KONFLIKTY EKOLOGICZNE I NEGOCJACJE

Transkrypt

1 I NTERWENIENCI prof. nzw. dr hab. inż. Andrzej Kraszewski Instytut Systemów Inż ynierii Ś rodowiska Politechnika Warszawska mgr Katarzyna Iwiń ska Szkoł a Nauk Społ ecznych Polska Akademia Nauk Człowieka cechuje zdolność do organizowania się. Grupa mieszkańców na pewnym terenie o ile uzna, że łączy ich wspólny interes ochrony ich środowiska, zawiąże komitet protestacyjny. Grupa osób, dla których ważne są postulaty ekorozwoju, założy organizację ekologiczną, zaś grupa ludzi biznesu, nauki lub kultury powoła stowarzyszenie profesjonalne. Coraz częściej do zainteresowanych grup społecznych (ang. stakeholders) należą również lokalne władze samorządowe, jeśli nie występują w roli podejmującego decyzję. W polskiej literaturze fachowej przyjął się ostatnio termin interwenienci. W przypadku uciążliwych inwestycji do najbardziej prawdopodobnych interwenientów należą: Mieszkańcy terenów, na których ma powstać inwestycja Pozarządowe organizacje, zwłaszcza ekologiczne (POE) Lokalne i ponadlokalne związki przedsiębiorców, organizacje naukowe i kulturalne Lokalne władze samorządowe (jeśli nie występują w roli podejmującego decyzję) Zgodnie z polskim prawem może to być KAŻDY, kto wyrazi zainteresowanie realizacją przedsięwzięcia. Mieszkańcy terenów przyległych do planowanej inwestycji KONFLIKTY EKOLOGICZNE I NEGOCJACJE 2 Konsultacje społeczne (1) Mieszkańcy terenów przyległych do planowanej inwestycji najczęściej mają następujące powody do obaw przed planowaną inwestycją: obawa przed szkodliwym dla zdrowia oddziaływaniem emisji zanieczyszczeń do powietrza, wód powierzchniowych i podziemnych, obawa przed zanieczyszczeniem gleb i pośrednio płodów rolnych, obawa przed zwiększeniem emisji hałasu, obawa przed zwiększeniem ruchu pojazdów, obawa przed pogorszeniem bezpieczeństwa, obawa utraty wartości nieruchomości, obawa przed zniszczeniem krajobrazu, Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 2

2 W wielu przypadkach dominującym powodem są argumenty dot. środowiska społecznego - syndrom NIMBY (not In my backyard nie na moim podwórku) argumenty ekologiczne często są pretekstem jako (w przekonaniu interwenientów) bardziej nośne chęć uzyskania rekompensat, a nawet wymuszenia haraczu. Obecnie POE już rzadko reprezentują syndrom BANANA (ang. build absolutely nothing anywhere nie buduj nigdzie absolutnie niczego). Nieliczne z nich są obliczone na wymuszanie ekoharaczu. Jeżeli inwestor nie przeprowadzi wyprzedzająco programu konsultacji społecznych, społeczność lokalna zaprotestuje z powodu obaw o zwiększenie uciążliwości inwestycji dla ich środowiska (przyrodniczego i społecznego). Prawdopodobieństwo takiego protestu w przypadku większych inwestycji należy ocenić jako graniczące z pewnością. Pozarządowe organizacje ekologiczne (POE) Pozarządowe organizacje ekologiczne pełnią w Polsce generalnie pozytywną rolę w sprawowaniu społecznej kontroli w procesie inwestycyjnym. Jest to istotne w sytuacji, gdy polski system OOŚ podlega ciągłym zmianom i gdy brak jest ugruntowanych procedur konsultacji społecznych w stylu zachodnioeuropejskim. Argumenty są najczęściej argumentami (rzeczywiście) ekologicznymi: obawa przed naruszeniem obszarów chronionych i terenów cennych ekologiczne: otulin parków narodowych i krajobrazowych, bliskości rezerwatów, obszarów Natura 2000, itp. domaganie się, by były respektowane zasady ekorozwoju np.: o proekologiczna polityka transportowa, o rozwój zrównoważony miast, o zasady poszanowania energii, o ekologiczna gospodarka odpadami, jakkolwiek te postulaty poszczególne organizacje rozumieją. POE, szczególne te duże specjalizujące się w sektorowej polityce ekologicznej: są już obecnie coraz bardziej profesjonalne (często ich poziom wiedzy ekologicznej jest wyższy niż inwestora), posiadają dobrą znajomość prawa (często lepszą niż inwestor). Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 3 Uwaga: zjawisko ekoharaczu jest nadużywane przez przeciwników konsultacji społecznych. Samorząd lokalny Władze samorządowe jest stosunkowo łatwo przekonać do nieszkodliwości inwestycji i o korzyściach dla dzielnicy wynikających z jej realizacji. Im bardziej jednak konflikt z mieszkańcami okazuje się istotny, w tym większym stopniu burmistrz i rada miasta, dzielnicy lub gminy uznaje się za reprezentantów mieszkańców a nie interesów inwestora. Dominuje: obawa o ostracyzm w środowisku obawa o wynik następnych wyborów, chęć wykorzystania protestu do rozgrywek politycznych w walce z opozycją, Jeżeli konflikty miałyby okazać się intensywne i nagłośnione przez media, nie tylko opozycja może uznać sprzeciwianie się inwestycji za politycznie korzystne, również wśród radnych koalicji może pojawić się obawa o wysoki koszt polityczny popierania inwestycji. Staje się to bardziej prawdopodobne w okresie poprzedzającym wybory samorządowe a także parlamentarne. Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 4

3 Uwaga końcowa F ORMY AKTYWNOŚ CI INTERWENIENTÓW Mieszkańcy okolic planowanej inwestycji Tworzenie komitetów protestacyjnych; Publikowanie swoich postulatów w mediach, w tym w Internecie; Wywieranie nacisku na władze samorządowe i na administrację rządową, by nie udzielali niezbędnych decyzji, uzgodnień i pozwoleń, we wszystkich fazach przygotowania i realizacji inwestycji; Zaskarżanie uzyskanych przez inwestora decyzji do NSA; Organizowanie marszy protestacyjnych i pikiet wszędzie tam, gdzie te formy protestu wzbudzą zainteresowanie mediów; Blokowanie placu budowy; Okupacja budynków użyteczności publicznej. Pozarządowe organizacje ekologiczne Analogicznie, jak komitety protestacyjne mieszkańców. Wspieranie fachowe i prawne protestu mieszkańców. Interwencje w organach Unii Europejskiej, np. rozpatrujących złożony wniosek o sfinansowanie inwestycji. Aktualnie POE dysponują dobrymi prawnikami i wyspecjalizowały się w akcjach obliczonych na wychwytywanie jakichkolwiek niezgodności procedury przygotowania inwestycji z obowiązującym prawem i uzyskiwanie korzystnych dla siebie rozstrzygnięć w NSA. W obliczu skuteczności tej metody niektóre z nich w znacznej mierze zrezygnowały z akcji ulicznych. Administracja samorządowa powstrzymanie się od jakiegokolwiek wsparcia działań inwestora, nawet jeżeli takie wsparcie uprzednio udało się uzgodnić; czynienie obstrukcji w procedurze administracyjnej towarzyszącej przygotowaniu inwestycji w tych jej elementach, które od tej administracji zależą; przyłączenie się do różnych form protestu organizowanych przez mieszkańców. Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 5 Z doświadczenia AKK i współpracujących z nim socjologów i psychologów społecznych, którzy wielokrotnie uczestniczyli w mediacji w konfliktach na tle ekologicznym, w trzech na cztery przypadki, prawie całkowitą winę za wybuch ostrej formy konfliktu i zablokowania inwestycji ponosi inwestor. Wśród powodów, które najkrócej można określić mianem arogancji, najczęściej występują: Istotne błędy w projekcie inwestycji lekceważące zasady ochrony środowiska. Wiara, że ciche uzyskanie wymaganych uzgodnień i pozwoleń daje jakiekolwiek gwarancje na rozpoczęcie budowy i że będzie ona mogła być kontynuowana za wszelką cenę Niedocenianie determinacji strony społecznej w dochodzeniu swych praw. Przecenienie roli gminy, lub władz lokalnych, z którymi stosunkowo szybko można się dogadać. Nieznajomość lokalnych układów i gry interesów. Mechanizmy demokratycznego państwa pozwalają skutecznie dochodzić swych przy braku aktywności inwestora często wyimaginowanych racji. Konsultacje społeczne dokonują się często na sali sądowej a słabość polskiej administracji i sądownictwa skutkuje w takim przypadku wieloletnim opóźnieniem inwestycji, a niejednokrotnie rezygnacją z jej realizacji. Do tego dochodzi nieudolność: Jest zadziwiające, że administracja miejska, wojewódzka oraz inwestorzy w przypadku dużych inwestycji pozwalają sobie na odstępstwa od zakreślonej prawem procedury, które skutkują uchyleniem w NSA decyzji o pozwoleniu na budowę na wniosek małej organizacji ekologicznej. Przy niskiej jakości administracji, to prawnicy inwestora powinni pilnować, by w urzędach odpowiedzialnych za kolejne kroki procedury przygotowania inwestycji rygorystycznie przestrzegać obowiązującego prawa, jak jest ono ustanowione w odpowiednich przepisach. Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 6

4 Taktyka wielu inwestorów w Polsce: 1. Dogadać się z lokalną administracją samorządową. Uzgodnić szybkie uzyskanie wymaganych kwitów. 2. Nie informować o planowanej inwestycji: później się dowiedzą, mniej będzie dymu. 3. Uzyskać po cichu wymagane pozwolenia i rozpocząć budowę robić swoje pomimo protestów. 4. Znaleźć sposób, by unieszkodliwić najbardziej zawziętych np. zaproponować im (na jakiś czas) dobrą pracę. UWAGA: W tej taktyce regułą są próby korumpowania osób, od których zależy powodzenie takiego planu. Bardzo prawdopodobny scenariusz to taki jak z łódzkim składowiskiem odpadów komunalnych w Parczewie. Sposoby łagodzenia konfliktów ze środowiskiem społecznym Konsultacje społeczne są jedną z form włączania zainteresowanych grup społecznych do procesu decyzyjnego jakie stosuje się w celu zmniejszenia potencjalnych konfliktów. Kampania informacyjno-promocyjna mająca na celu zbudowanie lepszego zrozumienia i poparcie dla działań inwestora. Takie zabiegi określane są obiegowo mianem public relations. Jest prawdopodobne, że inwestycje współfinansowane przez Unię Europejską, jeżeli zostaną oprotestowane przez POE, mogą mieć kłopoty z uzyskaniem unijnego dofinansowania. Organy Unii Europejskiej są bardzo czułe na kontekst społeczny wspieranych przez nie inwestycji, a polska procedura udziału społeczeństwa w procesie decyzyjnym zdaniem Komisji Europejskiej odstaje od norm unijnych i powinna być zmieniona. Konsultacje społeczne w przypadku ryzyka konfliktu Jeżeli istnieją przypuszczenia, że realizacja inwestycji naruszy interes środowiska społecznego, zarówno interwenienci, jak i inwestor oraz podejmujący decyzję administrator publiczny powinni być zainteresowani realizacją programu udziału zainteresowanych grup społecznych w tym procesie: Inwestor, ponieważ... uzyska lokalną wiedzę o problemach dotyczących zamierzonej inwestycji, która może okazać się cenna, może poinformować o zamierzonym przedsięwzięciu i przekonać większość oponentów. rozpozna konflikty i uzyska szansę ich rozwiązania, ma szansę zmodyfikować projekt we wczesnej fazie decyzyjnej, gdy nie powoduje to jeszcze strat i opóźnień, Administrator publiczny, ponieważ... czuje się odpowiedzialny przed opinią publiczną, w której interesie podejmuje decyzje, uzyska więcej informacji w procesie decyzyjnym i tym samym ma lepsze uzasadnienie dla podejmowanych decyzji, orientuje się w konfliktach i grach interesów. Co oczywiste, interwenienci, ponieważ... chcą być poinformowani co się dzieje na ich podwórku, obawiają się, że zostanie naruszony ich szeroko rozumiany interes, chcą mieć wpływ na kształt projektu, jeśli uznają, że wtedy mniej by im szkodził, lub lepiej by im służył. Inwestorzy starający się o środki unijne powinni wykonywać programy konsultacji społecznych w taki sposób, jak jest to praktykowane w większości państw unijnej 13-tki. W niedługim czasie praktyka taka będzie musiała być powszechnie przyjęta w kraju w odniesieniu do wszystkich większych inwestycji. Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 7 Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 8

5 Poziomy udziału zainteresowanych grup społecznych Informowanie: jednokierunkowy przepływ informacji od inwestora do zainteresowanych grup społecznych. Konsultacje dwukierunkowy przepływ informacji: inwestor opinia publiczna Uczestnictwo inwestor i opinia publiczna osiągają porozumienie w interesujących ich kwestiach. Informowanie Metody udziału zainteresowanych grup społecznych Zebranie z lokalnymi władzami, np. z radą gminy czy dzielnicy, z przedstawicielami organizacji ekologicznych i innych zainteresowanych stowarzyszeń celem przedstawienia im kształtu przyszłej inwestycji. Prezentacja projektu w miejscowej prasie i w lokalnej telewizji. Taka prezentacja powinna wyczerpująco poinformować zainteresowanych nie tylko o korzyściach związanych z realizacją projektu, ale również o uciążliwościach i o projektowanych środkach zaradczych. Informacyjne zebrania publiczne z mieszkańcami terenów przyległych do projektowanego wariantu inwestycji. Można pokazać np. na filmie przykłady wcześniej zrealizowanych podobnych przedsięwzięć. Takie zebrania dobrze jest organizować w miejscowym domu parafialnym lub w urzędzie gminy Wystawy ukazujące rzeczywisty kształt projektu inwestycyjnego, uciążliwości i zastosowane środki zaradcze. Takie wystawy najlepiej jest organizować w miejscowych domach parafialnych, w niedzielę na placu przed kościołem i w szkołach. Biuletyny informacyjne udostępniane zainteresowanym mieszkańcom terenów przyległych do projektowanej inwestycji Witryna internetowa prezentująca kształt projektu, uciążliwości i zastosowane środki zaradcze. Organizacja wycieczek miejscowej ludności do miejsc, gdzie podobny projekt został zrealizowany. Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 9 Konsultacje Uczestnictwo Metody udziału zainteresowanych grup społecznych c.d. Rozmowy z lokalnymi władzami. Należy unikać domagania się wyrażania przez nich zgody na realizację projektu, ale raczej uzyskać ich opinię na temat możliwych przeszkód i najlepszego sposobu realizacji przedsięwzięcia. Rozmowy z przedstawicielami komitetów protestacyjnych w celu zebrania ich opinii, a przede wszystkim możliwych do zaakceptowania przez stronę społeczną modyfikacji. Badanie opinii publicznej za pomocą ankiet, układanych przez socjologa, który również powinien interpretować ich wyniki. Wyniki prawidłowo przeprowadzonej ankiety dają rzeczywisty obraz rozmiaru konfliktu, często zniekształcony przez tzw. hałaśliwą mniejszość i żądne sensacji media. Dyżury osób zaufania publicznego w celu zebrania opinii. Inwestor angażuje miejscowy autorytet (emerytowany sędzia, oficer WP, znany dziennikarz), który w określonych godzinach jest dostępny dla osób zainteresowanych w określonym miejscu. Po zakończeniu konsultacji osoba ta sporządza raport dla inwestora. Negocjacje z przedstawicielami zainteresowanych grup społecznych w celu osiągnięcia porozumienia. Ta forma uczestnictwa nie jest zalecana, gdy występują trudności z wyłonieniem przedstawicieli i z uzyskaniem dla nich mandatu koniecznego do uzgodnień. Inwestor zgadza się na sfinansowanie koreferatu do swego opracowania lub niezależnej ekspertyzy wykonanej przez eksperta wskazanego przez stronę społeczną pod warunkiem, że jej ustalenia zostaną przez nią zaakceptowane. Utworzenie obywatelskiego komitetu doradczego przy projekcie. Inwestor zgadza się, by eksperci strony społecznej uczestniczyli w niektórych fazach projektowania, kiedy rozstrzygane są kluczowe zagadnienia związane z uciążliwością dla środowiska. Obywatelska grupa robocza, z którą ustala się modyfikacje projektu, np. w zakresie środków ochronnych, by mógł być on zaakceptowany. Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 10

6 O GÓŁ NIEZADOWOLONYCH CZNY KONFLIKT IDEOLOGI- REKOMPEN- SATY UCZESTNICTWO KONSULTACJE INFORMOWANIE Orientacyjna skuteczność różnych metod zapewnienia udziału zainteresowanych grup społecznych w procesie podejmowania decyzji Z osobami które mogą ponieść bezpośrednie straty należy ustalić wysokość należnych im rekompensat finansowych lub zadośćuczynienia innej formie (np. zapewnienie pomieszczenia zastępczego na działalność handlową na czas budowy). Tutaj negocjacje okazują się już konieczne. Zwykle pozostaje jeszcze pewna grupa osób, których sprzeciw jest motywowany ideologicznie, lub też innymi powodami, np. chęcią wypromowania własnej osoby na scenie politycznej. Przy prawidłowo przeprowadzonym programie grupa ta nie stanowi zazwyczaj znaczącej siły i uzyskanie korzystnej decyzji od AP nie sprawia kłopotów. Prawidł owo i profesjonalnie przeprowadzone konsultacje społ eczne zmniejszają konflikt! Planowanie programu konsultacji społecznych 1. Kto wykonuje program KS? Podejmujący Decyzje: obowiązek prawny minimalny zakres. Inwestor: formalnie nie jest zobowiązany. Uwaga: Zwłaszcza, gdy aplikuje się o środki unijne, program KS powinien wykonać inwestor! PD wykona potem tylko to, co zapisane w POŚ Komisja Europejska uzna to za niewystarczające. 2. Do kogo adresować program KS? a) Administracja i samorząd lokalny: zarząd miasta, dzielnicy lub gminy rada miasta, dzielnicy lub gminy b) Pozarządowe organizacje ekologiczne duże, ogólnopolskie organizacje ekologiczne: PKE, LOP, OTOP, lokalne organizacje o ugruntowanej pozycji. c) Społeczność lokalna: mieszkańcy, który będą beneficjentami inwestycji, mieszkańcy, którzy mogą odczuwać uciążliwości związane z budową i eksploatacją inwestycji. Uwagi: (i) dobrze jest, gdy program obejmuje cała jednostkę terytorialną: dzielnicę, gminę, miasto: łatwiej o współpracę z lokalnymi władzami. (ii) nie należy eliminować POE, które mają opinię wojujących mogą one właśnie okazać się szczególnie pomocne, gdy przekonamy je do sensowności planowanego przedsięwzięcia, (iii) nie należy dotykać się organizacji splamionych ekoharaczem powinny one być eliminowane z obiegu, (iv) należy uzyskać kontakty do rad osiedli i parafii a także do lokalnych autorytetów. Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 11 Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 12

7 3. Czas trwania programu KS i harmonogram Orientacyjny czas trwania programu KS dla różnych inwestycji Inwestycja Elektrownia jądrowa Obwodnica autostradowa Spalarnia odpadów Wielkomiejskie składowisko odpadów Wielkomiejska oczyszczalnia ścieków Rozbudowa portu lotniczego Rurociąg o dużej średnicy, linia 400 kv Orientacyjny czas trwania programu KS 36 m-cy 24 m-ce 12 m-cy 12 m-cy 12 m-cy 8 m-cy odcinkami, 6 m-cy 4. Koszt W przypadku dużych inwestycji infrastrukturalnych koszt może osiągnąć tys. zł. 5. Organizacja programu KS W przypadku dużych przedsięwzięć infrastrukturalnych program KS powinien być traktowany jako projekt rangi mission critical dla inwestora. a) Należy ustanowić kierownika projektu i pozwolić dobrać mu zespół. b) Dobrze jest zatrudnić firmę specjalizującą się w programach KS. c) Program KS powinien być realizowany zgodnie z zasadami zarządzania projektami z krytycznym czasem (a nie kosztami) decyduje zwykle bowiem termin złożenia odpowiednich dokumentów, wykorzystania środków lub wykonania inwestycji. d) program KS powinien być rozpoczęty możliwie najwcześniej, gdy tylko są dostępne dokumenty dotyczące inwestycji zwłaszcza raport OOS. Działania PR mogą rozpocząć się jednak znacznie wcześniej gdy zdecydowano o głównych parametrach projektu: technologii i lokalizacji. Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 13 Przykład: Program KS dla projektu rozbudowy i modernizacji OŚ Czajka wraz z budową kolektorów przesyłowych. 1. Wstępne kontakty z władzami samorządowymi. Wizyta u burmistrza i zapoznanie go z planem konsultacji społecznych uzyskanie aprobaty dla działań w kwestii punktu konsultacyjnego, konkursu i wystawy. 2. Wstępne kontakty z pozarządowymi organizacjami ekologicznymi Sporządzenie listy POE, które inwestor zaprosi do udziału w programie KS. Przesłanie im em dokumentu o charakterze programowym. Kontakt telefoniczny, spotkania osobiste. 3. Przygotowanie informacji na temat projektu. Dokument o objętości stron napisany językiem nietechnicznym, w którym prezentuje się projekt inwestycyjny. 4. Przygotowanie informacji o głównych oddziaływaniach na środowisko przyrodnicze i społeczne. Dokument o objętości stron, w którym prezentuje się streszczenie ustaleń raportu OOŚ. Ma on zawierać pełną informację, a nie być dokumentem PR. Należy to podkreślić we wstępie. 5. Powielenie materiałów informacyjnych. Materiały powinny być powielone w takiej liczbie, by były zawsze dostępne w punktach konsultacyjnych i przesłane pocztą tym wszystkim interwenientom, którzy o nie poproszą. 6. Projekt witryny internetowej. Witryna może zawierać: informacje ogólne i szczegółowe o projekcie, kalendarium projektu, repozytorium dokumentów do pobrania, forum dyskusyjne, film o podobnej inwestycji, adresy do nadsyłania uwag, informacje o wystawie i konkursach, prezentację wystaw i prac konkursowych, lista panelu ekspertów, itd. 7. Projekt wystawy Wystawa do ustawienia np. w hallu ratusza, w centrum handlowym, przed kościołem. Projekt merytoryczny i graficzny wystawy składającej się z kilku plansz obrazujących zamierzenie inwestycyjne i pozytywne skutki dla dzielnicy lub gminy Wystawa nie powinna zawierać informacji zbyt technicznych. Nacisk należy położyć np. na ochronę ojczystej przyrody, na nowoczesność rozwiązań technicznych, zwłaszcza zmniejszających oddziaływania niekorzystne. 8. Wstępne kontakty z dziennikarzami z prasy warszawskiej. Spotkanie z dziennikarzami specjalizującymi się w tematyce warszawskiej, poinformowanie ich o projekcie i prośba o współdziałanie z MPWiK. Należy dowiedzieć się, jakie informacje o projekcie będą dziennikarzom potrzebne. Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 14

8 9. Implementacja projektu witryny internetowej. Wykonanie stron witryny zgodnie z projektem. Należy przewidzieć dodatkowe obowiązki redaktora tej części witryny i moderatora listy dyskusyjnej. 10. Spotkanie z samorządem dzielnicy Białołęka prezentacja projektu i konsultacje. Prezentacja zarysu projektu i konsultacji społecznych zarządowi miasta, gminy lub dzielnicy i radnym. Prezentacja powinna opisywać kształt projektu, przedstawiać jego zalety dla ochrony środowiska. Nie powinna ukrywać uciążliwości w fazie budowy i eksploatacji. Powinna przedstawiać kompleksowość środków zmniejszających oddziaływania niekorzystne i ogólną korzyść dla mieszkańców. 11. Wykupienie numeru lokalnych czasopism (lub wkładki do nich) Przygotowanie artykułów informujących o inwestycji, opracowanie informacji graficznej, np. fotomontażu. Publikacja i zapewnienie kolportażu. 12. Opracowanie ulotek informacyjnych lub broszury Można zastosować techniki marketingu bezpośredniego z dostarczeniem do wszystkich gospodarstw domowych. 13. Konferencja prasowa. Dobrze przygotowana konferencja prasowa. Zaproszenie : rozpoczęcie projektu modernizacji gospodarki ściekowej z pierwszym kompleksowym programem konsultacji społecznych. 14. Spotkanie z POE w MPWiK prezentacja projektu. Konferencja na którą będą zaproszeni przedstawiciele POE. Prezentacja projektu, prezentacja programu konsultacji społecznych. Przekazanie materiałów. Zaproszenie do konsultacji. 15. Wykonanie i otwarcie wystawy na ratuszu w Białołęce. Wykonanie plansz zgodnie z projektem. Uzgodnienie z burmistrzem terminu otwarcia wystawy. Zorganizowanie uroczystości może być połączone z ogłoszeniem konkursu fotograficznego. Zaprosić POE. 16. Spotkania z POE konsultacje. Kontakty robocze z poszczególnymi POE przyjmowanie od nich uwag i komentarzy, propozycji modyfikacji projektu itp. Uwzględnianie tych uwag w projekcie i informowanie o tym zainteresowanych lub porozumiewanie się z ekologami w celu dyskutowania podnoszonych spraw. 17. Zorganizowanie dyżurów informacyjno konsultacyjnych dla lokalnej społeczności (clearing house). Ustanowienie stanowiska ds. kontaktów ze społecznością lokalną Warszawy w MPWiK. Osoba ta będzie zbierała propozycje ustne (osobiście oraz telefonicznie) oraz złożone na piśmie dot. projektu. Czynne przez 2 tygodnie 5 dni w tygodniu, w godz Osoba odpowiedzialna sporządzi raport z wyników konsultacji dla Zarządu MPWiK. Zaangażowanie osoby znanej i szanowanej na terenie dzielnicy Białołęka i zorganizowanie jej/jego dyżurów w ratuszu np. 3 razy w tygodniu przez 2 tygodnie, np. w godzinach Zadaniem tej osoby będzie przyjmowanie interwenientów spośród lokalnej społeczności, zbieranie uwag i propozycji dotyczących projektu na terenie dzielnicy Białołęka. Razem z tą osobą dyżur będzie pełnić jej/jego asystent(ka) z MPWiK, który(a) będzie sporządzał(a) notatki, a następnie wspólnie z tą osobą sporządzi raport dla Zarządu MPWiK. 18. Wycieczka do spalarni w Berlinie. Organizacja wycieczki do Berlina w celu pokazania działającej instalacji podobnej do tej, która planowana jest w OŚ Czajka. Zaprosić osoby spośród radnych, przedstawicieli. Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 15 Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 16

9 Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 17 Kraszewski, Iwińska Konflikty ekologiczne i negocjacje 18