobiński Matematyka Dyskretna Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 2013 Spis treści 1 Elementy teorii liczb 1 1.1 Twierdzenie o dzieleniu z resztą.................

Bardziej szczegółowo