(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 16/42 EP B1 (13) (1) T3 Int.Cl. A23L 2/60 (06.01) A23L 2/39 (06.01) A23L 29/ (16.01) A23L 27/00 (16.01) A23L 33/ (16.01) A23F 3/ (06.01) (4) Tytuł wynalazku: Izomaltuloza jako nośnik do suchych preparatów aromatycznych () Pierwszeństwo:..04 DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 07/32 (4) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 17/06 (73) Uprawniony z patentu: Südzucker Aktiengesellschaft Mannheim/Ochsenfurt, Mannheim, DE (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP T3 TILLMANN DÖRR, Hohen-Sülzen, DE LUTZ GUDERJAHN, Offstein, DE STEPHAN HAUSMANNS, Wiesbaden, DE JÖRG KOWALCZYK, Eisenberg/Steinborn, DE (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Eliza Stypińska LDS ŁAZEWSKI DEPO I WSPÓLNICY ul. Okopowa 8/ Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 1 EP B1 Z-67 Izomaltuloza jako nośnik do suchych preparatów aromatycznych Opis [0001] Niniejszy wynalazek dotyczy suchych preparatów aromatycznych zawierających ekstrakt osadzony na nośniku, w szczególności ekstrakt osadzony na cukrze nie-przeczyszczającym oszczędzającym zęby jako nośniku oraz sposobu ich wytwarzania i ich zastosowania. [0002] Napoje granulowane, na przykład granulowane gotowe herbaty, bardzo często zawierają sacharozę jako nośnik. Stwierdzono jednak, że produkty te są obciążone dużymi wadami. W licznych badaniach wykazano, że spożywanie zawierających sacharozę herbat instant może prowadzić do znacznych uszkodzeń zębów. I tak występujący u niemowląt i małych dzieci obraz chorobowy "Nursing Bottle-Syndrom" (NBS) (zespół karmienia butelką), który odznacza się próchniczymi i parodontycznymi uszkodzeniami uzębienia mlecznego, patologicznymi zmianami zawartości drobnoustrojów w jamie ustnej i przewlekłymi stanami zapalnymi śluzówki jamy ustnej i zębodołów szczękowych, można wywodzić zasadniczo z ciągłego ssania z butelek ze smoczkiem herbat instant zawierających sacharozę (porównaj na przykład Behrendt i in., Monatsschr. Kinderheilk., 136 (1998), -33). W szczególności ze względu na wykazane uszkodzenia zębów i uzębienia przez napoje zawierające sacharozę zaczęto rozwijać wolne od sacharozy herbaty instant z węglowodanami, takimi jak glukoza lub maltodekstryny, jako nośnikami. Jednak również spożywanie produktów typu herbaty instant zawierających maltodekstrynę prowadzi do niekontrolowanego przyjmowania próchnicotwórczych cukrów (Koch und Wetzel, Schweiz. Monatsschr. Zahnmed., (199), ). [0003] Rozwijano również herbaty instant oparte na białku. Takie herbaty instant są co prawda wolne od cukru, ale też wykazują szereg wad. I tak na przykład nie wyjaśniono, czy stały dopływ wyodrębnionych białek, zwłaszcza pomiędzy posiłkami, można oceniać jako zdrowotnie pożądany. Podobnie, nie ma zapewnienia czy wskutek dopływu obcych białek nie powstaje u dzieci ryzyko alergii. [0004] Opis WO 04/ ujawnia zawierające izomaltulozę sproszkowane napoje instant, zwłaszcza herbaty instant. Opisane tam sproszkowane napoje stanowią mieszaniny różnych składników, zwłaszcza izomaltulozy jako środka słodzącego, z różnymi aromatami. Niektóre z tam opisanych sproszkowanych

3 napojów można oceniać jako oszczędzające zęby. Niekorzystne jest jednak to, że podczas stosowania suchych aromatów, a więc aromatów na nośniku w stanie stałym, to znaczy suchym, do proszków zawierających suche aromaty, na przykład w przypadku sproszkowanych napojów, wprowadzana jest jednak pewna zawartość zdolnych do fermentacji węglowodanów. [000] Znane ze stanu techniki herbaty instant, zwłaszcza na podstawie maltodekstryn i białek, wymagają więc dalszej poprawy pod kątem ich nieszkodliwości zdrowotej i akariogenności (niewywoływanie próchnicy). [0006] Naturalnie występująca redukująca ketoza disacharydowa izomaltuloza (6-O-a-D-glukopiranozylo-fruktoza; palatynoza) ma korzystne właściwości akariogenne, ponieważ izomaltuloza prawie nie ulega rozkładowi pod wpływem ludzkiej flory ustnej. Izomaltulozę otrzymuje się zazwyczaj z czystych albo powstających podczas wytwarzania cukru roztworów sacharozy drogą transglukozydacji sacharozy do izomaltulozy z zastosowaniem żywych lub martwych komórek Protaminobacter rubrum lub uzyskanych z nich wyciągów enzymatycznych. Izomaltuloza ulega rozszczepieniu w sposób opóźniony tylko przez glukozydazy ze ścianek ludzkiego jelita cienkiego, przy czym otrzymane produkty rozkładu glukoza i fruktoza ulegają resorpcji. Skutkiem tego, w porównaniu z szybko ulegającymi trawieniu węglowodanami, jest powolny wzrost poziomu glukozy we krwi. Izomaltuloza w porównaniu z szybko ulegającymi trawieniu, wysokoglikemicznymi środkami spożywczymi prawie wcale nie potrzebuje insuliny podczas przemiany materii. Pomimo korzystnych właściwości akariogennych izomaltulozy w przeciwieństwie do innych substancji wymiennych dla cukru, takich jak mannit, sorbit i izomalt, albo substancji słodzących, takich jak cyklaminian, prawie nie stosuje się jako jedynego środka słodzącego w środkach spożywczych lub napojach. Związane jest to w szczególności ze smakiem izomaltulozy, zwłaszcza ze znacznie słabszą siłą słodzącą w porównaniu z sacharozą. Siła słodząca %-owych wodnych roztworów izomaltulozy wynosi tylko około 0,4 siły słodzącej cukru. Do tego dochodzi fakt, że izomaltuloza może tworzyć produkty rewersji i produkty Maillarda. [0007] Izomaltulozę (palatynozę) stosuje się więc głównie jako substancję wyjściową do wytwarzania izomaltu, prawie równomolowej mieszaniny diastereomerów 6-O-a-D-glukopiranozylo-D-sorbitu (1,6-GPS) i 1-O-a-Dglukopiranozylo-D-mannitu (1,1-GPM). Jako środek słodzący w środkach spożywczych i/lub napojach, izomaltulozę stosuje się, ze względu na jej niewielką siłę słodzącą i wynikający z tego smak, zasadniczo w kombinacji z innymi substancjami wymiennymi dla cukru i/lub środkami słodzącymi. Po części izomaltulozę stosuje się też w celu przykrycia nieprzyjemnego smaku innych środków spożywczych. Ze

4 względu na to, że rozkład izomaltulozy następuje w sposób opóźniony dopiero w zakresie jelita cienkiego, izomaltulozę stosuje się także w specjalnych środkach spożywczych lub napojach dla sportowców, aby utrzymywać metabolizm oksydacyjny. [0008] Wiadomo, że nawet niewielkie ilości zdolnych do fermentacji węglowodanów mogą prowadzić do uszkodzeń zębów, zwłaszcza przy powtarzalnym i częstym spożywaniu napojów lub środków spożywczych. I tak już niewielkie ilości zdolnych do fermentacji węglowodanów, pobieranych na przykład przez niemowlęta podczas ssania, mogą prowadzić do znacznych uszkodzeń tych jeszcze młodych zębów. [0009] Z opisu EP A znane są napoje w proszku na podstawie izomaltulozy i trehalozy, które zawierają substancje aromatyczne. Z opisu JP A znany jest napój w proszku, który zawiera palatynozę i sproszkowany sok owocowy. Z opisu DE A1 znane są komprymaty zawierające izomaltulozę i naturalny aromat cytrynowy. [00] Na podstawie tego stanu techniki powstaje techniczny problem polegający na dostarczeniu środków, które umożliwiałyby sporządzanie przeznaczonych do spożycia przez ludzi i zwierzęta określonych produktów, na przykład środków spożywczych, używek, farmaceutyków lub napojów, które byłyby polepszone pod względem stabilności w trakcie składowania, zdolności do płynięcia, zdolności do dozowania i rozwijania aromatu i byłyby w podwyższonym stopniu oszczędzające dla zębów. [0011] Wynalazek niniejszy rozwiązuje ten problem techniczny przez dostarczenie sproszkowanego lub granulowanego suchego preparatu aromatycznego, zawierającego przynajmniej jeden ekstrakt na nośniku, przy czym nośnikiem jest nieprzeczyszczający cukier oszczędzający zęby, a mianowicie izomaltuloza, przy czym ekstrakt stanowi uzyskany za pomocą wody, wody/etanolu lub etanolu wyciąg z roślin lub części roślin, przy czym ten przynajmniej jeden ekstrakt jest fizycznie zasocjowany z nośnikiem, to znaczy jest połączony z nośnikiem w sposób mechanicznie nierozdzielny, zawierającego co najmniej co najmniej 40% m/m, w stosunku do ilości całkowitej, izomaltulozy jako nośnika, najwyżej % m/m, w stosunku do ilości całkowitej suchej substancji suchego preparatu aromatycznego, wody i % m/m do 6% m/m, w stosunku do ilości całkowitej, ekstraktu. [0012] Suchy preparat aromatyczny według wynalazku odznacza się szczególnie wysokim działaniem oszczędzającym zęby. Ponadto izomaltuloza w nieoczekiwany sposób ma wysokie powinowactwo do aromatów i okazuje się, że otrzymane powiązania izomaltuloza/ekstrakt, to znaczy wyżej wymienione suche

5 preparaty aromatyczne, są szczególnie stabilne w trakcie składowania. Wykazują one dobre właściwości proszku odnośnie zdolności do płynięcia i zdolności do dozowania. Ponadto uwidocznia się wzmacniający wpływ izomaltulozy na aromatyczne działanie ekstraktów. [0013] W związku z niniejszym wynalazkiem pod pojęciem ekstraktu rozumie się wyciąg z roślin i/lub części roślin, który wytwarza się na przykład drogą macerowania lub perkolacji za pomocą wody, roztworu wodnego, a mianowicie wody/etanolu, albo etanolu i ewentualnie następnego odparowania otrzymanego wyciągu. Takim ekstraktem może być w szczególności ekstrakt herbaty, ekstrakt z ziół, ekstrakt owocowy, substancja zapachowa lub smakowa albo aromat, na przykład aromat owocowy. Wynalazek w korzystnej postaci wykonania dotyczy wyżej wymienionego suchego preparatu aromatycznego, przy czym charakteryzuje się on tym, że zawiera nie tylko jeden ekstrakt, lecz większą liczbę różnych albo wiele różnych ekstraktów w postaci osadzonej na nośniku, a mianowicie w postaci fizycznie asocjowanej z izomaltulozą. [0014] Zgodnie z wynalazkiem przewiduje się, że ten przynajmniej jeden ekstrakt jest fizycznie połączony z izomaltulozą, przy czym ekstrakt jest połączony fizycznie z nośnikiem tak, że rozdzielenie za pomocą sił fizycznych, takich jak sedymentacja lub odwirowanie, nie jest możliwe. [001] W szczególnie korzystnym przykładzie wykonania przewiduje się, że ten przynajmniej jeden ekstrakt nanosi się na albo w nośnik w procesie fluidalnym, zwłaszcza w procesie aglomeracji fluidalnej, sposobem suszenia ko-rozpyłowego, metodą instantyzacji, za pomocą ekstruzji, suszeniem sublimacyjnym albo za pomocą ko-aglomeracji. W jednej z postaci wykonania można przewidywać, że izomaltulozę przed fizycznym łączeniem miele się. [0016] Wytwarzanie suchego preparatu aromatycznego według wynalazku może w związku z tym następować na przykład drogą aglomeracji, ekstruzji, suszenia rozpyłowego albo za pomocą instantyzacji nośnika i ekstraktu. W korzystnej postaci wykonania można przewidywać, że surowce, zwłaszcza izomaltulozę miele się i następnie prowadzi aglomerację, korzystnie sposobem fluidalnym, przy czym zmieloną izomaltulozę poddaje się aglomeracji razem z ekstraktem i ewentualnie z dodatkami. W dalszym przykładzie wykonania można przewidywać, że surowce, zwłaszcza izomaltulozę miele się i pod działaniem pary poddaje instantyzacji z ekstraktem i ewentualnie dalszymi dodatkami. Oczywiście można też izomaltulozę i ekstrakt poddawać granulowaniu na mokro z następnym suszeniem i konfekcjonowaniem, zwłaszcza przesiewaniem, w celu

6 1 2 3 uzyskania suchych preparatów aromatycznych według wynalazku w postaci proszku lub granulatu. [0018] Zgodnie z wynalazkiem korzystne są ekstrakty, które wykazują szczególnie mały udział węglowodanów zdolnych do fermentacji. Jako węglowodany podane na fermentację zgodnie z niniejszym wynalazkiem bierze się zwłaszcza pod uwagę sacharozę, glukozę i fruktozę oraz inne węglowodany, które ulegają przemianie materii pod wpływem ludzkiej flory w ustach z utworzeniem kwasów organicznych. [0019] W dalszej korzystnej postaci wykonania przewiduje się, że zawartość podatnych na fermentację węglowodanów w tym co najmniej jednym ekstrakcie wynosi najwyżej % m/m, najwyżej % m/m, korzystnie najwyżej % m/m, najwyżej % m/m, zwłaszcza najwyżej 0,% m/m, korzystnie najwyżej 0,1% m/m (dane w % m/m odnoszą się każdorazowo do całkowitej zawartości suchej substancji ekstraktu). [00] W dalszej korzystnej postaci wykonania przewiduje się, że zawartość podatnych na fermentacje węglowodanów w suchym preparacie aromatycznym wynosi najwyżej % m/m, najwyżej % m/m, najwyżej % m/m, najwyżej % m/m, najwyżej 0,% m/m, najwyżej 0,1% m/m (każdorazowo w odniesieniu do całkowitej zawartości suchej substancji suchego preparatu aromatycznego). [0021] W szczególnie korzystnej postaci wykonania wynalazek przewiduje, zubożenie ekstraktu pod względem wyżej wymienionych niepożądanych węglowodanów podatnych na fermentację w etapie czasowo przed asocjacją z nośnikiem. Można to przeprowadzać na przykład sposobami chromatograficznymi, przez selektywne uwodornianie węglowodanów za pomocą odpowiednich enzymów, zwłaszcza hydrogenaz, albo przez stosowanie odpowiednich katalizatorów, drogą mikrobowego rozkładu węglowodanów, na przykład za pomocą drożdży, albo innymi sposobami. Tak zubożone ekstrakty stosuje się następnie wraz z izomaltulozą do wytwarzania suchych preparatów aromatycznych według wynalazku. [0022] W szczególnie korzystnym przykładzie wykonania wynalazek przewiduje, że suche preparaty aromatyczne według wynalazku składają się tylko z izomaltulozy i jednego lub większej liczby wymienionych ekstraktów. W dalszym przykładzie wykonania można jednak przewidywać, że obok izomaltulozy i ekstraktu lub ekstraktów obecne są dalsze substancje, na przykład sole, zwłaszcza sole kwasów organicznych lub nieorganicznych. Ponadto można stosować na przykład naturalne lub syntetyczne barwniki, przeciwutleniacze, takie jak tokoferol lub

7 palmitynian askorbylu, środki wspomagające płynięcie, takie jak dwutlenek krzemu, stabilizatory, takie jak sorbinian sodu, albo podobne. [0023] Wynalazek przewiduje zwłaszcza, że izomaltuloza albo izomaltuloza wraz z trehalozą są jedynymi i wyłącznymi występującymi w suchym preparacie aromatycznym cukrami, korzystnie jedynym wypełniającym czynnikiem słodzącym, szczególnie korzystnie wyłącznym czynnikiem słodzącym. [0024] W związku z niniejszym wynalazkiem pod pojęciem środek słodzący" rozumie się substancje, które wykazują siłę słodzącą i są dodawane na przykład do środków spożywczych lub napojów, aby wywołać smak słodyczy. W związku z niniejszym wynalazkiem środki słodzące dzieli się na cukry, takie jak sacharoza, glukoza lub fruktoza, które dają masę i siłę słodzącą, oraz substancje słodzące, a więc substancje, które nie są cukrami, lecz pomimo to wykazują siłę słodzącą, które z kolei dzieli się na substancje wymienne dla cukru, a więc środki słodzące, które posiadają masę i fizjologiczną wartość energetyczną dodatkowo do siły słodzącej (wypełniające środki słodzące), i substancje intensywnie słodzące, a więc substancje, które na ogół wykazują bardzo wysoką siłę słodzącą, ale nie wykazują masy i na ogół nie wykazują fizjologicznej wartości energetycznej albo wykazują tylko bardzo niewielką. [002] W szczególnie korzystnej postaci wykonania przewiduje się więc, że izomaltuloza ewentualnie wraz z trehalozą stanowi jedyny i wyłączny środek słodzący w suchym preparacie aromatycznym, to znaczy, że pomijając izomaltulozę i/lub trehalozę w suchym preparacie aromatycznym nie są obecne żadne cukry, żadne substancje intensywne słodzące i żadne substancje wymienne dla cukru i/lub alkohole cukrowe. Można jednak też przewidywać, że izomaltuloza ewentualnie wraz z trehalozą stanowi jedyny i wyłączny występujący w suchym preparacie aromatycznym wypełniający środek słodzący, to znaczy, że nie występują żadne cukry, żadne alkohole cukrowe i żadne substancje wymienne dla cukru. W dalszej postaci wykonania można przewidywać, że izomaltuloza i/lub trehaloza są jedynym i wyłącznym cukrem występującym w suchym preparacie aromatycznym, to znaczy, że żadne dalsze cukry nie są obecne. [0026] Wynalazek niniejszy rozwiązuje leżący u jego podstaw problem techniczny również przez dostarczenie wyżej wymienionych suchych preparatów aromatycznych, zawierających w korzystnym przykładzie wykonania co najmniej 40% m/m, co najmniej 0% m/m, co najmniej 60% m/m, co najmniej 70% m/m, co najmniej 80% m/m, korzystnie co najmniej 90% m/m, korzystnie 90 do 9% m/m, w odniesieniu do całkowitej ilości (całkowita zawartość suchej substancji suchego preparatu aromatycznego), izomaltulozy jako nośnika, najwyżej % m/m, w

8 szczególności 1 do % m/m, korzystnie 0,1 do % m/m, szczególnie korzystnie 0,1 do 1% m/m, w przeliczeniu na całkowitą ilość (całkowita zawartość suchej substancji suchego preparatu aromatycznego), wody i do 6% m/m, zwłaszcza do 40% m/m, w odniesieniu do całkowitej ilości (całkowita zawartość suchej substancji suchego preparatu aromatycznego), ekstraktu. [0027] W korzystnym przykładzie wykonania, zgodny z wynalazkiem suchy preparat aromatyczny mające więc korzystnie 40 do 90% m/m, korzystnie 0 do 8% m/m, korzystnie do 70% m/m izomaltulozy (każdorazowo w odniesieniu do całkowitej ilości suchej substancji suchego preparatu aromatycznego). [0028] W dalszej korzystnej postaci wykonania suche zgodne z wynalazkiem preparaty aromatyczne mogą dodatkowo zawierać naturalne lub syntetyczne substancje aromatyzujące, korzystnie w ilości 1 do % m/m, korzystnie 2 do % m/m w odniesieniu do całkowitej ilości suchej substancji suchego preparatu aromatycznego. [0029] Otrzymywane z zastosowaniem zgodnych z wynalazkiem suchych preparatów aromatycznych produkty stałe, takie jak środki spożywcze, używki, farmaceutyki, proszki itp. albo gotowe do picia napoje, na przykład herbaty albo wyroby herbato-podobne, w korzystny sposób nie prowadzą do znanych uszkodzeń zębów i uzębienia, ponieważ w przeciwieństwie do znanych ze stanu techniki herbacianych napojów instant nie zawierają węglowodanów, które mogą ulegać fermentacji pod wpływem flory z ust. Zastosowanie izomaltulozy jako nośnika ma też korzyści technologiczne, zwłaszcza w przypadku wytwarzania sproszkowanych napojów instant. Ponieważ izomaltuloza nie jest higroskopijna, można bez problemów wytwarzać nie zbrylające się, sypkie sproszkowane napoje instant w formie proszku lub granulatu. Stosowanie izomaltulozy i/lub trehalozy jako nośnika jest poza tym bardzo korzystne kosztowo, ponieważ izomaltulozę można niedrogo wytwarzać z sacharozy. [00] Zgodnie z wynalazkiem przewiduje się zastosowanie izomaltulozy jako nośnika dla suchych preparatów aromatycznych, przy czym suche preparaty aromatyczne występują w postaci proszku lub aglomerowanych cząstek albo jako granulat. W związku z niniejszym wynalazkiem pod pojęciem nośnik albo substancja nośnikowa rozumie się substancję chemiczną, która służy jako podłoże i/lub szkielet dla substancji, które wywołują typowe właściwości smakowe, zapachowe i nadające zabarwienie dla przeznaczonych do spożycia przez ludzi i zwierzęta określonych produktów, takich jak środki spożywcze, farmaceutyki, używki, napoje, na przykład herbaty lub wyroby herbato-podobne.

9 [0031] Do wytwarzania ekstraktów herbaty, to znaczy ekstraktów z części roślin krzewu herbacianego Camellia sinensis L.O. Kuntze z rodziny herbatowych, stosuje się na przykład sposoby takie, jak ultrafiltracja i odwrócona osmoza z następnym suszeniem rozpyłowym. Ekstrakty herbaty względnie inne ekstrakty roślinne wykazują maksymalną zawartość wody wynoszącą 6% i maksymalną zawartość popiołu %. [0032] W korzystnym przykładzie wykonania wynalazku suchy preparat aromatyczny zawiera ekstrakt z czarnej herbaty. Pod pojęciem czarnej herbaty rozumie się herbatę fermentowaną, której liście poddaje się właściwej dla wytwarzania czarnej herbaty obróbce, takiej jak więdnięcie, przetaczanie, fermentowanie, rozdrabnianie i suszenie. [0033] W dalszym korzystnym przykładzie wykonania wynalazku przewiduje się, że suchy preparat aromatyczny według wynalazku zawiera ekstrakt herbaty Oolong. W związku z niniejszym wynalazkiem pod pojęciem herbata Oolong" rozumie się herbatę połowicznie fermentowaną, której liście poddaje się fermentacji po zwykle stosowanych sposobach, takich jak więdnięcie i przetaczanie, przy czym fermentację przerywa się po upływie około połowy zwykle stosowanego czasu i prowadzi suszenie. [0034] Dalszy korzystny przykład wykonania wynalazku dotyczy suchego preparatu aromatycznego, który zawiera ekstrakt z zielonej herbaty. Pod pojęciem zielona herbata rozumie się herbatę niefermentowaną, której liście poddaje się blanszowaniu, przetaczaniu i suszeniu i której naturalna barwa liści pozostaje wobec tego w dużym stopniu nienaruszona. [003] W dalszym przykładzie wykonania wynalazku przewiduje się, że suchy preparat aromatyczny według wynalazku aromatyzuje się, przy czym do wytwarzania suchego preparatu aromatycznego stosuje się ekstrakt otrzymany z rośliny lub składnika roślinnego, zwłaszcza z herbaty, do którego dla aromatyzowania dodano nadające aromat soki owocowe, nadające zapach i/lub smak rośliny lub części roślin albo pitne alkohole, na przykład whisky, arak albo rum. [0036] W dalszej korzystnej postaci wykonania niniejszego wynalazku w przypadku stosowanych zgodnie z wynalazkiem ekstraktów chodzi o wyciągi z ziół. W związku z niniejszym wynalazkiem w przypadku wyciągu z ziół chodzi o ekstrakt, który uzyskuje się z roślin, które nie są przedstawicielami rodziny roślin herbacianych (Theaceen) i/lub ich części roślin, zwłaszcza liści, pączków liściowych, łodyg, kwiatów, nasion lub korzeni, i który można na przykład stosować do wytwarzania gotowego do picia napoju herbatopodobnego.

10 [0037] Wyciągami ziołowymi według wynalazku są korzystnie wyciągi z aloesu (Aloes), anyżku, kozłka (Valerianae), korzeni kozłkowatych, żarnowca miotlastego (Sarothamni scoparii), lulka czarnego (Hyoscyami), aminka (Visnagae), bobrka trójlistkowego (Trifolii fibrini), wymiotnicy (Ipecacuanhae), kulczyby (Strychni), pokrzywy, liści jeżyny, kory chinowca (Chinae), condurango (Condurango), jabłek zawierających żelazo (Ferri pomati), bluszczu (Hederae helicis), goryczki (Gentianae), liści truskawki, paproci (Filicis), kruszyny (Frangualae), fenkułu, igieł świerkowych (Pini), przywrotnika, pięciornika gęsiego, żeńszenia, dolędki (Grindeliae), róży, drożdży (Faecis), liści borówki czarnej, kwiatów ketmii, liści malin, dzikiego bzu, chmielu, szyszek chmielu (Strobuli lupuli), imbiru lekarskiego, liści porzeczki, dziurawca, tataraku (Calami), rumianku (Chamomillae), gorzknika kanadyjskiego (Hydrastis), drapacza lekarskiego (Cardui benedicti), kasztanów (Castaneae), kolokwinty (Colocynthidis), kolendry, mięty, rośliny Lapacho, lawendy, palczatki cytrynowej, kwiatów lipy, mniszka pospolitego, konwalii, (Convallariae), majeranku, malwy, słodu (Malti), mikołajka, rośliny Mate, melisy, jemioły (Visci albi), sporyszu (Secalis cornuti), opium (Opii), kwiatów męczennicy (Passiflorae), mięty pieprzowej, piwonii, pomarańczy gorzkiej (Aurantii), pastwinu (Ratanhiae), rabarbaru (Rhei), rozmarynu czerwonokrzewu, jeżówki (Echinaceae purpureae), szakłaka (Cascarae sagradae), szałwii (Salviae), krwawnika, pierwiosnków (Primulae), kaliny (Viburni prunifolii), simaruby (Simarubae), babki lancetowatej, nostrzyka (Meliloti), centurii pospolitej (Centaurii), tymianku (Thymi), pokrzyku wilczej jagody (Belladonnae), werbeny, głogu (Crataegi), liści winorośli (Vitis viniferae), piołunu (Absinthii), hyzopu lekarskiego, cynamonu i/lub ich części. Zgodnie z wynalazkiem przewiduje się, że ekstrakt jest wyciągiem jednego rodzaju rośliny. Zgodnie z wynalazkiem istnieje jednak możliwość, że ekstrakty pochodzą od przynajmniej dwóch rodzajów roślin. [0038] Dalszy korzystny przykład wykonania wynalazku dotyczy aromatyzowanych ekstraktów ziołowych. [0039] W korzystnym przykładzie wykonania aromatyzowany ekstrakt ziołowy obok odpowiedniego ekstraktu roślinnego zawiera dodatkowo naturalne lub identyczne z naturalnymi substancje zapachowe lub smakowe. W dalszej korzystnej postaci wykonania wynalazku aromatyzowany ekstrakt ziołowy obejmuje ekstrakt uzyskany z roślin lub części roślin, do których przed ekstrakcją dla aromatyzowania dodano na przykład nadające aromat soki owocowe. [0040] W dalszym korzystnym przykładzie wykonania wynalazku w przypadku zgodnych z wynalazkiem ekstraktów chodzi o ekstrakty owocowe. W związku z niniejszym wynalazkiem pod pojęciem ekstraktu owocowego rozumie się

11 1 2 3 proszek, który zawiera otrzymany według znanych sposobów ekstrakt z owoców i/lub naturalne albo identyczne z naturalnymi aromaty owocowe. W korzystnej postaci wykonania zgodny z wynalazkiem ekstrakt owocowy zawiera ekstrakt z owoców, takich jak jabłka, ananas, gruszki, pomarańcze, grejpfrut, limonki, mango, owoce męczennicy, porzeczki, maliny, borówka czarna, wiśnie, brzoskwinie, jagody rokitnika, cytryny itp. [0041] Zgodnie z wynalazkiem w przykładzie wykonania wynalazku przewiduje się, że suchy preparat aromatyczny może zawierać 0,1% m/m do % m/m soli kwasów organicznych lub nieorganicznych. Korzystnie stosuje się sole takie, jak cytrynian trisodowy albo fosforan, taki jak K2HPO4 lub KH2PO4. [0042] Zgodnie z wynalazkiem w korzystnym przykładzie wykonania przewiduje się, że suchy preparat aromatyczny zgodny z wynalazkiem zawiera środek wspomagający sypkość. Pod pojęciem środek wspomagający sypkość albo fluidyfikator (niem. Fliessmittel) rozumie się tak zwane wspomagacze sypkości (niem. Rieselhilfen), które na przykład w przypadku proszków kleistych lub abrylających się przyczyniają się do ich swobodnego płynięcia. Korzystnie w przypadku środka wspomagającego sypkość stosowanego zgodnie z wynalazkiem chodzi o dwutlenek krzemu. [0043] Zgodnie z wynalazkiem w korzystnym przykładzie wykonania przewiduje się, że suchy preparat aromatyczny może zawierać naturalne i/lub syntetyczne barwniki. W przypadku barwników naturalnych może chodzić na przykład o barwniki pochodzenia roślinnego, takie jak karotenoidy, flawonoidy i antocyjany, barwniki pochodzenia zwierzęcego, takie jak koszenila, pigmenty nieorganiczne, takie jak dwutlenek tytanu, pigmenty z tlenku żelaza i pigmenty z wodorotlenku żelaza. Jako barwniki naturalne można też brać pod uwagę barwniki utworzone wtórnie, takie jak produkty brązowienia enzymatycznego, na przykład polifenole, i produkty rumienienia nie-enzymatycznego, takie jak melanoidyna. Zgodnie z wynalazkiem przewiduje się ponadto, że jako naturalne barwniki można stosować produkty ogrzewania, na przykład karmel lub karmel amoniakalno-siarczynowy. W suchych preparatach aromatycznych według wynalazku można poza tym stosować barwniki syntetyczne, takie jak związki azowe, trifenylometanowe, indygoidowe, ksantenowe i chinolinowe. Stosowane zgodnie z wynalazkiem barwniki syntetyczne są korzystnie rozpuszczalne w wodzie. [0044] Zgodnie z wynalazkiem w korzystnym przykładzie wykonania suchy preparat aromatyczny według wynalazku może być dodatkowo wzbogacony naturalnymi lub syntetycznymi witaminami wybranymi z grupy składającej się z witaminy A, witaminy B1, witaminy B2, witaminy B3, witaminy B, witaminy B6,

12 witaminy B12, witaminy B-kompleks, witaminy C, witaminy D, witaminy E, witaminy F i witaminy K. Suche preparaty aromatyczne według wynalazku mogą ponadto zawierać dodatkowe substancje mineralne i pierwiastki śladowe. Zgodnie z wynalazkiem w korzystnym przykładzie wykonania przewiduje się również, że suche preparaty aromatyczne według wynalazku zawierają też substancje intensywnie słodzące, takie jak sacharyna, sacharyna-na, sacharyna-k, sacharyna Ca, cyklaminian sodu, cyklaminian wapnia, acesulfam K, aspartam, dulcyna, glikozyd stewiolowy i dihydrochalkon neohesperydyny. [004] Niniejszy wynalazek dotyczy także produktów wytwarzanych za pomocą wyżej wymienionych suchych preparatów aromatycznych, a mianowicie sproszkowanych napojów, korzystnie samych sproszkowanych napojów instant. W związku z wynalazkiem występują też sposoby wytwarzania suchego preparatu aromatycznego, przy czym przynajmniej jeden ekstrakt asocjuje się fizycznie z nośnikiem, poprzez fizyczne zetknięcie ze sobą nośnika i przynajmniej jednego ekstraktu, na przykład sposobem fluidyzacyjnym, zwłaszcza fluidyzacyjnym sposobem aglomeracji, sposobem ekstruzji, sposobem ko-suszenia rozpyłowego, sposobem instantyzacji lub suszeniem sublimacyjnym, albo sposobem ko-aglomeracji i otrzymuje się produkt, który zawiera ten przynajmniej jeden ekstrakt na nośniku, zwłaszcza przynajmniej jeden ekstrakt fizycznie asocjowany z nośnikiem. [0046] Wytworzone na podstawie suchego preparatu aromatycznego, zgodnego z wynalazkiem, środki spożywcze, farmaceutyki, używki, napoje, zwłaszcza sproszkowane napoje instant i uzyskane napoje herbaciane względnie napoje herbatopodobne, takie jak herbaty ziołowe lub herbaty owocowe, odznaczają się w korzystny sposób tym, że w przeciwieństwie do znanych ze stanu techniki zawierających węglowodany napojów herbacianych instant podczas spożycia, nie prowadzą albo najwyżej prowadzą krótkookresowo do obniżenia wartości ph, w jamie ustnej, w najważniejszym dla uszkodzeń zębów zakresie poniżej,7, jak to stwierdzono metodą telemetrii ph płytek. Wewnątrzoralna telemetria ph płytek (Graf i Mühlemann, J. Dent. Res., 44 (196), 39; Graf i Mühlemann, Helv. Odont. Acta, (1966), 94) jest jedyną metodą in vivo, która umożliwia szybki i pewny pomiar stężenia jonów H + pod nieuszkodzoną płytką na wysokości powierzchni szkliwa zębów. Sposób ten pozwala więc na śledzenie w sposób ciągły wartości ph, względnie jej zmiany w pokrytej płytką przestrzeni między zębowej i w cieczy jamy ustnej podczas i po niezakłóconym przyjmowaniu napojów lub środków spożywczych. Udostępnione zgodne z wynalazkiem sproszkowane napoje instant na bazie izomaltulozy jako nośniku na podstawie przeprowadzonych oznaczeń phtelemetrycznych należy więc zaliczyć do produktów oszczędzających zęby względnie

13 12 1 znajdujących się w obszarze produktów oszczędzających zęby, a więc przyjaznych dla zębów. [0047] Wynalazek ma związek z zastosowaniem izomaltulozy jako szczególnie oszczędzającego zęby względnie akariogennego nośnika do ekstraktów tego suchego preparatu aromatycznego, zwłaszcza do wytwarzania suchych aromatów. [0048] Dalsze korzystne postacie wynalazku wynikają z zastrzeżeń zależnych. [0049] Wynalazek jest bliżej wyjaśniony na podstawie następujących przykładów. Przykłady izomaltulozowych suchych preparatów aromatycznych Przykład 1 [000] Z następujących składników wytwarzano następujący suchy preparat aromatyczny. Suchy preparat aromatyczny izomaltuloza-pomarańcza Izomaltuloza 8,0 % Pomarańczowy ekstrakt aromatyczny,0 % Naturalny aromat pomarańczowy 12,0 % Suma 0,0 % Przykład 2 [001] Z następujących składników wytwarzano następujący suchy preparat aromatyczny. Suchy preparat aromatyczny izomaltuloza-cytryna Izomaltuloza 9,0 % Cytrynowy ekstrakt aromatyczny,0 % Naturalny aromat cytrynowy,0% Kwas cytrynowy 1,0 % Suma 0,0 %

14 13 Przykład 3 [002] Z następujących składników wytwarzano następujący suchy preparat aromatyczny. Suchy preparat aromatyczny izomaltuloza-wanilia Izomaltuloza 40,0 % Guma arabska, % Dwutlenek krzemu 1,0 % Waniliowy ekstrakt aromatyczny 3, % Suma 0,0 % Przykład 4 (nie według wynalazku) [003] Z następujących składników wytwarzano następujący suchy preparat aromatyczny. Suchy preparat aromatyczny izomaltuloza-karmel Izomaltuloza 81,0 % Ekstrakty aromatyczne 3,00 % naturalnymi Substancje aromatyczne identyczne z,2 % Naturalna substancja aromatyczna,0 % Maltol 0,2 % Suma 0,0% 1 Przykład [004] Z następujących składników wytwarzano następujący suchy preparat aromatyczny. Suchy preparat aromatyczny izomaltuloza-czerwonokrzew Izomaltuloza 2,0 % Ekstrakt czerwonokrzewu 46,0 % Dwutlenek krzemu 1,0 % Suma 0,0%

15 14 Przykład 6 [00] Z następujących składników wytwarzano następujący suchy preparat aromatyczny. Suchy preparat aromatyczny izomaltuloza-fenkuł Izomaltuloza 44,40 % Ekstrakt kopru włoskiego,60 % Suma 0,0% Przykład 7 [006] Z następujących składników wytwarzano następujący suchy preparat aromatyczny. Suchy preparat aromatyczny izomaltuloza-mięta pieprzowa Izomaltuloza 44,40 % Ekstrakt mięty pieprzowej,60 % Suma 0,0 % 1 Przykład 8 [007] Z następujących składników wytwarzano następujący suchy preparat aromatyczny. Suchy preparat aromatyczny izomaltuloza-czarna herbata Izomaltuloza 8,00 % Ekstrakt czarnej herbaty 1,00 % Suma 0,0 % Südzucker Aktiengesellschaft Mannheim/Ochsenfurt, Niemcy Pełnomocnik:

16 1 EP B1 Z-67 Zastrzeżenia patentowe 1. Suchy preparat aromatyczny w postaci proszku lub granulatu, obejmujący przynajmniej jeden ekstrakt na nośniku, przy czym nośnikiem jest oszczędzający zęby, nie przeczyszczający cukier, a mianowicie zmielona izomaltuloza i przy czym ekstrakt stanowi uzyskany za pomocą wody, wody/etanolu lub etanolu wyciąg z roślin lub części roślin i jest połączony w sposób mechanicznie nierozdzielny ze zmieloną izomaltulozą, zawierający co najmniej 40% m/m, w stosunku do całkowitej ilości, izomaltulozy jako nośnika, najwyżej % m/m, w stosunku do całkowitej ilości suchej substancji suchego preparatu aromatycznego, wody i % m/m do 6% m/m, w stosunku do całkowitej ilości, ekstraktu. 2. Suchy preparat aromatyczny według jednego z poprzednich zastrzeżeń, przy czym zawartość podatnych na fermentację węglowodanów w ekstrakcie wynosi najwyżej 0,% m/m, korzystnie najwyżej 0,1% m/m, każdorazowo w stosunku do całkowitej zawartości suchej substancji ekstraktu. 3. Suchy preparat aromatyczny według jednego z poprzednich zastrzeżeń, przy czym zawartość podatnych na fermentację węglowodanów w suchym preparacie aromatycznym wynosi najwyżej 0,% m/m, korzystnie najwyżej 0,1% m/m, każdorazowo w stosunku do całkowitej zawartości suchej substancji suchego preparatu aromatycznego. 4. Suchy preparat aromatyczny według jednego z poprzednich zastrzeżeń, przy czym ekstrakt stanowi ekstrakt herbaciany, ekstrakt ziołowy albo ekstrakt owocowy.. Suchy preparat aromatyczny według jednego z poprzednich zastrzeżeń, przy czym ekstrakt stanowi wyciąg z części roślin krzewu herbacianego. 6. Suchy preparat aromatyczny według jednego z poprzednich zastrzeżeń, przy czym ekstrakt stanowi wyciąg z czarnej lub zielonej herbaty albo z herbaty Oolong. 7. Suchy preparat aromatyczny według jednego z poprzednich zastrzeżeń, przy czym suchy preparat aromatyczny zawiera 0,1% m/m do % m/m, w stosunku do całkowitej ilości suchej substancji suchego preparatu aromatycznego, soli kwasów organicznych lub nieorganicznych, środków wspomagający sypkość, przeciwutleniaczy i/lub stabilizatorów.

17 16 8. Suchy preparat aromatyczny według zastrz. 7, przy czym sól stanowi cytrynian trisodowy albo fosforan, taki jak K2HPO4 lub KH2PO4. 9. Suchy preparat aromatyczny według jednego z zastrz. 7 albo 8, przy czym przeciwutleniacz stanowi palmitynian askorbylu albo alfa-tokoferol.. Suchy preparat aromatyczny według jednego z zastrz. 7 do 9, przy czym środek wspomagający sypkość stanowi dwutlenek krzemu. 11. Suchy preparat aromatyczny według jednego z poprzednich zastrzeżeń, przy czym suchy preparat aromatyczny zawiera przynajmniej jedną substancję intensywnie słodzącą wybraną z grupy składającej się z sacharyny, sacharyny-na, sacharyny-k, sacharyny-ca, cyklaminianu sodu, cyklaminianu wapnia, acesulfamu K, aspartamu, dulcyny, glikozydu stewiolowyego i dihydrochalkonu neohesperydyny. 12. Napój w proszku, zawierające suchy preparat aromatyczny według zastrz. 1. Südzucker Aktiengesellschaft Mannheim/Ochsenfurt, Niemcy Pełnomocnik: