PRAGMATYKA rok akademicki 2016/2017 semestr zimowy. Temat 8: Metafory
|
|
|
- Leszek Biernacki
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRAGMATYKA rok akademicki 2016/2017 semestr zimowy Temat 8: Metafory
2 Zacznijmy od przykładów... Czas to pieniądz. Straciłem sporo czasu, by tu dojechać. Czas zatrzymał się na chwilę. Czas biegnie szybko.
3 Zacznijmy od przykładów... Czas to pieniądz. Straciłem sporo czasu, by tu dojechać. Czas zatrzymał się na chwilę. Czas biegnie szybko. Jego pamięć to szwajcarski ser. Mam pewne luki w pamięci. On jest chodzącą encyklopedią.
4 Zacznijmy od przykładów... Czas to pieniądz. Straciłem sporo czasu, by tu dojechać. Czas zatrzymał się na chwilę. Czas biegnie szybko. Jego pamięć to szwajcarski ser. Mam pewne luki w pamięci. On jest chodzącą encyklopedią. Te mury widziały niejedną zbrodnię. Mury tego zamku nadgryzł już ząb czasu. Spotkał ich jedynie mur milczenia. Kropla drąży skałę. Padły mury Jerycha.
5 Zacznijmy od przykładów... Jan jest wulkanem pomysłów. Jan eksploduje pomysłami. Jan zasypał nas pomysłami. Jan wniósł do naszego projektu wiele dobrych pomysłów.
6 Zacznijmy od przykładów... Jan jest wulkanem pomysłów. Jan eksploduje pomysłami. Jan zasypał nas pomysłami. Jan wniósł do naszego projektu wiele dobrych pomysłów. Anna powiedziała kilka gładkich słów. Anna nie szczędzi nam gorzkich słów. Słowa Anny to prawdziwe diamenty. Słowa Anny poruszyły mnie głęboko.
7 Zacznijmy od przykładów... Jan jest wulkanem pomysłów. Jan eksploduje pomysłami. Jan zasypał nas pomysłami. Jan wniósł do naszego projektu wiele dobrych pomysłów. Anna powiedziała kilka gładkich słów. Anna nie szczędzi nam gorzkich słów. Słowa Anny to prawdziwe diamenty. Słowa Anny poruszyły mnie głęboko. Żółta mgła, co ociera się grzbietem o szyby ( ) Sadzę kominów zbiera na odwłoku. Przemierzyłem swe życie łyżeczką od kawy. T.S. Eliot, Pieśń miłosna J. Alfreda Prufrocka, przeł. Władysław Dulęba.
8 Metafora jako zjawisko: 1. poznawcze (kognitywne), 2. komunikacyjne (językowe).
9 Metafora jako zjawisko: 1. poznawcze (kognitywne), 2. komunikacyjne (językowe). Metaforyczność jako własność: 1. myśli i pojęć, 2. wypowiedzi i słów.
10 Metafora jako zjawisko: 1. poznawcze (kognitywne), 2. komunikacyjne (językowe). Metaforyczność jako własność: 1. myśli i pojęć, 2. wypowiedzi i słów. Dwie koncepcje metafory: 1. koncepcja metafor pojęciowych ( KMP), 2. koncepcja metaforycznych użyć języka ( KMUJ), semantyczna KMUJ, pragmatyczna KMUJ.
11 Metafora jako zjawisko: 1. poznawcze (kognitywne), 2. komunikacyjne (językowe). Metaforyczność jako własność: 1. myśli i pojęć, 2. wypowiedzi i słów. Dwie koncepcje metafory: 1. koncepcja metafor pojęciowych ( KMP), 2. koncepcja metaforycznych użyć języka ( KMUJ), semantyczna KMUJ, pragmatyczna KMUJ. Ważne: badania nad metaforami mogą rzucić sporo światła na związek między myśleniem a mówieniem.
12 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP)
13 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) Dygresja historyczna: Arystoteles o metaforze jako środku stylistycznym;
14 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) Dygresja historyczna: Arystoteles o metaforze jako środku stylistycznym; Nietzschego koncepcja prawdy jako ruchomej armii metafor.
15 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) Dygresja historyczna: Arystoteles o metaforze jako środku stylistycznym; Nietzschego koncepcja prawdy jako ruchomej armii metafor. Pomyślmy zwłaszcza o tworzeniu pojęć: każde słowo staje się od razu pojęciem w skutek tego, że właśnie nie ma ono służyć jako przypomnienie jednorazowemu i całkowicie jednostkowemu przeżyciu, któremu zawdzięcza swe powstanie, lecz musi też nadawać się do niezliczonych, mniej lub więcej podobnych, tzn. ściśle biorąc nigdy nie jednakowych, a więc do czysto nie jednakowych przypadków. Każde pojęcie powstaje przez zrównanie nierównego. ( )
16 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) Dygresja historyczna: Arystoteles o metaforze jako środku stylistycznym; Nietzschego koncepcja prawdy jako ruchomej armii metafor. ( ) Czym więc jest prawda? Ruchliwą armią metafor, metonimii, antropomorfizmów, krótko, sumą ludzkich stosunków, które zostały poetycko i retorycznie wzmożone, przetransponowane i upiększone, a po długim użytkowaniu wydają się ludowi konieczne i obowiązujące: prawdy są złudami, o których zapomniano, że nimi są, metaforami, które się zużyły i utraciły zmysłową siłę wyrazu, ( ). Friedrich Nietzsche, O prawdzie i kłamstwie w pozamoralnym sensie, w: Friedrich Nietzsche, Pisma pozostałe , przeł. Bogdan Baran, Kraków 1993, ).
17 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) Dygresja historyczna: Arystoteles o metaforze jako środku stylistycznym; Nietzschego koncepcja prawdy jako ruchomej armii metafor. KMP: George Lakoff, Mark Johnson, Metafory w naszym życiu (ang. Metaphors We Live By), 2010.
18 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) Dygresja historyczna: Arystoteles o metaforze jako środku stylistycznym; Nietzschego koncepcja prawdy jako ruchomej armii metafor. KMP: George Lakoff, Mark Johnson, Metafory w naszym życiu (ang. Metaphors We Live By), System pojęć, którym się posługujemy, by myśleć i działać, jest metaforyczny;
19 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) Dygresja historyczna: Arystoteles o metaforze jako środku stylistycznym; Nietzschego koncepcja prawdy jako ruchomej armii metafor. KMP: George Lakoff, Mark Johnson, Metafory w naszym życiu (ang. Metaphors We Live By), System pojęć, którym się posługujemy, by myśleć i działać, jest metaforyczny; struktura tego systemu kształtuje strukturę naszego działania, w tym działania językowego;
20 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) Dygresja historyczna: Arystoteles o metaforze jako środku stylistycznym; Nietzschego koncepcja prawdy jako ruchomej armii metafor. KMP: George Lakoff, Mark Johnson, Metafory w naszym życiu (ang. Metaphors We Live By), System pojęć, którym się posługujemy, by myśleć i działać, jest metaforyczny; struktura tego systemu kształtuje strukturę naszego działania, w tym działania językowego; dlatego analiza struktury naszej praktyki językowej jest dobrą metodą analizy struktury naszych pojęć.
21 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) Główne idee: Istotą metafory jest rozumienie i doświadczanie pewnego rodzaju rzeczy w terminach innej rzeczy. (Lakoff, Johnson 2010: 31). ( ) metafora nie jest jedynie sprawą języka, czyli jedynie sprawą słów. Będziemy chcieli wykazać, że przeciwnie, procesy myślenia są w głównej mierze metaforyczne. (Lakoff, Johnson 2010: 33).
22 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) CZAS pojęcie metaforyczne CZAS TO PIENIĄDZ metafora pojęciowa
23 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) CZAS pojęcie metaforyczne CZAS TO PIENIĄDZ metafora pojęciowa (1) CZAS TO PIENIĄDZ: a. Dzięki temu rozwiązaniu zaoszczędzimy sporo czasu. b. Ukradnę/zabiorę ci pół godziny. c. Zainwestowałem w to trochę czasu. d. Nie mamy czasu do stracenia. e. Mam deficyt czasu. f. Musimy ekonomiczniej zarządzać czasem. g. Musimy wygospodarować trochę czasu na naukę. h. Wykonam to zadania w pożyczonym czasie. i. Poświęciłem ci już sporo czasu. j. Czy to jest warte tego czasu?
24 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) CZAS pojęcie metaforyczne CZAS TO PIENIĄDZ metafora pojęciowa (1) CZAS TO PIENIĄDZ: a. Dzięki temu rozwiązaniu zaoszczędzimy sporo czasu. b. Ukradnę/zabiorę ci pół godziny. c. Zainwestowałem w to trochę czasu. d. Nie mamy czasu do stracenia. e. Mam deficyt czasu. f. Musimy ekonomiczniej zarządzać czasem. g. Musimy wygospodarować trochę czasu na naukę. h. Wykonam to zadania w pożyczonym czasie. i. Poświęciłem ci już sporo czasu. j. Czy to jest warte tego czasu? Dygresja 1: uwypuklanie i ukrywanie...
25 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) CZAS pojęcie metaforyczne CZAS TO PIENIĄDZ metafora pojęciowa (1) CZAS TO PIENIĄDZ: a. Dzięki temu rozwiązaniu zaoszczędzimy sporo czasu. b. Ukradnę/zabiorę ci pół godziny. c. Zainwestowałem w to trochę czasu. d. Nie mamy czasu do stracenia. e. Mam deficyt czasu. f. Musimy ekonomiczniej zarządzać czasem. g. Musimy wygospodarować trochę czasu na naukę. h. Wykonam to zadania w pożyczonym czasie. i. Poświęciłem ci już sporo czasu. j. Czy to jest warte tego czasu? Dygresja 2: to oczywiście w naszej kulturze...
26 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) (2) DYSKUSJA ARGUMENTACYJNA TO WOJNA (ang. ARGUMENT IS WAR):
27 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) (2) DYSKUSJA ARGUMENTACYJNA TO WOJNA (ang. ARGUMENT IS WAR): a. Nie obronił swojej tezy. b. Ta teza da się obronić. c. Zaatakowałem jego stanowisko. d. Odparłem jego zarzuty. e. Nigdy nie wygrał sporu. f. Dyskusja pozostała nierozstrzygnięta. g. Podczas dyskusji nie chciałbym go mieć za przeciwnika. h. Za pomocą tego argumentu rozbiłem jego obronę. i. Jego argumentacja ma kilka słabych punktów. j. W tej dyskusji przyjąłeś dobrą strategię. k. W obliczu tylu celnych argumentów musiał się poddać. l. Mimo zmasowanego ataku krytyków... ł. Jego teoria wyszła bez szwanku.
28 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) (3) MIŁOŚĆ TO PACJENT: a. To chory związek. b. W swoim małżeństwie zbudowali zdrowe relacje. c. Ich związek konał pomału. d. Miłość nigdy nie umiera. e. Na miłość nie ma lekarstwa.
29 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) (3) MIŁOŚĆ TO PACJENT: a. To chory związek. b. W swoim małżeństwie zbudowali zdrowe relacje. c. Ich związek konał pomału. d. Miłość nigdy nie umiera. e. Na miłość nie ma lekarstwa. (4) MIŁOŚĆ TO SZALEŃSTWO: a. Stracił dla nie głowę. b. Ma na jej punkcie bzika. c. Zwariowali na swoim punkcie.
30 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) (3) MIŁOŚĆ TO PACJENT: a. To chory związek. b. W swoim małżeństwie zbudowali zdrowe relacje. c. Ich związek konał pomału. d. Miłość nigdy nie umiera. e. Na miłość nie ma lekarstwa. (4) MIŁOŚĆ TO SZALEŃSTWO: a. Stracił dla nie głowę. b. Ma na jej punkcie bzika. c. Zwariowali na swoim punkcie. (5) MIŁOŚĆ TO WOJNA: a. Jest znany z wielu podbojów. b. Zdobył jej serce. c. W walce o względy Marioli wygrał Zenek.
31 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) Żółta mgła, co ociera się grzbietem o szyby, Żółty dym, co ociera się mordą o szyby, Wsuwa język w zakątki wieczoru, Pełza po mokrym bruku i bajorach, Sadzę kominów zbiera na odwłoku, Wciska się pod balkon, podrywa do skoku, A widząc, że cicha noc październikowa, Zwija się wokół domu i zasypia. T.S. Eliot, Pieśń miłosna J. Alfreda Prufrocka, przeł. Władysław Dulęba.
32 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) Żółta mgła, co ociera się grzbietem o szyby, Żółty dym, co ociera się mordą o szyby, Wsuwa język w zakątki wieczoru, Pełza po mokrym bruku i bajorach, Sadzę kominów zbiera na odwłoku, Wciska się pod balkon, podrywa do skoku, A widząc, że cicha noc październikowa, Zwija się wokół domu i zasypia. T.S. Eliot, Pieśń miłosna J. Alfreda Prufrocka, przeł. Władysław Dulęba. (6) MGŁA TO ZWIERZĘ.
33 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) Przemierzyłem swe życie łyżeczką od kawy. T.S. Eliot, Pieśń miłosna J. Alfreda Prufrocka, przeł. Władysław Dulęba.
34 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) Przemierzyłem swe życie łyżeczką od kawy. T.S. Eliot, Pieśń miłosna J. Alfreda Prufrocka, przeł. Władysław Dulęba. (7) ŻYCIE DO PODRÓŻ: a. To kolejny etap mojego życia. b. Szedł przez życie dobrze czyniąc. c. Jedzie przez życie na gapę. d. Z samą maturą daleko nie ujedziesz. e. U kresu życia f. Szczęśliwej drogi już czas, mapę życia w sercu masz...
35 1. Koncepcja metafor pojęciowych ( KMP) Przemierzyłem swe życie łyżeczką od kawy.??? T.S. Eliot, Pieśń miłosna J. Alfreda Prufrocka, przeł. Władysław Dulęba. (7) ŻYCIE DO PODRÓŻ: a. To kolejny etap mojego życia. b. Szedł przez życie dobrze czyniąc. c. Jedzie przez życie na gapę. d. Z samą maturą daleko nie ujedziesz. e. U kresu życia f. Szczęśliwej drogi już czas, mapę życia w sercu masz...
36
37 Główna idea: metafora jest zjawiskiem komunikacyjnym; sięgamy po metafory, by zakomunikować pojęcie lub sąd, dla których nie ma konwencjonalnych środków wyrazu;
38 Główna idea: metafora jest zjawiskiem komunikacyjnym; sięgamy po metafory, by zakomunikować pojęcie lub sąd, dla których nie ma konwencjonalnych środków wyrazu; nie jest istotne, jak te pojęcia i sądy zostały skonstruowane.
39 Główna idea: metafora jest zjawiskiem komunikacyjnym; sięgamy po metafory, by zakomunikować pojęcie lub sąd, dla których nie ma konwencjonalnych środków wyrazu; nie jest istotne, jak te pojęcia i sądy zostały skonstruowane. (8) Nagle elektryczny staję się! (9) Mariola to chomik.
40 Główna idea: metafora jest zjawiskiem komunikacyjnym; sięgamy po metafory, by zakomunikować pojęcie lub sąd, dla których nie ma konwencjonalnych środków wyrazu; nie jest istotne, jak te pojęcia i sądy zostały skonstruowane. (8) Nagle elektryczny staję się! (9) Mariola to chomik. (10) Zenek to prawdziwy James Bond. Wersja z Craigiem. (11) Arek to Jimy Hendrix szczecińskiej humanistyki.
41 Główna idea: metafora jest zjawiskiem komunikacyjnym; sięgamy po metafory, by zakomunikować pojęcie lub sąd, dla których nie ma konwencjonalnych środków wyrazu; nie jest istotne, jak te pojęcia i sądy zostały skonstruowane. (8) Nagle elektryczny staję się! (9) Mariola to chomik. (10) Zenek to prawdziwy James Bond. Wersja z Craigiem. (11) Arek to Jimy Hendrix szczecińskiej humanistyki. (12) A: Jak tam umizgi Zenka do Marioli? B: Padły mury Jerycha!
42 Główna idea: metafora jest zjawiskiem komunikacyjnym; sięgamy po metafory, by zakomunikować pojęcie lub sąd, dla których nie ma konwencjonalnych środków wyrazu; nie jest istotne, jak te pojęcia i sądy zostały skonstruowane. (8) Nagle elektryczny staję się! (9) Mariola to chomik. (10) Zenek to prawdziwy James Bond. Wersja z Craigiem. (11) Arek to Jimy Hendrix szczecińskiej humanistyki. (12) A: Jak tam umizgi Zenka do Marioli? B: Padły mury Jerycha! B': Obrona Częstochowy trwa!
43 Warto odróżnić: kryteria rozpoznania metafory, mechanizmy interpretacji metafory.
44 Warto odróżnić: kryteria rozpoznania metafory, mechanizmy interpretacji metafory. Dwie semantyczne teorie z rodziny KMUJ: teoria skróconego porównania, teoria interakcyjna.
45 Teoria interakcyjna ( TI): Metafory powstają w wyniku specjalnego użycia wyrażeń językowych, w których jeden zwrot ( źródło) jest wbudowany w inne dosłowne wyrażenia ( ramę) w taki sposób, że znaczenie źródła wchodzi w interakcję ze znaczeniem ramy i zmienia je (i na odwrót).
46 Teoria interakcyjna ( TI): Metafory powstają w wyniku specjalnego użycia wyrażeń językowych, w których jeden zwrot ( źródło) jest wbudowany w inne dosłowne wyrażenia ( ramę) w taki sposób, że znaczenie źródła wchodzi w interakcję ze znaczeniem ramy i zmienia je (i na odwrót). Tym, co uruchamia taki proces interakcyjnej, wzajemnej modyfikacji, jest pewna anomalia semantyczna. Źródło informacji o TI: Levinson 2010,
47 Założenie TI: znaczenie każdej jednostki leksykalnej można określić jako zbiór cech, które są pojęciami atomowymi ( Katza i Fodora teoria cech semantycznych).
48 (13) KAMIEŃ (14) PRZEDMIOT FIZYCZNY NATURALNY NIEOŻYWIONY MINERAŁ STWARDNIAŁY
49 (13) KAMIEŃ (14) PRZEDMIOT FIZYCZNY NATURALNY NIEOŻYWIONY MINERAŁ STWARDNIAŁY (15) UMIERAĆ (16) PROCES, w którego wyniku pewien OŻYWIONY BYT przestaje ŻYĆ.
50 (13) KAMIEŃ (14) PRZEDMIOT FIZYCZNY NATURALNY NIEOŻYWIONY MINERAŁ STWARDNIAŁY (15) UMIERAĆ (16) PROCES, w którego wyniku pewien OŻYWIONY BYT przestaje ŻYĆ. (17) Kamień umarł.
51 (13) KAMIEŃ (14) PRZEDMIOT FIZYCZNY NATURALNY NIEOŻYWIONY MINERAŁ STWARDNIAŁY (15) UMIERAĆ (16) PROCES, w którego wyniku pewien OŻYWIONY BYT przestaje ŻYĆ ISTNIEĆ. (17) Kamień umarł. (18) Kamień przestał istnieć.
52 (13) KAMIEŃ (14) PRZEDMIOT FIZYCZNY OSOBA NATURALNY NIEOŻYWIONY OŻYWIONY MINERAŁ STWARDNIAŁY NIEPODATNY NA ZMIANY (15) UMIERAĆ (16) PROCES, w którego wyniku pewien OŻYWIONY BYT przestaje ŻYĆ. (17) Kamień umarł. (19) Ożywiony, niepodatny na zmiany osobnik umarł.
53 ZaletyTI: eleganckie wyjaśnienie semantyczne; wyjaśnia procesy odpowiedzialne za odczytywanie metafor odnosząc się do zwykłych mechanizmów interpretacji.
54 ZaletyTI: eleganckie wyjaśnienie semantyczne; wyjaśnia procesy odpowiedzialne za odczytywanie metafor odnosząc się do zwykłych mechanizmów interpretacji. (20) Zenek i Mariola miło rozmawiali ze sobą. Zenek i Mariola wymieniali miłe słowa. Zenek i Mariola przerzucali się słodkimi słowami. Zenek i Mariola słodzili sobie nawzajem. Zenek i Mariola pogruchiwali w najlepsze.
55 Wady TI: proces rzutowania cech nie tworzy wszystkich metaforycznych sensów;
56 Wady TI: proces rzutowania cech nie tworzy wszystkich metaforycznych sensów; (21) Zenek to świnia.
57 Wady TI: proces rzutowania cech nie tworzy wszystkich metaforycznych sensów; wiele metafor nie stanowi semantycznych anomalii.
58 Wady TI: proces rzutowania cech nie tworzy wszystkich metaforycznych sensów; wiele metafor nie stanowi semantycznych anomalii. (22) A: Czy Kazik ma dziewczynę? B: On jest mnichem! (23) A: Jak Zenek radzi sobie w akademiku? B: No, mnichem to on nie jest! (12) A: Jak tam umizgi Zenka do Marioli? B: Padły mury Jerycha! B': Obrona Częstochowy trwa!
59 Teoria skróconego porównania ( TSP): Metafory są porównaniami, z których usunięto stwierdzenie o podobieństwie.
60 Teoria skróconego porównania ( TSP): Metafory są porównaniami, z których usunięto stwierdzenie o podobieństwie. (24) X jest Y. [komentarz: termin Y użyto metaforycznie] (25) X jest jak Y. (24) jest semantycznie równoważne, tj. synonimiczne z (25).
61 Teoria skróconego porównania ( TSP): Metafory są porównaniami, z których usunięto stwierdzenie o podobieństwie. (24) X jest Y. [komentarz: termin Y użyto metaforycznie] (25) X jest jak Y. (24) jest semantycznie równoważne, tj. synonimiczne z (25). Np. (9') jest zachowująca znaczenie parafrazą (9): (9) Mariola to chomik. (9') Mariola jest jak chomik.
62 Teoria skróconego porównania ( TSP): Np. teoria Millera (1979; zob. Levinson 2010, ): aby zrozumieć metaforę, należy sprowadzić ją do formy złożonego twierdzenia podobnego do porównania, które stanowi podstawę jej interpretacji;
63 Teoria skróconego porównania ( TSP): Np. teoria Millera (1979; zob. Levinson 2010, ): aby zrozumieć metaforę, należy sprowadzić ją do formy złożonego twierdzenia podobnego do porównania, które stanowi podstawę jej interpretacji; taka parafraza może być motywowana różnymi względami, tj. semantycznymi lub pragmatycznymi; istotne jest to, że konstrukcją takich parafraz rządzą pewne reguły, które można zaliczyć do kompetencji semantycznej (ważne: oryginalna teoria Millera jest psychologiczna, a nie semantyczna).
64 Teoria skróconego porównania ( TSP): Np. teoria Millera (1979; zob. Levinson 2010, ): aby zrozumieć metaforę, należy sprowadzić ją do formy złożonego twierdzenia podobnego do porównania które stanowi podstawę jej interpretacji. (a) metafory nominalne postaci JEST(x, y), np. (9). (9) Mariola to chomik. (25) JEST(x, y) +> F G PODOBNE(F(x), G(y))
65 Teoria skróconego porównania ( TSP): Np. teoria Millera (1979; zob. Levinson 2010, ): aby zrozumieć metaforę, należy sprowadzić ją do formy złożonego twierdzenia podobnego do porównania które stanowi podstawę jej interpretacji. (a) metafory nominalne postaci JEST(x, y), np. (9). (9) Mariola to chomik. (25) JEST(x, y) +> F G PODOBNE(F(x), G(y)) Dygresja: (25) jako reguła interpretacji lub reguła semantyczna.
66 Teoria skróconego porównania ( TSP): Np. teoria Millera (1979; zob. Levinson 2010, ): aby zrozumieć metaforę, należy sprowadzić ją do formy złożonego twierdzenia podobnego do porównania które stanowi podstawę jej interpretacji. (b) metafory predykatywne postaci G(x) lub G(x, y), np.: (26) Mariola zakrakała. (27) Eliza przygwoździła Sułka. (28) G(x) +> F y PODOBNE(F(x), G(y))
67 Teoria skróconego porównania ( TSP): Np. teoria Millera (1979; zob. Levinson 2010, ): aby zrozumieć metaforę, należy sprowadzić ją do formy złożonego twierdzenia podobnego do porównania które stanowi podstawę jej interpretacji. (c) metafory zdaniowe, np.: (12) A: Jak tam umizgi Zenka do Marioli? B: Padły mury Jerycha! B': Obrona Częstochowy trwa! (29) G(y) +> F x PODOBNE(F(x), G(y))
68 Teoria skróconego porównania ( TSP): Słabości teorii Millera (zinterpretowanej jako teoria semantyczna):
69 Teoria skróconego porównania ( TSP): Słabości teorii Millera (zinterpretowanej jako teoria semantyczna): predykat PODOBNE zastosowany w regułach (25), (28) i (29) jest metaforyczny;
70 Teoria skróconego porównania ( TSP): Słabości teorii Millera (zinterpretowanej jako teoria semantyczna): predykat PODOBNE zastosowany w regułach (25), (28) i (29) jest metaforyczny; zestawienia versus porównania; (30) Encyklopedie są jak słowniki. (31) Encyklopedie są jak kopalnie złota.
71 Teoria skróconego porównania ( TSP): Słabości teorii Millera (zinterpretowanej jako teoria semantyczna): predykat PODOBNE zastosowany w regułach (25), (28) i (29) jest metaforyczny; istnieją metafory, u podstaw których nie leży żadne wyczuwalne podobieństwo.
72 Teoria skróconego porównania ( TSP): Słabości teorii Millera (zinterpretowanej jako teoria semantyczna): predykat PODOBNE zastosowany w regułach (25), (28) i (29) jest metaforyczny; istnieją metafory, u podstaw których nie leży żadne wyczuwalne podobieństwo. (9) Mariola to chomik. versus (21) Zenek to świnia. (32) Ewa to bryła lodu.
73 Warto odróżnić: kryteria rozpoznania metafory, mechanizmy interpretacji metafory.
74 Warto odróżnić: kryteria rozpoznania metafory, mechanizmy interpretacji metafory. Pragmatyczne teorie z rodziny KMUJ: oryginalna teoria Grice'a, model oferowany przez teorię pojęć ad hoc ( Carston 2002), deflacyjna teoria metafory (Wilson & Sperber 2012), i inne.
75 Warto odróżnić: kryteria rozpoznania metafory, mechanizmy interpretacji metafory. Pragmatyczne teorie z rodziny KMUJ: oryginalna teoria Grice'a, o tym teraz model oferowany przez teorię pojęć ad hoc ( Carston 2002), deflacyjna teoria metafory (Wilson & Sperber 2012), i inne. o tym w kolejnym semestrze
76 Oryginalny model Grice'a: formułując wypowiedź metaforyczną ostentacyjnie łamiemy maksymę jakości; znaczenia metaforyczne są komunikowane na poziomie implikatur konwersacyjnych.
77 Oryginalny model Grice'a: formułując wypowiedź metaforyczną ostentacyjnie łamiemy maksymę jakości; znaczenia metaforyczne są komunikowane na poziomie implikatur konwersacyjnych. (22) A: Czy Kazik ma dziewczynę? B: On jest mnichem! (9) Mariola to chomik.
78 Oryginalny model Grice'a: formułując wypowiedź metaforyczną ostentacyjnie łamiemy maksymę jakości; znaczenia metaforyczne są komunikowane na poziomie implikatur konwersacyjnych. zastrzeżenie 1: nie tylko metafory łamią ostentacyjnie maksymę jakości;
79 Oryginalny model Grice'a: formułując wypowiedź metaforyczną ostentacyjnie łamiemy maksymę jakości; znaczenia metaforyczne są komunikowane na poziomie implikatur konwersacyjnych. zastrzeżenie 1: nie tylko metafory łamią ostentacyjnie maksymę jakości; (33) Nie mam już męża! (34) Wszystkie ładne dziewczyny kochają marynarzy. (35) Jak zwykle wspaniałe warunki narciarskie!
80 Oryginalny model Grice'a: formułując wypowiedź metaforyczną ostentacyjnie łamiemy maksymę jakości; znaczenia metaforyczne są komunikowane na poziomie implikatur konwersacyjnych. zastrzeżenie 2: niektóre metafory wiążą się ze złamaniem innych maksym;
81 Oryginalny model Grice'a: formułując wypowiedź metaforyczną ostentacyjnie łamiemy maksymę jakości; znaczenia metaforyczne są komunikowane na poziomie implikatur konwersacyjnych. zastrzeżenie 2: niektóre metafory wiążą się ze złamaniem innych maksym; (12) A: Jak tam umizgi Zenka do Marioli? B: Padły mury Jerycha! (23) A: Jak Zenek radzi sobie w akademiku? B: No, mnichem to on nie jest!
82 Oryginalny model Grice'a: formułując wypowiedź metaforyczną ostentacyjnie łamiemy maksymę jakości; znaczenia metaforyczne są komunikowane na poziomie implikatur konwersacyjnych. zastrzeżenie 3: dziwna kategoria niby mówienia (ang. making as if to say) oraz znaczenie wtórne bez pierwotnego.
PRAGMATYKA rok akademicki 2016/2017 semestr zimowy. Temat 4: Implikatury
PRAGMATYKA rok akademicki 2016/2017 semestr zimowy Temat 4: Implikatury PRZYPOMNIENIE Przedmiot pragmatyki: pragmatyczne aspekty znaczenia wypowiedzi, tj. znaczenie wypowiedzi minus jego aspekty semantyczne.
Ile znaczeń ma jedna wypowiedź? O mechanizmach komunikacji pośredniej
dr hab. Maciej Witek, prof. US Instytut Filozofii, Uniwersytet Szczeciński http://kognitywistykanaus.pl/mwitek/ Ile znaczeń ma jedna wypowiedź? O mechanizmach komunikacji pośredniej SHUS, 21 listopada
P. H. Grice ( ) i teoria implikatury. sytuacja problemowa zastana przez Grice'a:
P. H. Grice (1913 1988) i teoria implikatury sytuacja problemowa zastana przez Grice'a: teza o wieloznaczności versus teorie semantyczne Russella i Fregego P. H. Grice (1913 1988) i teoria implikatury
PRAGMATYKA rok akademicki 2016/2017 semestr zimowy. Temat 5: Niedookreślenie językowe
PRAGMATYKA rok akademicki 2016/2017 semestr zimowy Temat 5: Niedookreślenie językowe Nieprzewidziany problem: niedookreślenie językowe (semantyczne) linguistic (semantic) underdeterminacy Według tezy o
Presupozycje próby wyjaśnienia zjawiska
PRAGMATYKA rok akademicki 2016/2017 semestr zimowy Temat 7: Presupozycje próby wyjaśnienia zjawiska Presupozycje, czyli założenia: 1. zdań, 2. wypowiedzi (aktów mowy). Presupozycje, czyli założenia: 1.
P. H. Grice i teoria implikatury. sytuacja problemowa zastana przez Grice'a: teza o wieloznaczności versus teorie semantyczne Russella i Fregego
P. H. Grice i teoria implikatury sytuacja problemowa zastana przez Grice'a: teza o wieloznaczności versus teorie semantyczne Russella i Fregego P. H. Grice i teoria implikatury sytuacja problemowa zastana
dr hab. Maciej Witek, prof. US http://kognitywistykanaus.pl/mwitek/ Etyka i komunikacja rok akademicki 2014/15
dr hab. Maciej Witek, prof. US http://kognitywistykanaus.pl/mwitek/ Etyka i komunikacja rok akademicki 2014/15 Temat 1 Co to jest komunikacja? Komunikacja konwencjonalna i niekonwencjonalna H.P. Grice
Teoria relewancji Sperbera i Wilson. Nowe modele komunikacyjne
Teoria relewancji Sperbera i Wilson. Nowe modele komunikacyjne Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego 1 Teoria relewancji ogólna teoria poznania i komunikacji 2 3 4 Twórcy teorii relewancji Dan Sperber
teoria relewancji jako przykład inferencjonizmu jako przykład słabego kontekstualizmu
teoria relewancji jako przykład inferencjonizmu jako przykład słabego kontekstualizmu teoria relewancji jako przykład inferencjonizmu jako przykład słabego kontekstualizmu Dan Sperber i Deirdre Wilson,
Kultura myślenia i argumentacji 2014/2015. Temat 4: Implikatury konwersacyjne i presupozycje
Kultura myślenia i argumentacji 2014/2015 Temat 4: Implikatury konwersacyjne i presupozycje Wyjściowa obserwacja: całkowite znaczenie wypowiedzi zawiera elementy, które wykraczają poza to, co dosłownie
PRAGMATYKA rok akademicki 2015/2016 semestr zimowy. Temat 2: Grice a teoria znaczenia
PRAGMATYKA rok akademicki 2015/2016 semestr zimowy Temat 2: Grice a teoria znaczenia Pragmatyka: nauka badająca te aspekty znaczenia i funkcji wypowiedzi, które są zależne od jej kontekstu; studia nad
Wstęp do logiki. Kto jasno i konsekwentnie myśli, ściśle i z ładem się wyraża,
Prof. UAM, dr hab. Zbigniew Tworak Zakład Logiki i Metodologii Nauk Instytut Filozofii Wstęp do logiki Kto jasno i konsekwentnie myśli, ściśle i z ładem się wyraża, kto poprawnie wnioskuje i uzasadnia
Pytania semantyki filozoficznej: (i) jaki mechanizm ustala/stabilizuje semantyczne własności słów? (ii) dzięki czemu słowa coś znaczą?
Pytania semantyki filozoficznej: (i) jaki mechanizm ustala/stabilizuje semantyczne własności słów? (ii) dzięki czemu słowa coś znaczą? Pytania semantyki filozoficznej: (i) jaki mechanizm ustala/stabilizuje
Podstawy logiki praktycznej
Podstawy logiki praktycznej Wykład 3: Implikowanie konwersacyjne Podstawy argumentacji Dr Maciej Pichlak Uniwersytet Wrocławski Katedra Teorii i Filozofii Prawa maciej.pichlak@uwr.edu.pl Wynikanie pragmatyczne
Metodologia prowadzenia badań naukowych Semiotyka, Argumentacja
Semiotyka, Argumentacja Grupa L3 3 grudnia 2009 Zarys Semiotyka Zarys Semiotyka SEMIOTYKA Semiotyka charakterystyka i działy Semiotyka charakterystyka i działy 1. Semiotyka Semiotyka charakterystyka i
Nieprzewidziany problem: niedookreślenie językowe (semantyczne) linguistic (semantic) underdeterminacy
Nieprzewidziany problem: niedookreślenie językowe (semantyczne) linguistic (semantic) underdeterminacy Według tezy o niedookreśleniu językowym, rozbieżność między pierwotnym znaczeniem wypowiedzi (tym,
Teoria reprezentacji dyskursu segmentowanego (1): wprowadzenie
Zagadnienia kognitywistyki I: komunikacja, wspolne działanie i poznanie społeczne rok akademicki 2016/2017 semestr zimowy Temat 4: Teoria reprezentacji dyskursu segmentowanego (1): wprowadzenie Nicolas
Teorie kompetencji komunikacyjnej
Teorie kompetencji komunikacyjnej rok akademicki 2015/2016 semestr letni Temat 1: Teoria relewancji wprowadzenie Przypomnienie: A: W drugiej połowie lutego wybieramy się na narty. Pojedziesz z nami? B:
dr hab. Maciej Witek, prof. US PRAGMATYKA rok akademicki 2016/2017
dr hab. Maciej Witek, prof. US http://kognitywistyka.usz.edu.pl/mwitek/ PRAGMATYKA rok akademicki 2016/2017 Temat 1: Wprowadzenie: czym jest pragmatyka Charles Morris (1938): syntaktyka formalne badania
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: teologia, jednolite magisterskie Specjalność: teologia nauczycielska i ogólna Sylabus modułu: Filozofia logika i epistemologia (11-TS-12-FLEa)
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - POZIOM PODSTAWOWY
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - POZIOM PODSTAWOWY WIADOMOŚCI O EPOCE wiadomości Określa ramy czasowe i genezę nazwy epoki. Wymienia głównych reprezentantów omawianych kierunków literackich. Wymienia
Księgarnia PWN: Szymon Wróbel - Umysł, gramatyka, ewolucja
Księgarnia PWN: Szymon Wróbel - Umysł, gramatyka, ewolucja WSTĘP. MIĘDZY KRYTYKĄ A OBRONĄ ROZUMU OBLICZENIOWEGO 1. INteNCjA 2. KoMPozyCjA 3. tytuł CZĘŚĆ I. WOKÓŁ METODOLOGII ROZDZIAŁ 1. PO CZYM POZNAĆ
Teorie kompetencji komunikacyjnej
Teorie kompetencji komunikacyjnej rok akademicki 2015/2016 semestr letni Temat 2: Teoria relewancji zagadnienia szczegółowe Przypomnienie: relewancja jako własność bodźca; poznawcza / komunikacyjna zasada
UNIWERSYTET ŚLĄSKI W KATOWICACH
UNIWERSYTET ŚLĄSKI W KATOWICACH STUDIUM PRAKTYCZNEJ NAUKI JĘZYKÓW OBCYCH FORMAT EGZAMINU: EGZAMIN CERTYFIKUJĄCY Z JĘZYKA OBCEGO, POZIOM B2 Egzamin sprawdza znajomość języka obcego ogólnego na poziomie
Filozofia analityczna szkoła analityczna a neopozytywizm
Filozofia analityczna szkoła analityczna a neopozytywizm odmiany f. analitycznej: filozofia języka idealnego filozofia języka potocznego George E. Moore (1873 1958) analiza pojęciowa a filozoficzna synteza
Semiotyka logiczna (1)
Semiotyka logiczna (1) Jerzy Pogonowski Zakład Logiki Stosowanej UAM www.logic.amu.edu.pl pogon@amu.edu.pl Wprowadzenie Jerzy Pogonowski (MEG) Semiotyka logiczna (1) Wprowadzenie 1 / 14 Plan wykładu: semestr
Zagadnienia kognitywistyki I: komunikacja, wspólne działanie i poznanie społeczne. Temat 1: Dwa modele komunikacji: model kodowy i model inferencyjny
Zagadnienia kognitywistyki I: komunikacja, wspólne działanie i poznanie społeczne rok akademicki 2016/2017 semestr zimowy Temat 1: Dwa modele komunikacji: model kodowy i model inferencyjny Potoczny model
dr hab. Maciej Witek, prof. US TEORIE KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNEJ rok akademicki 2017/2018, semestr letni
dr hab. Maciej Witek, prof. US http://kognitywistyka.usz.edu.pl/mwitek TEORIE KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNEJ rok akademicki 2017/2018, semestr letni Temat 6: Teoria reprezentacji dyskursu segmentowanego problem
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2014/2015
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 204/205 FORMUŁA DO 204 ( STARA MATURA ) FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ MFI-R MAJ 205 Uwaga: Akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie
Badanie intencji nadawcy.teoria kooperacji Paula Grice a
Badanie intencji nadawcy. Teoria kooperacji Paula Grice a Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego 1 Ogólna charakterystyka teorii Grice a 2 3 Mówienie jako akt współpracy Zasada kooperacji: Uczyń swój
Klucz odpowiedzi do testu z języka polskiego dla uczniów gimnazjów /etap szkolny/ Liczba punktów możliwych do uzyskania: 63.
Klucz odpowiedzi do testu z języka polskiego dla uczniów gimnazjów /etap szkolny/ Liczba punktów możliwych do uzyskania: 63 Zadania zamknięte Zad.1 Zad.4 Zad.6 Zad.8 Zad.9 Zad.11 Zad.13 Zad.14 Zad.16 Zad.18
Kartoteka testu Oblicza miłości
Kartoteka testu Oblicza miłości Nr zad.. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Nazwa sprawdzanej umiejętności (z numerem standardu) Uczeń I/ odczytuje teksty kultury na poziomie dosłownym. dostrzega w odczytywanych tekstach
Wstęp do logiki. Semiotyka cd.
Wstęp do logiki Semiotyka cd. Gramatyka kategorialna jest teorią formy logicznej wyrażeń. Wyznacza ją zadanie sporządzenia teoretycznego opisu związków logicznych takich jak wynikanie, równoważność, wzajemna
PORADY DLA MATURZYSTÓW JĘZYK POLSKI, MATURA PISEMNA
PORADY DLA MATURZYSTÓW JĘZYK POLSKI, MATURA PISEMNA A. Poziom podstawowy Rozumienie czytanego tekstu 1. Przeczytaj uważnie tekst, zwracając uwagę na śródtytuły i przypisy. 2. Na ogół jeden akapit rozwija
Kartoteka testu Moda ma swoją historię
Kartoteka testu Moda ma swoją historię Nr zad....... 7. Obszar standardów wymagań egzaminacyjnych 8. Nazwa sprawdzanej umiejętności (z numerem standardu) Uczeń odczytuje teksty na poziomie dosłownym. w
Gdy brakuje słów - wykorzystanie wspomagających i alternatywnych sposobów komunikacji w porozumiewaniu się osób z problemami w mówieniu
Gdy brakuje słów - wykorzystanie wspomagających i alternatywnych sposobów komunikacji w porozumiewaniu się osób z problemami w mówieniu AAC (ang.) Augmentive and Alternative Communication Wspomagające
Co to jest znaczenie? Współczesne koncepcje znaczenia i najważn. i najważniejsze teorie semantyczne
Co to jest znaczenie? Współczesne koncepcje znaczenia i najważniejsze teorie semantyczne Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego 1 Koncepcje znaczenia 2 3 1. Koncepcje referencjalne znaczenie jako byt
EGZAMIN MATURALNY 2013 FILOZOFIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2013 FILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi MAJ 2013 2 Egzamin maturalny z filozofii Część I (20 punktów) Zadanie 1. (0
Kultura logicznego myślenia
dr hab. Maciej Witek, prof. US Kultura logicznego myślenia rok akademicki 2017/2018, śemeśtr zimowy Temat 1: Semiotyka i jej dyścypliny kognitywiśtyka.uśz.edu.pl/mwitek dyzury: wtorki, godz. 14.00-15.30,
dr hab. Maciej Witek, prof. US TEORIE KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNEJ rok akademicki 2016/2017, semestr letni
dr hab. Maciej Witek, prof. US http://kognitywistyka.usz.edu.pl/mwitek TEORIE KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNEJ rok akademicki 2016/2017, semestr letni Temat 1: Wprowadzenie. Pojęcie kompetencji; model kodowy
12. Problemy kulturowej adaptacji testów
12. Problemy kulturowej adaptacji testów v rodzaje adaptacji v adaptacja demograficzna v kryteria oceny adaptacji testów v kryteria równoważności testów Kulturowa adaptacja testów -przystosowanie wersji
Rodzaje argumentów za istnieniem Boga
Rodzaje argumentów za istnieniem Boga Podział argumentów argument ontologiczny - w tym argumencie twierdzi się, że z samego pojęcia bytu doskonałego możemy wywnioskować to, że Bóg musi istnieć. argumenty
Kartoteka testu Moda ma swoją historię
Kartoteka testu Moda ma swoją historię Nr zad....... 7. Obszar standardów wymagań egzaminacyjnych Czytanie i odbiór tek- Nazwa sprawdzanej umiejętności (z numerem standardu) Uczeń odczytuje teksty na poziomie
Dzięki ćwiczeniom z panią Suzuki w szkole Hagukumi oraz z moją mamą nauczyłem się komunikować za pomocą pisma. Teraz umiem nawet pisać na komputerze.
Przedmowa Kiedy byłem mały, nawet nie wiedziałem, że jestem dzieckiem specjalnej troski. Jak się o tym dowiedziałem? Ludzie powiedzieli mi, że jestem inny niż wszyscy i że to jest problem. To była prawda.
XXXV OLIMPIADA JĘZYKA FRANCUSKIEGO ZAWODY TRZECIEGO STOPNIA MARZEC 2012
XXXV OLIMPIADA JĘZYKA FRANCUSKIEGO ZAWODY TRZECIEGO STOPNIA MARZEC 2012 Kryteria oceny zadań ustnych WYPOWIEDŹ USTNA (MAKSYMALNIE 30 PUNKTÓW) Część pierwsza : wypowiedź ustna w języku polskim (20 ) Prezentacja
Odpowiedź jest prosta: rzetelnie = konstruktywnie
Sieci 5G a język uprzedzeń ("elektrosmog", "kontrola umysłu", "broń elektromagnetyczna"...). Jak prowadzić rzetelną debatę społeczną wokół tematów, które nas różnią? Dr Piotr Toczyski (APS, CC) i Dr Anna
Myślenie szybkie, myślenie wolne, implikatury skalarne
Zagadnienia kognitywistyki I: komunikacja, wspolne działanie i poznanie społeczne rok akademicki 2016/2017 semestr zimowy Temat 3: Myślenie szybkie, myślenie wolne, implikatury skalarne PLAN: 1. Tversky
Wykład 4 Logika dla prawników. Dyskusja oraz rodzaje argumentów
Wykład 4 Logika dla prawników Dyskusja oraz rodzaje argumentów 1 * Wykład opracowany w oparciu o podręczniki: T. Hołówka, Kultura logiczna w przykładach, Warszawa 2006. K. Szymanek, K. A. Wieczorek, A.
Poziom organizacji tekstu
Poziom interakcyjny gramatyki............................ 15 Wstęp............................................... 17 1. Ideacja a interakcja.................................. 21 1.1.Teoria aktów mowy a
NORMA A INTERPRETACJA
GRAŻYNA HABRAJSKA NORMA A INTERPRETACJA Opublikowano w: Norma a komunikacja, Wrocław 2009, s. 37-50 DOPEŁNIENIE SENSU Musi Pan kochać swoją żonę! Proces rozumienia zakłada odzyskanie przez odbiorcę sensu
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016)
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016) Ocena dopuszczająca: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności określone
Znaczenie. Intuicyjnie najistotniejszy element teorii języka Praktyczne zastosowanie teorii lingwistycznej wymaga uwzględnienia znaczeń
Znaczenie Intuicyjnie najistotniejszy element teorii języka Praktyczne zastosowanie teorii lingwistycznej wymaga uwzględnienia znaczeń postulaty teorii semantycznej: uznajemy zdania za znaczące z racji
J Ę Z Y K P O L S K I W Y M A G A N I A E D U K A C Y J N E P O Z I O M P O D S T A W O W Y r o k s z k o l n y /
J Ę Z Y K P O L S K I W Y M A G A N I A E D U K A C Y J N E P O Z I O M P O D S T A W O W Y r o k s z k o l n y 2 0 1 8 / 2 0 1 9 W I A D O M O Ś C I O E P O C E Określa ramy czasowe i genezę nazwy Wymienia
WYMAGANIA EDUKACYJNE WYNIKAJĄCE Z PROGRAMU NAUCZANIA JĘZYKA ANGIELSKIEGO W LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM Klasy II i III
WYMAGANIA EDUKACYJNE WYNIKAJĄCE Z PROGRAMU NAUCZANIA JĘZYKA ANGIELSKIEGO W LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM Klasy II i III Kryteria oceniania opracowane przez zespół przedmiotowy XI LO w Krakowie CELE EDUKACYJNE:
Propozycja badań potrzeb i kompetencji informacyjnych grupy zawodowej tłumaczy t. Krystyna Dziewańska Agnieszka Korycińska-Huras
Propozycja badań potrzeb i kompetencji informacyjnych grupy zawodowej tłumaczy t Krystyna Dziewańska Agnieszka Korycińska-Huras Historia napisana po angielsku, a potem przełożona na polski, jest jak symfonia
Rewolta egzystencjalna. Søren Kierkegaard i Friedrich Nietzsche
Rewolta egzystencjalna Søren Kierkegaard i Friedrich Nietzsche Cechy ruchu egzystencjalnego Egzystencjalizm głosi, że filozofia, która chciała wyjaśnić byt doszła do kresu. Egzystencjaliści odkrywają,
Jak przygotować uczniów do czytania utworów poetyckich na maturze? Anna Kondracka-Zielińska
Jak przygotować uczniów do czytania utworów poetyckich na maturze? Anna Kondracka-Zielińska Dlaczego uczniowie odbierają poezję jako trudną? Poezja znajduje się w kanonie i kojarzy się z lekturami; Częściej
Kognitywny przewrót w lingwistyce
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego 1 Kognitywna rewolucja w lingwistyce l. 70. i 80. 2 3 4 Główne założenia kognitywizmu w lingwistyce 1. Lingwistyka jako jedna z nauk kognitywnych; nieautonomiczność
4) praktyczne opanowanie umiejętności ogólnych i specjalistycznych, których wpojenie należy do celów nauczania przewidzianych programem nauczania,
I. Przedmiotem oceny są: 1) wiadomości i umiejętności według programu nauczania z języka polskiego dla zasadniczej szkoły zawodowej w zakresie podstawowym, o programie nauczania z języka polskiego w danej
Co to jest znaczenie? Współczesne koncepcje znaczenia i najważn. i najważniejsze teorie semantyczne
Co to jest znaczenie? Współczesne koncepcje znaczenia i najważniejsze teorie semantyczne Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego 1 Koncepcje znaczenia 2 3 1. Koncepcje referencjalne znaczenie jako byt
Wykład monograficzny: Teoria decyzji Kod przedmiotu
monograficzny: Teoria decyzji - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu monograficzny: Teoria decyzji Kod przedmiotu 05.9-WP-PEDD-MTD-W Wydział Kierunek Wydział Pedagogiki, Psychologii i Socjologii
Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa
Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2011-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Różnice w metodzie uprawiania nauki Krytyka platońskiej teorii idei Podział
Podstawy logiki praktycznej
Podstawy logiki praktycznej Wykład 2: Język i części języka Dr Maciej Pichlak Uniwersytet Wrocławski Katedra Teorii i Filozofii Prawa maciej.pichlak@uwr.edu.pl Semiotyka Nauka o znakach język jako system
opracowała Agnieszka Kurzeja-Sokół
opracowała Agnieszka Kurzeja-Sokół Informacje ogólne egzamin z j. polskiego na poziomie podstawowym jest obowiązkowy egzamin sprawdza wiedzę z zakresu szkoły podstawowej, gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej
SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU
1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Psychologia społeczna 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Social psychology 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych
RODZAJE ARGUMENTÓW W DYSKURSIE PRAWNICZYM
ARGUMENTACJA PRAWNICZA WYKŁAD III Pytania: 1/ jakie są konsekwencje tezy open texture of law? 2/ czy możliwe jest sformułowanie wzorów rozstrzygania problemów prawnych? dyskurs dogmatycznoprawny 3/ do
Reguły gry zaliczenie przedmiotu wymaga zdania dwóch testów, z logiki (za ok. 5 tygodni) i z filozofii (w sesji); warunkiem koniecznym podejścia do
Reguły gry zaliczenie przedmiotu wymaga zdania dwóch testów, z logiki (za ok. 5 tygodni) i z filozofii (w sesji); warunkiem koniecznym podejścia do testu z filozofii jest zaliczenie testu z logiki i zaliczenie
OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim Antropologia retoryki: w kręgu zagadnień retoryki kultury i poetyki społecznej 2. Nazwa przedmiotu/modułu w języku
Matura pisemna z polskiego - zasady
Matura pisemna z polskiego - zasady {tabs type=tabs} {tab title=pisemna część egzaminu:} Część pisemna składa się z dwóch części: 1. egzaminu sprawdzającego rozumienie czytanego tekstu, 2. egzaminu sprawdzającego
Myślenie w celu zdobycia wiedzy = poznawanie. Myślenie z udziałem rozumu = myślenie racjonalne. Myślenie racjonalne logiczne statystyczne
Literatura: podstawowa: C. Radhakrishna Rao, Statystyka i prawda, 1994. G. Wieczorkowska-Wierzbińska, J. Wierzbiński, Statystyka. Od teorii do praktyki, 2013. A. Aczel, Statystyka w zarządzaniu, 2002.
Ida Kurcz. Psychologia języka i komunikacji
Ida Kurcz Psychologia języka i komunikacji Spis treœci PRZEDMOWA DO WYDANIA DRUGIEGO............................... 9 ROZDZIA I. PSYCHOLOGIA JÊZYKA A PSYCHOLINGWISTYKA I SOCJOLINGWISTYKA. UWAGI WSTÊPNE..................
Filozofia, ISE, Wykład V - Filozofia Eleatów.
2011-10-01 Plan wykładu 1 Filozofia Parmenidesa z Elei Ontologia Parmenidesa Epistemologiczny aspekt Parmenidejskiej filozofii 2 3 Ontologia Parmenidesa Epistemologiczny aspekt Parmenidejskiej filozofii
Psychologia osobowości - opis przedmiotu
Psychologia osobowości - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Psychologia osobowości Kod przedmiotu 14.4-WP-PSChM-POs-Ć-S14_pNadGen9W37A Wydział Kierunek Wydział Pedagogiki, Psychologii i
Logika dla prawników
Logika dla prawników Wykład I: Pytania o logikę Dr Maciej Pichlak Uniwersytet Wrocławski Katedra Teorii i Filozofii Prawa mpichlak@prawo.uni.wroc.pl Tak na logikę Kodeks karny: Art. 226 1. Kto znieważa
INTUICJE. Zespół norm, wzorców, reguł postępowania, które zna każdy naukowiec zajmujący się daną nauką (Bobrowski 1998)
PARADYGMAT INTUICJE Zespół norm, wzorców, reguł postępowania, które zna każdy naukowiec zajmujący się daną nauką (Bobrowski 1998) PIERWSZE UŻYCIA językoznawstwo: Zespół form deklinacyjnych lub koniugacyjnych
Kartoteka testu W kręgu muzyki GH-A1(A4)
Kartoteka testu W kręgu muzyki GH-A(A) Nr zad....... 7. 8. Obszar standardów wymagań egzaminacyjnych Nazwa sprawdzanej umiejętności (z numerem standardu) Uczeń przenośnym. wyszukuje informacje zawarte
Główne problemy kognitywistyki: Reprezentacja
Główne problemy kognitywistyki: Reprezentacja Wykład 4 Reprezentacja a koncepcje rozszerzonego umysłu i rozszerzonego narzędzia Andrzej Klawiter http://www.amu.edu.pl/~klawiter klawiter@amu.edu.pl Rozszerzone
Filozofia przyrody - Filozofia Eleatów i Demokryta
5 lutego 2012 Plan wykładu 1 Filozofia Parmenidesa z Elei Ontologia Parmenidesa Epistemologiczny aspekt Parmenidejskiej filozofii 2 3 4 Materializm Ontologia Parmenidesa Epistemologiczny aspekt Parmenidejskiej
Nazwa. Wstęp do filozofii. Typ przedmiotu. Jednostka prowadząca Jednostka dla której przedmiot jest oferowany
Nazwa Kierunek Poz. kształcenia Jednostka prowadząca Jednostka dla której przedmiot jest oferowany Typ Opis Wstęp do filozofii kognitywistyka studia st. stacjonarne Wydział Filozofii i Socjologii, nstytut
Schematy punktowania zadań do arkusza Błogosławiony trud
Schematy punktowania zadań do arkusza Błogosławiony trud Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. B C C D D A D D D B 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. B B B B C D A D
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLASY VI ZGODNE Z PROGRAMEM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO SŁOWA NA START W KLASIE VI
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW KLASY VI ZGODNE Z PROGRAMEM NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO SŁOWA NA START W KLASIE VI Uczniowie z obniżoną sprawnością intelektualną OCENA NIEDOSTATECZNA
Filozofia, Historia, Wykład V - Filozofia Arystotelesa
Filozofia, Historia, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2010-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Podział nauk Arystoteles podzielił wszystkie dyscypliny wiedzy na trzy grupy:
mgr Albert Leśniak Wydział Polonistyki UJ ROLA GRAFICZNYCH KORELATÓW SCHEMATÓW WYOBRAŻENIOWYCH W WIZUALIZACJI WIEDZY
mgr Albert Leśniak Wydział Polonistyki UJ ROLA GRAFICZNYCH KORELATÓW SCHEMATÓW WYOBRAŻENIOWYCH W WIZUALIZACJI WIEDZY Toruń 2017 De revolutionibus orbium coelestium (1543) A w środku wszystkich [sfer] ma
Elementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze
Elementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze Wykład IV: Reprezentacje jako Modele symboliczne I: Rachunek predykatów, Sieci semantyczne Gwoli przypomnienia: Kroki w modelowaniu kognitywnym:
KOMPOZYCJA Egzamin maturalny z języka polskiego od 2015 roku
KOMPOZYCJA Egzamin maturalny z języka polskiego od 2015 roku (materiały szkoleniowe) Materiał współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. wszechogarnia tekst,
Kultura myślenia i argumentacji 2015/2016. Temat 3: Wypowiedzi argumentacyjne
Kultura myślenia i argumentacji 2015/2016 Temat 3: Wypowiedzi argumentacyjne DEFINICJA: Wypowiedzią argumentacyjną jest wypowiedź, w której za pomocą jednych zdań ( przesłanek) uzasadnia się jakieś inne,
Andrzej Wiśniewski Logika II. Wykład 6. Wprowadzenie do semantyki teoriomodelowej cz.6. Modele i pełność
Andrzej Wiśniewski Logika II Materiały do wykładu dla studentów kognitywistyki Wykład 6. Wprowadzenie do semantyki teoriomodelowej cz.6. Modele i pełność 1 Modele Jak zwykle zakładam, że pojęcia wprowadzone
KLUCZ ODPOWIEDZI KONKURS POLONISTYCZNY. Zadania zamknięte. Zadania otwarte
KLUCZ ODPOWIEDZI KONKURS POLONISTYCZNY /etap wojewódzki/ Zadania zamknięte Zad.2. Zad.4. Zad.14. Zad.15. Zad.16. Zad.17. B D A B C A Zadania otwarte Numer zadania Zad.1. Zad. 3. Zad.5. Odpowiedź poprawna/
O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ
O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ Wykład 7. O badaniach nad sztuczną inteligencją Co nazywamy SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ? szczególny rodzaj programów komputerowych, a niekiedy maszyn. SI szczególną własność
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ: GH-P7 KWIECIEŃ 2017 Zadanie 1. (0 1) 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek
Informacje ogólne. Wstęp do współczesnej semantyki. Lingwistyka komputerowa
Informacje ogólne 1. Nazwa Wstęp do współczesnej semantyki 2. Kod WWS 3. Rodzaj obowiązkowy 4. Kierunek i specjalność studiów Lingwistyka komputerowa 5. Poziom studiów I 6. Rok studiów III 7. Semestr V
Wprowadzenie do logiki Język jako system znaków słownych
Wprowadzenie do logiki Język jako system znaków słownych Mariusz Urbański Instytut Psychologii UAM Mariusz.Urbanski@.edu.pl język system znaków słownych skoro system, to musi być w tym jakiś porządek;
dr hab. Maciej Witek, prof. US TEORIE KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNEJ rok akademicki 2017/2018, semestr letni
dr hab. Maciej Witek, prof. US http://kognitywistyka.usz.edu.pl/mwitek TEORIE KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNEJ rok akademicki 2017/2018, semestr letni Temat 3: Teoria relewancji zagadnienia szczegółowe Przypomnienie:
Kłamstwo a implikatura konwersacyjna Szkic streszczenia referatu;)
Tomasz Puczyłowski Kłamstwo a implikatura konwersacyjna Szkic streszczenia referatu;) 1. W referacie zaproponuję definicję kłamstwa skorzystam z aparatury formalnej, zaprojektowanej przez G. Gazdara i
Dydaktyka matematyki III-IV etap edukacyjny (wykłady)
Dydaktyka matematyki III-IV etap edukacyjny (wykłady) Wykład nr 2: Szukanie zer funkcji. Operacje umysłowe w uczeniu się matematyki Semestr zimowy 2018/2019 PPM szkoła średnia zakres podstawowy. Uczeń:
Wymagania edukacyjne dla ucznia klasy siódmej SP z orzeczeniem PPP
Wymagania edukacyjne dla ucznia klasy siódmej SP z orzeczeniem PPP 3445.208.2017 KSZTAŁCENIE LITERACKIE I KULTUROWE Ocena dopuszczająca: Ocena dostateczna: Ocena dobra: Ocena bardzo dobra: klasyfikuje
Matura z języka polskiego
Matura z języka polskiego MAJ 2015 Egzamin z języka polskiego na poziomie podstawowym jest obowiązkowy dla wszystkich. Składa się z 2 części: Ustnej Pisemnej 2 CZĘŚĆ USTNA Egzamin maturalny z języka polskiego