Przy wykładni pojęcia?przedsiębiorstwo" w rozumieniu ustawy o VAT nie należy zapominać o prawie wspólnotowym.

Transkrypt

1 Przy wykładni pojęcia?przedsiębiorstwo" w rozumieniu ustawy o VAT nie należy zapominać o prawie wspólnotowym. Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: uptu) przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) sporządzającego bilans. Podatnicy mają wątpliwości, jak należy interpretować użyte w przytoczonym wyżej przepisie pojęcie przedsiębiorstwo". Na wstępie należy zaznaczyć, iż art. 6 pkt 1 uptu jest dosłownym powtórzeniem art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i podatku akcyzowym z dnia 8 stycznia 1993 r. Ustawa ta obowiązywała w okresie przed przystąpieniem Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. W tym okresie, przy interpretacji pojęcia przedsiębiorstwo" zawartego w tym artykule, uzasadnione było wyłączne odwoływanie się organów podatkowych do pojęcia przedsiębiorstwa użytego w kodeksie cywilnym. Zgodnie z art kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: 1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); 2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; 3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; 1 / 5

2 4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5. koncesje, licencje i zezwolenia; 6. patenty i inne prawa własności przemysłowej; 7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; 8. tajemnice przedsiębiorstwa; 9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jednakże traktatem akcesyjnym Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, Polska zobowiązała się przejąć prawo wspólnotowe oraz dorobek prawny Wspólnoty. Z dniem akcesji pojęcie przedsiębiorstwa" użyte w art. 6 pkt 1 uptu powinno być dodatkowo interpretowane zgodnie z prawem oraz orzecznictwem wspólnotowym. Idąc dalej, zgodnie z orzecznictwem ETS, nie powinno się interpretować przepisów zharmonizowanych (art. 6 pkt 1 uptu) przez przepisy niezharmonizowane (art KC). Takie stanowisko podtrzymuje ETS 1, który stwierdza, że pomimo iż VI Dyrektywa nie zawiera definicji przedsiębiorstwa lub jego części nie oznacza to, że państwa członkowskie mają swobodę w jego interpretacji. ETS podkreślił, iż biorąc pod uwagę przyjętą linię orzecznictwa oraz cel VI Dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny od innych przepisów, z wyjątkiem sytuacji, gdy sama Dyrektywa daje państwom członkowskim jasną dyspozycję do zdefiniowania pojęcia w krajowej legislacji. Pogląd ten jest tym bardziej uzasadniony faktem, iż ustawa o podatku od towarów i usług nie odsyła w przeciwieństwie do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do definicji przedsiębiorstwa" zawartej w art kodeksu cywilnego. 2 / 5

3 Artykuł 6 pkt 1 uptu stanowi implementację art. 5 ust. 8 i art. 6 ust. 5 VI Dyrektywy, (obecnie, co wynika z Tabeli kolerelacji" stanowiącej załącznik XII Dyrektywy odpowiednikiem tych artykułów jest odpowiednio art. 19 ust.1 oraz art. 19 ust. 2 Dyrektywy) a zatem powinien być interpretowany w sposób zapewniający jego zgodność z przepisami Dyrektywy. Przepisy Dyrektywy odnoszące się do zbycia przedsiębiorstwa (art. 19) mają charakter opcjonalny, co wskazuje, iż poszczególne państwa mogą lecz nie muszą implementować ich do swoich systemów prawnych. Jednakże jeżeli państwo członkowskie zdecyduje się na ich implementację, to niezgodne z przepisami Dyrektywy jest wprowadzanie przez państwo członkowskie ograniczeń np. co do charakteru zbywanego majątku, innych niż te, jakie wynikają z Dyrektywy. Zdaniem ETS w przypadku, gdy państwo członkowskie implementowało przepisy art. 19 Dyrektywy (dawniej: art. 5 ust. 8 i art. 6 ust 6 VI Dyrektywy) powinno stosować regulacje Dyrektywy do każdego przypadku zbycia przedsiębiorstwa lub jego części, przy pomocy której można samodzielnie wykonywać działalność gospodarczą, nie uzależniając jej stosowania od spełnienia jakichkolwiek dodatkowych warunków. 2 Zgodnie z art. 19 Dyrektywy, w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. W przypadku, gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu 3 / 5

4 opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu. Polski ustawodawca skorzystał z możliwości zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT przewidzianej w art. 19 Dyrektywy. Zgodnie bowiem z art. 6 uptu, wyłączone z zakresu opodatkowania są transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans. Takie brzmienie przepisu wskazuje, że zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa, która nie sporządza samodzielnie bilansu, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. ETS w przytoczonym powyżej orzeczeniu jednoznacznie wskazał, iż jedynym ograniczeniem w stosowaniu art. 5 ust. 8 VI Dyrektywy (art. 19 Dyrektywy) przez państwo członkowskie, które zdecydowało się na skorzystanie z tej opcji, może dotyczyć niedopuszczenia do pogorszenia warunków konkurencyjności. W konsekwencji, wprowadzenie warunku samodzielnego sporządzania bilansu, wykluczającego z wyłączenia z opodatkowania zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa, stanowi naruszenie przepisów Dyrektywy. Reasumując, zgodnie z prawem oraz orzecznictwem wspólnotowym zwolnieniu powinna 4 / 5

5 podlegać transakcja zbycia przedsiębiorstwa lub części przedsiębiorstwa, czyli składników majątkowych powiązanych ze sobą funkcjonalnie - bez dodatkowych ograniczeń. 1. Orzeczenie ETS w sprawie C-497/01 pomiędzy Zita Modes Srrl a Administration de l'enregistrement et des domaines. 2. op.cit. 5 / 5