Salinar - w poszukiwaniu definicji...

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Salinar - w poszukiwaniu definicji..."

Stanisława Kowal
7 lat temu
Przeglądów:

1 Archeologia Ameryk i Oceanii 4 kwietnia

2 Plan prezentacji 1 Fenomen Salinar Charakterystyka ogólna Proponowane definicje 2 Ceramika i archiektura Ceramika Salinar Elementy dekoracyjne Formy naczyń Architektura Analiza zróżnicowania 3 Doliny i stanowiska Doliny Moche i Virú Cerro Arena Dolina Jequetepeque Dolina Casma Chankillo Dolina Nepeña Caylán, Huambacho, Kushipampa

3 Fenomen Salinar Północne wybrzeże Peru Północne wybrzeże Peru Áncash, La Libertad Lambayeque Huarmey, (Jequetepeque Casma) Na południe od Pampas de Paiján Lata p.n.e. Chronologia procesualna (Lumbreras) Okres formatywny Okres rozwoju regionalnego Chronologia stylistyczna (Rowe) Wczesny horyzont Styl ceramiczny Salinar Rafael Larco Hoyle (1944) Pampas de Jagüey, Górna Chicama

4 Fenomen Salinar Północne wybrzeże Peru Ludność reprezentujaca Salinar Wspólne dziedzictwo kulturowe, pochodzenia Wzajemny kontakt Słabszy niż w okresie Chavín Zróżnicowana struktura społeczna, ekonomiczna i polityczna Wymiana handlowa Żywność i materiały budowlane Dobra luksusowe i egzotyczne Ścieżki rozwoju Niewspółbieżność Moche/Recuay/Virú-Gallinazo Brak kontynuacji Złożoność i fragmentaryzacja mozaiki kulturowej

5 Przemiany okresu fenomenu Salinar Polityczno-społeczne Architektura monumentalna Zanik lub redukcja rozmiarów Struktura osadnicza Wzrost wielkości osad Obronne lokalizacje osad Religijno-ceremonialne Place ceremonialne Redukcja rozmiarów Wzrost ilości Ceramika Uproszczenie technik dekoracyjnych Standaryzacja form naczyń Nieobecność w handlu Rozdrobnienie polityczne Powstanie warstwy elit Wzrost zagrożenia militarnego Zróżnicowanie obrzędów i wyznawanych religii Niezależność religijna ośrodków

6 Salinar jako... Aspekty fenomenu Salinar... 1 Kultura archeologiczna Jedno centrum/policentryczna Zbiór izolowanych tradycji stanowisk/dolin 2 Ceramiczny styl artystyczny 3 Okres w periodyzacji p.n.e. Konflikty zbrojne Przejście do scentralizowanych systemów politycznych i hierarchii społecznej 4 Zbiór przemian społecznych, ekonomicznych i politycznych Lokalne manifestacje kulturowe Spójny charakter przemian

7 Ceramika Salinar Elementy dekoracyjne Salinar

8 Ceramika Salinar Elementy dekoracyjne Salinar Elementy dekoracyjne Koła i kropki (círculo-y-punto) Líneas bruñidas (linie polerowane) Linie nacinane przed wypaleniem po wypaleniu Odciski tkanin Białe dekoracje na czerwonym tle Motywy geometryczne Nacięcia brzegów Środowisko utleniajace Cupisnique Moche

Ceramika Salinar Formy naczyń ceramicznych Formy naczyń (kontynuacja Cupisnique i nowe formy) Otwarte misy Butle Wylew strzemieniowaty Uchwyt i wylew

9 Ceramika Salinar Formy naczyń ceramicznych Formy naczyń (kontynuacja Cupisnique i nowe formy) Otwarte misy Butle Wylew strzemieniowaty Uchwyt i wylew Wylew mostkowy Figuralne (antropomorficzne i zoomorficzne) Dzbany Brak motywów kultu Chavín Ogniwo Cupisnique Moche/Virú-Gallinazo? Nieciagłość zębatych postaci

Analiza i interpretacja ceramiki Salinar Ceramika Salinar Kontynuacja Późnego Formatywu (750-500 p.n.e.) Círculo-y-punto, líneas bruñidas i nacięcia po wypaleniu Współwystępowanie z motywami Chavín Obce pochodzenie ludności?

10 Analiza i interpretacja ceramiki Salinar Ceramika Salinar Kontynuacja Późnego Formatywu ( p.n.e.) Círculo-y-punto, líneas bruñidas i nacięcia po wypaleniu Współwystępowanie z motywami Chavín Obce pochodzenie ludności? Zróżnicowanie lokalne Izolacja podgrup Wymiana między podgrupami przy zachowaniu tożsamości Butle figuralne Obrzędy pogrzebowe, ideologia władzy, stosunki społecznych Wzrost kontroli elit nad surowcami

11 Architektura Salinar Budowle ceremonialne Prostokatne Kamienne Migracje ludności Między dolinami Z obszaru górskiego Duże zróżnicowanie lokalne architektury Centra monumentalne Nadal obecne/brak Fortyfikacje Liczne/Nieliczne Struktura osadnicza Płaska/Hierarchiczna Porównanie dolin północnego wybrzeża Peru

Architektura obronna Salinar Obronna struktura osadnicza Zróżnicowanie charakteru wojen między dolinami Forma, intensywność, częstotliwość Gracze zmienni,

12 Architektura obronna Salinar Obronna struktura osadnicza Zróżnicowanie charakteru wojen między dolinami Forma, intensywność, częstotliwość Gracze zmienni, niezidentyfikowani Stałe relacje zależności Minimalne natężenie działań wojennych inwestycje obronne Liczba fortyfikacji częstotliwość wojen Paredones, Dolina Nepeña

Salinar w Dolinie Moche Struktury mieszkalne w Cerro Arena, w oddali Cerro Blanco Cerro Arena Główny ośrodek Duża gęstość zabudowy Hierarchia

13 Salinar w Dolinie Moche Struktury mieszkalne w Cerro Arena, w oddali Cerro Blanco Cerro Arena Główny ośrodek Duża gęstość zabudowy Hierarchia społeczna Huanchaco Pochówki ludzkie Ceramika Salinar Wykształcenie elit Poczatki urbanizacji Świadectwa konfliktów Fortyfikacje Obronna lokalizacja stanowisk

14 Salinar w Dolinie Moche Rezydencje elity (A,B), struktura ceremonialna (C) i administracyjna (D) w Cerro Arena Periodyzacja (Bilmann) Wczesne Salinar ( p.n.e.) (Bilmann) Dwustopniowa hierarchia osadnicza Líneas bruñidas Późne Salinar (200-1 p.n.e.) Trójstopniowa hierarchia osadnicza Blanco-sobre-Rojo

15 Salinar w Dolinie Virú Faza Puerto Moorin, Horyzont Blanco-sobre-Rojo (Willey) Małe osady Brak architektury monumentalnej Płaska struktura społeczna Doliny Moche i Virú Różnice Moche Virú Ceramika Stylistyka Technologia Interpretacja różnic między dolinami Dominacja Cerro Arena (Brennan) Brak interakcji, rozdrobnienie polityczne (Mujica)

16 Salinar w Dolinie Jequetepeque Wpływy Kuntur Wasi (do 50 p.n.e.) Bogate wyposażenie grobowe Zanik architektury monumentalnej Ceramika Salinar Círculo-y-punto Líneas bruñidas Puémape Kontynuacja Cupisnique Akrobata z Puémape

17 Stanowisko Chankillo w Dolinie Casma

zwarta zabudowa Hierarchiczna struktura społeczna Ograniczony dostęp do Ufortyfikowanej

18 Ufortyfikowana Światynia w Chankillo Templo de los Pilares Funkcja Ufortyfikowanej Światyni Element głównej osi stanowiska 3 struktury 3 linie murów Świadectwa konfliktów Fortyfikacje i zwarta zabudowa Hierarchiczna struktura społeczna Ograniczony dostęp do Ufortyfikowanej Światyni i punktów obserwacyjnych Templo de los Pilares Podobieństwo do architektury Huambacho i Caylán

Figurki wojowników z Chankillo Figurki wojowników z Chankillo Ceramiczne figurki wojowników Sceny walki Broń ofensywna Miotacze oszczepów Maczugi Broń

19 Figurki wojowników z Chankillo Figurki wojowników z Chankillo Ceramiczne figurki wojowników Sceny walki Broń ofensywna Miotacze oszczepów Maczugi Broń defensywna precedens Tarcze Zbroje metalowe Wysoki status wojowników Metalowe elementy uzbrojenia Brak potwierdzenia archeologicznego Rytualny charakter wojny

20 Punkty obserwacyjne w Chankillo

21 Trzynaście Wież w Chankillo Trzynaście Wież na Cerro Mucho Malo w Chankillo; Strome schody prowadzace na Wieżę 1

Wieże i punkty obserwacyjne w Chankillo Widok na Trzynaście Wież z Zachodniego Punktu Obserwacyjnego Trzynaście Wież Wysokość: 2 6 m Płaskie szczyty Odstępy: 4,7 5,1 m Wieża 13 niewidoczna ze wschodu

22 Wieże i punkty obserwacyjne w Chankillo Widok na Trzynaście Wież z Zachodniego Punktu Obserwacyjnego Trzynaście Wież Wysokość: 2 6 m Płaskie szczyty Odstępy: 4,7 5,1 m Wieża 13 niewidoczna ze wschodu Zachodni Punkt Obserwacyjny 40-metrowy korytarz Pomalowany na biało Otwarty od wschodu, drzwi od zachodu Mury o wysokości 220 cm Ofiary z muszli, misek, fletni Funkcja kalendarzowa Podział roku Okresy od 9 do 17 dni Przejście słońca przez zenit Wieża 8 Wieża 9

23 Dolina Nepeña Faza Samanco ( p.n.e.) (Shibata)

24 Dolina Nepeña Faza Samanco ( p.n.e.) (Shibata) Dolny odcinek Osady na dnie doliny Trójstopniowa hierarchia struktury osadniczej Małe bloki kamienne łaczone za pomoca gliny Integracja polityczna w systemie scentralizowanym Kolumnady Górny odcinek Ośrodki na szczytach gór Brak hierarchii struktury osadniczej Kamieniarka megalityczna Rozdrobnienie polityczne i większe natężenie konfliktów Rozmiar ośrodków zależny od powierzchni ziem nadajacych się do uprawy

25 Caylán Monumentalne centrum Caylán Główny ośrodek dolnej części doliny Strefa wpływów Monumentalne centrum (80 ha) 350 struktur Grupy struktur wokół placów Dziedzińce z kolumnami Plaza A, Plaza D Banquetas Kolumny podtrzymujace dach Inne części stanowiska Nieregularna zabudowa mieszkalna Śmietniska Tarasowe zbocza Szlaki komunikacyjne Typowa ceramika Salinar

stanowiska dolnego odcinka doliny Sute Bajo Platformy z kolumnami o

26 Caylán i dolny odcinek Doliny Nepeña Plaza D w Caylán; Sute Bajo Świadectwa konfliktu w Caylán Kamienne groty Kamienne fortyfikacje Inne stanowiska dolnego odcinka doliny Sute Bajo Platformy z kolumnami o przekroju prostokatnym Dzbany bez kołnierza Pochówki Samanco Stanowisko eponimiczne okresu

27 Huambacho Centrum monumentalne Huambacho Okres rozwoju p.n.e. Tradycja Caylán Brak udziału w kulcie Chavín Architektura, ceramika Typowa ceramika Salinar Trzy dziedzińce kolumnowe Intencjonalne niszczenie kolumn Młodze pochówki z wyposażeniem ceramicznym Cerro Popo ( 700 m) Obronne stanowisko na wzgórzu Kamienne platformy Architektura i kamieniarka podobna do Huambacho Następca Huambacho?

28 Centrum monumentalne Huambacho Plaza-A w Huambacho rekonstrukcja i stan zachowania

Kushipampa Stanowisko Kushipampa Powstanie ośrodka Faza Nepeña Architektura Potężne mury Wielkie bloki kamienne Dopasowanie bloków w pobliżu bram Place o

29 Kushipampa Stanowisko Kushipampa Powstanie ośrodka Faza Nepeña Architektura Potężne mury Wielkie bloki kamienne Dopasowanie bloków w pobliżu bram Place o zróżnicowanej dostępności Ceramika Styl Salinar Uproszczenie dekoracji i form (Nepeña Samanco) Popularność mis Marginalna rola mis w Caylán Paredones Stanowisko monumentalne

30 Kushipampa Brama Wschodnia na stanowisku Kushipampa

31 Captuy, Quillhuay Captuy Forteca Quillhuay Ufortyfikowana światynia Brak dopasowania bloków w pobliżu bram Ufortyfikowane szczyty wzgórz Captuy; Quillhuay

Salinar jako... Aspekty fenomenu Salinar... 1 Kultura archeologiczna Jedno centrum/policentryczna Zbiór izolowanych tradycji stanowisk/dolin 2 Ceramiczny styl artystyczny 3 Okres w periodyzacji 500-1 p.

32 Salinar jako... Aspekty fenomenu Salinar... 1 Kultura archeologiczna Jedno centrum/policentryczna Zbiór izolowanych tradycji stanowisk/dolin 2 Ceramiczny styl artystyczny 3 Okres w periodyzacji p.n.e. Konflikty zbrojne Przejście do scentralizowanych systemów politycznych i hierarchii społecznej 4 Zbiór przemian społecznych, ekonomicznych i politycznych Lokalne manifestacje kulturowe Spójny charakter przemian

33 Dziękuję.

34 Bibliografia C. Brennan, Cerro Arena: Origins of the Urban Tradition on the Peruvian North Coast, Current Anthropology 23, 1982: D. Chicoine, Cronología y secuencias en Huambacho, valle de Nepeña, costa de Ancash, Boletín de arqueología PUCP 12, 2008: I. Ghezzi, C. Ruggles El observatorio solar más antiguo de América, The social and ritual context of horizon astronomical observations at Chankillo, Oxford IX International Symposium on Archaeoastronomy, Chankillo, 2300-Year-Old Solar Observatory in Coastal Peru, Science 315 (2007): M. Giersz, The Early Horizon and the spread of Chavin-style material culture in the North Coast region: toward a definition of Cupisnique and Salinar cultures, wykład Archaeology of the North Coast of Peru.

35 Bibliografia M. Helmer, D. Chicoine, H. Ikehara, Plaza Life and Public Performance at the Early Horizon Center of Caylán, Nepeña Valley, Peru, Ñawpa Pacha: Journal of Andean Archeaology 32 (2012): H. Ikehara, Kushipampa: el final del Periodo Formativo en el valle de Nepeña, Boletín de arqueología PUCP 12, 2008: H. Ikehara, D. Chicoine, Hacia una reevaluación de Salinar desde la perspectiva del valle de Nepeña, costa de Ancash, Andes 8 (2011):

Podobne dokumenty

Puuc między pięknem rzeźby a harmonia miar

Puuc między pięknem rzeźby a harmonia miar Archeologia Ameryki 2 czerwca 2014 http://www.pborycki.pl/pdf/puuc.pdf Plan prezentacji 1 Styl architektoniczny Puuc Style w architekturze Majów Rozwój stylu Puuc Pałace Mozaiki kamienne 2 Jednostki y