Krajowe środki prawne skierowane przeciwko unikaniu opodatkowania wświetle europejskiego i międzynarodowego prawa podatkowego

Transkrypt

1 Krajowe środki prawne skierowane przeciwko unikaniu opodatkowania wświetle europejskiego i międzynarodowego prawa podatkowego Konferencja Naukowa Krok w przyszłość- stypendia dla doktorantów III edycja Badania doktorantów przyszłością dla rozwoju regionu Toruń, Centrum Kultury, Dwór Artusa, 3 grudnia 2010 r. Mgr BłaŜej Kuźniacki Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

2 Na tym świecie nie ma nic pewnego oprócz śmierci i podatków - Benjamin Franklin

3 Podstawowe założenia pracy badawczej: Ukazanie relacji zachodzących między trzema reŝimami (prawo międzynarodowe, prawo europejskie i prawo krajowe) prawnymi w odniesieniu do walki ze zjawiskiem unikania opodatkowania. Kwestia zgodności krajowych przepisów prawa z prawem europejskim i prawem międzynarodowym oraz problematyka wyznaczenia odpowiedniej granicy między legitymowanym unikaniem opodatkowania a jego nielegalną wersją. Wyjaśnienie skutków braku odpowiednich środków walki z unikaniem opodatkowania (erozji podstaw opodatkowania, zachwiania konkurencji między gospodarkami poszczególnych państw) Wyjaśnienie skutków nadmiaru środków walki z unikaniem opodatkowania i zbyt częste ich stosowania (ograniczenie swobody działalności gospodarczej, naruszania przez organy podatkowe praw podatnika).

4 Unikanie podatków jest obecnie jedynym rodzajem działalności, który przynosi jeszcze jakiekolwiek dochody - Lord Keynes

5 Trudności w definiowaniu pojęcia unikania opodatkowania Wieloaspektowość pojęcia Występowanie róŝnych systemów prawa podatkowego w róŝnych państwach Brak wspólnej definicji nawet w obrębie jednej jurysdykcji podatkowej Problematyka rozgraniczenia pojęć: uchylanie i unikanie się od opodatkowania

6 Uchylanie/Unikanie opodatkowania Uchylanie się od opodatkowania jest zawsze działaniem sprzecznym z prawem, z którym wiąŝe się odpowiedzialność karna. Prowadzi ono najczęściej do całkowitej eliminacji cięŝarów podatkowych, na przykład poprzez zatajenie źródeł przychodów czy fałszowanie dokumentów niezbędnych do obliczenia wysokości podatku. Unikanie opodatkowania jest wyborem takiej formy oraz struktury planowanej transakcji w ramach i granicach obowiązującego prawa podatkowego, w rezultacie której redukowane zostaje obciąŝenie podatkowe. Ze względu na to, Ŝe na odmienne transakcje finansowe oraz konstrukcje prawne nałoŝone są obciąŝenia podatkowe róŝnej wysokości, to wybór tych najkorzystniejszych dla podatnika nie moŝe stanowić naruszenia prawa.

7 Niektórzy twierdzą, Ŝe nikt nie powinien zatrzymywać dla siebie więcej, niŝ jest to absolutnie niezbędne. Tego samego zdania jest administracja podatkowa - Autor nieznany

8 Reakcja państwa na zjawisko unikania opodatkowania Tworzenie nowych form podatków, które byłyby trudniejsze do uniknięcia. Zmniejszenie podatków lub zlikwidowanie podatków nadające się do uniknięcia przez podatników. Tworzenie przepisów prawnych, które mają na celu całkowite lub częściowe zapobieŝenie redukcji obciąŝeń podatkowych przez podatnika.

9 Krajowe środki prawne skierowane przeciwko unikaniu opodatkowania Ogólne Tworzone przez ustawodawcę i sądy Mają zastosowanie do szerokiego spektrum stanów faktycznych, których rezultatem jest redukcja obciążeń podatkowych Szczególne Tworzone co do zasady przez ustawodawcę Odnoszą się tylko do konkretnych, przewidzianych przez ustawodawcę przypadków, które w praktyce prowadzą lub mogą prowadzić do minimalizacji podatku

10 Główne cele projektu badawczego Międzynarodowe prawo podatkowe Europejskie prawo podatkowe Krajowe prawo podatkowe

11 Europejskie prawo podatkowe 1 2 Problematyka zgodności stosowania krajowych środków prawnych skierowanych przeciwko unikaniu opodatkowania z przepisami regulującymi swobody wspólnotowe. Regulacje prawne pozwalające na wprowadzanie krajowych środków prawnych skierowanych przeciwko unikaniu opodatkowania zawarte w prawie wtórnym UE dyrektywy unijne dotyczące podatków bezpośrednich i pośrednich. 3 Znaczenie tzw. prawa miękkiego (soft low) dla rozwoju walki z unikaniem opodatkowania.

12 Międzynarodowe prawo podatkowe Środki prawne skierowane przeciwko unikaniu opodatkowania zawarte w Modelu Konwencji OECD w zakresie podatków od dochodu i od majątku. Stanowisko OECD pozwalającego na interpretowanie postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w sposób zapewniający moŝliwość stosowania krajowych środków prawnych skierowanych przeciwko unikaniu opodatkowania. Relacje między europejskim i międzynarodowym prawem podatkowym Art. 351 (1) TFUE obowiązek usunięcia przez państwa członkowskie niezgodności postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania z prawem UE.

13 Krajowe prawo podatkowe 1 Krajowe środki prawne skierowane przeciwko unikaniu opodatkowania o zasięgu międzynarodowym. 2 Ogólne i szczególne środki prawne skierowane przeciwko unikaniu opodatkowania uregulowane w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania, które zostały zawarte przez Polskę z innymi państwami.

14 Co prawda nie wiadomo, do czego słuŝyć moŝe elektryczność; pewne jest jednak, Ŝe da się to opodatkować - Benjamin Franklin

15 MoŜliwości komercjalizacji projektu Optymalizacja podatkowa przedsiębiorstw, których działalność gospodarcza realizowana jest w więcej niŝ jednym państwie: Odpowiednie przeprowadzanie transakcji gospodarczych zawieranych z przedsiębiorcami z innych państw. Prowadzenie bezpośredniej działalności gospodarczej w kilku państwach, na przykład za pomocą spółek zaleŝnych lub zakładów.

16 Podsumowanie Kwestia zgodności krajowych przepisów prawa z prawem europejskim i prawem międzynarodowym. Erozja podstaw opodatkowania izachwianie konkurencji między gospodarkami poszczególnych państw. Ograniczenie swobody działalności gospodarczej i zmniejszenie płynności finansowej przedsiębiorstw. Problematyka wyznaczenia odpowiedniej granicy między legitymowanym unikaniem opodatkowania a jego nielegalną wersją. Problematyka naruszania przez organy podatkowe praw podatnika.

17 Nie pobierajcie nic więcej ponad to, ile wam wyznaczono - Łk. 3, 13.

18 Dziękuję za uwagę!