edukacja globalna z pah

Transkrypt

1 A K T Y W N E S Z K O Ł Y N A R Z E C Z G L O B A L N E J O D P O W I E D Z I A L N O Ś C I Udział w programie uświadomił mi, jak dużą rolę odgrywa praca pedagogiczna na zasadzie wzajemnego szacunku i zrozumienia oraz wspólnego poszukiwania rozwiązań danego problemu. Piotr Biesiada, nauczyciel Program ten uwrażliwia i nauczycieli i uczniów na potrzeby innych, uczy empatii i odpowiedzialności, daje umiejętności np. pracy zespołowej. Najważniejsze jest to, że zmienia nas, nasze spojrzenie na życie, innych ludzi, inne kultury. Ewa Krieger, nauczycielka Udział w programie dał mi ogromną wiedzę na temat otaczającego mnie świata i otworzył mi oczy na dotyczące go problemy. Mam poczucie odpowiedzialności za działania nie tylko na własną korzyść, ale i na rzecz innych ludzi. Aleksandra Spiecha, uczennica Mógłbym wymieniać dziesiątki umiejętności, które dzięki Wam się zrodziły, które chcę i mogę w odpowiedni sposób rozwijać dalej. Udział w programie na pewno dał mi świadomość tego, co się dzieje poza granicami naszego państwa, a nawet kontynentu. Hubert Stankiewicz,uczeń edukacja globalna z pah

2 Moi Drodzy, fot 1. danuta węgiel Janina Ochojska prezes Polskiej Akcji Humanitarnej Polska Akcja Humanitarna prowadzi edukację humanitarną od 20 lat. Po pierwszych działaniach pomocowych, które były możliwe dzięki niezwykłej ofiarności społeczeństwa polskiego, zastanawiałam się, czy mogę nadal liczyć na takie samo zaangażowanie i zrozumienie. Razem z moimi przyjaciółmi rozumieliśmy, że dobre serce Polaków nie wystarczy, że potrzebujemy świadomego społeczeństwa, które potrafi zrozumieć swoją odpowiedzialność za świat. Wszyscy pragniemy żyć w lepszym, sprawiedliwym świecie. A świat będzie taki, jakim go uczynimy. Więc musimy nauczyć się, jak mądrze i odpowiedzialnie ten świat ulepszać. W ten sposób powstał pomysł na program Szkoły Humanitarnej, bo do dorosłych najlepiej trafić przez dzieci, a młodzież, która chodzi teraz do szkoły, niebawem będzie decydowała o losach świata. Przez 20 lat pracując z uczniami, nauczycielami i metodykami oraz czerpiąc doświadczenie z działań PAH w takich krajach jak Czeczenia, Afganistan, Irak, Sri Lanka, Haiti, Sudan Południowy, Somalia, Syria i wiele innych, stworzyliśmy program, który porusza najważniejsze aspekty edukacji globalnej. Chcielibyśmy dać Wam w ten sposób szansę innego spojrzenia na potrzeby ludzi na całym świecie oraz uświadomić, jak wielką siłą naprawiania świata dysponujecie. Dlaczego edukacja globalna to ważna sprawa Na świecie jest wystarczająca ilość jedzenia, aby nakarmić wszystkich. Dlaczego więc 870 milionów ludzi nadal cierpi z powodu chronicznego głodu? Aż 57 milionów dzieci w wieku szkolnym nigdy nie rozpocznie nauki, setki milionów otrzymują edukację na tak niskim poziomie, że po zakończeniu nauki ledwo piszą i czytają. Dlaczego? W 2010 r. ONZ ustanowiła prawo do wody prawem człowieka. Co to oznacza? Wreszcie, jak to możliwe, że skrajne ubóstwo nadal dotyka połowę ludzkości, pomimo ogromnego postępu ekonomicznego i technologicznego, oświeceniowych norm moralnych i wartości dominującej cywilizacji zachodniej 1? Świat, w którym wszyscy od siebie zależymy i wzajemnie na siebie wpływamy, w którym możemy w Internecie sprawdzić, czy na wakacjach w pobliżu naszego hotelu będzie sklep, świat, w którym tradycyjna pamiątka kupiona w Zakopanem okazuje się produktem chińskim, stawia przed nami niezwykle złożone pytania. I choć jak nigdy w historii mamy dostęp do nieograniczonej ilości wiedzy, to czy naprawdę wiemy więcej? Czy rozumiemy podłoże konfliktów, które toczą się obecnie w Syrii albo Somalii, czy umiemy odpowiedzieć na pytania z pierwszego akapitu tego tekstu? Pomocą w odpowiedzi na te i wiele innych pytań jest edukacja globalna. Edukacja, która otwiera oczy i umysły na rzeczywistość, uświadamia, kim jesteśmy w tej ogromnej sieci zależności i dlaczego tak ważne jest stworzenie świata opartego na sprawiedliwości, równości, poszanowaniu godności ludzkiej i praw człowieka. W czasach, kiedy nie wychodząc z domu, zależymy od połowy świata, musimy rozumieć, co to dla nas obywateli lokalnie i globalnie oznacza. Edukacja globalna nie tylko podejmuje tematy takie jak przyczyny i konsekwencje zjawisk, przedstawia perspektywę globalną, czyli obejmującą globalną Północ na równi z globalnym Południem, pogłębia rozumienie świata jako złożonego i dynamicznie zmieniającego się systemu, ale wyposaża też w umiejętności, które pomagają ten świat zrozumieć. Są nimi umiejętności krytycznego myślenia, rozumienia i analizowania 1 Pogge, 2002:3 cited in Dobson, 2006:170 danych, poszukiwania obiektywnych i rzetelnych źródeł informacji, praktycznego wykorzystywania wiedzy, podejmowania świadomych decyzji, współpracy w wymiarze lokalnym, krajowym i międzynarodowym. U podstaw edukacji globalnej leżą wartości, takie jak: godność osoby ludzkiej, sprawiedliwość, solidarność, równość, pokój i wolność. Dzięki nim edukacja globalna kształtuje postawy odpowiedzialności, szacunku, uczciwości, empatii, otwartości, osobistego zaangażowania i gotowości do ustawicznego uczenia się. Zrozumienie globalnych problemów jest trudne. Wymaga bowiem stałego uzupełniania wiedzy, sprawności w selekcji rzetelnych i istotnych informacji, ciągłej weryfikacji i dywersyfikacji źródeł. Edukacja globalna jest skutecznym sposobem wspierania młodzieży w tym procesie. Edukacja globalna w podstawie programowej? Edukacja globalna od 1 września 2009 jest obecna w podstawie programowej. W tworzenie nowej podstawy programowej zaangażowani byli zarówno specjaliści z zakresu edukacji szkolnej i poszczególnych dyscyplin nauki, jak i partnerzy społeczni organizacje pozarządowe, w tym PAH, będąca jednym z pionierów edukacji globalnej w Polsce. Wraz z nową podstawą programową odpowiedzialność za kształcenie w zakresie zagadnień globalnych została przesunięta z obszaru edukacji nieformalnej do formalnej. 3edukacja globalna z pah

3 edukacja globalna z pah Zakres tematyczny programów edukacyjnych PAH W ramach edukacji globalnej współpracujemy ze szkołami w Polsce. Szkoły mogą się zaangażować w dwojaki sposób, w zależności od czasu zaangażowania i znajomości edukacji globalnej: 1. Kampanie edukacyjne PAH 2. Program Szkoła Humanitarna. Kampania edukacyjna PAH forma jednorazowego zaangażowania szkoły w konkretne działanie PAH w krajach Globalnego Południa. Szkoła może przystąpić do kampanii w dowolnym momencie. Sama decyduje o tym, w jakich kampaniach bierze udział i na jak długo. Szkoła Humanitarna coroczny program z edukacji globalnej, realizowany w cyklu roku szkolnego od września do czerwca. Szkoły kończące projekt otrzymują tytuł Szkoły Humanitarnej. Pomoc humanitarna Cel: młodzież dowiaduje się, czym jest dobra pomoc i jak ją organizować. Chętniej angażuje się i inicjuje akcje pomocowe, także w odpowiedzi na lokalne problemy. Pomoc humanitarna to wsparcie udzielane ofiarom klęsk żywiołowych i konfliktów zbrojnych. Często kojarzy się ze spontanicznym działaniem, rozdawnictwem leków, żywności i ubrań. W Polsce mało kto postrzega pracownika humanitarnego jako profesjonalistę, często nazywa się go wolontariuszem. Nic bardziej mylnego. Pomoc humanitarna to profesjonalne wsparcie, wymagające dokładnego zaplanowania działań. Po pierwsze, aby organizacja mogła zacząć działać, musi mieć zgodę władz kraju, na którego terenie doszło do kryzysu. W pierwszych dniach po katastrofie zadaniem pracowników humanitarnych jest ocena tego, co się stało, i dokładne zaplanowanie działań. Lata doświadczeń nauczyły agencje humanitarne, że zanim ruszy się z jakąkolwiek pomocą, trzeba uzyskać na miejscu dokładne informacje i rozeznanie na temat sytuacji i potrzeb. W przeciwnym razie pomoc może okazać się nietrafiona i stanowić dodatkowe obciążenie dla systemu logistycznego. Dopiero po konsultacjach z władzami lokalnymi i ludnością można podjąć takie działania, jak zbiórka pieniędzy czy decyzje o dystrybucji czegokolwiek 1. Woda Cel: młodzież dowiaduje się jakie są przyczyny i skutki utrudnionego dostępu do wody w krajach Południa i dlaczego zapewnienie dostępu do wody jest kluczową kwestią dla rozwoju społeczeństw. Poznaje dzienne zużycie wody, zarówno bezpośrednie, poprzez użytek domowy, jak i pośrednie, poprzez użycie wody do produkcji żywności i dóbr przemysłowych. Łatwiej rozumie zależności pomiędzy różnymi sferami życia. Ze względu na malejące zasoby wody na świecie oraz nadużycia związane z prywatyzacją wody w wielu krajach, podjęte zostały kroki mające na celu zwrócenie uwagi na to, że prawo do wody i sanitariatów zasługuje na osobną uwagę. W 2010 roku ONZ przyjęło rezolucję dotyczącą prawa do wody jako prawa człowieka. Prawo do wody nie oznacza, że każda osoba ma prawo do bezpłatnej wody i nieograniczonego jej użycia, a niezapewnienie wszystkim obywatelom dostępu do wody jest naruszeniem prawa do wody przez dany kraj. Rezolucja wymaga natomiast, aby każde państwo podjęło wszelkie możliwe działania na rzecz zapewnienia dostępu do wody swoim mieszkańcom. Władze mają w związku z tym Woda, podobnie jak sanitariaty, powinna znajdować się w niewielkiej odległości od domów. Pobór wody powinien być zrównoważony, a zużycie musi łączyć się z myślą o przyszłych pokoleniach i środowisku naturalnym. Cena wody powinna zaś być tak ustalona, aby odpowiadała możliwościom finansowym mieszkańców. Żywność Cel: Młodzież dostrzega, że za produkcją żywności stoją woda, energia, ziemia, a przede wszystkim ludzie. Rozumie, na czym polega niesprawiedliwość systemu dystrybucji żywności na świecie. Umie odróżnić głód od niedożywienia, zna przyczyny i skutki obu zjawisk. Wie, jak głód i niedożywienie wpływają na rozwój nie tylko człowieka, ale i całych społeczeństw. Na świecie jest wystarczająca ilość żywności, aby wykarmić wszystkich mieszkańców Ziemi, ale mimo to 870 milionów ludzi nadal cierpi głód. Powodem takiej sytuacji nie jest zbyt mała ilość żywności czy przeludnienie. W krajach rozwiniętych 1,3 miliarda ton pożywienia rocznie trafia na śmietnik, co jest równe 1/3 żywności produkowanej na naszej planecie. Kolejna 1/3 żywności marnieje ze względu na niewłaściwe przechowywanie w krajach Południa. Największe niedożywienie cierpi ludność wiejska, w tym drobni rolnicy. Wpływ mają także poniższe czynniki: zmiany klimatu nieprzewidywalność oraz gwałtowne zjawiska pogodowe obniżają produkcję żywności; land grabbing / zawłaszczanie ziemi ziemia coraz częściej wykorzystywana jest do masowej produkcji paszy dla zwierząt lub biopaliw; konflikty zbrojne niszczenie upraw, załamanie handlu żywnością, zdewastowana infrastruktura to jedne ze skutków konfliktów zbrojnych; spekulacje wahania cen produktów spożywczych na rynkach międzynarodowych uderzają przede wszystkim w ubogich; niezrównoważona polityka żywnościowa rynek żywności dąży do obniżenia kosztu produkcji i skrócenia czasu dostawy. USA i kraje UE mają rozbudowany system dotacji dla rodzimych producentów oraz zabezpieczeń jakości produktów. Kraje Południa przegrywają rywalizację na własnych rynkach i otrzymują żywność niższej jakości w wyższej cenie. DOSTĘP DO EDUKACJI Cel: Młodzież dostrzega, że edukacja to nie tylko prawo i obowiązek, ale także przywilej, którego pozbawione są miliony dzieci na świecie. Poznaje przyczyny utrudnionego dostępu do edukacji, rozumie skutki tego zjawiska. Najważniejszą przeszkodą w dostępie do edukacji jest ubóstwo. Ryzyko niechodzenia do szkoły jest w przypadku dzieci i młodzieży z najbiedniejszych rodzin co najmniej trzy razy większe niż w przypadku dzieci z rodzin bogatszych. Uczniowie z pierwszej grupy częściej niż ich zamożni rówieśnicy zaczynają edukację szkolną w wieku późniejszym niż obowiązujący w danym kraju, w większej liczbie przypadków przerywają też naukę jeszcze przed ukończeniem szkoły podstawowej. Z ubóstwem związane są m.in. choroby i niedożywienie, które w bezpośredni sposób wpływają na absencję i wyniki w nauce. Przyczynami niskiej jakości szkolnictwa są: zbyt mała liczba nauczycieli, ich niskie kwalifikacje, skromna liczba podręczników, przeludnione klasy, w których uczą się dzieci w różnym wieku. Znaczenie edukacji jest jednak ogromne dla rozwoju społecznego państw. Wykształcone elity i kadry to podstawa systemu państwowego, który zabezpiecza dobro jednostek i całych społeczności. Wiele badań dowodzi, że im lepiej wykształcone społeczeństwo, tym mniejsze są korupcja, przestępczość czy problemy społeczne. edukacja globalna z pah 4 2 R. Hechmann, Pomoc humanitarna, PAH 2013 r. 5

4 edukacja globalna z pah Każda kampania składa się z dwóch etapów: etap pierwszy, w którym szkoła zdobywa ogólną wiedzę na temat pomocy humanitarnej, dostępu do wody, edukacji lub żywności w krajach Południa i jeśli jest na to gotowa może wesprzeć działania PAH poprzez zorganizowanie zbiórki pieniędzy lub sprzedaż gadżetów PAH, 1. zamów bezpłatne materiały edukacyjne oraz promocyjne broszurę na temat pomocy humanitarnej, dostępu do wody, edukacji lub żywności wraz z dwoma rodzajami plakatów: edukacyjnymi i promocyjnymi. Wypełnij formularz zamówienia zestawu materiałów (na stronie internetowej PAH). 2. dowiedz się więcej o danym problemie. 3. Przygotuj akcję informacyjną w swojej szkole. W jej przeprowadzeniu przydatne będą plakaty promocyjne pomogą poinformować o wydarzeniu, a edukacyjne posłużą do przekazania młodzieży ważnych faktów dotyczących danego zagadnienia. 4. Przeprowadź zajęcia edukacyjne. 5. jeśli szkoła zdecydowała się na zorganizowanie zbiórki pieniędzy lub sprzedaży gadżetów PAH, postępuj zgodnie z instrukcjami, które otrzymasz od PAH. 6. Po zrealizowaniu działań edukacyjnych i ewentualnie zbiórki pieniędzy lub sprzedaży gadżetów etap drugi, w którym szkoła pogłębia swoją wiedzę z zakresu pomocy humanitarnej, dostępu do wody, edukacji lub żywności, a szczególnie sposobów na poprawę sytuacji na świecie. Etap drugi dostępny jest dla szkół, które zrealizowały pierwszy etap kampanii. Jak zorganizować kampanię edukacyjną krok po kroku? wyślij sprawozdanie do PAH (za pomocą formularza internetowego). 7. gdy sprawozdanie zostanie zaakceptowane, nauczyciele otrzymają zaświadczenia i dyplomy. Wsparcie PAH dla szkoły, która przyłącza się do kampanii, polega na: przekazaniu materiałów promocyjnoedukacyjnych (plakat promocyjny oraz edukacyjny, broszura edukacyjna dla nauczycieli) po złożeniu zamówienia na stronie internetowej PAH; przekazaniu gadżetów do sprzedaży po złożeniu zamówienia na stronie internetowej PAH (dla szkół, które zdecydują się na sprzedaż gadżetów); wystawieniu dyplomów i zaświadczeń dla nauczycieli oraz szkół, potwierdzających udział w kampanii. Więcej informacji można uzyskać na stronie PAH: o-pah/454/kampanie_edukacyjne Zysk ze sprzedaży gadżetów w poszczególnych kampaniach przeznaczony jest na działania PAH w Sudanie Południowym, Somalii, Syrii i na pomoc humanitarną w regionach klęsk żywiołowych lub konfliktów zbrojnych. szkoła Co daje szkole współpraca z PAH? Współpraca z PAH to współpraca z organizacją, która od 22 lat udziela pomocy humanitarnej i rozwojowej na całym świecie, a od 20 lat zajmuje się edukacją społeczeństwa polskiego w zakresie pomocy humanitarnej i zasad dobrego pomagania, prawa i dostępu do wody, edukacji i żywności. PAH cechują: pasja i serce kochamy swoją pracę, potrafimy zarażać entuzjazmem innych. Realizująca nasze programy młodzież to późniejsi wolontariusze, społecznicy i aktywiści. Większość współpracujących z nami nauczycieli zakochuje się w edukacji globalnej na lata; kompetencja pracownicy i pracowniczki zespołu edukacji PAH bardzo dobrze znają środowisko szkolne i na bieżąco śledzą najnowsze trendy w edukacji. Są przygotowani do pracy ze środowiskiem szkolnym merytorycznie i metodycznie; profesjonalizm programy PAH są dogłębnie przemyślane, dostosowane do rytmu pracy szkoły i dobrze zaplanowane. Coroczna ewaluacja zewnętrzna programu pozwala na nieustanne doskonalenie go; partnerski i partycypacyjny stosunek do współpracy ze szkołą; rzetelność PAH bardzo sumiennie podchodzi do informacji o krajach Południa i stara się szukać informacji u źródła bezpośrednich świadków zjawisk. Jako jedna z nielicznych organizacji w Polsce zajmujących się pomocą humanitarną i współpracą rozwojową, ma taką możliwość; zaufanie społeczne jesteśmy organizacją, której ufają miliony Polaków. Zgodnie z badaniami CBOS aż 80% respondentów ufa Polskiej Akcji Humanitarnej 3 ; jakość przejawia się w rzetelnej informacji, estetycznej formie materiałów, praktycznym podejściu do nauczania, ekskluzywnej współpracy i trwałości utrzymywania się treści w szkole po zakończeniu programu. Co daje szkole współpraca z PAH w ramach Szkoły Humanitarnej? Prestiżowego partnera do współpracy; udział w projekcie rekomendowanym przez MEN co roku Szkoła Humanitarna otrzymuje patronat ministerstwa; pierwsze kroki w edukacji globalnej na najwyższym poziomie od lat szkoły biorące udział w programach PAH zdobywają tytuły i wyróżnienia w konkursach ORE Szkoła Globalna oraz MEN Otwarta Szkoła; holistyczne podejście do projektu PAH swoimi działaniami obejmuje nie tylko nauczycieli, ale także uczniów, rady pedagogiczne, rodziców i środowisko lokalne. edukacja globalna z pah

5 Zajmujemy się Edukacją Zbudowaliśmy solidną markę opierając się na doświadczeniu, profesjonalizmie, entuzjamie i jakości! lat! WYSOKA JAKOŚĆ KSZTAŁCENIA potwierdzają to wyróżnienia i nagrody m.in. MEN; nasze materiały są polecane przez ORE, inne NGOsy działamy we współpracy z polskimi i międzynarodowymi organizacjami, należymy do wielu platform Grupa Zagranica, CONCORD i koalicji (np.sprawiedliwego Handlu) jako organizacja jesteśmy wymieniani w podręcznikach szkolnych NOWOCZESNE NARZĘDZIA używamy różnorodnych, nowoczesnych narzędzi dopasowanych do poszczególnych grup, z którymi pracujemy: konferencje, wideokonferencje, e-learning, warsztaty, publikacje i materiały edukacyjne, czasopismo młodzieżowe, kanały społecznościowe, gry planszowe i gry online, nowoczesne aplikacje. PRZEKAZYWANE TREŚCI I WARTOŚCI uczymy otwartości, odpowiedzialności i zaangażowania na rzecz innych uczymy rozumieć świat i jego skomplikowane zależności wychowujemy wrażliwego, pełnego empatii inspirującego innych swoją postawą człowieka. przekazujemy rzetelną wiedzę o dostępie do WODY, ŻYWNOŚCI I EDUKACJI oraz skytecznej i mądrej pomocy ROZWÓJ UCZNIÓW I NAUCZYCIELI PAH jest ekspertem edukacji globalnej: szkoli nauczycieli i nauczycielki prowadzi warsztaty z młodzieżą posiada sieć samodzielnych trenerów i trenerek edukacji globalnej działających w całej Polsce Wydaje cenione i profesjonalne publikacje dla nauczycieli i młodzieży. W roku szkolnym 13/2014 nasze działania edukacyjne objęły 203 szkoły, 355 uczniów, 118 nauczycieli (w kampaniach osób). Na przestrzeni ostatnich 5 lat wydaliśmy ok publikacji dla nauczycieli Broszura wydana została w ramach projektu Aktywne szkoły na rzecz globalnej odpowiedzialności, realizowanego przez PAH w 2013 i 2014 roku. Projekt współfinansowany jest przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej.