Chciałbym uzależnić dzieci od czytania Z Grzegorzem Kasdepke rozmawia Wirginia Borodzicz

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Chciałbym uzależnić dzieci od czytania Z Grzegorzem Kasdepke rozmawia Wirginia Borodzicz"

Transkrypt

1 LUDZIE l MIEJSCA l WYDARZENIA Chciałbym uzależnić dzieci od czytania Z Grzegorzem Kasdepke rozmawia Wirginia Borodzicz Na le ży Pan do pi sa rzy mło de go po ko - le nia, któ rzy ma ją sta ły kon takt z czy tel - ni ka mi. Lu bi Pan spo tka nia au tor skie? Na wet bar dzo. Wza jem nie się po zna je my i to jest cen ne. Spo ty ka się Pan z przed szko la ka mi? Tak, ale po wiem szcze rze, że są to naj trud - niej sze spo tka nia. Dzie ciom z przed szko la trze ba opo wia dać, a z dzieć mi szkol ny mi już się roz ma wia. Czy za sko czy ły Pa na ja kieś py ta nia dzie ci? Dzie ci na szczę ście nie wi dzą w pi sa rzu au - to ra, któ ry chce im coś prze ka zać, in te re su je je au tor ja ko czło wiek. Nie daw no ob cho dzi - łem trzy dzie ste czwar te uro dzi ny i dzie ci bar - dzo się prze ję ły, że je stem ta ki sta ry. Py ta ją mnie na przy kład, czy mam dzie ci, co lu bię jeść naj bar dziej, jak dłu go pi sze się książ kę? To są au ten tycz ne py ta nia dzie ci. Ata kie, któ re Pa na zdu mia ły? Zdu mie wa mnie i to dość czę sto, że dzie - ci sze ścio -, ośmio let nie ze szcze rym za in te - re so wa niem py ta ją o spra wy fi nan so we. Wi - dać wy raź nie, że te mat pie nię dzy jest waż ny wdo mu. Spo ty kam się z dzieć mi z róż nych śro do wisk i nie za leż nie, czy są to śro do wi ska bo gat sze, czy bied niej sze, te mat pie nię dzy cią gle się po ja wia. Znak cza su. Tak. To jest zdu mie wa ją ce. Pa mię tam sie - bie w tym wie ku. Ani ja, ani moi ko le dzy nikt z nas nie my ślał o pie nią dzach. Wpraw - dzie w PRL -u nie mia ły one re al nej si ły na byw czej, więc nie by ło ty lu po kus. My śmy mie li kom plet nie in ne za in te re so wa nia. Nie daw no na jed nym z mo ich spo tkań woko li cach Płoc ka na py ta nie: Kim chciał - byś zo stać? usły sza łem: fry zjer ką, hy drau li - kiem, skle pi ka rzem. Kie dyś na sze ma rze nia by ły mak sy mal ne, na przy kład: być ko smo - nau tą, naj sław niej szym pi sa rzem świa ta, od - kryw cą, po dróż ni kiem. Te raz ma rze nia dzie ci skar la ły i to my do ro śli je ste śmy te mu win ni. Pa na dzie ciń stwo? To mi łe dzie ciń stwo spę dzo ne w Bia łym - sto ku. Je stem je dy na kiem i, co cie ka we, ni - gdy nie pra gną łem mieć ro dzeń stwa. Mia - łem ko le gów, bie ga łem z chło pa ka mi po po dwór ku. To by ły cza sy, kie dy nie my - śla ło się, że na po dwór ku mo że cza ić się nie - bez pie czeń stwo. By li śmy zgra ną pacz ką, nie mal jak bra cia, no i pew nie dla te go nie my śla łem o ro dzeń stwie. Ro słem w ro dzi nie wie lo po ko le nio wej, co jest bar dzo waż ne dla dziec ka. Czę sto by łem pod opie ką dziad ków, pod okiem bab ci, z któ rą mia łem świet ny kon takt. To po wo do wa ło, ze ro dzi - ce mo gli ode mnie ode tchnąć i gdy już by li - śmy dla sie bie, to spę dza li śmy ten czas cie - ka wiej, nie tak zwy czaj nie. Po pro stu szczę śli we dzie ciń stwo. 20 Wychowanie w Przedszkolu

2 Co naj cen niej sze go wy niósł Pan z do - mu w do ro słe ży cie? Czu łem się dziec kiem ko cha nym praw - dzi wie i to jest naj waż niej sza rzecz. Wie - dzia łem, że co kol wiek zro bię to jest ma - ma, któ ra, ow szem, mo że być na mnie cza sa mi zła, ale ona mnie ko cha i za wsze mo gę na nią li czyć. Chciał bym ta kie dzie ciń - stwo dać me mu sy no wi. Nie wiem, czy to mi się uda je, gdyż re la cje syn mat ka są in ne niż re la cje oj ciec syn. Mój syn ra dzi się mnie w róż nych spra wach, ja się ma mie za bar dzo nie zwie rza łem. Już ja ko sied mio - la tek mia łem swo je spra wy, ale wy star cza ło mi to jej wspar cie ser ca. Mia łem po czu cie bez pie czeń stwa. Nie na le żał Pan do dzie ci czy ta ją cych książ ki? Do pew ne go mo men tu. Z wła snej wo li rze czy wi ście ksią żek czy tać nie lu bi łem, ale mu sia łem czy tać lek tu ry. Jed ną z ksią żek, któ rą ka za no mi prze czy tać by ła Na sza szka - pa Ko nop nic kiej, ko lej ną An tek Bo le sła wa Pru sa, o dziew czyn ce spa lo nej w pie cu. Ten ob ra zek wbił się w mo ją pa mięć. Znie chę ci - łem się sku tecz nie i na dłu go za pa mię ta łem, że czy ta nie ksią żek to jest nie mi łe za ję cie. By ło ono krań co wo od le głe od me go atrak - cyj ne go świa ta, te go, któ ry krę cił się wo kół po dwór ka. Od kąd sie bie pa mię tam, bu zo wa ła we mnie wy obraź nia. Two rzy łem róż ne hi sto rie w gło wie, wy my śla łem na przy kład fil my, któ re z chło pa ka mi od gry wa li śmy. My śmy ni gdy nie ga nia li po po dwór ku tyl ko dla ga - nia nia. Gra li śmy róż ne ro le, wcie la li śmy się w bo ha te rów te le wi zyj no -książ ko wych, od In dian po czy na jąc. Je stem pe łen po dzi wu dla mo jej ma my, któ ra z ko lei ja ko roz mi ło wa na czy tel nicz ka ja koś spo koj nie znio sła ten mój okres ży cia zksiąż ką na ba kier. Za to po tem, ma jąc już dzie sięć lat, prze - czy ta łem książ kę Fi nek Ja na Gra bow skie go, z ilu stra cja mi Je rze go Fli sa ka, któ re go wie - le lat póź niej mia łem przy jem ność po znać pra cu jąc w Świersz czy ku. Fi nek to by ła pierw sza książ ka, któ rą prze czy ta łem sa mo - 8/2006 dziel nie, z wła snej wo li i ku mo je mu zdu - mie niu z przy jem no ścią. Prze czy ta łem ją raz ijesz cze raz i na gle sta łem się po ły ka czem ksią żek. Wie le ksią żek dla dzie ci prze czy ta - łem już ja ko czło wiek do ro sły, po ma tu rze, na stu diach. Urze kło mnie, że moż na tak wie le wy ra zić pi sząc dla dzie ci. Ukoń czył Pan stu dia na Wy dzia le Dzien ni kar stwa i Na uk Po li tycz nych Uni wer sy te tu War szaw skie go. My śla łem, że bę dę dzien ni ka rzem. Tym - cza sem na dru gim ro ku stu diów przy pad kiem tra fi łem do Świersz czy ka, ja ko re dak tor - -prak ty kant... od wszyst kie go. Za czą łem od roz ci na nia li stów. Do sta wa li śmy ich bar - dzo du żo, Świersz czyk ogła szał mnó stwo kon kur sów, a że by li śmy po rząd ną re dak cją, więc uczci wie czy ta li śmy wszyst kie li sty i pra - ce kon kur so we dzie ci. Ta ki był po czą tek. To szyb ko się zmie ni ło. Po ro ku zo sta łem re dak to rem na czel nym Świersz czy ka, chy ba w uzna niu te go, że... do brze roz ci na łem li sty. Pa mię tam, że je den zna szych au to rów kie dyś szpet nie za wiódł, 21

3 nie od dał tek stu na czas. I wte dy, że by za - peł nić dziu rę, na pi sa łem swój pierw szy w ży - ciu tekst dla dzie ci. To by ła baj ka. I na gle po czu łem, od kry łem w so bie po trze bę pi sa - nia dla dzie ci. Na ro dził się pi sarz. Kie dy na pi sa łem tę pierw szą baj kę, to za - czę ły na pły wać do mo jej gło wy po my sły i one pły ną i pły ną nie prze rwa nie do dziś. Gło wa au to ra jest jak siat ka ła pią ca po my sły. A skąd one się bio rą to ja nie mam po ję cia. Mam kło pot, gdy dzie ci py ta ją mnie o nie. Jak Pan lu bi spę dzać wol ny czas? Od pa ru lat nie je stem zwią za ny z żad ną re dak cją, tak że sam dys po nu ję swo im cza - sem, co nie zna czy, że mam go wię cej. Ale gdy mam czas, to du żo czy tam. Je stem mi ło - śni kiem li te ra tu ry ibe ro -ame ry kań skiej. Po - do ba mi się, że w tej po waż nej li te ra tu rze opi su ją cej re alia po ja wia się na gle coś, co w nor mal nym ży ciu na praw dę nie ma pra wa funk cjo no wać. Wo lę czy tać książ ki, niż je pi - sać. I bar dzo lu bię sport. Lu bię jeź dzić na ro we rze po La sku Bie lań skim w War sza - wie, lu bię bie gać, w zi mie na nar tach. I lu bię le niu cho wać, nie ukry wam. Wy róż nio na w kon kur sie na dzie cię cy be st sel ler ro ku 2001, uho no ro wa na w 2002 ro ku pre sti żo wą na gro dą im. Kor ne la Ma ku szyń skie go de biu tanc ka Kac pe ria da no si pod ty tuł Opo wia da nia dla ło bu zów i nie tyl ko. Pod ty tuł su ge ru je, że są to opo wia da nia nie grzecz ne, a tym - cza sem są naj zu peł niej grzecz ne, z ży cia sym pa tycz nej ro dzi ny. Uzna ję Kac pe ria dę za mój wła ści wy de - biut książ ko wy, choć gwo li ści sło ści wcze - śniej w wy daw nic twie Wil ga uka za ło się Mia stecz ko mi siów dla bar dzo ma łych dzie ci. Trzy róż ne hi sto ryj ki scho wa ne w baj ko - wym dom ku z za baw ka mi cie szy ły się po wo - dze niem ma lu chów. Ma Pa ni ra cję, że Kac pe ria da opa trzo na jest trosz kę my lą cym pod ty tu łem. Nie wąt pli - wie chcia łem za in try go wać czy tel ni ka, a przy tym ocie plić to twar de sło wo bę dą ce ty - tu łem książ ki. Są to opo wia da nia o chłop cu, któ ry koń czy przed szko le, je go nie zbyt do - świad czo nym oj cu (sam wy stą pi łem w tej ro li) iwy ni ka ją cych stąd ro dzin nych pe ry pe tiach. [...] Był ta ki okres w ży ciu na szej ro dzi ny, kie dy to wy da wa ło nam się mnie i mo jej żo - nie, Mag dzie że uszy są Kac pro wi cał ko wi - cie nie po trzeb ne; wręcz mu prze szka dza ją... Mó wi li śmy: Kac per, chodź na obiad! Kac per nic. Mó wi li śmy: Kac per, idzie my już do do - mu! Kac per nic. Mó wi li śmy: Kac per, wy chodź z wan ny! Kac per nic. Ba wił się da lej, jak gdy by nie do cie ra ły do nie go na sze sło wa.[...] Mo że on ogłuchł? prze stra szy ła się kie dyś Mag da, ale za raz ją uspo ko iłem. [...] Za - wo ła łem w stro nę pia skow ni cy [...] Sy nu, chodź na lo dy!... Kac per w jed nej chwi li ze rwał się na no - gi,[...] i już był przy nas. Na pa ty ku? za py tał ob li zu jąc się ła ko - mie. Czy w ku becz ku?... A więc nie ogłuchł. Ale do ga dać się z nim zty go dnia na ty dzień by ło co raz trud niej. Aż pew ne go ra zu [...] wpadł mi do gło wy po mysł sko ro uszy są Kac pro wi nie po trzeb - ne, to mo że sprze da my je, azaza ro bio ne pie - nią dze po je dzie my na wa ka cje, nad mo rze lub w gó ry?... Co ty na to? zwró ci łem się w stro nę Kac - pra, bez wia ry jed nak, że mnie usły szy. Ta kie mło de uszy, pra wie nie uży wa ne, to pew nie są te raz w ce nie... Na pew no się ko - muś przy da dzą. Kac per za strzygł usza mi, jak koń od ga nia - ją cy na tręt ną mu chę, ale nie ode zwał się ani sło wem. [...] Da li śmy więc ogło sze nie do ga - ze ty: Sprze dam uszy, pra wie nie uży wa ne, war to! I nu mer te le fo nu [...] 1. W Pa na książ ki wpi sa ne są wy raź ne in ten cje wy cho waw cze, po znaw cze. Tak jest w Kac pe ria dzie, w Naj po pu lar niej szych 1 G. Kasdepke, Kacperiada. Opowiadania dla łobuzów i nie tylko, Łódź 2001,Wydawnictwo Literatura. 22 Wychowanie w Przedszkolu

4 mi tach świa ta, w Ku bie i Bu bie, w Co to zna czy... iwde tek ty wie Po zy tyw ce. Za le ży Pa nu, że by ob ja śniać dzie ciom świat ida wać im ra dość. Sam je stem czło wie kiem po god nym i tak też sta ram się pi sać. Po czu cie hu mo ru jest dla mnie bar dzo waż ną ce chą czło wie ka. Rze czy wi ście, w pew nym mo men cie od kry - łem po trze bę dy dak ty zmu, ale sta ram się go ukryć pod war stwą hu mo ru. Bo je że li czu je się ten dy dak tyzm, to zna czy, że książ ka jest źle na pi sa na. Czy dzie ci roz ma wia ją z Pa nem na te - mat po sta ci, bo ha te rów ksią żek? Tak. Py ta ją na przy kład, czy znam Ku bę ibu bę, czy ich wy my śli łem, czy du żo zmy - ślam w książ kach? Du że wra że nie ro bi na dzie ciach fakt, że bo ha te rem Kac pe ria dy jest chło piec, któ ry ist nie je na praw dę i tak jak one cho dził do przed szko la, a te raz do szko ły. Ta świa do mość dzia ła sil nie na czy - tel ni ków. Ten chło piec to Pa na syn, Kac per. Zda je się, że moc no zmie nił on Pa na spoj rze nie na świat? Syn po ja wił się dość wcze śnie w mo im ży - ciu. Oj co stwo dla mnie by ło i jest do zna niem zu peł nie nie zwy kłym. Mia łem dwa dzie ścia trzy la ta, kie dy uro dził się Kac per. Do chwi - li je go uro dzin pi sa łem abs trak cyj ne baj ki, two rzy łem świa ty wy my ślo ne prze ze mnie od po cząt ku do koń ca. Dru ko wa łem opo - wia da nia w pi śmie Fan ta sty ka. A gdy syn się uro dził, to oka za ło się, że baj ka jest wdru gim po ko ju i krzy czy. Zmie nił się świat mo jej wy obraź ni w świat rze czy wi sty. Bar dzo du żo na uczy łem się od mo je go sy na i ca ły czas uczy my się od sie bie wza jem nie. Ni gdy nie uda ję, że je stem oj cem wszech wie dzą - cym, ale ta kim, któ ry sta ra się wie dzieć. Czę - sto ra zem szu ka my źró deł in for ma cji. Czy kom pu ter jest dla dziec ka dro gą do książ ki? Mo im zda niem jest przy jaź niej szy książ ce niż te le wi zja, któ ra wy ma ga mi ni mal nej ak - tyw no ści. A kom pu ter, je śli nie trak tu je się go li tyl ko ja ko po la gier, da je moż li wość po - zna wa nia świa ta przez In ter net. 8/2006 Czy ta nie bez sze le stu kar tek... Nie, nie, na pew no nie. Wi dać już na świe cie, że książ ka pięk nie się obro ni ła. Kom pu ter wca le tak bar dzo nie prze sła nia ży cia dziec ka, je śli za pro po nu je się mu coś in ne go. To na sza ro la, do ro słych. Pi sze Pan książ ki rów nież z my ślą odo ro słych. Skąd ten za mysł? Cie szę się, że zwró ci ła Pa ni na to uwa gę, bo jest to dla mnie nie zwy kle waż ne. Ja ko oj ciec czy ta ją cy dziec ku od ko leb ki tra fia - łem na róż ne, tak że nie do bre, in fan tyl ne tek sty. I obie ca łem so bie, że bę dę pi sał książ ki dla dzie ci wie lo war stwo wo. Po - dob nie jak w fil mie, co in ne go od bie ra ją dzie ci, co in ne go śmie szy do ro słych. Są dzę, że ta kie książ ki mo gą za in te re so wać w obec - nym świe cie zmę czo nych ro dzi ców i za chę - cić ich, że by czy ta li swo je mu dziec ku. Przy zna je Pan, że do ro śli nie za wsze ma ją ra cję, ale nie przed sta wia ich Pan w złym świe tle. Dziec ku po trzeb ne są wzo ry. Ależ oczy wi ście. Te raz jest mo da, że by być kum plem dziec ka. Mo da mó wie nia ro - dzi com po imie niu, mo da na ta kie lu zac - kie wy cho wa nie. A dziec ko chce mieć au to - ry te ty. Pa mię tam sie bie z okre su chło pięce go i wiem, że dzie ci czu ją się bez piecz nie wów czas, gdy ma ją du że po le swo bo dy, ale są za zna czo ne gra ni ce. Pew niej czu je my się wje zio rze gdy wi dzi my przed so bą cho rą - giew ki ozna cza ją ce: da lej już nie płyń. Brak ba rier po wo du je, że ta ki ma ły czło wiek nie ma się cze go chwy cić i o co oprzeć. Po - czu cie bez pie czeń stwa po wi nien dać dom. My du żo roz ma wia my z sy nem i z tych roz - mów wy cią gam wnio ski, tak że do swej pra cy. Czy książ ki bę dą ro sły wraz z sy nem? Tak. Te raz pi szę wła śnie ro mans dla dzie ci. Brzmi to tro chę pro wo ka cyj nie, ale to bę - dzie rze czy wi ście praw dzi wy ro mans, ta ki z po ca łun kiem. Sta ram się go pi sać w spo sób jak naj bar dziej tak tow ny, a za ra zem za baw ny. Jest to hi sto ria chłop ca, któ ry pró bu je oże nić swe go sa mot ne go ta tę z ma mą dziew czyn ki, któ ra się te mu chłop cu bar dzo po do ba. 23

5 To nie był mój po mysł, pod su nął mi go ośmio let ni chło piec na spo tka niu au tor skim w Opo lu. Po mysł uzna łem za świet ny, uczu - cia są waż ne w każ dym wie ku, no i pi szę książ kę, chy ba bar dziej z my ślą o chło pa - kach. Wciąż za ma ło jest li te ra tu ry kie ro wa - nej wła śnie do chłop ców. Czy lu bi Pan pi sać? Hm... mo im czy tel ni kom od po wia dam, że zpi sa niem to jest tak jak z od ra bia niem lek - cji. Naj trud niej jest za brać się do pi sa nia. Wy - naj du ję naj roz ma it sze za ję cia, by le jesz cze od da lić ten mo ment. Ale kie dy na pi szę pierw - sze zda nie, to po tem już jest ła two. Z my ślą o przed szko la kach po zna ją - cych li te ry uka zał się nie daw no na kła - dem Wy daw nic twa Li te ra tu ra Nie sfor - ny al fa bet, zilu stra cja mi Iwo ny Ca łej. Są to kró ciut kie opo wia da nia o każ dej li - te rze al fa be tu. Część słów zo sta ła za stą pio - na ry sun ka mi. Ko lej na książ ka dla pię cio -, sze ścio lat - ków no si ty tuł Z pia skow ni cy w świat. Wza - ba wie dzie ci po zna ją cha rak te ry stycz ne ce - chy róż nych kra jów. Star sze przed szko la ki lu bią De tek ty wa Po zy tyw kę. De tek tyw śle dzi i roz wią zu je róż ne za gad ko we spra wy, w czym po ma ga mu je go sze ro ka wie dza. Po nie waż książ ka spo tka ła się z du żą przy - chyl no ścią czy tel ni ków, już na pi sa łem część dru gą No we kło po ty de tek ty wa Po zy tyw ki imam po mysł na część trze cią. Sze ścio lat ki mo gą tak że ko rzy stać z ksią żek dla star szych dzie ci Co to zna - czy..., któ re w spo sób przy stęp ny i za - baw ny wy ja śnia ją zna cze nie fra ze olo gi - zmów. Ze zdu mie niem stwier dzi łem, że Kac per, któ ry jest chłop cem oczy ta nym, nie zna sen - su zna nych po wie dzeń, na przy kład: cho- dzić spać z ku ra mi, uda wać Gre ka, mieć kieł bie we łbie i wie lu in nych. Szyb ko się prze ko na łem, że in ne dzie ci też ich nie ro zu - mie ją, więc po sta ra łem się wy tłu ma czyć część z nich. Bar tuś po sta no wił wziąć udział w wy sta wie ry bek akwa rio wych. Prze cież ty nie masz ry bek! zdzi wił się ta - ta. Jak to?! Bar tuś był wy raź nie za sko czo ny. Prze cież kieł bie to ryb ki, tak?... Cóż, trud no te mu za prze czyć... A ty mi cią gle po wta rzasz... kon ty nu ował Bar tuś że mam kieł bie we łbie, tak?... Ta ta wy buch nął śmie chem. To zna czy, że masz cią gle ja kieś głu pie po my sły wy ja - śnił. I zda je się, że jest to praw da! Na pi sa łem już dru gą część tej książ ki, zresz tą na proś bę na uczy cie li. Uka za ła się ko lej na książ ka o nie zno śnych bliź nia kach pod ty tu łem Słod ki rok Ku by i Bu by. Jest to książ ka ku char ska dla dzie ci. Nie są to mo - je prze pi sy, bo ja tak do brze nie go tu ję, je - stem ja ro szem, ale lu bię sło dy cze i dla te go prze pi sy są słod kie. Ich au tor ką jest Ga brie - 2 G. Kasdepke, Co to znaczy... czyli 101 zabawnych historyjek, które pozwolą zrozumieć znaczenie niektórych powiedzeń, Łódź 2002, Wydawnictwo Literatura. 24 Wychowanie w Przedszkolu

6 la Nie dziel ska. My śli my już o na stęp nej książ ce ku char skiej dla dzie ci, w któ rej za - pre zen tu je my po tra wy z ca łe go świa ta. Książ ka bę dzie za ra zem hoł dem dla Ju liu - sza Ver ne a, a jej ty tuł to W 80 dań do oko - ła świa ta. Są dzę, że po pu lar ność pierw szej książ - ki, Ku ba i Bu ba czy li awan tu ra do kwa dra tu, na su nę ła Pa nu myśl, że by wy ko rzy stać tę pa rę bo ha te rów w książ ce Bon czy ton. Sa - vo ir -vi vre dla dzie ci. Cią gle jest jak że po - trzeb na pra ca u pod staw. Książ ki o do brym wy cho wa niu dla dzie ci by ły pi sa ne w for mie po rad ni ków, więc nie naj chęt niej czy ta ne. A tu ro dzeń stwo, w któ - rym Bu ba jest z pie kła ro dem da wa ło na - tu ral ne moż li wo ści wpa ja nia za sad. Czy dzie ci bę dą je sto so wa ły, to już in na spra wa, ale za wsze po wta rzam, że lu dzie, któ rzy zna - ją za sa dy sa vo ir -vi vre u ład niej je ła mią, niż ci, któ rzy ich nie zna ją. Du żo po my słów... Tak, tak. I cią gle pły ną no we do mo jej gło wy. Jest Pan rów nież jed nym z au to rów krót kich, no wych tek stów ba jek na pod - sta wie ba śni Han sa Chri stia na An der se - na. Te no we opra co wa nia tek stu za cho - wu ją wier ność fa bu le ory gi na łu, ale po nie waż opo wie dzia ne są w tem pie eks - pre so wym, nie ma już miej sca na po ezję i czar ba śni. Po zba wia my dziec ko po ety - ki An der se na, któ ra dzia ła na wy obraź - nię, kształ tu je wraż li wość czy tel ni ka. Co Pan o tym są dzi? W du żej mie rze zga dzam się z Pa nią, więc nie bę dę się moc no bro nił. Ja ko je den z dwóch au to rów otrzy ma łem pro po zy cję z re dak cji mie sięcz ni ka Dziec ko opo wie - dze nia na no wo naj po pu lar niej szych ba śni świa ta. Nie chcia łem przy jąć te go za mó wie - nia do pó ty, do pó ki nie prze ko na łem sam sie bie, że je że li kom po zy to rzy ma ją pra wo two rzyć wa ria cje na te ma ty ist nie ją cych wiel kich dzieł, to i my, au to rzy, ma my do te - go pra wo. Je stem za tem jed nym z in ter pre - ta to rów te ma tu wiel kie go kom po zy to ra sło - wa H. Ch. An der se na. Wy bra łem dwie ba śnie, Ca li necz kę i Sło wi ka, i na pi sa łem je po swo je mu. Któ rą wer sję ba śni wy brał by Pan dla swe go sy na? Dla dzie się cio lat ka zde cy do wa nie ory gi - nał An der se na, ale dla pię cio lat ka swo ją. Chcia łem, że by na okład ce książ ki po ja wi ła się in for ma cja, że są to wła śnie wa ria cje na te mat. Szko da, że tak się nie sta ło. Nie mu siał bym się wów czas tłu ma czyć co ja kiś czas. Li czę jed nak, że dzie ci, któ rym ro dzi ce prze czy ta ją mój tekst, za pa mię ta ją, że jest to atrak cyj ne i z cza sem już sa me się gną do ory gi na łu An der se na. Wy ma rzo ny czy tel nik? Am bi cją au to ra jest, aby dziec ko, któ re prze czy ta jed ną je go książ kę, chcia ło się - gnąć po na stęp ną i że by się roz czy ta ło, tak jak ja po prze czy ta niu Fin ka pa na Gra bow - skie go. Wiem od pań bi blio te ka rek, że mam ta kich czy tel ni ków. Bar dzo chciał bym uza - leż nić dzie ci od czy ta nia. Bo czy ta nie ksią - żek to jest ta ki przy sta nek nor mal no ści wsza lo nym tem pie ży cia. A za tem... spo tkań na przy stan ku! Dzię ku ję Pa nu za roz mo wę. Rozmawiała Wirginia Borodzicz 8/

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU PRAWO SPÓŁDZIELCZE I MIESZKANIOWE... Część 6, rozdział 1, punkt 4.1, str. 1 6.1.4. PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU 6.1.4.1. Usta no wie nie od ręb nej wła sno ści Z człon kiem spół dziel ni ubie ga ją

Bardziej szczegółowo

Rozwiązywanie umów o pracę

Rozwiązywanie umów o pracę Ryszard Sadlik Rozwiązywanie umów o pracę instruktaż, wzory, przykłady Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk 2012 Wstęp...7 Rozdział I Wy po wie dze nie umo wy o pra cę za war tej na

Bardziej szczegółowo

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE 5. Pro mie nio wa nie elek tro ma gne tycz ne (PEM) nie jo ni - zu ją ce wy stę pu je w po sta ci na tu ral nej (źró dła mi są Zie - mia, Słoń ce, zja wi ska at mos fe rycz ne) oraz sztucz nej (zwią za

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna # Modlitwa nad darami " # # K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. lub... Któ

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. Modlitwa nad darami... Któ - ry ży - e

Bardziej szczegółowo

Rewolucja dziewczyn na informatyce

Rewolucja dziewczyn na informatyce Rewolucja dziewczyn na informatyce Wro ku aka de mic kim 2017/18 od no to wa no w Pol sce naj więk szy w hi sto rii przy rost licz by stu den tek kie run ków in for ma tycz nych o 1179 w ska li kra ju

Bardziej szczegółowo

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Zasady bezpieczeństwa WAŻNE Przed użyciem piły należy uważnie przeczytać instrukcję obsługi, dołączoną do urządzenia. 1. Pi łę na le ży moc no trzy mać obiema rę ka mi.

Bardziej szczegółowo

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key Master Key Zalety i korzyści Ochro na praw na klu cze sys te mo we pro du ko wa ne są wy łącz nie w fir mie WIL KA. Ponad to WIL KA chro ni je przed nie upraw nio ną pro duk cją, umiesz - cza jąc na nich

Bardziej szczegółowo

Opakowania na materiały niebezpieczne

Opakowania na materiały niebezpieczne Założyciel firmy Georg Utz 1916 1988 Opakowania na materiały 208 GGVS Opakowania na materiały 209 Opakowania na materiały Cer ty fi ko wa ne po jem ni ki Utz jest pro du cen tem sze ro kiej ga my opa ko

Bardziej szczegółowo

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE:

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: 44 Scenariusz 10 I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: Te ma ty ka lek cji do ty czy pod r cz ni ka Wie dza o spo e czeƒ stwie, cz Êç I. Pod

Bardziej szczegółowo

1. Zdecydowane masowanie wzdłuż ramienia: 2. Zdecydowane uciskanie całego ramienia: od nad garst ka w kie run ku ra mie nia

1. Zdecydowane masowanie wzdłuż ramienia: 2. Zdecydowane uciskanie całego ramienia: od nad garst ka w kie run ku ra mie nia masazyk_layout 1 10/9/13 2:29 PM Page 1 Ćwi cze nie Spo sób wy ko na nia Ma su je te ra peu ta lub sa mo dziec ko ko lej no każ dą rę kę od od ra mie nia w kie run ku dło ni po stro nie ze wnętrz nej ra

Bardziej szczegółowo

Skąd się bie rze si ła drę czy cie li?

Skąd się bie rze si ła drę czy cie li? Skąd się bie rze si ła drę czy cie li? Drę czy ciel nie jest ani ta ki zły, ani ta ki sil ny, na ja kie go wy glą da. Sam, bez po mo cy dzie ci, drę czy ciel jest ni kim. q Si ła drę czy cie la bie rze

Bardziej szczegółowo

Wpro wa dze nie dzie ci w tym wie ku

Wpro wa dze nie dzie ci w tym wie ku DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Europejski Dzień Wiosny Eu ro pej ski Dzień Wio sny w Szko le Pod sta wo wej nr 59 im. Ja na Ma tej ki w kla sach na ucza nia zin te gro wa ne go za ini cjo wa li na uczy cie

Bardziej szczegółowo

Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA

Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA Rozdział 1 Lu dzie uwa ża ją, że... In na książ ka dla na sto lat ków Więk szość lu dzi uwa ża, że nie je ste ście w sta nie zro zu mieć te go, co przed sta

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od po wie dzi.

Bardziej szczegółowo

Montaż okna połaciowego

Montaż okna połaciowego Montaż okna połaciowego L Okna do pod da szy do star czają na pod da sze pra wie 40% świa tła wię cej niż okna o tej sa mej po wierzch ni za mon to wa ne pio no wo. Wy bór okna za le ży od: po wierzch

Bardziej szczegółowo

Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni?

Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni? 2 Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni? biuletyn informacyjny dotyczący ochrony praw pracowników USTA WA z dnia 19 grud nia 2008 r. o po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w pod mio tach o szcze

Bardziej szczegółowo

Konstrukcja szkieletowa

Konstrukcja szkieletowa Obudowa wanny Obudowę wanny mocuje się na konstrukcji szkieletowej zbudowanej z listewek o grubości 40 x 40 mm, rozstawionej wzdłuż boków wanny i przymocowanej do ściany. NARZĘDZIA poziomnica wyrzynarka

Bardziej szczegółowo

przekrój prostokàtny

przekrój prostokàtny Szcze gól ne miej sce w wen ty la cji me cha nicz nej znaj du je wen ty - la cja o prze kro ju pro sto kąt nym. Co raz czę ściej sto so wa na i co raz czę ściej po szu ki wa na przez wy ko naw ców. Naj

Bardziej szczegółowo

250 pytań rekrutacyjnych

250 pytań rekrutacyjnych 250 pytań rekrutacyjnych które pomogą Ci zatrudnić właściwych ludzi 250 pytań rekrutacyjnych, które pomogą Ci zatrudnić właściwych ludzi Autorzy Katarzyna Chudzińska dyrektor zarządzający zasobami ludzkimi

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I LISTOPAD 2010 Instrukcja dla zdającego Czas pracy 120 minut 1. Sprawdź, czy ar kusz eg za mi

Bardziej szczegółowo

Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji

Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji Zajęcia zgodne z niniejszym konspektem przeprowadzono z uczniami klasy I gimnazjum podczas Klubu Młodego Odkrywcy DawBas, działającego przy Zespole Szkół w Górsku.

Bardziej szczegółowo

Metoda projekt w. badawczych. Po szu ku j¹c no wych spo so b w za in te re so -

Metoda projekt w. badawczych. Po szu ku j¹c no wych spo so b w za in te re so - Metoda projekt w badawczych Me to da pro jek t w jest spo so bem wspie ra nia ak tyw ne go za an ga o wa nia i ce lo we go ucze nia siê oraz roz wo ju in te lek tu al ne go, a dla nie kt rych na uczy cie

Bardziej szczegółowo

w umowach dotyczących

w umowach dotyczących Niezbędne postanowienia w umowach dotyczących utworów audiowizualnych Produkcja utworu audiowizualnego wymaga nie tylko sporych nakładów finansowych i organizacyjnych, ale również współpracy wielu podmiotów

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp ZANIM SIĘ ZAPRZYJAŹNISZ DZIESIĘĆ CECH PRAWDZIWEJ PRZYJAŹNI... 18

Spis treści. Wstęp ZANIM SIĘ ZAPRZYJAŹNISZ DZIESIĘĆ CECH PRAWDZIWEJ PRZYJAŹNI... 18 Spis treści Wstęp.................................................................... 7 Po co nam przyjaźnie?.................................................... 7 Kim jestem? Moje wewnętrzne JA....................................

Bardziej szczegółowo

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie Nie jed no krot nie chęć po sia da nia ko min ka w dom ku let ni sko wym wy mu sza zna le zie nie ta kie go roz wią za nia, aby by ło spraw ne i bez piecz - ne, a jak to uczy nić je śli w samym dom ku

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież

Bardziej szczegółowo

Wilno: magia historii

Wilno: magia historii Wilno: magia historii Są miejsca magiczne na ziemi, ale drugiego takiego jak Wilno nie ma JAROSŁAW DUMANOWSKI Wil no by ło i jest mia stem ma gicz - nym, nie zwy kle waż nym dla wszyst kich za miesz ku

Bardziej szczegółowo

Gwarantowana Renta Kapitałowa. Ogólne warunki ubezpieczenia

Gwarantowana Renta Kapitałowa. Ogólne warunki ubezpieczenia Gwarantowana Renta Kapitałowa Ogólne warunki ubezpieczenia OGÓL NE WA RUN KI UBEZ PIE CZE NIA GWARANTOWANEJ RENTY KAPITAŁOWEJ GRK/R/4/2007 1. DE FI NI CJE Ile kroć w ni niej szych ogól nych wa run kach

Bardziej szczegółowo

Fotografia kliniczna w kosmetologii i medycynie estetycznej

Fotografia kliniczna w kosmetologii i medycynie estetycznej aparatura i technika Dr n. farm. Sławomir Wilczyński Katedra i Zakład Biofizyki Wydziału Farmaceutycznego z OML w Sosnowcu, SUM w Katowicach Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. fiz. Barbara Pilawa

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od.

Bardziej szczegółowo

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej 3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej Te mat: Ćwi cze nia na to rze prze szkód wrot ki, ro we ry, kół ka hu la - ho op, słup ki, ła wecz ki, rów no waż nia Zbiór ka na

Bardziej szczegółowo

www.nie bo na zie mi.pl

www.nie bo na zie mi.pl Nie bo Na Zie mi www.nie bo na zie mi.pl Kon rad Mi lew ski Wszel kie pra wa za strze żo ne. Nie au to ry zo wa ne roz po wszech nia nie ca ło ści lub frag men tu ni niej szej pu bli ka cji w ja kiej kol

Bardziej szczegółowo

Na uczy ciel jest oso bą wspo ma ga ją cą,

Na uczy ciel jest oso bą wspo ma ga ją cą, DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Ratujmy kasztanowce Metoda projektu Istota metody projektów polega na tym, że grupa osób uczących się samodzielnie inicjuje, planuje i wykonuje pewne przedsięwzięcia, a następnie

Bardziej szczegółowo

Układanie paneli z PCV

Układanie paneli z PCV Układanie paneli z PCV Wybór paneli 1. Panele z PVC są produktem gotowym do użytku. Można kłaść je we wszystkich rodzajach pomieszczeń. Szczególnie dobrze sprawdzają się w pomieszczeniach wilgotnych (łazienki,

Bardziej szczegółowo

Jaki podatek. zapłaci twórca? podatki. prawo. Twór ca i ar ty sta wy ko naw ca w pra wie au tor skim

Jaki podatek. zapłaci twórca? podatki. prawo. Twór ca i ar ty sta wy ko naw ca w pra wie au tor skim Jaki podatek zapłaci twórca? Zbliża się czas rozliczenia z fiskusem. Wielu twórcom rozliczenia podatkowe mogą nastręczać trudności, zwłaszcza, gdy prowadzą kilka rodzajów działalności, albo osiągają przychody

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE WSTĘP...9 ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI...11

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE WSTĘP...9 ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI...11 SPIS TRE ŚCI WSTĘP.....................................................9 ROZ DZIAŁ I ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI.......................11 1. TEO RIE OR GA NI ZA CJI A NA UKI O ZAR ZĄ

Bardziej szczegółowo

Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych

Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych BE ATA DZIE WIĘC KA Głów nym za da niem wy cho waw czo dy - dak tycz nym re ali zo wa nym przez pla - ców ki przed szkol ne jest stwo rze

Bardziej szczegółowo

Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym

Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym szpachelka (15 cm) NARZĘDZIA piła długa linijka drobnoziarnisty papier ścierny nóż z wymiennym ostrzem kuweta na zaprawę kuweta na klej

Bardziej szczegółowo

ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011: :34 Strona 1

ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011: :34 Strona 1 ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011:02 2011-09-05 11:34 Strona 1 ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011:02 2011-09-05 11:34 Strona 2 Przydatne pojęcia Czas pra cy to czas, w któ rym po zo sta jesz w dys - pozycji

Bardziej szczegółowo

STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE

STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE Statut Zwi zku Kynologicznego w Polsce 2/ 1 STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE Roz dzia³ I Po sta no wie nia og l ne 1 Sto wa rzy sze nie no si na zw Zwi zek Ky no lo gicz ny w Pol sceµ zwa ny

Bardziej szczegółowo

Rozdział 4. Blokada nadgarstka PODSTAWY WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA ŚRODKI OSTROŻNOŚCI

Rozdział 4. Blokada nadgarstka PODSTAWY WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA ŚRODKI OSTROŻNOŚCI Rozdział Blokada nadgarstka PODSTAWY Blo ka da nad garst ka po le ga na znie czu le niu trzech ner wów: pro mie nio we go, po środ ko we go oraz łok cio we go. 1. Nerw łok cio wy ma ga łąz kę czu cio wą

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z PERNEM Chemia Poziom podstawowy Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież uznać od po wie dzi

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Miejsce na naklejk z kodem ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Instrukcja dla zdajàcego POZIOM PODSTAWOWY Czas pracy 120 minut 1. Spraw dê, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 11 stron (zadania

Bardziej szczegółowo

Wy daw ca - GREMI MEDIA Sp. z o.o. z sie dzi bą w War sza wie przy ul. Pro sta 51, płat nik VAT za re je stro wa ny

Wy daw ca - GREMI MEDIA Sp. z o.o. z sie dzi bą w War sza wie przy ul. Pro sta 51, płat nik VAT za re je stro wa ny Ogól ne za sa dy za miesz cza nia ogło szeń wy mia ro wych i re klam w Par kie cie i je go do dat kach oraz wkład ko wa nia I. PO STA NO WIE NIA OGÓL NE 1 Ile kroć w ni niej szych za sa dach ogól nych

Bardziej szczegółowo

dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem

dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem War sza wa 2010 Pro jekt okład ki Do ro ta Za jąc Zdję cie na okład ce Wojciech Sternak Opra co wa nie re dak cyj ne Iza bel la Skrzecz Re dak cja

Bardziej szczegółowo

Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów

Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów Wojciech Świątek Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów Praktyczne wskazówki dla specjalistów ds. ochrony środowiska Ochrona środowiska VERLAG DASHÖFER www.dashofer.pl Wydawnictwo VERLAG DASHOFER Sp.

Bardziej szczegółowo

potrzebna jest wiedza o umyśle?

potrzebna jest wiedza o umyśle? Dlaczego przedszkolakom potrzebna jest wiedza o umyśle? MAR TA BIA ŁEC KA -PI KUL, AR KA DIUSZ BIA ŁEK Gdy na zy wa my dziec ko ma łym psy cho lo - giem i mó wi my, że ma na iw ną wie dzę o umy śle, czy

Bardziej szczegółowo

o przetargach nieograniczonych na sprzedaż zespołów składników majątku Stoczni Gdynia SA

o przetargach nieograniczonych na sprzedaż zespołów składników majątku Stoczni Gdynia SA w po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w STOCZ NI GDYNIA S.A., pro wa dzo nym na pod sta wie prze pi sów usta wy z dnia 19 grud nia 2008 r. o po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w pod mio tach o szcze gól

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do

Bardziej szczegółowo

Elżbieta Judasz. Prawo pra cy. pierwsze kroki

Elżbieta Judasz. Prawo pra cy. pierwsze kroki Elżbieta Judasz Prawo pra cy pierwsze kroki War sza wa 2012 Aktualizacja Katarzyna Piecyk Pro jekt okład ki www.jsphoto.eu Opra co wa nie re dak cyj ne Izabella Skrzecz Opra co wa nie ty po gra ficz ne

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych

Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych Ogólne Warunki Ubezpieczenia Ryzyka Śmierci lub Kalectwa

Bardziej szczegółowo

Układanie wykładzin podłogowych

Układanie wykładzin podłogowych Układanie wykładzin podłogowych Sposoby układania Sposób układania Układanie swobodne Zastosowanie Zalety Wady W małych pomieszczeniach, tam gdzie wystarcza jeden arkusz lub rzadko odwiedzanych Szybkie

Bardziej szczegółowo

1 3Przyj 0 1cie FOT. MAT. PRASOWE CUKIERNIA KACZMARCZYK. 58 magazyn wesele

1 3Przyj 0 1cie FOT. MAT. PRASOWE CUKIERNIA KACZMARCZYK. 58 magazyn wesele 1 3Przyj 0 1cie W E S E L N E 58 magazyn wesele 1 3 Tortowy zawr t g 0 0owy C o fantazjach w 0 2wiecie s 0 0odko 0 2ci C u kier ni czy 0 2wiat roz wi ja si 0 1 w b 0 0y ska wicz - nym tem pie, ofe ru j

Bardziej szczegółowo

3. Propozycje ćwiczeń z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej

3. Propozycje ćwiczeń z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej 3. Propozycje ćwiczeń z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej Te mat: Pod sta wo we ćwiczenia gimnastyczne Zbiór ka, przy wi ta nie, po da nie te ma tu i celów zajęć. Za po znanie dzieci z za sa da mi bez

Bardziej szczegółowo

Niezbędnik finansowy. Bezpieczne oszczędzanie na wymarzony cel. Produkty oszczędnościowe

Niezbędnik finansowy. Bezpieczne oszczędzanie na wymarzony cel. Produkty oszczędnościowe Niezbędnik finansowy Bezpieczne oszczędzanie na wymarzony cel Produkty oszczędnościowe Pro duk ty ofe ro wa ne przez ban ki są two rzo ne z my ślą o klien tach i ich po - trze bach. Planując co miesiąc

Bardziej szczegółowo

Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach

Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach BAR BA RA WOY NA ROW SKA, MA RIA SO KO OW SKA, MAG DA LE NA WOY NA ROW SKA -SO DAN Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach W nowej podstawie programowej kszta³cenia

Bardziej szczegółowo

Walizki. Walizki i pojemniki zamykane

Walizki. Walizki i pojemniki zamykane Założyciel firmy Georg Utz 1916 1988 Pod kluczem 62 i pojemniki zamykane 63 Systemy zamknięć Po jem ni ki RA KO moż na za my kać za po mo cą po kry - wy z za wia sa mi. Je że li do te go na dłuż szym bo

Bardziej szczegółowo

Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku

Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku Mi chał Gra bia, Grze gorz So ko łow ski, Piotr Ho łu bo wicz In sty tut Lo gi sty ki i Ma ga zy no wa nia GS1 Polska Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku Śle dząc

Bardziej szczegółowo

Otwar cie 1. Zna cze nie Otwar cie 1 ma na stę pu ją ce zna cze nia:

Otwar cie 1. Zna cze nie Otwar cie 1 ma na stę pu ją ce zna cze nia: 20 Wspólny Język 2010 Wspólny J zyk 2010 Standard Otwar cie Zna cze nie Otwar cie ma na stę pu ją ce zna cze nia: A) 5 kar w si le 12 17, B) układ 4441 z czwór ką ka ro w si le 12 17, C) układ 4 ka ra,

Bardziej szczegółowo

Piotr Wojciechowski PRAWO PRACY. Poradnik dla pracodawcy

Piotr Wojciechowski PRAWO PRACY. Poradnik dla pracodawcy Piotr Wojciechowski PRAWO PRACY Poradnik dla pracodawcy Projekt graficzny okładki Dorota Zając Opracowanie redakcyjne Izabella Skrzecz Opracowanie typograficzne i łamanie Barbara Charewicz Copyright Główny

Bardziej szczegółowo

Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych. Ubezpieczenie Składki

Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych. Ubezpieczenie Składki Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych Ubezpieczenie Składki OGÓL NE WA RUN KI UBEZ PIE CZE NIA SKŁAD KI US/J/3/2007 Ni niej sze ogól ne wa run ki ubez pie cze nia sto su je się wy

Bardziej szczegółowo

JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe

JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach działania

Bardziej szczegółowo

Nie pod le głość Li twy w 1990 r. sta ła się

Nie pod le głość Li twy w 1990 r. sta ła się ZE ŚWIATA Wspieranie rozwoju dziecka na Litwie Na świe cie za uwa ża się wy raź ną ten den cję do wspie ra nia roz wo ju dziec ka. Uza leż nio ne jest to jed nak od tra dy cji edu ka cyj nych, kul tu ro

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież

Bardziej szczegółowo

Sztuka i komputer. Fotografia opracowana w kom pu te ro wym pro gra mie gra ficz nym.

Sztuka i komputer. Fotografia opracowana w kom pu te ro wym pro gra mie gra ficz nym. Sztuka i komputer Jak już wie cie, za po mo cą kom pu te ro wych pro gra mów gra ficz nych moż na wy ko ny wać róż ne dzie ła pla stycz ne, czy li two rzyć gra fi kę kom pu te ro wą. Ta ki ob raz moż na

Bardziej szczegółowo

Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry

Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry Tomasz LATAWIEC członek SIDiR Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry pod ziem nej miesz czą się w sze ro ko ro zu mia nej dzie - dzi nie in ży nie rii sa ni tar nej i ochro nie śro

Bardziej szczegółowo

Pra co wi te la ta. Zo bacz cie Pań stwo i oceń cie sa mi. Pro jek ty zre ali zo wa ne lub w trak cie re ali za cji

Pra co wi te la ta. Zo bacz cie Pań stwo i oceń cie sa mi. Pro jek ty zre ali zo wa ne lub w trak cie re ali za cji czwartek, 14 sierpnia 2014 Z życia Gminy 3 Pra co wi te la ta W cią gu mi ja ją cej ka den cji (2010 2014) wój ta Zbi gnie wa Grzy ba i rad nych Gmi ny dzię ki wspar ciu środ ków ze wnętrz nych uda ło

Bardziej szczegółowo

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej 3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej Te mat: Ćwi cze nia na ła wecz ce ła wecz ki, ska kan ki, li na, pił ka Za ba wa na śla dow cza. Dzie ci sto ją w roz syp ce, tak

Bardziej szczegółowo

Umowy o pracę

Umowy o pracę www.pip.gov.pl Kilka słów o umowie o pracę Przez za war cie umo wy o pra cę pra cow nik zo bo wią - zu je się do wy ko ny wa nia pra cy okre ślo ne go ro dza ju na rzecz pra co daw cy i pod je go kie row

Bardziej szczegółowo

ZA CHRYSTUSEM HYMN V SYNODU

ZA CHRYSTUSEM HYMN V SYNODU EIN ZYMŃKI Z CHRYUEM HYMN V YNODU DIECEZJI RNOWKIEJ Z CHRYUEM HYMN V YNODU DIECEZJI RNOWKIEJ Wielbimy Ciebie, rójco Przenajśiętsza: Ojcze i ynu i Duchu Miłości! Otorzyć chcemy serc i sumień nętrza na

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010

Rada Unii Europejskiej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010 Rada Unii Europejskiej Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010 1 Autorzy: Aleksander Parzych, Aureliusz Wlaź Projekt graficzny serii: Techna Studio www.techna.pl Zdjęcia na okładce i w tekście: The Audiovisual

Bardziej szczegółowo

FASADY FOTOWOLTAICZNE

FASADY FOTOWOLTAICZNE JANUSZ MARCHWIŃSKI FASADY FOTOWOLTAICZNE TECHNOLOGIA PV W ARCHITEKTURZE WARSZAWA 2012 SPIS TREŚCI WSTĘP...........................................................7 1. Przedmiot, uzasadnienie i cel pracy....................................7

Bardziej szczegółowo

Typowe błędy popełnione na maturze z chemii w roku 2006

Typowe błędy popełnione na maturze z chemii w roku 2006 Typowe błędy popełnione na maturze z chemii w roku 2006 Po dob nie jak w ro ku po przed nim, tak i w tym pra gnę przed sta wić ty po we błę dy ma tu rzy stów po peł nio ne pod czas roz wią zy wa nia za

Bardziej szczegółowo

RAPORT. Kobiety w IT i TECH. womenintechsummit.pl

RAPORT. Kobiety w IT i TECH. womenintechsummit.pl RAPORT Kobiety w IT i TECH 2018 RAPORT Kobiety w IT i TECH 2018 Na świe cie trwa ci cha re wo lu cja: zmie nia się ro la ko biet w no wych tech no lo giach. Ich wpływ, do tych czas nie wiel ki, za czy

Bardziej szczegółowo

Medyczny laser CO2. C jaki aparat jest optymalny dla lekarza medycyny estetycznej/dermatologa?

Medyczny laser CO2. C jaki aparat jest optymalny dla lekarza medycyny estetycznej/dermatologa? 1 3aparatura i technika Dr n. farm. S 0 0awomir Wilczy Ґski Katedra i Zak 0 0ad Podstawowych Nauk Biomedycznych, Wydzia 0 0 Farmaceutyczny z OML w Sosnowcu 0 1l 0 2skiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Bardziej szczegółowo

Spis treści DZISIAJ MECZ NA DWIE BRAMKI GUSTAW ZACHOWUJE SIĘ JAKOŚ INACZEJ WSPÓLNA TAJEMNICA PIOTRKA I ANI ZŁOŚĆ Z BEZRADNOŚCI

Spis treści DZISIAJ MECZ NA DWIE BRAMKI GUSTAW ZACHOWUJE SIĘ JAKOŚ INACZEJ WSPÓLNA TAJEMNICA PIOTRKA I ANI ZŁOŚĆ Z BEZRADNOŚCI Spis treści DZISIAJ MECZ NA DWIE BRAMKI GUSTAW ZACHOWUJE SIĘ JAKOŚ INACZEJ WSPÓLNA TAJEMNICA PIOTRKA I ANI ZŁOŚĆ Z BEZRADNOŚCI MÓWIĘ I MÓWIĘ, A NIC NIE POMAGA WIZYTA W MUZEUM DOBRZE SIĘ ZAPOWIADA CZY HISTORIĘ

Bardziej szczegółowo

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej 3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej Te mat: Za ba wy z pił ką pił ki do siat ków ki, pił ki noż ne, słup ki, szar fy I. Część wstęp na. Zbiór ka, przy wi ta nie, po

Bardziej szczegółowo

Uczeƒ z dysleksjà w domu

Uczeƒ z dysleksjà w domu Marta Bogdanowicz Anna Adryjanek Ma gorzata Ro yƒska Uczeƒ z dysleksjà w domu Poradnik nie tylko dla rodziców G d y n i a 2 0 1 0 Re cenzja merytoryczna: dr hab. Gra yna Krasowicz-Kupis, prof. UMCS Re

Bardziej szczegółowo

In struk cja dla ucznia

In struk cja dla ucznia Imi i nazwisko ucznia.................................................................. Wype nia nauczyciel Klasa.................. SPRAWDZIAN KOMPETENCJI DRUGOKLASISTY Z OPERONEM 2010 Czas pracy: 2 razy

Bardziej szczegółowo

1 3go 0 2 0 4 specjalny. Alfabet

1 3go 0 2 0 4 specjalny. Alfabet Alfabet GRZEGORZA TURNAUA 6 7STARAM SI 0 0 TAK 0 3Y 0 3, ABY D 0 1 0 3 0 1C DO W 0 9ASNEGO CELU, NIE KRZYWDZI 0 3 INNYCH LUDZI. JEST TAKIE STARE POWIEDZENIE PRZYPISYWANE ANTONIEMU S 0 9ONIMSKIEMU: 0 3KIEDY

Bardziej szczegółowo

NA SASKIEJ KĘPIE. Niewielki, lecz funkcjonalny salon został konsekwentnie urządzony w stonowanej kolorystyce z ożywczymi akcentami limonki

NA SASKIEJ KĘPIE. Niewielki, lecz funkcjonalny salon został konsekwentnie urządzony w stonowanej kolorystyce z ożywczymi akcentami limonki APARTAMENT NA SASKIEJ KĘPIE t e k s t i s t y l i z a c j a : J o a n n a W o y d a / M i ó d M a l i n a S t u d i o, z d j ę c i a : Ł u k a s z K o z y r a / M i ó d M a l i n a S t u d i o, p r o j

Bardziej szczegółowo

Projekt okładki: Beata Kulesza-Damaziak Fotografie: Norbert Piwowarczyk Opracowanie ilustracji: Karandasz Korekta: Alicja Chylińska

Projekt okładki: Beata Kulesza-Damaziak Fotografie: Norbert Piwowarczyk Opracowanie ilustracji: Karandasz Korekta: Alicja Chylińska Projekt okładki: Beata Kulesza-Damaziak Fotografie: Norbert Piwowarczyk Opracowanie ilustracji: Karandasz Korekta: Alicja Chylińska Co py ri ght Do ro ta Dziam ska 2005 Co py ri ght Wy daw nic two BIS

Bardziej szczegółowo

str. 28 DZIENNIK URZÊDOWY KG PSP 1 2 Zarz¹dzenie nr 3

str. 28 DZIENNIK URZÊDOWY KG PSP 1 2 Zarz¹dzenie nr 3 str. 28 DZIENNIK URZÊDOWY KG PSP 1 2 Zarz¹dzenie nr 3 Ko men dan ta G³ówne go Pa ñ stwo wej Stra y Po a r nej z dnia 24 lu te go 2006 r. w spra wie spo so bu pro wa dze nia przez prze³o o nych do ku men

Bardziej szczegółowo

Praca w wakacje. www.pip.gov.pl

Praca w wakacje. www.pip.gov.pl www.pip.gov.pl Pierwsza praca Jeżeli chcesz podjąć pracę jako pracownik młodociany mu sisz: mieć co najmniej ukończone gimnazjum oraz po sia dać świa dec two le kar skie stwier dza ją ce, że praca którą

Bardziej szczegółowo

Świat współczesny. 1 wy mie nia głów ne kie run ki pol skiej. z sąsia da mi i pań stwa mi Unii Eu ro - wymienia zadania am ba sa d i kon -

Świat współczesny. 1 wy mie nia głów ne kie run ki pol skiej. z sąsia da mi i pań stwa mi Unii Eu ro - wymienia zadania am ba sa d i kon - 1 Plan wy ni ko wy Pol ska we współ - cze snym świe cie NA TO od zim nej woj ny do współ - ist nie nia In te gra cja eu ro - pej ska Pol ska w sys te - mie po li tycz nym i go spo dar czym Świat współczesny

Bardziej szczegółowo

1 Teoretyczne podstawy edukacji wczesnoszkolnej

1 Teoretyczne podstawy edukacji wczesnoszkolnej 1 Teoretyczne podstawy edukacji wczesnoszkolnej MałgorzataChojak Lublin Współpraca rodziców i nauczycieli trud ne, waż ne i ko niecz ne za da nie N ie ule ga wąt pli wo ści pi sze M. Ło boc ki iż współ

Bardziej szczegółowo

Art Lift nowa technologia liftingu

Art Lift nowa technologia liftingu medycyna estetyczna Marcin Wujtowicz Sales manager MYDERM Laboratories S.A. Art Lift nowa technologia liftingu Me dy cy na este tycz na to no wa ga łąź na uk me dycz nych po wsta ła zpo łą cze nia der

Bardziej szczegółowo

Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM. G d y n i a 2 0 0 9

Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM. G d y n i a 2 0 0 9 Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM G d y n i a 2 0 0 9 Program nauczania do nowej podstawy programowej (Rozporzàdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 23.2.2008 r.) skonsultowany

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Geografia Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Geografia Poziom rozszerzony KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom rozszerzony Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne

Bardziej szczegółowo

Po zna je my wy da rze nia z dzie j w PRL -u

Po zna je my wy da rze nia z dzie j w PRL -u Po zna je my wy da rze nia z dzie j w PRL -u Scenariusz lekcji w III klasie gimnazjum Przed sta wia my Ko le an kom i Ko le gom pro po zy cjê sce na riu sza lek cji ote ma cie nie ³a twym, szcze g l nie

Bardziej szczegółowo

OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w

OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w I. DEKLARACJA WYDAWCY II. OKREعLENIA Ago ra SA, wy daw ca Ga ze ty Wy bor czej wiad czy kom plek so wà usùu gو Ne kro lo gi, po le ga jà cà na za miesz cza niu ne

Bardziej szczegółowo

Rozdział XVI NA UNI WER SY TE CIE

Rozdział XVI NA UNI WER SY TE CIE Rozdział XVI ŚMIERĆ RY CE RZA NA UNI WER SY TE CIE Gdzież in te lek tu ali ście do ry ce rza! Jak tu oku la ry po rów ny wać z heł mem, a ma ry nar kę ze zbro ją? Je śli jed nak ry cerz uosa bia pe wien

Bardziej szczegółowo

Co by było gdyby, czyli zjawiska kwantowe w makroświecie

Co by było gdyby, czyli zjawiska kwantowe w makroświecie Co by było gdyby, czyli zjawiska kwantowe w makroświecie WOJCIECH JERZY STĘPNIOWSKI Jak wia do mo, mi kro świat rzą dzi się pra - wa mi me cha ni ki kwan to wej, a ma kro świat re gu ła mi me cha ni ki

Bardziej szczegółowo

Ogólne warunki grupowego pracowniczego ubezpieczenia na życie GRU/P. Ogólne warunki dodatkowych ubezpieczeń grupowych

Ogólne warunki grupowego pracowniczego ubezpieczenia na życie GRU/P. Ogólne warunki dodatkowych ubezpieczeń grupowych Ogólne warunki grupowego pracowniczego ubezpieczenia na życie GRU/P Ogólne warunki dodatkowych ubezpieczeń grupowych Szanowni Państwo, Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom naszych Klientów, zamieściliśmy

Bardziej szczegółowo

Elżbieta Judasz. Prawo pracy pierwsze kroki.

Elżbieta Judasz. Prawo pracy pierwsze kroki. Elżbieta Judasz Prawo pracy pierwsze kroki www.pip.gov.pl Elżbieta Judasz PRAWO PRA CY PIERWSZE KROKI War sza wa 2017 Aktualizacja Katarzyna Piecyk Pro jekt okład ki Dorota Zając Opra co wa nie re dak

Bardziej szczegółowo