Realizacja eksperymentu wg instrukcji. Jajeczne wariacje

Transkrypt

1 Autor: Barbara Michałek-Piernik Zdjęcia: Arkadia Mizera Realizacja eksperymentu wg instrukcji. Jajeczne wariacje 2. Realizowane treści podstawy programowej Przedmiot Chemia Matematyka Fizyka Realizowana treść podstawy programowej III odczytuje rozpuszczalność substancji z wykresu jej rozpuszczalności; oblicz ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody w podanej temperaturze; III 5.6. prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji rozpuszczonej, masa roztworu; III bada zachowanie się białka pod wpływem ogrzewania. III 8.2. odczytuje współrzędne danych punktów; III 9.1. interpretuje dane przedstawione za pomocą tabel; III 9.2. wyszukuje, selekcjonuje i porządkuje informacje z dostępnych źródeł. III.3.3. posługuje się pojęciem gęstości; III.3.9. wyjaśnia pływanie ciał na podstawie prawa Archimedesa; III 8.1. opisuje przebieg i wynik przeprowadzonego doświadczenia; III 8.4. przelicza wielokrotności i podwielokrotności; III 8.5. rozróżnia wielkości dane i szukane. 3. Kształcone kompetencje: kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne. umiejętnośd uczenia się. przez zabawę kształtowanie postaw badawczych stymulowanie umiejętności twórczego myślenia, 4. Cele szczegółowe jednostki posługuje się pojęciami: roztwór nasycony, stężenie procentowe roztworu, gęstość roztworu sporządza nasycony roztwór soli kuchennej ocenia i kojarzy jakie zjawiska zachodzą w otaczającym świecie wyjaśnia pływanie ciał na podstawie prawa Archimedesa; doświadczalnie sprawdza zachowanie ciał w wodzie i solance

2 przygotowuje dokumentację z przeprowadzonych doświadczeń, w tym kalkulację kosztów 5. Umiejętności jakie uczeń nabędzie potrafi pracować samodzielnie i w zespole zna zasady bezpiecznego obchodzenia się z ogniem, sformułuje i zapisze wnioski z przeprowadzonych doświadczeń potrafi formułować wnioski w oparciu o wyniki własnych obserwacji, dostrzega zjawiska fizyczne w przyrodzie i ich wykorzystanie w życiu codziennym. 6. Wykaz pomocy dydaktycznych Lp Pomoc dydaktyczna Ilość sztuk 1. Jajka 5 2. Garnek z wodą do gotowania jajek 1 3. Butelka plastikowa 2 4. gazeta 1 5. zapałki 2 6. Słoiki 2 7. Cylinder miarowy 1 8. Sól kuchenna 100g 9. Łyżka stołowa Termometr 1 11 Papierowy ręcznik lub ściereczka 1 7. Proponowany przebieg zajęć z rozliczeniem czasowym Lp Opis kolejnych działań Uwagi do realizacji dla nauczyciela (rysunki i fotografie) 1. Powitanie uczestników, Nauczyciel wita się z uczniami, przypomnienie zasad bezpiecznej przypomina zasady bezpiecznej i i higienicznej pracy higienicznej pracy w pracowni chemicznej. Jajeczne wariacje 2. Zapoznanie uczniów z przebiegiem lekcji. Rozdanie kart pracy wraz z załącznikiem Uczniowie pracują w grupach dwuosobowych Skład grup został ustalony na wcześniejszych zajęciach. Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy wraz z załącznikiem 3. Wykonanie ćwiczenia nr 1 Uczniowie uzupełniają na podstawie zdjęcia potrzebny sprzęt Czas trwania w minutach 5 min 7 min 22 min

3 Przeczytanie uzasadnienia poprawności wykonania ćwiczenia. laboratoryjny i odczynniki. Zgodnie z podanymi wskazówkami sporządzają roztwór nasycony soi kuchennej oraz obliczają jego stężenie procentowe. Nauczyciel podchodzi do uczniów i sprawdza, czy jego podopieczni dobrze odczytują dane z wykresu rozpuszczalności oraz właściwie przeliczają ilości soli w gramach na ilość łyżek stołowych. 4 Wykonanie doświadczenia nr 2 Uczniowie wykonują doświadczenie. Polegające na sprawdzeniu, co się dzieje z jajkiem wrzuconym do słoika z wodą z kranu i do słoika z nasyconym roztworem soli kuchennej. Zapisują obserwacje oraz formułują wniosek. 5 Wykonanie doświadczenia nr 3 Uczniowie wprawiają w ruch obrotowy dwa jajka: surowe i ugotowane na twardo. Obserwują ruch jajek, i korzystając z podpowiedzi, wyciągają i zapisują stosowne wnioski. 6 Wykonanie doświadczenia nr 4 Uczniowie w obecności nauczyciela zapalają gazetę, którą następnie wkładają do pustej butelki. Następnie ugotowane na twardo i obrane ze skorupki jajko kładą na otworze butelki. Obserwują dalszy ciąg zdarzeń, zapisują obserwację i wniosek 7 Kalkulacja kosztów wykonania eksperymentu, ankieta ewaluacyjna. 16 Przedstawienie uczniom tematu następnych zajęć. Sprzątanie sali. Podziękowanie i pożegnanie. Całkowity czas trwania bloku Wypełnienie dokumentacji dotyczącej zajęć Uczniowie porządkują miejsce przeprowadzonych doświadczeń. Nauczyciel zbiera karty pracy uczniów, dziękuje za wspólnie spędzony czas na zajęciach, i żegna się z uczniami. 12 min 12 min 18 min 9 min 5 min 90 min

4 8. Karta pracy grupy Nazwisko i imię:... Nazwisko i imię:... Drogi Gimnazjalisto! Na dzisiejszych zajęciach zabierzemy Cię w podróż z...jajkami. Nauczysz się odczytywać dane z tabeli rozpuszczalności soli, będziesz potrafił sporządzić roztwór nasycony oraz obliczyć jego stężenie. Umieścimy jaja w roztworze tak słonym, jak wody Morza Martwego. Wprowadzimy je w ruch, i bez trudu rozróżnisz, które jajko jest ugotowane, a które jest surowe. W końcówce naszej podróży dokonasz rzeczy bez mała niemożliwej! bez użycia siły, wetkniesz całe, ugotowane na twardo jajko do butelki, której wlot będzie znacznie mniejszy od średnicy jajka. Mam nadzieję, że poprzez podane eksperymenty rozwiniecie swoją pomysłowości i wyobraźnię. Zapraszamy! Oto bohaterowie naszej podróży proszę o przygotowanie następujących substancji.

5 Karta doświadczenia nr 1 Temat: Sporządzanie roztworu nasyconego soli kuchennej Proszę na podstawie zamieszczonego zdjęcia uzupełnić: a) Sprzęt laboratoryjny :... b) Odczynniki:...

6 c) Czynności: W załączniku dla ucznia zostały zamieszczone dwie tablice: ciężar produktów żywnościowych oraz tablica rozpuszczalności. Wiedząc, że rozpuszczalność jest cechą charakterystyczną substancji i stanowi maksymalną liczbę gramów tej substancji, którą można rozpuścić w 100 g rozpuszczalnika w danej temperaturze, sporządź roztwór nasycony soli kuchennej. Masz do dyspozycji cylinder miarowy, łyżkę stołową, wodę(rozpuszczalnik) oraz sól kuchenną (NaCl, substancja rozpuszczona) Przelej z cylindra miarowego 200 ml wody, a następnie wsyp obliczoną na podstawie tabeli rozpuszczalności ilość soli kuchennej, tak aby postał roztwór nasycony. Oblicz stężenie procentowe rozworu, zgodnie z podanym worem: Uwaga: Pamiętaj o zamianie jednostek ( dkg na gramy!) Wykonaj obliczenia:

7 Rozpuszczalność soli kuchennej/100 g wody - Ilość soli kuchennej potrzebnej do rozpuszczenia w 200 g wody, - tak aby powstał roztwór nasycony Masa roztworu = masa rozpuszczalnika (woda) + masa substancji rozpuszczonej (NaCl) Masa roztworu? Wzór na stężenie procentowe roztworu Cp= masa substancji rozpuszczonej /masa roztworu x 100% Cp roztworu? - Gdzie leży Morze Martwe? - Jakie stężenie wody słonej występuje wodach Morza Martwego? - Karta doświadczenia nr 2 Temat: Co się dzieje z jajkiem wrzuconym do słoika z wodą z kranu i do słoika, w którym znajduje się nasycony roztwór soli kuchennej? Proszę przygotować następujące pomoce: a) Sprzęt laboratoryjny : dwa słoiki, dwa surowe jajka jajko nr 1 i jajko nr 2 b) Odczynniki nasycony roztwór soli kuchennej (przygotowany w poprzednim doświadczeniu) c) Czynności: Słoiki wypełniamy do połowy: pierwszy wodą z kranu drugi przygotowanym w doświadczeniu nr 1 nasyconym roztworem NaCl. Wkładamy jajka do słoików. d) Obserwacje:... e) Wniosek:...

8 Uwaga : Dosypanie do wody soli, zwiększa jej gęstośd i powoduje wzrost siły wyporowej działającej na jajko. O takim zjawisku mówi Prawo Archimedesa: Na ciało zanurzone w cieczy działa siła wyporu równa co do wielkości ciężarowi cieczy wypartej przez to ciało. W słonym morzu pływa się łatwiej niż w wodzie słodkiej. Przykładem morza o bardzo dużym zasoleniu, w którym ciało praktycznie leży na wodzie jest Morze Martwe

9 Karta doświadczenia nr 3 Temat Jak odróżnić jajko surowe o ugotowanego bez rozbicia skorupki? a) Sprzęt laboratoryjny: blat stolika b) Odczynniki: dwa jajko (jajko nr 1(surowe), jajko z nr 3 (ugotowane na twardo) c) Czynności: zakręć na gładkim stole, z jednakową siłą jajkiem nr 1 i jajkiem nr 3 d) Obserwacje... e) Wniosek.... Podpowiedź: jajko surowe nie jest w całości ciałem stałym w środku jest płynne, więc jego okręcanie wokół własnej osi nie przenosi się bezpośrednio do wnętrza jajka, lecz spowalnia jego obracanie, prawie do natychmiastowego zatrzymania. Ugotowane zaś jajko na twardo (zawarte w środku białko ścina się pod wpływem wysokiej temperatury proces ten nazywamy koagulacją), stanowiąc swojego rodzaju monolit (całość) wykona kilka obrotów wokół własnej osi, zanim się zatrzyma. Teraz z pewnością nie będziesz miał problemów z określeniem: które jajko jest ugotowane, a które surowe!

10 Karta doświadczenia nr 4 Temat: Wsysanie jajka do butelki a) Sprzęt laboratoryjny : butelka plastikowa lub szklana, gazeta, jajko nr 4 (ugotowane na twardo) b) Czynności:. Jajko ugotowane na twardo i obieramy ze skorupki Do butelki wrzucamy zapaloną gazetę, a na szyjce butelki kładziemy jajko. a. Obserwacje... b. Wniosek...

11 Jeśli chcecie skorzystać z podpowiedzi dlaczego jajko zostało wessane do butelki, to przeczytajcie: Paląca się gazeta potrzebuje do spalania tlenu. Znajdujący się w butelce tlen został zużyty do reakcji spalania, co z kolei spowodowało zmniejszenie ilości gazów w butelce,gdzie pozostaje pusta przestrzeo, którą trzeba czymś wypełnid Zatkany jajkiem otwór uniemożliwił dopływ tlenu do butelki.. Wytworzone podciśnienie wciągnęło jajko do butelki (lub inaczej wyższe ciśnienie atmosferyczne wepchało je tam). Kończymy nasze zajęcia. Proszę o pozostawienie miejsca doświadczeń w stanie takim, w jakim zastaliście je przed ćwiczeniami. Dziękuję

12 Kosztorys pomocy naukowych Lp. Pomoc dydaktyczna do przeprowadzenia eksperymentu Ilość sztuk Cena jednostkowa Cena łączna 1 jajka 4 0,40 1,20zł Zużycie gazu i wody - - 1,00zł 2 słoiki 2 odpad - 3 Butelka plastikowa 1 odpad - 4 sól 60 g 250g/1,40zł 0,35zł 5. gazeta 1 kartka odpad - 6. zapałki 2 0,40zł 0,02 Suma kosztów 2,57zł Oszacowanie kosztów pracy Lp. Zadanie Czas wykonania (h) Liczba osób Łącznie osobogodzin pracy Cena osobogodziny pracy (zł) Kosz zł 1 Przygotowanie 0,10 1 0, ,5 potrzebnych substancji 2 Wykonanie doświadczeń 1,00 2 1, ,00 3 Podsumowanie wyników, 0,20 2 0, ,00 posprzątanie Suma: 22,50 1. Ankieta ewaluacyjna zajęć Lp. Pytanie do ucznia Tak Raczej tak 1. Czy nauczyłeś(łaś) się czegoś nowego? 2. Czy zadania rachunkowe dotyczące przeliczenia ilości soli w roztworze nasyconym sprawiły Ci trudnośd? 3. Czy korzystałeś z propozycji rozwiązao zamieszczonych w podpowiedziach? 3. Czy wyniki doświadczeo były dla Ciebie zrozumiałe? 4. Czy zajęcia były dla Ciebie interesujące? Trudno powiedzied Nie Zdecydowanie nie

13 2. Karta samooceny ucznia 1. Czy samodzielnie odpowiadałeś na zadane pytania TAK NIE 2. Pracowałem w grupie i moja współpraca układała się pozytywnie: TAK NIE 3.Czy pozostawiłeś miejsce pracy w należytym porządku i czystości: TAK NIE 1.Kryteria oceniania pracy uczniów Każde z 4 doświadczeo, posprzątanie po zajęciach oraz współpracę ucznia w grupie należy ocenid w skali punktowej 0 lub 1 i następnie zsumowad. W poniższej tabelce propozycja punktów i odpowiadających im ocen: 6 b. dobry 5 dobry 4 dostateczny 3 dopuszczający 1-2 niedostateczny

14 Załączniki dla ucznia Załącznik nr 1

15 Załącznik nr 2

16

17